Echo voor Tsjernobyl 25 jaar later

Maandag 28 februari 2011

Rond het avonduur komt het 'Landelijk Comité Tsjernobyl 25 jaar later' weer in Steenwijk bijeen om verder vorm en inhoud te geven aan de landelijke herdenking van het feit dat het op 26 april 2011 al weer 25 jaar geleden is dat de wereld werd opgeschrikt door de kernramp van Tsjernobyl. In dit Landelijk Comité zijn de Stichting Rusland Kinderhulp en het Landelijk Platform Hulp aan Tsjernobyl-kinderen vertegenwoordigd en ik vertegenwoordig zowel het Nederlands Bijbelgenootschap als VU-connected. In de afgelopen weken hebben we samen met het Nederlands Bijbelgenootschap inmiddels de geldwerfactie 'Echo voor Tsjernobyl' voorbereid, met als doel een belangrijke bijdrage te leveren aan de bijbelverspreiding in het door deze kernramp ernstig getroffen zuiden van Wit-Rusland.

Vanavond woont Patrick van der Hijden onze bijeenkomst van het Landelijk Comité bij. Patrick is één van de programmamakers van VU-connected, die het mede mogelijk maken dat we op 23 april 2011 een landelijke herdenking van de Tsjernobyl-ramp kunnen hebben in de Christelijke Hogeschool Windesheim te Zwolle. Aan de hand van de eerste versie van het draaiboek van deze herdenkingsdag bespreken we alle ins en outs, om tot verdere detaillering en uitwerking van deze publieksaktiviteit met maatschappelijke impact te komen. Zaken die bijvoorbeeld de revue passeren, zijn: locatie, logistiek, financiën, inzet van vrijwilligers, keuze van gasten, uitnodigingen, persberichten, programma-inhoud, catering, sprekers, tentoonstelling, informatiemarkt, filmvoorstelling, ceremoniële momenten, conferentie in Minsk, aanmeldsysteem, fondswerving, sponsoring, lesbrief, kerkelijke vieringen, politieke statements, kaarsenactie, website, nieuwsbrieven, attenties, aankleding van ruimten en taakverdeling.

Vier uren na aanvang van dit overleg zijn we zover dat alle aspecten die voortgang behoeven in voldoende mate ook de voortgang hebben gekregen die ze behoeven. Met allerlei werkafspraken in portefeuille gaat iedereen na afloop zijns weegs om in de komende weken de gemaakte werkafspraken na te komen. Zo komen we elke keer een stapje verder in de realisatie van deze landelijke herdenking, waarin we terugblikken op alles wat deze vreselijke kernramp ons heeft gebracht in de afgelopen en op alles wat ons nog staat te doen en waar we nog mee te maken zullen krijgen in de komende jaren, waarin zowel in negatief als in positief opzicht nog merkbaar zal zijn dat vele jaren geleden op slechts enkele duizenden kilometers afstand van Nederland een kernramp plaatsvond, waarvan velen in Europa nog dagelijks de gevolgen ervaren.

PIT-dienst over zorgen en geloof in De Hege Stins

Zondag 27 februari 2011

De ochtendkerkdienst in De Hege Stins van Stiens wordt vandaag uitgevoerd als PIT-dienst. Een PIT-dienst begint een uur later dan gebruikelijk, dus wie dat wil, kan vanmorgen een uur langer 'pitten'. PIT-diensten moeten ook kerkdiensten zijn met 'pit', anders dan anders, pittiger dan zoals gewoonlijk in de zondagse eredienst op zondagmorgen.

Voorganger vanmorgen is onze gemeentepredikante Janny van Dijken. Er is geen organist, want de muzikale begeleiding is vandaag in handen van onze eigen gemeente-band 'United', die niet alleen begeleidt, maar ook voor ons speelt en zingt tijdens de dienst.

Als thema voor vanmorgen is gekozen voor: 'Heb jij het nog in je? ZZ zzzzz'. Voorafgaand aan de verkondiging haalt dominee Van Dijken de kinderen naar voren ten behoeve van een vraaggesprek over zorgen in je leven. Dan laat ze de kinderen met ieder een natuursteentje de kerkzaal in gaan, waarbij de gemeenteleden worden uitgenodigd om hun zorgen op zo'n steentje te schrijven. Daarna brengen de kinderen al deze stenen met zorgen naar het liturgisch centrum, waar de steentjes op de viertafel worden gelegd, bij de kanselbijbel.

In haar meditatie legt dominee Van Dijken uit dat met het woordje 'het' in het thema van deze kerkdienst van vandaag 'het geloof' wordt bedoeld. Natuurlijk hebben we allemaal zo onze eigen zorgen in het leven van alledag. Zorgen om geld, zorgen betreffende ziekte, zorgen met betrekking tot je werk, zorgen over je familieleden of over onze vrienden en kennissen, ver weg of dichtbij, zorgen over ...... vul zelf maar in.

Aan de hand van de uitspraken die Jezus Christus tijdens zijn leven op aarde deed over zorgen en over onbezorgd zijn, legt onze voorganger uit dat wij met wat we hierover kunnen lezen in de Bijbel en met wat we daarvan kunnen leren, wij door ons geloof en vertrouwen in een goede afloop, onze zorgen (als de steen op de viertafel) aan God in bijvoorbeeld ons gebed mogen en kunnen voorleggen, waarna we hopelijk met minder zorgen en misschien ook wel eens vrij van zorgen in het leven kunnen staan.

Lezersgroep Nederlands Dagblad op Jabikspaad door Stiens

Zaterdag 26 februari 2011

Het Nederlands Dagblad (ND) organiseert als lezersservice voor haar lezers en voor andere belangstellenden regelmatig themawandeltochten. In de periode van 28 januari tot en met 28 mei 2011 organiseert het ND tien etappes over het Jabikspaad, de Fries-Overijsselse pelgrimsroute, die de Nederlands aanlooproute is naar het Spaanse bedevaartoord Santiago de Compostela. Elk laatste weekend van de maand wordt in deze periode gepelgrimeerd; elke dag tussen de 19 en 25 kilometer gaans. Je kunt je voor elke wandeldag afzonderlijk opgeven. Gisteren wandelde een groep van ongeveer 70 deelnemers van Minnertsga naar Oude Bildtzijl en vandaag wandelt een groep onder leiding van ND-medewerker en gids Teus van Harten van Oude Bildtzijl naar Goutum, een afstand van 21 kilometer.

Om 11.45 uur word ik gebeld door Teus van Harten met de mededeling dat de groep vanuit Finkum vertrekt, op weg naar Stiens. Ik vertrek naar de entree van Stiens om de groep daar als voorzitter van de Stichting Jabikspaad Fryslân welkom te heten en om hen vervolgens over het Jabikspaad door Stiens te loodsen in de richting van Britsum. Waar de Hege Hearewei Stiens in komt, heet ik de ruim 60 pelgrims welkom. Daar leg ik ze uit dat ze nu het opgebilde, bedijkte Middelseegebied van de gemeenten Het Bildt en Leeuwarderadeel verlaten om aan de oostzijde van de oude Middelseedijk het oude land (Aldlân) binnen te wandelen.

Over de Hege Herewei en de Hegebuorren neem ik de groep mee, de terp op naar de Sint-Vituskerk. Daar vertel ik over de geschiedenis en de kenmerken van de Sint-Vituskerk en over meester M.B. Hoogeveen (van het leesplankje) en over de socialist Pieter Jelles Troelstra (van de S.D.A.P.), die hier vroeger beiden in Stiens hebben gewoond. De dorpskerk, de dubbele boomsingel en de vandaag mooi geelbloeiende winterakonieten verleiden de wandelaars tot fotografie van al dat moois.

We gaan via de Langebuorren, langs het monument van Troelstra, via It Kleaster en de Galge naar It Achterbosk, om daar de andere dorpsterp af te dalen. Aan het eind van It Achterbosk bij 'het huis 1721' vertel ik over de voormalige Uniastate, over de betekenis van het Hynstewaad, over de voormalige Paedwizer en over de Dobbe en Aldlânsdyk. Ook verwijs ik naar de straten die zijn genoemd naar de Friese dichter Gysbert Japicx en naar Pim Mulier, één van de grondleggers van de moderne sport in Nederland. Bij de spoorovergang in de Pim Mulierweg vertel ik over de Noord Friese Lokaal Spoorwegmaatschappij, met haar spoorlijnen van Leeuwarden via Stiens naar Harlingen en naar Franeker en over het 'Dockumer Lokaeltsje' van Stiens via Ferwerd naar Anjum. Uiteraard komt ook de recente verwijdering van het spoor (van enkele weken geleden) aan bod.

Het regent voortdurend en ik besluit om vanwege het weer en de natte ondergrond het kortgeleden geruïneerde spoortracé van het Jabikspaad niet te volgen. Via de Pim Mulierwei en de Griene Leane gaan we verderop langs de Kletsefeart en de Stienser Feart, achter het volkstuinencomplex langs. Bij de brug van de Griene Leane over de Stienser Feart vertel ik nog over de Elfstedenvaarroute en over de uit Britsum afkomstige militair en vestingbouwkundige Menno van Coehoorn en daarna verlaten de pelgrims van het Nederlands Dagblad Stiens, om verder te wandelen via Britsum, Cornjum, Jelsum en Leeuwarden naar Goutum.

Windstilte van de ziel

Vrijdag 25 februari 2011

De Omroepvereniging KRO, het dagblad Trouw en de Uitgeverij Ten Have zijn de initiatiefnemers van de ‘Maand van de Spiritualiteit’, die jaarlijks in de maand november wordt gehouden. Het thema van de Maand van de Spiritualiteit in het jaar 2010 was ‘Tijd maken’. De initiatiefnemers hebben de filosofe-auteur Joke J. Hermsen gevraagd in het kader van dat thema een essay te schrijven over ‘tijd”. Dat resulteerde in de uitgave van deze speciale uitgave, in de vorm van het dagboek ‘Windstilte van de ziel’.

Hermsen beschrijft in haar boek dat de loutering van onze ziel volgens de Franse filosofe Simone Weil (1909-1943) de vorm van het ‘wachten’ krijgt. Weil zag dat ‘wachten’ als de ‘voorwaarde om met aandacht naar de wereld, naar jezelf en naar de ander te kunnen kijken’. De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche (1844-1900) onderzocht en beschreef dat ‘wachten’ ook, maar hij zag ‘wachten’ meer als een soort onaangename ‘windstilte van de ziel’. Die karakterisering van Nietzsche koos Joke Hermsen als titel voor dit boek.

In haar dagboek zoekt Hermsen naar de inhoud en betekenis van het begrip 'ziel'. Het is een dagboek geworden met mijmeringen, over vervelen en wachten, maar ook over een inspirerende wandeling in de omgeving van het al eeuwenoude Franse pelgrimsoord Vézelay, over éen van de aanlooproutes naar de Spaanse pelgrimsplaats Santiago de Compostela, die ook in Vézelay begint.

Dit ‘zomerjournaal’ van Joke Hermsen gaat over de verhouding tussen tijd en ziel, in filosofisch opzicht na eeuwen nog steeds een mysterie voor de mens. Ze beschrijft begrippen als ‘kloktijd’ en ‘innerlijke tijd’ en merkt dat het loskomen van de kloktijd ontspannend, rustgevend en ook geestverkwikkend werkt. Op grond van haar onderzoek naar het werk van denkers en dichters realiseert ze zich dat rust nemen, (af)wachten en niets doen worden gezien als voorwaarden voor reflectie, creativiteit, spiritualiteit en menselijkheid.

Hermsen gaat uiteindelijk zover dat ze – om het zelf ook eens te ervaren – drie dagen gaat zitten ‘wachten’ en elke keer als de kerktorenklok een nieuw uur inluidt, haar laatste gedachte in een schrift schrijft. Na dit experiment gaat ze in de buurt van Vézelay een stukje van de oude pelgrimsroute naar Santiago de Compostela lopen als een andere ‘zielsverkennende exercitie’. Ze beschrijft dan kort en gedetailleerd wat ze al wandelend ervaart en sluit die beschrijving af met haar conclusie: “Wandelen is een vorm van luchten van de ziel”.

Aan het eind van haar essay (dagboek) schrijft ze dat het ononderbroken ritme van het lopen haar eenzelfde afdaling in haar ‘zelf’ bood als het eerdere wachten, mijmeren of dagdromen.

Enkele citaten van Joke Hermsen in dit boek:
- Als de zondag eender wordt aan andere dagen, is er geen intermezzo in de week;
- We hebben kortom rust nodig om de geest lenig te houden;
- Arm van geest zijn we al genoeg in deze vrijwel exclusief economische tijden;
- Wat bezielt de hedendaagse pelgrims? Om een antwoord op die vraag te vinden, gaan we zelf maar een stukje van het traject lopen;
- Wat de kerk kan bieden, is een plek om het leven even op zijn beloop te laten, de blik naar binnen te richten en voor de duur van een gezongen mis of kerkdienst de eigen ziel te raadplegen;
- Het succes van religie zit hem volgens mij dan ook in het bieden van een dergelijke plek voor rust en contemplatie;
- Het zou nog wel eens kunnen dat ik een fervente wandelaar ga worden:
- Zelfs rugpijn en slapeloosheid zijn met wandelen te verdrijven.

Joke Hermsen realiseert zich na al het studeren, denken, schrijven, wachten en wandelen dat in haar drukke leven in de stad het driespan van haar lichaam, geest en ziel elkaar voortdurend voor de voeten lopen, hetgeen een harmonisch leven op het spel zet. Haar korte pelgrimstocht durft ze nu een ‘bezielende ervaring’ te noemen, omdat “mijn lichaam, geest en ziel gedurende deze dagen een wat harmonieuzer driespan vormden dan daarvoor”.

New General Secretary of United Bible Societies

Donderdag 24 februari 2011

Sinds het begin van dit kalenderjaar heeft "United Bible Societies" (UBS) een nieuwe 'General Secretary'. Tijdens de '8th World Assembly of the United Bible Societies' zijn deze nieuwe General Secretary Mike Perreau en zijn echtgenote Deborah geïntroduceerd in dit wereldwijde verband van bijbelgenootschappen. De UBS is de internationale koepelorganisatie voor de wereldwijd 145 aangesloten zelfstandige bijbelgenootschappen. Ook ons Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) is één van de leden van de United Bible Society.

Mike Perreau is geboren in Maleisië en is rooms-katholiek opgegroeid in Maleisië, waar de moslim-gemeenschap in de meerderheid is. Als jongeman kwam hij naar Groot-Brittannië om daar op een universiteit te gaan studeren. Daar kwam hij in aanraking met de Baptisten-gemeenschap, die een belangrijke bijdrage leverde aan zijn persoonlijke geloofsgroei. Zijn Britse echtgenote Deborah en Mike hebben zich veel ingezet voor zending en evangelisatie. In de 80-er jaren startte hij een eigen bedrijf, dat hij inmiddels ook al weer verkocht. Mike reisde veel, heeft veel ervaring op 'cross-cultural' gebied en is regelmatig ingezet op plaatsen waar oplossingen gezocht werden op het gebied van conflicthantering en vredesbesprekingen. Zijn nieuwe uitdaging ligt nu dus bij de United Bible Society.

Vanaf zijn aanstelling is Mike Perreau op werkbezoek bij een aantal UBS-ledenorganisaties en andere relaties, die van groot belang zijn voor het werk van United Bible Societies. Omdat het Nederlands Bijbelgenootschap één van de grote ledenorganisaties van de UBS is, legt Perreau vandaag en morgen een kennismakingsbezoek af bij het NBG in Haarlem. Vanavond zijn we als leden van het Management Team en van het Bestuur van het NBG bijeen in restaurant Boschbeek te Santpoort-Zuid om kennis te maken met deze nieuwe General Secretary van de UBS.

Een mooie gelegenheid om persoonlijk met elkaar kennis te maken, om Mike Perreau te vertellen over de karakteristieken van het NBG en om met elkaar nader te spreken over de ontwikkelingen in UBS-verband en over de uitdagingen en strategische keuzes voor UBS en NBG in de komende jaren. De basis voor een goede samenwerking in internationaal verband is vanavond gelegd in een goede sfeer, waarin we elkaar veel hebben verteld over elkaars bijbelwerk.

Debatcafé over Provinciale Statenverkiezingen Fryslân

Woensdag 23 februari 2011

Ruim 85 mensen zijn naar Tresoar in Leeuwarden gekomen om hier de Debatcafé-avond bij te wonen, die we als VUconnected organiseren in samenwerking met het Friesch Dagblad en met Tresoar Fries Historisch en Letterkundig Centrum. Het thema van dit Debatcafé is 'Fryslân kiest!', waarbij het debat onder leiding van onze vaste debatleider Siem Jansen in het teken zal staan van de aanstaande verkiezing van de leden van de Provinciale Staten van Fryslân. Nadat mede-organisator Lútsen Kooistra als directeur-hoofdredacteur van het Friesch Dagblad de debatavond heeft geopend, daagt Siem Jansen de politieke debaters in de vorm van een competitie uit om zichzelf, de partij en hun partijprogramma kort te introduceren.

De volgende debaters presenteren zich (op de foto van links naar rechts):

- Piet Adema (Drachten), gedeputeerde en lijsttrekker van de ChristenUnie, lijst 6;

- Jannewietske de Vries (Raerd), gedeputeerde en nummer 2 op de lijst van de Partij van de Arbeid (P.v.d.A.), lijst 2;

- Johannes Kramer (Sibrandabuorren), nummer 2 op de lijst van de FNP, lijst 4;

- Tom van Mourik (Leeuwarden), lijsttrekker van de VVD, lijst 3;

- Sjoerd Galema (Hartwerd), gedeputeerde en lijsttrekker van het Christen Democratisch Appèl (CDA), lijst 1;

- Marieke van de Ree (Gorredijk), lijsttrekker van Democraten 66 (D66), lijst 13;

- Addy Stoker (Leeuwarden), lijsttrekker van Verenigd Links-Feriene Lofts, lijst 12.

Jannewietske de Vries wint de publieksprijs voor de mooiste introductiespeech, waarmee zij tijdens deze debatavond zowel het eerste als ook het laatste woord mag voeren.

Twee onderwerpen staan in dit Debatcafé centraal. We beginnen met de partijstandpunten inzake 'Fryslân Culturele Hoofdstad 2018'. Een boeiend debat ontstaat. Enkele van de uitspraken van de debaters:

- De Vries: "Fryslân moet op het Europees podium. De cultuur maakt Fryslân mooi. Cultuur in Fryslân heeft toekomst. Begin in de dorpen. Begin klein. Evenementen zoals het openluchtspel in Jorwert, dàt zijn onze podia.";

- Galema: "Fryslân moet uitnodigend zijn naar de rest van Europa.";

- Adema: "Het moet van onderop; we moeten daartoe onze Friese gemeenten activeren.";

- Van de Ree: "Fryslân kan kunst & cultuur paren, waar dat 'Den Haag" niet lukt.";

- Kramer: "Groningen mag nooit de zeggenschap krijgen over de cultuur in Fryslân. Dat kan 'Den Haag' misschien wel willen, maar zover mag het nooit komen!" Richt niet je blik op alleen 2018, want organisaties als Tryater, Omrop Fryslân en de Friese oplenluchtspelen moeten ook al in 2012 en daarna worden geholpen.";

Siem Jansen geeft ook de zaal de gelegenheid om mee te debatteren. Lokale politici (waaronder Pier Tilma en Lies Melchers), provinciale politici (waaronder Rommert Krijtenburg en Willem Roersma), en vele anderen (waaronder Piet Reitsma út 'e Trynwâlden) doen graag mee met hun vragen, tegenwerpingen en suggesties. Willem Roersma (Provinciaal Belang Fryslân, lijst 9): "Vergeet Oerol niet. Ga uit van eenvoudige vormen en zorg voor draagvlak. Begin klein en laat de ambitie in Fryslân groeien voor Fryslân Culturele Hoofdstad 2018."

Na de pauze volgt het tweede onderwerp van vanavond, over het 'Sociaal Economisch Masterplan Noordoost Fryslân'. De debaters gaan er weer flink tegenaan in het debat:

- Kramer: "Krimp is ook een kans voor Fryslân, maar pas op voor het bureaucratisch moloch en zet van onderop in.";

- Galema: "We moeten het krimpdebat loslaten en veel meer naar een positieve investeringsagenda gaan. De Friese steden zoals Leeuwarden moeten de dorpen niet leegtrekken; we moeten het noorden beschermen.";

- Van de Ree: "Er zit power in deze regio. Stop geld in goede infrastructuur.';

- Stoker: "Als jongeren zich willen inzetten voor hun eigen regio, investeer daar dan in.";

- De Vries: "Verbindingen tussen land & water zijn in Fryslân goed te leggen. We kunnen ook digitale systemen inzetten om van openbaar vervoer maatwerk te maken, Fryslân zou in dat opzicht experimenteerregio kunnen zijn. De Rijksbijdrage moet niet alleen naar de Randstad, want dat geld hebben we hier in Fryslân hard nodig";

- Adema: "Hoogfrequent openbaar vervoer in het landelijk gebied is bijzonder moeilijk; we zouden alle vervoer moeten bundelen in zogenoemde 'bundelbussen', een combinatie van WMO-, leerlingen- en openbaar vervoer).";

- Van Mourik: "Het noorden wordt door het Rijk te vaak op achterstand gezet.";

De zaal doet ook weer flink mee aan het debat. Er worden kritische vragen gesteld over bijvoorbeeld openbaar vervoer en leefbaarheid van het platteland en over bodemdaling door zoutwinning.

Eén van de aanwezigen slaagt erin alle politieke debaters achter de forumtafel sprakeloos te maken. Het is de biologische boer Durk van der Schaaf. Van der Schaaf oppert het idee om de gronden van de Leeuwarder Vliegbasis te bestemmen voor biologische landbouw, als het er ooit van zal komen dat de Vliegbasis door de overheid zal worden gesloten. Van der Schaaf vraagt of de debaters het hiermee eens zijn. Achter de forumtafel valt het helemaal stil. De provinciale politici schudden hun hoofden en werpen afkeurende blikken. Als debatleider Siem Jansen hierop met vragen reageert, wordt duidelijk dat alle zeven debaters dit een 'non issue' vinden, want eenmaal vanavond zijn ze het allemaal met elkaar eens: "We willen de Vliegbasis niet kwijt, de Vliegbasis moet in Leeuwarden blijven!" Er is dan ook geen sprake van enige discussie over een andere bestemming voor deze gronden. Addy Stoker voegt daar nog even aan toe dat biologische landbouw toch ook wel het laatste is dat je hier kunt invullen, aangezien de bodem van de vliegbasis daartoe al te zeer vervuild is.

Het publiek had Jannewietske aan het begin van de avond gekozen als de politica die het laatste woord mag voeren. Siem Jansen vraagt de zeven politieke debaters wie van de aanwezigen in het publiek vanavond de mooiste inbreng heeft geleverd. De politici kiezen unaniem Willem Roersma als winnaar uit het publiek. Roersma verdient een fles wijn en De Vries verdient het laatste woord vanavond. Jannewietske de Vries roept - mede namens haar politieke collega's - iedereen op om op 2 maart 2011 vooral te gaan stemmen, "omdat dat goed is voor de 1e Kamer en omdat dat goed is voor Fryslân". En dan grijpt ze haar kans met de oproep aan ons allen om vooral te gaan stemmen op de PvdA, want - zegt ze - "Cultuur in Fryslân is bij de PvdA in goede handen!".

Daarna mag ik namens de Kristlik Fryske Folksbibleteek (KFFB) aan alle aanwezigen een gratis Fries KFFB-boek aanbieden, als dank van de KFFB aan de provincie voor haar jarenlange steun om de uitgave van Friestalige KFFB-literatuur mogelijk te maken. Bij het verlaten van Tresoar mag iedere aanwezige één van de zeven titels meenemen, met als doel om het lezen van de Friese literatuur te bevorderen door bijvoorbeeld zelf lid te worden of iemand anders voor € 27,- een kado-jaarabonnement te schenken van deze Friese boekenclub.

Tot slot sluit mede-organisator Govert Geldof namens VUconnected en mede namens het Friesch Dagblad en Tresoar deze geslaagde debatavond. Velen blijven nog lang napraten onder het genot van een hapje en een drankje. Mooi was het dat er vanavond niet negatief op de persoon is gespeeld, maar dat met enthousiasme en ambitie stevig is gedebatteerd over wat Fryslân beweegt en wat onze provincie daartoe nodig heeft in de komende jaren.

Gemeentekwartet Drachten gemeente Smallingerland

Dinsdag 22 februari 2011

Enkele weken geleden kreeg ik van mijn ouders het 'Gemeentekwartet Drachten gem. Smallingerland'. Dit spel biedt een overzicht in kleurenfoto's van de woonplaats en de gemeente waar ik mijn jeugd doorbracht. Het kwartetspel is een uitgave van de Christelijke Gereformeerde Kerk 'Eben Haëzer' te Drachten, in samenwerking met het bureau 'Voorlichting' van de gemeente Smallingerland. Producent is Bert van Leeuwen, leverancier van speciale kwartetten. De fotografie ten behoeve van de kwartetkaarten is van Bouchier, afkomstig uit het fotoatelier Jonkers uit Ureterp, ook één van de dorpen van de gemeente Smallingerland.

Op de voorzijde van het kwartetdoosje staat het gemeentewapen van Smallingerland en op de achterzijde maakt de 'Rabobank Drachten en Omstreken" reclame. Op de achterzijde van alle speelkaarten staat ook het gemeentewapen.

Het kaartspel bestaat uit negen kwartetten, met de volgende thema's:

1. Bijzondere gebouwen, met daarop De Lawei, Crest Hotel, Gemeentehuis en Nij Smellinghe, het ziekenhuis dat hier is gebouwd in mijn kinderjaren;

2. Dorpen, met daarop Opeinde, Oudega, Rottevalle en Drachtster Compagnie, het dorp waar ik eind zeventiger jaren stage liep op de christelijke basisschool;

3. Historie, met daarop Haersma-State, Peije, Veengereedschap en het Bleekers hûs, de voormalige doksterwoning, die ik tijdens mijn jeugd graag bezocht om hier in het toenmalige gemeentemuseum zoveel mogelijk te leren over de streekhistorie;

4. Industrie/bedrijven, met daarop Philips, Hadewe, Gezondheidsdienst en Dunlop Enerka, de rubberfabriek waarvan wij vroeger de Turkse gastarbeiders soms met wel tien tegelijk in de winkel en werkplaats kregen om aan hen een nieuwe fiets te verkopen en te leveren;

5. Kerken en kloosters, met daarop Christelijke Gereformeerde Kerk, Grote Kerk, Klooster en Gereformeerde Fonteinkerk, het kerkgebouw waar ik zondags naar de kerk ging en door de week de jeugdclub en catechisatie bijwoonde;

6. Scholen, met daarop Basisschool Boornbergum, Drachtster Lyceum, de Skelp en de Chistelijke Lagere Technische School, in het gebouw van de architect die op nagenoeg dezelfde wijze ook de technische school van Delfzijl tekende, waarin ik mijn onderwijsloopbaan als docent begon aan het eind van de zeventiger jaren;

7. Sport en recreatie, met daarop Jachthaven, Sportvelden Drachtster boys, Tennishal Folgeren en Zwembad, waar ik mijn zwemdiploma's behaalde en waar we als kinderen en jeugd zoveel uren verbleven tijdens de zomermaanden;

8. Stadgezichten, met daarop Beter wonen, Eikesingel, Oudeweg en De Folgeren, met daarop de watertoren, waaronder ik als lagere schoolkind veelvuldig uileballen verzamelde om daarvan de inhoud te determineren;

9. Winkelcentra, met daarop de Drait, de Wiken, Zuiderpromenade en Zuidkade, het uitgaanscentrum waar ik als student in het weekend regelmatig het bruin café 'Onder de balken" bezocht, samen met veel andere medestudenten.

Kloosterpad 1453 van Smalle Ee naar Burgum (deel 1)

Maandag 21 februari 2011

Vandaag gaan Durkje en ik op bedevaart in het oosten van Fryslân. Door dit gebied ligt een eeuwenoud Kloosterpad (1453) tussen Smalle Ee en Dokkum. Dit kloosterpad verbindt het voormalige klooster van Smalle Ee (Smellingera klaester) en het voormalige klooster Klaarkamp (Claercampera klaester) nabij Rinsumageest. Het oorspronkelijke kloosterpad strekt zich uit over een afstand van ongeveer 42 kilometer. Wij lopen vandaag de eerste helft van dit traject, van Smalle Ee, via Drachten en Oudega naar Burgum.

Het is een mooie winterse dag. Als we even na 9.30 uur beginnen met onze wandeling is het vier graden onder nul en de temperatuur loopt op tot nul graden Celsius, gemeten op het eindpunt van onze dagtocht om 16.00 uur. De hele dag een mooie blauwe winterlucht, een vrij stevige koude oostenwind en aan het eind van de middag zo rond 18.00 uur een schitterende rode zonsondergang; kortom een schitterende dag om vandaag de hele dag buiten te zijn.

De routegids laat je beginnen in Drachten, waarna je eerst naar Smalle Ee loopt en dan moet je naar Oudega, overstekend over het brede water van de Smalle Eesterzanding, waar op deze plek overigens geen pont vaart. Omdat de pleziervaart stil ligt en het ijs vandaag niet zo dik is dat je "op redens oer' de Smalle Eesterzanding kunt, kiezen we ervoor om de route iets aan te passen, om te voorkomen dat we eerste van Drachten naar Smalle Ee en dan van Smalle Ee weer naar Drachten terug moeten lopen. We beginnen in het kleine jachthaventje van Smalle Ee, waar we de auto parkeren. Er ligt hier een dun laagje ijs in de haven.

Vanuit Smalle Ee lopen we in de richting van De Wilgen. Al spoedig passeren we de betrekkelijk hoge zandrug, waarop de Benedictijnen al vóór het jaar 1250 het mannen- en vrouwenklooster 'Onser Lyewe Vrouwen Smelgeraconvent' stichtten. Van de voormalige kloosterkerk en de omliggende kloostergebouwen is niets meer te zien. Schapen grazen vandaag op de hoge zandrug.

We passeren De Wilgen en lopen voorbij de jachthaven langs het oude riviertje De Drait naar de - ook oude - Overste Singel, langs de woning van mijn ouders. Achter sporthal Sportlaan lopen we in oostelijke richting naar het Karmelklooster van Drachten. Dit uit 1936 daterende klooster van de zusters van de ongeschoeide Karmelietessen is in 1950 uitgebreid met een vleugel en een kloosterkapel. Ik herinner me nog van vroeger de kloosterzusters, fietsend in hun lange bruine pij door Drachten. De Karmelietessen hebben het klooster inmiddels verlaten en het wordt momenteel gebruikt voor activiteiten van culturele en spirituele aard en als horeca-gelegenheid.

We gaan door in de richting van het winkelcentrum van Drachten. Daar komen we langs het Minderbroederklooster, in 1936-'37 gebouwd voor de paters Franciscanen. Vanaf 1972 is dit voormalige klooster in gebruik als gemeentehuis en vanaf 1995 tot heden is het Museum Smallingerland in dit kloostergebouw gehuisvest. We lopen door de winkelpromenade, pauzeren hier en gaan in noordwestelijke richting door Drachten om bij de watertoren Drachten te verlaten, in de richting van Opeinde. Van Opeinde wandelen we naar Oudega. Voorbij de romaanse dorpskerk van Oudega pauzeren we bij de plaatselijke supermarkt. Hier in Oudega stonden vroeger boerderijen, die aanvankelijk kloosterbezit waren van het klooster van Smalle Ee, hier vlakbij, aan de overzijde van de Zanding.

Via de Garypsterwei verlaten we Oudega. Aan de achterzijde van de wit gestukadoorde zaalkerk (1893-'94) wandelen we Nijega binnen. Voorbij het oude tolhuis gaan we onder het viaduct van de Wâldwei door en dan gaat het in noordelijke richting verder over de Hearrewei. We kiezen een rustige route, over het mooie zandpad van de Jelke Sjoerdloane. We wandelen het dorp Sumar binnen, waar we net voorbij de dorpskerk en de dorpsmolen voor de derde maal pauzeren. Voorbij Sumar steken we bij de scheepswerf het Prinses Margrietkanaal over, om dan bij het gemeentehuis van gemeente Tytsjerksteradiel onze eindbestemming Burgum binnen te lopen.

We wandelen via het dorpscentrum naar de andere auto, die we hebben geparkeerd bij de Kruiskerk, de tufstenen dorpskerk (1100) van Burgum, toegewijd aan Martinus. Iets ten noorden van deze oude kerk werd al vóór het jaar 1240 een klooster gesticht, dat was aangesloten bij het klooster van Windesheim, nabij Zwolle. De bezittingen van dit zogenoemde 'Barraconvent' (ook wel Berghklooster genoemd) grensden aan de parochie van deze Maartens(Kruis)kerk van Burgum.

Om 16.00 uur arriveren we hier bij de Kruiskerk. We hebben in een tijdsbestek van 6,5 uur vandaag ongeveer 27 kilometer gewandeld. De tweede helft van deze bedevaart naar het voormalige klooster Klaarkamp staat voor een volgende wandeldag in de planning.

Ga en maak het waar!

Zondag 20 februari 2011

Het is de Evangelisatiecommissie die vanavond in De Hege Stins te Stiens de Gemeentedienst organiseert. Het is een Sing In, waaraan behalve organist Han Giesing ook het duo 'Moniek & Mirjam' hun muzikale medewerking verleent. Voorganger is dominee Riemer Praamsma uit het Friese Easterein.

Het thema dat de Evangelisatiecommissie voor deze Sing In heeft gekozen, is 'Ga en maak het waar'. Aan het begin van deze kerkdienst maakt dominee Praamsma ons duidelijk dat de bijbelse boodschap en het thema van vanavond niet zomaar een thema is, maar dat we dit zouden moeten beschouwen als een opdracht, want, zo zegt hij: "de wereld verwacht van ons dat wij het waar maken". Om daar bij stil te staan, krijgen we de gelegenheid aan het begin van deze dienst om hierover in een meditatief moment na te denken. De gezusters Timmer spelen daartoe tijdens deze muzikale meditatie een aantal liederen, Moniek op piano en Mirjam op panfluit.

Ademloos luisteren de kerkgangers naar de pianoklanken en de gevoelige uithalen van de panfluit. We luisteren later ook nog naar hun prachtige instrumentale vertolking van 'Gabriellas Sang" uit de film 'As it is in heaven', waarmee 'de ommekeer' in ons wordt onderstreept, die wellicht nodig om het evangelie in ons dagelijks denken en handelen ook waar te maken in deze wereld.

In zijn meditatie neemt dominee Praamsma ons mee naar de apostel Paulus op de Areopagus, een hoge heuvel ten noordwesten van de Atheense Akropolis. Praamsma's vraagstelling is of Paulus het tijdens zijn verblijf en tijdens zijn debatten op de Areopagus in Athene eigenlijk wel waar heeft gemaakt. Dat is nog maar de vraag, want zo overtuigend is Paulus op de Areopagus toch ook weer niet geweest, getuige de bijbeltekst uit het boek 'Handelingen van de apostelen', waar staat: '... dreven sommigen daar de spot mee, terwijl anderen zeiden: ‘Daarover moet u ons een andere keer nog maar eens vertellen.’ Zo vertrok Paulus uit hun midden.' Dat lijkt zo op het eerste gezicht niet echt succesvol, toch?

Toch heeft Paulus voor enkele inwoners van Athene wèl het verschil gemaakt en het waar gemaakt, want, zo lezen we verder: 'Toch sloten enkelen zich bij hem aan en aanvaardden het geloof, onder wie ook een Areopagiet, Dionysius, een vrouw die Damaris heette en nog een aantal anderen.' En ook al zou Paulus het niet waarmaken en ook al zouden wij het in ons leven niet waar (kunnen) maken, dan hoeven we nog niet bij de pakken neer te zitten, want, zo vertelt dominee Praamsma: "God heeft het al waargemaakt". Beschouw dat maar als een stille wenk naar komend Pasen.

En wij hier en nu?

Wij worden aan het eind van deze evangelisatiedienst erop uit gestuurd,

met de zegen van de voorganger,

met aansluitend het gezamenlijk gezongen:

Ga nu heen in vrede, ga en maak het waar,
wat wij hier beleden samen met elkaar,
aan uw daag'lijks leven, uw gezin, uw werk.
Wilt u daaraan geven, daar bent u Gods kerk.
Ga nu heen in vrede, ga en maak het waar!

Wol praat op 'e Ledegearkomste fan it Kristlik Frysk Selskip

Sneon 19 febrewaris 2011

It bestjoer fan it Kristlik Frysk Selskip hat ús as KFS-leden útnoege foar de jierlikse Ledegearkomste, hjoed yn De Hege Stins fan Stiens. Krekt mear as tweintich fan de hast 300 leden binne fan'emiddei presint om mei ús ferieningsbestjoer te praten oer it al of net opheffen fan it KFS. Al twa, trije jier prate wy oer it kommende opheffen fan it KFS, no't it Frysk oekumenysk platfoarm 'Krúspunt' de fuortsetting beëaget en wurden is fan it wurk fan it KFS fan 1908-2008. It binne benammen de lêste Fryske kriten dy't it swier fine om it KFS no al op te heffen, en wy wolle sa graach it KFS opheffe as wy der wis fan binne dat alle leden en kriten deroan ta binne en fine dat it wurk fan it KFS op in ferantwurde wize oergien is nei ien of mear oare organisaasjes dy't it Frysk rûnom befoarderje.

Wy binne der noch net, sa docht bliken. Guon leden wize der op dat wy der noch net wis fan binne dat alle doelen fan it karbrief fan it KFS fuortset wurde yn Krúspunt of earne oars. Dat alle wurk fan it KFS op tsjerklik mêd yn goede hannen kommen is fan Krúspunt, is foar alle oanwêzige leden hjoed wol dúdlik, dat gjin noed oer dit wichtige punt. En wy binne it der ek wol oer iens dat it KFS-wurk op it mêd fan ûnderwiis, parse en polityk noch net goed oernommen is troch in oare organisaasje yn Fryslân. Frjemd is dochs dat guon âldere leden der no noch op wiisd wurde moat dat al yn it jier 1981 yn en troch it KFS ôfpraat is dat it KFS in mear beheinde, fersmelde koers farre soe, mei mear klam op tsjinstferliening op tsjerklik mêd, mei benammen moetings, ynspiraasje en útwikseling fan ûnderfinings.

Yn 2003 gie it roer om nei mear konkrete projekten, noch mear nei tsjinstferliening. Stadichoan is it kontakt tusken de ôfdielingsbestjoeren fan de Fryske ledekriten en it haadbestjoer fan it KFS minder wurden en no binne it eins benammen dy lêste kriten dy't fiele dat hja no ferweesd efter bliuwe als harren mem 'it KFS' der aanst net mear is. En ek al prate wy meiinoar al twa, trije jier oer opheffe, wy kinne it net oer ús hert krije en litte dy Krite-freonen falle. Dat nei in lang en ynkringend petear prate wy as wize mânlju en froulju ôf dat de Fryske Krite fan Bitgum ynkoarten mei in útstel by it haadbestjoer komme sil oer op hokker wize it yn harren eagen no fierder kin en moat mei of sûnder it KFS. En dan komme wy yn de iere simmer fan dit jier nochris byinoar om dat útstel te bepraten, om dan it beslút te nimmen om it KFS op te heffen of om it KFS op oare wize, mei in nij bestjoer en mei âlde en/of nije doelen fuort te setten.

Oan 'e ein fan 'e middeigearkomste karre wy de jiersifers fan de feriening oer 201o goed en karre wy ek de KFS-begrutting foar 2011 goed. Om't nei tsien jier bestjoerssit hjoed KFS-skriuwer Willem Noordhuis en KFS-bysitter Adalgard Willemsma (fan it Frysk Bûsboekje) ôfskie nimme as bestjoerders en KFS-lid Pier Boonstra it te mâl fynt dat it hjoed ûntsteane rompbestjoer fan it KFS wat al te lyts wurdt, beneame wy fan herten Pier flak foar it slúten fan de gearkomste noch as ynterim-bysitter foar de moannen dy't it Kristlik Frysk Selskip noch libbet en brûzet.

Sonny Boy

Vrijdag 18 februari 2011

De nieuwe Nederlandse film ‘Sonny Boy’ draait inmiddels al weer voor de derde week in de bioscopen; tijd dus voor een bioscoopbezoek aan deze Nederlandse filmproductie. ‘Sonny Boy is de verfilming van de gelijknamige bestseller, een boek (2004) van Annejet van der Zijl. De film is naar dit boek geregisseerd door Maria Peters.

Het verhaal gaat over veel toevallige en geplande ontmoetingen van mensen èn over de relaties die zij met elkaar aangaan, aanhouden en vooral ook verbreken. In de jaren twintig van de vorige eeuw komt Waldemar Nods als aanstaande student vanuit Suriname naar Nederland. Hier ontmoet deze jongeheer de veel oudere Rika van der Lans. Ze raken verliefd op elkaar in de periode dat Waldemar als kostganger bij Rika in huis woont.

De tegenstellingen tussen beiden zijn groot, volgens veel familie, kennissen en omstanders zelfs tè groot. Waldemar is neger en Rika een blanke. Er is een leeftijdsverschil van 17 jaar en waar Waldemar nog ongehuwd is, is Rika al moeder van vier kinderen en in een scheiding verwikkeld. Maar, ze houden van elkaar en het duurt niet lang of Rika is zwanger van Waldemar. Rika en Waldemar kiezen uitdrukkelijk voor elkaar, ondanks de hoge prijs van de grote sociale druk en van de afkeuring die ze daarvoor moeten betalen. Ze krijgen een zoon, die ze Waldy noemen, of ook wel liefkozend ‘Sonny Boy’, verwijzend naar het lied dat Al Jolson zong in de speelfilm ‘The Singing Fool’ (1928).

Dan begint de Tweede Wereldoorlog. Waldemar en Rika riskeren vanwege economische en medemenselijke motieven hun leven om onderduikers – waaronder Joden - te redden, door hen tegen betaling te huisvesten in hun huis. Dat gaat even goed, maar dan loopt het fataal af.

Het scheiden van levenswegen en daarmee van menselijke relaties zou je kunnen zien als één van de rode draden in dit verhaal. Riskante relaties worden aangegaan. Schrijnend zijn de filmbeelden van de mensen voor wie elkaars levenspaden uiteen gaan; gewenst of ongewenst, tot vreugde of verdriet, voor even of voor altijd, op eigen initiatief of gedwongen.

Elke keer, vele malen, gaat het om mensen wiens wegen pijnlijk scheiden, zoals bijvoorbeeld bij:
- de vader van Waldemar, die zijn gezin achterlaat en naar het buitenland vertrekt;
- Waldemar, die zijn familie in Suriname verlaat om in Nederland te gaan studeren;
- Rika, die haar man verlaat en daarmee ook (het contact met) haar kinderen verliest;
- de twee zonen die van Rika weglopen;
- het prille gezin van Waldemar en Rika, dat door de huisbaas op straat wordt gezet;
- de Surinaamse zus van Waldemar, die met haar man, maar zonder Waldemar, naar Nederlands Indië verhuist;
- de onderduikers die bij een razzia uit het zicht van Waldemar en Rika verdwijnen;
- Waldy, die op straat wordt gezet door de Duitsers, terwijl zijn ouders gevangen blijven en worden afgevoerd naar Kamp Vught;
- Waldemar en Rika, die elkaar kwijt raken als ze gescheiden worden doorgevoerd naar verschillende concentratiekampen;
- Waldy, alleen achtergebleven en voorgoed gescheiden van zijn ouders, die niet langer bij zijn grootouders mag blijven en wordt gehuisvest op het platteland, bij een boer die in de ogen van Waldy onmenselijke offers vraagt van lijdende Nederlanders, die op hun hongertochten deze boerderij bezoeken op zoek naar voedsel.

Kortom, romantiek, drama en spanning gaan hand in hand in deze aangrijpende verfilming, gebaseerd op een waar gebeurd verhaal. Het toont de tragiek van een onmogelijke liefde tussen twee door liefde verbonden mensen, verscheurd door het lot. Gescheiden van elkaar en altijd op zo grote afstand van hun geliefde naasten.

Eindcollecties Fashion Retail Management

Donderdag 17 februari 2011

Een groot aantal opleidingen van Stenden hogeschool heeft langs de centraal gelegen gangen op de benedenverdieping van het hogeschoolgebouw in Leeuwarden een locatie waar men de eigen opleiding aan voorbijgangers kan presenteren.

Ook de opleiding Small Business & Retail Management heeft zo'n presentatieplaats, gelegen tegenover de centrale lift nabij het Auditorium. Deze zichtlocatie bestaat uit een dubbele etalage met een daarachter gelegen werkruimte. Daaraan is de naam 'Fashion Experience Center' gegeven.

De beide etalages van het Fashion Experience Center zijn doorlopend gevuld met productpresentaties, veelal zijn het modepresentaties. Hier is een impressie te zien van de eindcollecties, die door derdejaars studenten van Fashion Retail Management zijn gemaakt.

Stienser Gezondheidscentrum bijna klaar

Woensdag 16 februari 2011

Het is een langdurig project geweest, maar het is bijna zover dat de nieuwbouw van het Gezondheidscentrum aan de Griene Leane in Stiens gereed is om in gebruik te worden genomen. In de startfase van projectontwikkeling, vergunningverlening en financiering is ook het geotechnisch veldonderzoek verricht op de bouwkavel. Dat geotechnisch onderzoek vond plaats op 5 mei 2009.

In december 2009 is de bouw van start gegaan. Een voor Stienser begrippen groot en hoog gebouw verrees op de bouwkavel, gelegen op de hoek van de Griene Leane en het Skûtsje. Het hoogste punt werd bereikt; gevierd met een feestje op de bouwplaats. In de Stienser Omroeper werd enige weken geleden melding gemaakt van ook het diepste punt in dit bouwproces. Er werd namelijk meer dan 150 diep geboord om erin te voorzien dat het Gezondheidscentrum binnenkort kan worden verwarmd met aardwarmte.

En nu is het einde van dit bouwproces in zicht. Binnen en buiten wordt nog gewerkt om alles in gereedheid te brengen. Vandaag wordt op het dak gewerkt. Binnen is men onder andere bezig met installatiewerk. De grond rondom het gebouw is inmiddels geëgaliseerd en vorige week is gewerkt aan de bestrating rond het gebouw. Inmiddels zijn ook de bouwhekken verwijderd en wordt rondom de nieuwbouw het resterende bouwmateriaal en bouwmaterieel verwijderd. De oplevering van het gebouw zal binnenkort plaatsvinden en dan kan worden begonnen met de inrichting en opening van het nieuwe Gezondheidscentrum van Stiens.

Bestuursvergadering Stichting Jabikspaad Fryslân

Dinsdag 15 februari 2011

In de Jacobshoeve van medebestuurslid Klaske Wijbenga komen we vanavond als bestuur van de Stichting Jabikspaad Fryslân in Sint-Jacobiparochie bijeen. Nu ons stichtingsbestuur weer op volle sterkte is, stellen we de nieuwe portefeuilleverdeling van de bestuurders vast. Van de uitgeverij weten we dat de verkoop van de routegidsen van het Jabikspaad goed verloopt, zodat we komende zomer aan de slag kunnen met een nieuwe uitgave van waarschijnlijk winter 2011-2012. We stellen vast wie van ons bestuur de stichting zal vertegenwoordigen bij enkele volgende bijeenkomsten van en met verschillende partnerorganisaties van onze stichting.

Een groot deel van de vergadering wordt besteed aan de voorbereidingen voor het openingsweekend van de binnenkort gerestaureerde Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie en van het binnenkort daarin te openen Pelgrimscentrum Sint Jacob, dat gehuisvest wordt in het grote voorportaal van de Groate Kerk. Met name de inrichting van dit informatiecentrum en de openingsfestiviteiten van april 2011 komen vanavond uitgebreid aan de orde. We zijn blij dat inmiddels een studenten-projectgroep van Stenden hogeschool is gestart met het opstellen van een marketingplan voor het nieuwe pelgrimsontmoetingscentrum in het bijzonder, van de Groate Kerk en Sint-Jacobiparochie en de gemeente Het Bildt in het algemeen.

Daarna stellen we de inhoud van onze volgende Nieuwsbrief vast. De derde Nieuwsbrief zal deze week worden verspreid onder de relaties van de Stichting Jabikspaad Fryslân en zal tevens worden geplaatst op de website van de Stichting Jabikspaad Fryslân. We besluiten ons als zogenoemde 'Deelnemende Organisatie' aan te sluiten bij Krúspunt, het Friese oecumenische platform, dat de voortzetting is/wordt van het Kristlik Frysk Selskip (KFS). Ook staan voor het eerst de onderwerpen 'Anbi-registratie' en 'Schenkservice' ter oriëntatie op de agenda, want we realiseren ons terdege dat het voor onze stichting - die geen reguliere inkomstenbronnen heeft - van belang is om gebruik te maken van geldende regelgeving, die ook het belastingvrij aan de stichting schenken van grote of kleine geldbedragen mogelijk kan maken.

Door de grote betrokkenheid en de enthousiaste deelname van alle bestuursleden, is de afgesproken vergadertijd voor je gevoel in een zucht voorbij. Op grond van het onderzoek en de goedkeurende verklaring van de Kascommissie verlenen we aan de penningmeester van het stichtingsbestuur nog décharge en dan besluiten we de vier resterende agendapunten in onze volgende bestuursvergadering van maart 2011 de revue te laten passeren. En zo komen we weer aan het eind van deze boeiende bestuursvergadering.

Als je nog geen liefde hebt op Valentijnsdag

Valentijnsdag, maandag 14 februari 2011

Hie [ik] de ljeafde net yn 1943 …..

Hie [ik] de ljeafde net,
ik scoe galmjend koper wêze of in skelle symbael.
Hie [ik] de ljeafde net,
ik scoe neat wêze.
Hie [ik] de ljeafde net,
it scoe my neat jaen.

Fan: Paulus, roppen apostel fen Jezus Christus troch it wollen fen God
Ut: Fryske Bibel 1943 (Wumkes-Folkertsma)
© 1943 Nederlands Bijbelgenootschap


As ik de leafde net hie yn 1978 …..

As ik de leafde net hie,
wie ik in bûnzjend bekken of in galmjende gong.
As ik de leafde net hie,
wie ik neat.
As ik de leafde net hie,
joech it my allegearre neat.

Fan: Paulus, troch Gods wil roppen om apostel fan Kristus Jezus te wêzen
Ut: Nije Fryske Bibeloersetting
© 1978 Nederlands Bijbelgenootschap


As ik gain laifde heb in 2008 …..

As ik gain laifde heb,
den bin ik n dreunende trom of n rinkelnd bekken.
As ik gain laifde heb,
den helpt mie dat gain spier.
As ik gain laifde heb,
den bin k gain stuver weerd.

Fen: Paulus, dij roupen is as Christus Jezus zien apostel, omdat God dat zo wol
Ut: Biebel (in t Grunnegers)
© 2008 Liudgerstichten


Bron: Biblijanet, I Korintiërs 13

Foto: Stiltecentrum Stenden hogeschool

Lentebode in Cornjum

Zondag 13 maart 2011

We zijn in dit kalenderjaar nog maar halverwege de maand februari. Naar de seizoenen kijkend, is het nog winter. Toch dienen de eerste, vroege lenteboden zich al weer aan. Aan de voet van de voormalige Nederlands-Hervormde kerk van het Friese Cornjum (Fries: Koarnjum) bloeit al weer het 'Maarteblomke", ofwel 'de plant die in maart bloeit', hier het Sneeuwklokje (Latijnse naam: Galanthus nivalis). In het Fries doorgaans het "Liderke" genoemd.

Het Sneeuwklokje is een zogenoemde stinsenplant, een plant die in Fryslân van oorsprong groeit op het landgoed van Friese adel en in de grote tuinen van andere aanzienlijke bewoners van Fryslân, zoals bijvoorbeeld rijke boeren, notarissen en predikanten (pastorietuinen). In Fryslân kennen we nogal veel Friese volksnamen van het Sneeuwklokje, zoals onder andere:
- Snieklokje, eigenlijk niet meer dan een letterlijke Friese vertaling van 'Sneeuwklokje';
- (Neakene) Boutsje; vrij te vertalen als"(Naakte) Stengel';
- Neaken Earske, ofwel een 'Naakte Dribbel/Drentel;
- Foarjiersberntsje, ofwel het Voorjaarskindje;
- Wyt Wyfke, ofwel het "Witte Vrouwtje';
- Neaken Manstje/Neaken Wyfke, te vertalen als 'naakt mannetje/naakt vrouwtje'.

Deze kerk van Cornjum is in 1873 gebouwd naar het ontwerp en onder toezicht van architect Foppe Brouwer uit Cornjum. De kerk staat op een vrij lage terp op een ruim kerkhof met een dichte boomzoom. Ten zuiden, aan de voet van deze terp, ligt de laaggelegen ijsbaan van dit Friese dorp. Ten oosten van het koor van de kerk ligt het landgoed van Martenastate, een landgoed dat ook bekend staat vanwege haar mooie stinsenplanten.

In de kerktoren hangen twee luidklokken, die in 1948 de oorspronkelijke luidklokken vervingen, die in de Tweede Wereldoorlog verdwenen. De huidige luidklokken dragen de bijpassende Friese tekst: 'Mei it wrâldsbestel sa forrinne dat hja nou hingjen bliuwe kinne", ofwel de wens dat de situatie in de wereld zo mag voortschrijden dat in elk geval deze klokken hier in de toren mogen blijven hangen. Laten we hopen dat die wens werkelijkheid mag blijven.

Voor de sneeuwklokjes geldt dat in elk geval niet, want het is ijdele hoop om te verwachten deze mooie witte klokjes het jaar rond zullen blijven hangen. Over enige weken zullen deze witte Sneeuwklokjes zijn vergaan, maar we willen er graag op blijven vertrouwen dat we ze in het volgende voorjaar van 2012 - en ook nog vele jaren daarna weer mogen zien als de eerste 'Lentebodes van Cornjum'.

Ofskie fan trije KFFB-bestjoerders

Sneon 12 febrewaris 2011

De Kristlik Fryske Folksbibleteek (KFFB) hâldt middeis har Ledegearkomste yn de Fenixtsjerke fan Ljouwert. Ferline jier jannewaris betochten wy it 75-jierrich bestean fan ús Fryske Boekeklub en no binne wy al wer in jier fierder yn de tiid. 'Klim Fleurich Fierder Berch-op', seit it logo fan de KFFB, mar hoe fleurich klimt de KFFB tsjintwurdich eins de berch op? Dêr giet hjoed benammen it praat oer yn dizze jierlikse gearkomste.

De gearkomste wurdt iepene troch Wim van der Schaaf, foarsitter foar in jier fan de KFFB. "Minsken begjinne minder boeken te lêzen", seit Wim. Minsken sykje en fine de rêst net mear om in boek te lêzen. Mobyltsjes en kompjûter mei ynternet nimme it plak yn fan in goed boek, fral by de jongerein. Sa ferspilet it boek syn plak yn ús wrâld. It giet poermin mei it Fryske boek. "De KFFB hat in moai ferline en hat ek in rike tradysje", seit Van der Schaaf. Hoe moat it fierder mei it Fryske boek? Mei 'printing-on-demand' of mei 'e-books'?

Nei de meidielings folget fan skiedend KFFB-skriuwer Dick Eisma syn lêste jierferslach: fan ús feriening oer it jier 2010. It wie foar de KFFB wer in jier mei in soad moaie útjeften, lykas it jubileum-Tinkskrift, romans fan Anders M. Rozendal, Lieuwe Pietersen en Einte Prins, nije Doopkaarten, in werútjefte fan it bibels deiboek fan Doede Wiersma, in bysûndere dichtbondel fan Anny de Jong en in bondel mei koarte meditaasjes fan Tytsje Hibma. As âld-bestjoerslid fan de KFFB wit ik hoefolle wurk KFFB-bestjoerders fersette om in útjefte mooglik te meitsjen, dat safolle moaie publikaasjes yn ien jier is in knap stik wurk fan dit bestjoer. In weardefolle rige publikaasjes hat de KFFB wer taheakke oan it rike fûns fan Fryske literatuer en kultuer.

Skathâlder Corry Rozendal-Boelens besprekt it finansjeel jierferslach en it ferslach fan de kaskommisje. Dan folget de besjoersferkiezing. Ferkiesber en beneamd wurde ús nije foarsitter Johannes Bakker fan Menaam en skathâlder-skriuwer Corry Rozendal-Boelens fan Dokkum. Ofgeand en net werkiesber binne foarsitter Wim van der Schaaf, bysitter Tialda Dijkstra en skriuwer Dick Eisma. Wim van der Schaaf sprekt wurdearjende wurden út ta ôfskie fan Tialda en Dick. Yn it ôfskiepraatsje foar Dick Eisma seit Wim dat Dick mei syn lange bestjoerssit sûnt 1982 en fanwegen de grutte betsjutting fan al it wurk fan Dick foar de KFFB eins it gesicht wurden is fan de KFFB. It bestjoer beneamt Dick Eisma yn dizze gearkomste ta 'Earelid fan de KFFB'. Mei rjocht folget in steande ovaasje fan de leden yn de seal foar Dick. In mânske oarkonde kriget Dick Eisma fan it bestjoer as oantinken oan dit wichtich en seldsum bestjoersbeslút.

Nei it skoft wurde troch de nije foarsitter ek wurdearjende wurden útsprutsen foar alle wurk dat Wim van der Schaaf ferset hat foar de KFFB, benammen ek syn wichtige wurk as lid fan de Karkommisje, earst foar berneboeken, letter foar - sa't yn it ferline wol sein waard - 'de echte boeken'. De trije skiedende bestjoersleden wurde ek yn 'e blommen set.

Dan folget it jierlikse 'Boekepraatsje & Utjefteplan'; noch ien kear útsprutsen troch Wim van der Schaaf, op in wize dy't wy fan Wim wend binne: mei earnst en humor. Wim kundiget de nije útjeften fan 2011 oan. It binne trije oersettings: kwatrinen, in roman en in bernebibel. Der komme ek twa nije romans. Ien fan Hedzer T. Hooijenga en ien fan Anders M. Rozendal. Beide fêste KFFB-skriuwers en beide - by tafal - oer it aktuele tema 'bernelokkerij'.

Ta beslút folgje dan noch it omfreegjen en it sluten fan de jiergearkomste. De KFFB klimt ankom jier wer fleurich fierder berch-op. It bestjoer ropt de leden mei in nije ledewinaksje op om der mei yn te foarsjen dat it ledetal fan de KFFB wer boppe de 1.500 leden komt. Nei de sluting geane de leden noch by de boeketafel del om dêrta allegearre promoasjemateriaal mei te nimmen om dat út te rikken oan kandidaat-leden foar ús feriening 'Kristlik Fryske Folksbibleteek'.

Het Hoogelandsche Kwartet Spel

Vrijdag 11 februari 2011

Vorig weekend kreeg ik van mijn ouders een oud kwartetspel, afkomstig van mijn grootouders: “Het Hoogelandsche Kwartet Spel”; rond 1920 uitgegeven, dus inmiddels zo’n 90 jaar oud. Het kwartetspel is uitgegeven door de “Vereeniging “Het Hoogeland”, de Christelijke Vereeniging tot stichting en instandhouding van Arbeidskoloniën”, opgericht in het jaar 1892. Deze vereniging was aangesloten bij de “Centrale Bond van Inwendige Zending en Christelijke Philanthropische inrichtingen in Nederland.” Beschermvrouwe van de vereniging was Hare Majesteit Koningin Wilhelmina.

Het was in de zomer van 1891 dat een conferentie werd gehouden ter bespreking van godsdienstige en maatschappelijke onderwerpen. In deze bijeenkomst kwam met name de vraag ter sprake “wat er gedaan kon worden voor bedelaars, zwervers en idioten”. Als resultaat van dit overleg werd een comité gevormd, dat zich richtte op het werk voor bedelaars en landloopers. Er moest een stichting komen voor “landloopers en zwervers!”. Men liet zich daarbij indertijd niet weerhouden door dwaze vagen “of men die heeren bedelaars nu ook al moest gaan verplegen en of dit geen ziekelijke openbaring van sentimenteele philantropie was”.

Met “blijden moed” werd de zaak aangepakt. De oprichtingsdatum werd 2 december 1892. De naam van de vereniging luidde aanvankelijk: ““Het Hoogeland”, vereeniging tot Christelijke verpleging van bedelaars en landloopers”. Die naam werd later veranderd in “Christelijke vereeniging tot stichting en instandhouding van Arbeidskolonies”.

Het oog viel op de hoeve “Het Hoogeland” in Beekbergen. Hier in Het Hoogeland hebben veel zwervers en anderen een toevlucht gevonden, waar ze weer “vasten grond onder de voeten” kregen en “bovenal Christus als Heiland leeren kennen, die toch gekomen is om te zoeken en zalig te maken, wat verloren is; een vervulling van een reeds lang gekoesterden wensch om zijn gaven en krachten te mogen wijden aan de schipbreukelingen in de maatschappelijke samenleving, die bovendien meestal met allen Godsdienst gebroken hebben".

“De hoeve bergt – behalve het gezin van den directeur, 10 koeien, 1 paard en een aantal biggen en kippen – zeven en veertig landloopers. ’t Is er dan ook even practisch ingericht als een bijenkorf en ge aanschouwt hier het wonder, dat bedelaars als echte werkbijen, ’t zij uitvliegen, ’t zij in de korf zelf bezig zijn.”

Zo werd de vereniging "Het Hoogeland" een ware “Christelijke Vereeniging tot Stichting en Instandhouding van Arbeidskoloniën”, die kolonies exploiteert waar uitsluitend mannen tewerkgesteld werden, die bejaard waren, die met justitie in aanraking waren geweest, die een drankprobleem hadden, die als zwerver of als bedelaar of anderszins "maatschappelijk ongeschikt" werden bevonden.

In deze arbeidskolonies vond je in 1893 vooral bedelaars, landlopers en ontheemde oud-kolonialen. Een bed en verzorging waren al heel wat en voor de rest was het werken geblazen, want het doel was de instandhouding van de arbeiderskolonie en het was dus voor de tijdelijke bewoners zeker geen vakantiekolonie.

Het “Hoogelandsche Kwartet Spel” bevat de volgende tien kwartetten:
1. Koloniekwartet, met daarop de verschillende arbeidskoloniën, met op de A-kaart “Het Hoogeland”;
2. Bureaukwartet, met op de B-kaart het “Reclasseringbureau”;
3. Propagandakwartet, met als A-kaart het “Bezorgen van het orgaan”, verschenen onder de naam “Het Hoogeland”, later het kwartaalblad “Helpende Handen”;
4. Filmkwartet, met op de D-kaart een voorstelling van het “Leden winnen” voor de vereniging; 5. Verpleegdenkwartet, met daarop de doelgroepen: “Voorwaardelijk Veroordeelde”, “Drankzuchtige”, “Landlooper” en “Oude van dage”;
6. Landbouwkwartet, met: “Ploegen”, “Zaaien”, “Gewassen” en “Oogsten”;
7. Tuinbouwkwartet, met daarop de “Kassen”, de “Boonenteelt”, het “Slaveld” en het “Koolveld”;
8. Ontspanningskwartet, met daarop volksverheffende clubs, zoals op de B-kaart de “Mondharmonicaclub”;
9. Resultaatkwartet, met een overzicht van de opbrengsten van de vereniging, zoals: de “Landbouwer in zijn gezin terug”, de “Teruggeplaatste werkman”, de “Teruggeplaatste Matrassenmaker” en de “Teruggeplaatste kantoorbediende”.
10. Moraalkwartet, dat een overzicht geeft van de betekenis van deze vereniging, achtereenvolgens: “In de branding”, In veilige haven”, Barmhartige Samaritaan” en “Ora et Labora”, ofwel “Bid en Werk”.

Ontspoorde overweg in Cornjum

Donderdag 10 februari 2011

In het blogbericht van gisteren schreef ik over het ruimen van de spoorlijn tussen Leeuwarden en Stiens. Over de gehele lengte van het spoortracé zijn de spoorstaven compleet met bielzen door een kraan zo uit de grond getrokken. Als je over het spoortracé zou vliegen, zou je daardoor nu als het ware een langgerekte ladder in het landschap zien liggen.

Alleen bij alle tussengelegen spoorweg-overwegen bij Jelsum, Cornjum, Britsum en in Stiens heeft men enkele meters spoor laten liggen, waardoor het verkeer deze overwegen ongehinderd kan passeren. Eén van deze overwegen is de overweg in de Skeltedyk ten westen van Cornjum. De laatste spoorstaven van het 'Noord-Friesche Lokaalspoor' liggen hier betekenisloos in het wegdek.

Dockumer Lokaeltsje is het spoor bijster

Woensdag 9 februari 2011

Op 29 juni 2009 schreef ik een weblogartikel over het 'Dockumer Lokaeltsje", de welbekende volksnaam van de voormalige spoorlijn van Leeuwarden, via Stiens, naar Dokkum. Toen was het spoor van Leeuwarden tot in Stiens nog intact en herkenbaar in het Noordfriese landschap. Het spoor werd toen echter al niet meer gebruikt voor treinverkeer.

Af en toe kwam de spoorlijn nog wel eens in het nieuws als deze of gene een plannetje had bedacht om de spoorlijn of het spoortraject voor andere doeleinden te gebruiken. Het bleef steeds bij ideeën. De conditie van het spoor ging met de jaren achteruit. Gras, struiken en andere planten overwoekerden het spoor, dat hier en daar uitsluitend nog als wandelpad werd gebruikt door wandelaars die bijvoorbeeld hun hond uit lieten of wandelaars die het Jabikspaad bewandelden vanaf de Pim Mulierwei in Stiens naar de Menno van Coehoornwei richting Britsum.

En dan verschijnt er vorige week een gele kraan op het spoor. En mannen in gele pakken. Het spoor wordt over de volle lengte van Leeuwarden tot in Stiens met snijbranders in lange stukken gesneden. De kraan tilt de spoorstaven compleet met de onderliggende bielzen uit de grond en stapelt ze op een aan de kraan bevestigde platte laadwagon. Hoge stapels spoor met bielzen worden naar het voormalige spooremplacement van Stiens gereden. Tegenover het voormalige treinstation worden vervolgens de spoorstaven van de bielzen verwijderd.

Als ik vandaag in Stiens nabij het witte stationsgebouw bij de Truerderdyk de spoorwegovergang passeer, is de kraan hier bezig met het verplaatsen van de lange spoorstaven. Ze liggen haaks over het resterende spoor en worden door de kraan gedeponeerd in een verderop staande container. De bielzen liggen aan beide zijden van het spoor hoog opgestapeld. De ijzeren platen en dikke ijzeren bouten waarmee de spoorstaven waren bevestigd aan de spoorbielzen liggen hier in grote hoeveelheden tussen het spoor en aan beide zijden van het spoor.

Dit is het einde van het vroegere 'Noord-Friesche Lokaalspoor'. In het jaar 1901 passeerde hier voor het eerst het 'Dockumer Lokaeltsje' vanuit Leeuwarden naar Ferwerd. Nu, 110 jaar later, is het oude lokaalspoor verleden tijd. Over enkele dagen resteert alleen nog een kilometers lang groen spoortracé vanaf de Stienser Lege Hearewei tot aan Leeuwarden toe. Het biedt ruimte voor nieuwe ideeën, nieuwe politieke debatten, nieuwe onderhandelingen en allicht nieuwe plannen die wellicht ooit eens ten uitvoer zullen worden gebracht.

Par Excellence!

Dinsdag 8 februari 2011

In januari 2011 kreeg ik het boekje 'Par Excellence!' van René Kloosterman, directeur van Aequi, een evaluatiebureau voor het hoger onderwijs. Het boekje is een uitgave van zijn bureau Aequi. Deze publicatie bevat vier verslagen van interviews met vier authentieke, inspirerende beroepskrachten, die op hun vakgebied excellent opereren. Verslagen van vier gesprekken over excellentie, ambitie en talent. Het is verstandig om af en toe je oor eens te luister te leggen bij mensen die gezaghebbend zijn buiten de sector waarin je zelf werkzaam bent. Dat kan je inspireren en aanzetten tot nieuwe ideeën. Dit boekje is daartoe mijns inziens een geslaagd gebaar.

'De kunst van het goede' is het gespreksverslag van het interview met professor doctor Ruud Lapré, hoogleraar Gezondheidszorgbeleid, kunstverzamelaar, organisatieadviseur en schrijver.

Over de inhoud:

- Als je probeert te excelleren, ben je fout bezig;

- De discussie in de zorg over verbetering en rendement zou ook veel meer vanuit de inhoud gevoerd moeten worden;

- Het stellen van groeitargets leidt niet tot verbetering van kwaliteit;

- Inhoudsgedreven organisaties komen op de lange termijn beter uit de bus dan groeigedreven organisaties;

- Je leert kijken en je leert begrijpen als je je in de ander verplaatst;

- Het is aan anderen om te beoordelen of je excellent bent!

'De maat genomen' is het gespreksverslag van het interview met Greet de Kuiper-van Vuure, allround patronenmaakster in de damesmode.

Over de inhoud:

- Voorwaarde om uit te blinken, is dat je haast geobsedeerd moet zijn door iets;

- Je moet eigenlijk wel bezeten zijn van je werk, en een andere voorwaarde is dat je erg flexibel moet zijn;

- Ik doe het lekker op mijn eigen manier, want die werkt het beste.

''n Geweldige Plek om Te Werken' is het gespreksverslag van het interview met Jos Plompen, directeur van Great Place to Work Institute Nederland.

Over de inhoud:

- Het streven naar excellentie zorgt er nu juist voor dat je innoveert en nieuwe dingen bedenkt;

- Excellentie nastreven op alle vlakken is een turbulent evenwicht;

- Het vertrouwen moet er zijn dat het management luistert en dat er mogelijkheden worden gecreëerd om zaken te verbeteren;

- De idee dat je mensen kunt managen is natuurlijk fictie;

- Juist vanuit foutjes ontstaat weer iets nieuws en misschien wel iets moois, dat nooit ontstaan zou zijn als alles helemaal volgens het papier was gegaan;

- Om je uitsluitend op processen te richten en dan te geloven dat het goed komt ... dan laat je toch een hoop liggen;

- Eigenlijk is het heel basaal: vertrouwen hebben en naar elkaar luisteren;

- Een excellerende organisatie is de verantwoordelijkheid van iedereen;

- Authentiek zijn en blijven luidt dus een belangrijke boodschap.

'Fame is the goal' is het gespreksverslag van het interview met Gert-Jan van Keulen, danser in 'Fidelio" van De Nederlandse Opera, op de omslagfoto van dit boekje gefotografeerd in Dubai.

Over de inhoud:

- Dans is het vak waarbij je talent en ambitie moet combineren om tot excellentie te komen;

- Het voelde destijds als een heel logische stap om verder te gaan met iets waar ik gepassioneerd in was;

- Je hebt mensen nodig die dicht bij je staan, die het meteen doorhebben als er iets aan de hand is;

- Excellentie: het streven naar iets wat weinig mensen kunnen, iets unieks waarmee je je onderscheidt van de rest;

- Je moet jezelf blijven profileren en laten zien 'dit ben ik en dit kan ik';

- Dát vind ik inspirerend: dat iemand vecht om zijn hart te volgen;

- Je hart volgen, dat is eigenlijk het belangrijkste ingrediënt voor excellentie;

- Als je twijfelt, houdt het op;

- Zodra je erover nadenkt dat iets niet eeuwig kan duren, zit er al iets fout. Dan mis je die passie die je nodig hebt om het te redden in dit vak.

Dit boekje is geschreven door:

- René Kloosterman: "Een goede balans tussen aandacht en veeleisendheid zal het team inspireren om tot topprestaties te komen";

- Marilyn Jurhill: "Excellentie is ook om van te genieten";

- Francisca Eitjes: "Richt je op de negens, en maak daar tienen van".

Zonsondergang in Stiens

Maandag 7 februari 2011

Aan het eind van de middag verscheen gistermiddag in Stiens achtereenvolgens een bont palet van kleuren in de lucht. Een verschijnsel dat in de Noordfriese kuststreek de aandacht trok. Landschap, wegen en gebouwen verschoten steeds van kleur. Vooral op huizen met witte gevels was dit verkleuren goed te zien.

Eerst kleurde de lucht egaal paars; onheilspellend leek het. Langzaam kwamen daar andere kleuren bij en ervoor in de plaats. Een bont palet van blauwe, paarse, rode, oranje en gele tinten vloeiden na elkaar in elkaar over. Schilderachtige kleurenmengsels ontstonden, geen minuut gelijk, elke minuut verrassend mooi.

Laat zuid en noord nu zijn verblijd

Zondag 6 februari 2011

In Christus is noch west noch oost,
in Hem noch zuid noch noord,
één broederschap rust in zijn troost,
één wereld in zijn woord.

Hard waait de stormachtige wind vanavond tegen en langs de Sint-Vituskerk van Stiens. We moeten de kerkdeur dan ook goed vasthouden bij binnenkomst. In de hal van de kerk, aan de voet van de kerktoren, staat onze voorganger dominee Jaap Overeem, om ons hartelijk welkom te heten. Bij hem staat een delegatie van de kerkenraad en van de Zendings- en Evangelisatiecommissie, die deze Gemeentedienst hier vanavond organiseert. Het werk van de Stienser Zendingscommissie staat vanavond centraal in deze kerkdienst.

In de kerkzaal merk je niets meer van de straffe wind, die al enkele dagen in onze Noord-Nederlandse regio over de Friese klei geselt. Integendeel, je waant je in meer warme, tropische sferen als je de kerkzaal in kijkt. De kleurrijke gewaden en de Afrikaanse muziekinstrumenten voeren je direct in warmer sferen. Vanavond hebben we Basile met zijn band in ons midden. In hen en in ons zijn vanavond zuid en noord verbonden.

Tot ieder hart, dat Hem behoort,
met Hem gemeenschap vindt.
De dienst aan Hem is ’t gouden koord,
dat allen samen bindt.

Basile Maneka Lukadi is een veelzijdig zanger, performer, gitarist, percussionist, docent en componist. Hij maakte in de afgelopen 15 jaren landelijk naam met muziekgroepen als Mixed Up, Africa United, Afro-Roots, Baoema en Afro-Frisonne. Maar ook als solo-artiest is Basile regelmatig te zien. Basile groeide op in armoede, maar daarentegen in de rijkdom van de Congolese muziektraditie van Kinshasa. In 1976 vestigde hij zich in Angola. In 1993 kwam Basile naar Nederland, waar hij zijn talent inzet, óók in evangelisatie en in kerkdiensten zoals hier vanavond in Stiens.

Broeders, één band is 't die ons bindt,
vanwaar en wie ge ook zijt.
Wie onze Vader dient als kind,
is Christus toegewijd.

Vanavond zingen we afwisselend met pianobegeleiding van Han Giesing en onder begeleiding van Basile en zijn band. Diverse malen luisteren we naar de Afrikaanse muziek van Basile, begeleid op gitaar en djembé. En dan kun je niet alleen maar luisteren. Dan ga je meedoen: meezingen, meeklappen, in optocht door de kerk. Er wordt meebewogen en meegedanst met het ritme van de Afrikaanse muziek; alles ter ere van God, daarom wijst Basile herhaaldelijk naar boven. Basile vertelt ook over zijn levensgeschiedenis; over de wendingen in zijn leven in Afrika en in Nederland; over zijn omkeren en bekeren, zoals dominee Overeem dat benoemt in zijn meditatie.

Ietwat onwennig voelt het om gedurende deze kerkdienst steeds te switchen van de Nederlandse naar de Afrikaanse sfeer, en andersom. De meer statische Nederlandse liturgie met haar liederen contrasteren in de wendingen met de meer dynamische Afrikaanse muziek. Aan het eind van de kerkdienst komen noord en zuid beduidend dichter bij elkaar, als in de afsluitende liederen de zang van de Nederlandse kerkmuziek mede wordt begeleid door de klanken van de Afrikaanse djembé. Basile is er in elk geval in geslaagd om zijn passie voor gospelmuziek over te brengen en daarbij nagenoeg iedereen letterlijk in beweging te krijgen, alles ter ere van ons aller Vader, Zoon en Heilige Geest.

Laat zuid en noord nu zijn verblijd,
Hem prijzen west en oost.
Aan Christus hoort de wereld wijd,
in Hem is zij vertroost.

(Gezang 308, Liedboek voor de Kerken)

Praise United in Leeuwarden

Zaterdag 5 februari 2011

Eind vorig jaar werd in De Hege Stins te Stiens aan het eind van een kerkdienst het promotiefilmpje vertoond over het koorproject van gospelzanger, spreker en coach Martin Brand. Het was een uitnodiging aan allen om mee te werken aan het projectkoor "Praise United" van Martin Brand en zijn professionele band. Minimaal 100 Friezen zouden mee moeten doen. Slechts vier avonden in januari 2011 zou worden gerepeteerd en na de inzingmiddag zou dan vanavond de uitvoering van dit gelegenheidskoor zijn in de Koepelkerk van Leeuwarden. Doel is om eenheid te ervaren. Eenheid in het koor, eenheid in het geloof, eenheid in beleving, eenheid tussen kerken, eenheid in oude en nieuwe liederen, Praise United!

En vanavond is het dan zover. Durkje en ik zijn aanwezig, op uitnodiging van één van de Stienser koorleden. Een bomvolle Koepelkerk, meer dan 1.000 mensen. Niet 100, maar 150 mensen vormen samen het projectkoor. Maar liefst 27 Stiensers gaven zich op om mee te zingen. De technische ondersteuning bestaat uit een team van 15 mensen en het koor bestaat uit maar liefst 135 leden, afkomstig van 10 kerkgenootschappen; Churches United!

Het projectkoor wordt begeleid door vier beroepsmuzikanten en staat onder directie van Martin Brand. Ook gospelzangeres Talitha Nawijn doet mee. Ze zingt solo, zingt mee met het koor en verzorgt samen met Martin Brand het voorprogramma, alvorens het koor op het podium verschijnt. Begrippen die in dit project centraal staan, zijn: uitbundigheid, aanbidding, getuigen, elkaar bemoedigen en God samen zoeken. Iedereen mag mee doen. Niet alleen koorleden, maar ook alle aanwezigen in de volle kerkzaal, zittend of staand; iedereen is uitgenodigd om zijn of haar hoeksteentje bij te dragen.

Een bijzonder gevarieerd muzikaal programma volgt in deze twee uren durende productie. Van onberijmde Psalmen tot black gospel, van oude en nieuwe liedjes, solo's, koor- en samenzang, in het engels en in het nederlands, hillsongs en hymnes, van intieme aanbidding tot uitbundige lofprijzing. De lichtshow, de vlaggen, het wapperend doek en de danseressen kleden de muziek verder aan.

Muziek wordt ingekleurd met woorden, zoals bijvoorbeeld:

- Kom, zoals je bent en geef je hart;

- Uw liefde is een rots, waar ik mijn voet op zet;

- Want U bent de weg gegaan die mij redding bracht en leven;

- En de Geest verbreekt de grenzen, die door mensen zijn gemaakt;

- U richt ons op en laat ons dansen;

-'k Zal in dit vertrouwen leven en dat melden in mijn lied;

- Leid mij steeds weer naar het water; 'k wil U daar ontmoeten, Heer;

- Kan een vriend ooit trouwer wezen dan Hij, die ons lijden draagt;

- Duizend, duizend maal o Heer, zij U daarvoor dank en eer;

- Door stormen heen hoor ik Zijn stem, dwars door het duister van de nacht;

- Together we will work untill He comes.

Ziehier een kleine greep uit een avondvullend programma van een "truly Spirit driven" koor en een enthousiast publiek.

Lege Marren in Stiens

Vrijdag 4 februari 2011

De Lege Marren is een woonstraat in de wijk Aldlân van Stiens. Deze straat is aan de zuidzijde toegankelijk via de brede doorgaande weg van de Brêgeleane. Als je de Lege Marren in noordelijke richting volgt, kom je uit op de T-kruising met de Mienskar. Omdat in oostelijke richting de Mienskar niet verder loopt, kun je alleen in westelijke richting de Mienskar in rijden. De Lege Marren is een betrekkelijk korte straat, die - zoals meer woonstraten in de Stienser wijk Aldlân - is ingericht in twee delen. Het smalle 1/3-wegdeel aan de westzijde is met name bedoeld voor het langzame verkeer en wordt doorgaans ook gebruikt als parkeerstrook. Het brede 2/3-wegdeel aan de oostzijde wordt in principe bereden door het gemotoriseerde verkeer. De Lege Marren loopt parallel aan de westelijk gelegen straat De Stripe.

Marren (of ook wel “merren”) wordt hier bedoeld in de betekenis van vochtige, drassige gronden. In zogenoemde Proclamatieboeken van het jaar 1695 is al sprake van “de Merren” en in het jaar 1706 van “De Lege Marren”. De Merren ofwel De Lege Marren was vroeger de benaming van de gronden ten noorden van de Stienser Feart, tegenover de Marnspolder.

Dat de Merren en De Lege Marren in Proclamatieboeken worden genoemd, zegt dat ze ten verkoop werden aangeboden. Proclamatieboeken zijn namelijk boeken waarin de verzoeken tot afkondigingen van de verkopen van onroerende goederen werden vermeld. Zo kon bijvoorbeeld vroeger de koop van een huis of van een stuk land pas definitief worden nadat deze melding driemaal op het rechthuis en in de plaatselijke kerk was geproclameerd (afgekondigd), zonder dat iemand daar bezwaar tegen maakte, die bijvoorbeeld recht van eerste koop had. Uit deze oude Proclamatieboeken weten we dus dat de huidige Lege Marren zijn genoemd naar de gronden ten zuiden van Stiens, die al meer dan 300 jaar geleden de namen “de Merren” en “De Lege Marren” droegen.