Onderweegs op ’t Jabikspâd

Woensdag 29 september 2010
In dit lopende kalenderjaar heeft het Taalsintrum Frysk van de educatieve dienstverlener Cedin de lesbrief “Onderweegs op ’t Jabikspâd” uitgegeven. Het is een lees- en werkboek over het Jabikspaad voor de groepen 7 en 8 van de basisscholen in de Friese gemeente Het Bildt. Cedins Taalcentrum Frysk stelde deze lesbrief samen met medewerking van de “Bildtse Kemissy Meertalighyd” en de Provinsje Fryslân heeft samen met de gemeente Het Bildt middels een subsidie financiële ondersteuning geboden om deze bijzondere, waardevolle uitgave tot stand te laten komen.

De lesbrief bestaat uit een 23 pagina’s tellend lees-/werkboek voor de leerlingen, een antwoordenboek voor de leerkracht en een CD-rom met daarop drie luisterfragmenten, een lied, de liedtekst en een akkerbouwboekje. Kortom, een gevarieerd en compleet onderwijspakket. Het lees-/werkboek bevat allerlei vragen en opdrachten, waarmee de leerlingen aan de slag kunnen.

Op de kleurrijke omslag van de lesbrief staan een aantal afbeeldingen, die een goede impressie geven van het pelgrimeren over het Jabikspaad tot aan Santiago de Compostela. Jammer is echter dat in de rechter bovenhoek van de omslag de routegids van het Groningse Jacobspad is afgebeeld, in plaats van de voorkant van de routegids van het Fries-Overijsselse Jabikspaad. De inhoud van de lesbrief is viertalig, te weten: Bildts, Frysk, Nederlands en English.

De productie en uitgave van deze lesbrief is een prima initiatief om de kinderen van de Bildtse basisscholen er op te wijzen dat het heel bijzonder is dat de meer dan 3.000 kilometer lange pelgrimsroute naar Santiago (Sint Jacob) de Compostela begint in het Friese Sint-Jacobiparochie, gelegen in de gemeente Het Bildt, waar deze basisschoolkinderen woonachtig zijn. De Bildtkers mogen er met recht trots op zijn dat hun Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie elk jaar door meer wandelaars op de kaart wordt gezet als hun startplaats voor de duizenden kilometers lange pelgrimage door Het Bildt, Fryslân, Nederland, België, Frankrijk en Spanje; van Sint Jabik naar Sint Jabik, van zee (Waddenzee) naar zee (Atlantische Oceaan).

Deze lesbrief bestaat uit de volgende onderdelen:
1. Onderweegs op ’t Jabikspâd, met informatie over het Jabikspaad, Sint-Jacobiparochie, Santiago de Compostela en het pelgrimskunstwerk bij De Groate Kerk;
2. The road of a pilgrim, waarin de pelgrims van vroeger worden vergeleken met de hedendaagse pelgrims, en waarbij wordt uitgelegd aan welke attributen je een pelgrim herkent;
3. Rinne, rinne, rinne; een interview met Peet en Corrie Luehof, wonend in Sint-Jacobiparochie, waarin zij vertellen over hun eigen pelgrimservaringen;
4. Kyk om dy hine; waarin de leerlingen worden gewezen op de uiteenlopende landschappen die het Jabikspaad tussen Sint-Jacobiparochie en Hasselt doorkruist;
5. Spreek je talen; met aandacht voor de vier talen die op en langs het Jabikspaad worden gesproken, te weten: Bildts, Fries, Stellingwerfs en Overijssels.
6. Groeie en bloeie; waarbij de bassischoolkinderen leren welke planten langs het Jabikspaad groeien en bloeien en hoe hun namen in het Nederlands, Engels, Fries en Bildts luiden;
7. Heb jij spirit?!; een hoofdstuk over mediteren aan de hand van bidden, yoga, Jacobspaadwandelen, lachen en mandala’s tekenen;
8. Arend-Jan na Santiago de Compostella; een Bildtstalig verhaal, geschreven door Simy Sevenster;
9. Way of Saint James; een Engelstalige puzzle.

Het antwoordenboek bevat ook een aantal tips voor de leerkracht. Eén daarvan is de suggestie om de videoclip van het Bildtstalige lied “’t Bildt” van de Feetwarmers te bekijken en te beluisteren; het loflied waarin in mijn dierbare moedertaal het Bildts en het Bildt wordt bezongen.

Australische Inktviszwam gesignaleerd in Frankrijk

Dinsdag 28 september 2010

De 13e augustus 2010 was voor Durkje en mij de laatste pelgrimsdag van het jaar 2010. We wandelden toen in het zuidwesten van het Franse Haute Vienne van Nogeas naar Oradour-sur-Vayres. Daarbij vonden we in een bosperceel tussen de gehuchten Le Bur en La Ribière een bijzondere paddenstoel. Deze soort kenden we niet, dus we hebben een foto gemaakt om later thuis nog eens te onderzoeken wat dit is.

En dan valt op 22 september 2010 tijdens het lezen van de Leeuwarder Courant (LC) mijn oog op een compositie van vier kleurenfoto’s van paddenstoelen. Eén van die foto’s is de afbeelding van de paddenstoelensoort die wij ruim een maand eerder in Frankrijk aantroffen.

Het artikel met als titel “Meer paddenstoelen in Nederland” meldt dat het dit jaar in Nederland goed gaat met de paddenstoelenstand, vooral in de gebieden waarin veel regen is gevallen. De Nederlandse Mycologische Vereniging geeft aan dat er nog steeds nieuwe soorten in Nederland worden gesignaleerd, boven de ruim 4.000 soorten die Nederland al kent. Aan het eind van dit LC-artikel wordt in het bijschrift bij de vier foto’s duidelijk dat wij in Frankrijk een Inktviszwam hebben gezien.

De inktviszwam is een schimmelsoort. Deze soort heeft een vruchtlichaam in de vorm van rode tentakels, waarvan de vorm doet denken aan een inktvis, vandaar dus ook deze naam. Daarnaast is de soort te herkennen aan de karakteristieke stank.

De soort is oorspronkelijk afkomstig uit Australië en is in 1921 voor het eerst in Europa gesignaleerd. De inktviszwam komt normaal alleen in warme gebieden voor, dus onze vondst in Zuid-Frankrijk ligt wel voor de hand. Toch komt deze zeldzame plant ook in Nederland al voor. Uit enkele persberichten bleek mij dat ze inmiddels al zijn gesignaleerd langs het Oranjekanaal bij Zwiggelte en bij Grollo en Brunsting in Drenthe èn ook bij Ermelo, in het Speulderbos op de Veluwe. Staatsbosbeheer noemt het zelfs “een spectaculaire soort”.

De zwam komt tevoorschijn uit een zogenoemd duivelsei. Dat is een witte bol van ongeveer vier centimeter doorsnede, die groeit langs de bosrand. Zodra het duivelsei uit komt, spreidt de zwam zijn opvallende knalrode tentakels in vijf richtingen. Deze tentakels zijn soms wel tien centimeter lang. De rode tentakels zijn bedekt met betrekkelijke “dikke klodders” bruine sporen. De geur van die sporenmassa is afgestemd op brom- en strontvliegen, die zich op deze naar aas stinkende sporenmassa storten. Hierdoor worden de sporen van de paddenstoel verder verspreid.

Kletsefeart in Stiens

Maandag 27 september 2010

De Kletsefeart is een vaart in de gemeente Leeuwarderadeel. Deze vaart is een betrekkelijk jonge aftakking van de Stienzer Feart. In de negentiger jaren van de vorige eeuw is de Kletsefeart gegraven om voor de nieuwbouwwijk Aldlân in Stiens ook meer wonen aan het water mogelijk te maken. Vanuit de Kletsefeart kun je de Stienzer Feart bevaren in de richting van het dorpscentrum, maar je kunt de Stienzer Feart ook in oostelijke richting bevaren, om zo naar de Dokkumer Ie te gaan. Zo heeft de Kletsefeart dus een open vaarverbinding met de Dokkumer Ie.

Een groot aantal Stienser woningen aan de Helling, de Brêgeleane, het Skûtsje, de Aak en de Boeier hebben hun tuin aan de Kletsefeart gelegen. Langs de oever liggen dan ook veel bootjes van de eigenaren van de aanliggende woningen. De vaart is in de zomer een geliefde plek om in te zwemmen, te vissen of op te spelevaren. In de winter wordt er volop op geschaatst als de dikte van het natuurijs dat toelaat. Kortom, veel vertier voor jong en oud.

Daarnaast wordt de Kletsefeart eenmaal per jaar ook gebruikt voor de “Triathlon Friesland”. En in november hangen de oevers vol vlaggen en ballonnen, want dan komt Sinterklaas met zijn Zwarte Pieten vanuit de Stienzer Feart de Kletsefeart in gevaren om door de aanwonenden en de grote schare Stienser belangstellenden hartelijk welkom te worden geheten tijdens de officiële intocht van Sinterklaas in Stiens. Dan meert Sinterklaas aan in de Kletsefeart ter hoogte van de Griene Leane.

Al jaren bestaan er in de gemeente Leeuwarderadeel serieuze plannen om de Kletsefeart nog door te trekken naar de Feinsumer Feart. Als dat zou gebeuren, levert dat voor vaargasten vanuit Stiens en omgeving een vaarrondje op van zo’n 13 kilometer. Dan kun je vanuit Stiens via de Kletsefeart en de Feinsumer Feart naar Bartlehiem, om daar over de Dokkumer Ie via Wijns de Stienzer Feart in te varen. Dan vaar je door de Stienzer Feart via Britsum in de richting van Stiens, om uiteindelijk weer via de Kletsefeart in de wijk Aldlân van Stiens te arriveren. Wie weet zal dit ooit werkelijkheid worden.

Stiens wordt dan ook voor het doorgaande vaarpubliek een aantrekkelijke aanlegplaats, want Stiens heeft uitgebreide boodschap- en winkelvoorzieningen, je wandelt in elke minuten naar het zwembad met binnen- en buitenbad en de mogelijkheid zou dan bestaan om bijvoorbeeld ook bij kinderboerderij Doniastate af te meren om een bezoek te brengen aan deze kinderboerderij met haar bijbehorende voorzieningen.

Welbeschouwd zou de Kletsefeart eigenlijk geschreven moeten worden als: Kletse Feart. Maar aangezien de gemeenteraad van Leeuwarderadeel op 21 december 1995 de naam heeft vastgesteld als Kletsefeart, hanteren we in alle officiële documenten de aaneengeschreven waternaam "Kletsefeart".

Lanterfanten over Route 2.10 van Veenwouden naar Buitenpost

Zondag 26 september 2010

In de afgelopen vijf weken is het er voor Durkje en mij helaas niet van gekomen om weer aan de wandel te gaan op een langeafstandspad. Gisteren hebben we de knoop doorgehakt om vandaag weer eens een stevige wandeling te maken. Voor vandaag staat route nummer 10 van het tweede deel van de wandelgids “Friesland voor lanterfanters” op het programma. We lopen van Veenwouden - via Oenkerk en Wouterswoude - naar Buitenpost, over een afstand van 30 kilometer.

Om 8.40 uur parkeren we de auto bij het treinstation van Veenwouden. We verlaten Veenwouden aan de westzijde en lopen dan eerst parallel aan en even later naar de spoorlijn tussen Groningen en Leeuwarden, waarbij we ter hoogte van Veenwoudsterwal komen. Iets verderop ontmoeten we op het fietspad een overstekende groep pasgemolken koeien. Als van de andere zijde een groep wielrenners de kudde doorkruist, schrikt één van de koeien zo erg dat zij met een hoge en verre sprong in één keer met succes over een breed veerooster springt. Langs deze spoorlijn lopen we in westelijke richting naar het Ottema-Wiersma-reservaat in het Bûtenfjild. Hier ligt een prachtig natuurgebied van It Fryske Gea.

Over de Hallingenweg lopen we naar Mûnein. Nog vóór we Mûnein bereiken, verlaten we even de doorgaande weg om het achter de bomen verscholen geologische monument te bezoeken. Hier ligt een uitgestrekt Zwerfstenenmonument – gemaakt door Jan Jac. Faber - in de vorm van Noorwegen, Zweden en Finland. Eén meter in dit monument is in werkelijkheid 100 kilometer. De zwerfstenen die hier liggen, zijn allemaal in deze regio gevonden. In de IJstijd zijn ze door het landijs vanuit Scandivië hierheen geschoven. De lokatie van de zwerfstenen in dit monument geeft aan uit welke regio de steen oorspronkelijk vandaan komt. Tussen dit monument en het dorp vinden we in de berm een groot aantal paddenstoelen, waarvan schitterend mooie en grote exemplaren van de Vliegenzwam, rood met witte stippen.

Van Mûnein lopen we door het Pikeboskje naar Oenkerk. We komen langs het landschapspark van Stania State. Daarna volgen we de historische wandelroute door de bossen Griekenland en Turkije. Na deze flinke omweg door de bossen komen we weer terug in Mûnein, waar we heerlijk in de zon pauzeren bij het “Mûneinster” haventje.

Voorbij de kerk van Roodkerk verlaten we de Trynwâlden en gaan we het Bûtenfjild weer in. We nemen dan het fietspad door De Houtwiel en passeren daarbij het Goddeloos Tolhuis aan de Goddeloze Singel. Bij de Christelijke Gereformeerde Kerk van Broeksterwâld, wijken we even af van de doorgaande route, om bij de ouders van Durkje - tussen de beide kerkdiensten door - even aan te schuiven aan de middagmaaltijd. Een klein uurtje later steken we na deze rustpauze ter hoogte van Broeksterwâld de weg van Damwoude naar Veenwouden over, om bij Wâldhiem de Broekster Mieden in de lopen. Het heeft even licht geregend, maar nu is het weer droog.

Bij Wouterswoude passeren we het nieuwe huis dat in de vorm van een oude stins is gebouwd. Daarna komen we bij de rivier de Nieuwe Zwemmer (ook wel Petsloot genoemd), die we ten zuiden van Driesum ter hoogte van de Rinsmapôle via de hoge houten fietsbrug over kunnen steken. Aan de overzijde wandelen door dit laaggelegen veenweidegebied van de Zwagermieden in de richting van Kollumerzwaag. Het begint weer licht te regenen en de rest van de middag wordt het niet meer droog. Omdat het nauwelijks waait en maar licht regent, kunnen we de rest van de route droog blijven door wandelend gebruik te maken van de paraplu.

Langs de oude dorpskerk van Kollumerzwaag gaan we over het Tsjerkepaad naar de Sânbultsterwei, die parallel aan de spoorlijn Leeuwarden-Groningen ligt. Via dit brede zandpad komen we een eind verder uit in de meest zuidelijke punt van (wederom) Kollumerzwaag. Vanaf hier lopen we in oostelijke richting tussen de spoorlijn en de bossen van Veenklooster, onder andere door het Friesch Dagbladbos, waarvan de bomenaanplant mogelijk werd gemaakt door financiële steun van de abonnees/lezers van het Friesch Dagblad.

Een eind verderop gaan we onder het viaduct van de Lauwersweg door, waarna we de spoorlijn over steken om verderop langs de Groningerstraatweg onze eindbestemming Buitenpost binnen te wandelen. Als we tegen 17.30 uur bij het treinstation van Buitenpost arriveren, vertrekt de trein nog voordat we een treinkaartje kunnen kopen. Geen probleem, want een half uur later gaat de volgende trein volgens het dienstrooster. Maar die vlieger gaat niet op, want als een half uur later het moment is aangebroken dat de trein het station binnen zal rijden, wordt omgeroepen dat die trein logistieke problemen heeft en niet zal komen. De trein van nog een half uur later zal wel komen. Hoera voor het openbaar vervoer. Gevolg is dat we pas na een uur wachten op het perron om 18.30 uur in de trein kunnen, die ons in enkele minuten weer terugbrengt naar het station van Veenwouden, waar we vanmorgen onze auto parkeerden. Een half uur later zijn we weer thuis in Stiens.

Pelgrimeren, Onderweg naar Santiago de Compostela

Zaterdag 25 september 2010

Het maken van een pelgrimstocht heeft tegenwoordig een grote aantrekkingskracht op mensen. De gedachte om er een tijdje tussenuit te gaan voor bezinning en voor het maken van nieuwe levensplannen spreekt veel mensen aan. Welke beweegredenen je als aspirant-pelgrim ook hebt, als je de pelgrimsreis daadwerkelijk onderneemt, begin je aan een persoonlijke en unieke tocht, die je leven hoogstwaarschijnlijk zal verrijken.

Over dat pelgrimeren, over het onderweg zijn naar Santiago de Compostela schreven Karin Snoep en Nelleke Bos hun Inspiratieboek getiteld: “Pelgrimeren, Onderweg naar Santiago de Compostela”. In deze nog recente uitgave (Anno 2010) proberen de beide auteurs aan de hand van een aantal interviews met zes Nederlanders die de tocht reeds maakten 'de ziel van de pelgrim te vatten'. De schrijvers interviewden hiertoe de volgende pelgrims:

Leonie Jansen, liep in 2008, zangeres en regisseur.
Leonie wilde tijd vrijmaken om haar gebruikelijke levensritme te doorbreken. Al snel na het vertrek voelde ze heftige heimwee, maar toen ze alle overtollige bagage kwijt was, werd het onderweg zijn voor haar een bevrijding. Ze kwam onderweg met andere pelgrims snel tot diepgaande gesprekken. Ze leerde dat ze met veel minder toe kan dan ze dacht en dat ze zichzelf helemaal niet hoeft te bewijzen. Ze ervoer dat je niet altijd zelf iets hoeft te doen, maar dat het uiteindelijk allemaal vanzelf op je pad komt. De pelgrimsroute heeft bij haar meer sporen achter gelaten dan dat ze ooit had gehoopt of gedacht.

Dick Berlijn, fietste in 2008, voormalige commandant van de Nederlandse Strijdkrachten.
Dick wilde na het stoppen met werken iets radicaal anders doen en beoogde op de naamdag van Sint Jacob te arriveren in Santiago de Compostela. Is gehaast begonnen, maar merkte dat je dan niet kunt genieten en is toen bewust overgestapt op een heel andere routine. Door openhartige ontmoetingen met anderen kwam hij onbewust tot zelfreflectie en ging zijn leven anders bekijken. De hele dag buiten zijn en het landschap dat hij doorkruist, deed iets met hem. Onverwacht kreeg de pelgrimstocht ook een religieuze dimensie. Thuisgekomen kreeg hij moeite met de dagelijkse drukte en verlangde weer terug naar de rust van het pelgrimeren.

Marlies van Son, liep in 2002, therapeut.
Marlies zocht na het overlijden van haar oudste zoon onderweg in de natuur heling, harmonie en vitaliteit. Met onder andere de pelgrimszegen ging ze goed beschermd op weg en onderweg merkte ze dat het lopen niet alleen haar lichaam, maar ook haar innerlijk in beweging bracht. Toen zij haar steen achterliet bij het Cruz del Ferro, zag ze haar eigen verdriet weerspiegeld in dat van al die andere(n). Onderweg leerde ze om veel los te laten. Ze realiseert zich dat haar hele pelgrimage gaat over thuiskomen bij jezelf en dat het alleen onderweg zijn, de ontmoetingen, de natuur en alle ontberingen maken dat je later nergens meer bang voor hoeft te zijn.

Hape Kerkeling, liep in 2001, Duits acteur, cabaretier en entertainer.
Hape is ondanks fysieke problemen toch op stap gegaan, al snel lerend dat alleen je eigen ritme en tempo en door heel dicht bij jezelf te blijven uiteindelijk garandeert dat je het vol kunt houden. Hij vond de mensen die hij onderweg ontmoette het belangrijkste van de hele pelgrimstocht, want zij waren voor hem als vrienden die hem een spiegel voorhielden. Zo leerde hij zijn eigen woede te hanteren zonder anderen te beschadigen. De camino leerde hem ook om minder bang te zijn in het leven en meer vertrouwen te hebben in zichzelf en in het hogere. Hij vindt dat je pas pelgrim bent vanaf het moment dat je in Santiago de Compostela aankomt en dat je het dan voor de rest van je leven blijft.

Sedat Cakir, liep in 2007, Turks zakenman.
Sedat wilde aanvankelijk uit sportieve overwegingen op stap gaan, maar wilde er als moslim uiteindelijk een interreligieuze ontmoeting van maken. In het kader daarvan kreeg hij van de bisschop van Haarlem de pelgrimszegen mee. Hij merkte dat onderweg de levenslessen sneller voorbijkomen dan in het gewone leven thuis. Hij ervoer in de fantastische ontmoetingen onderweg veel saamhorigheid en plezier. Maar ook al zijn fouten kwamen onderweg als op een lopende band voorbij, hetgeen heftige ervaringen waren. Hij werd zich ervan bewust dat hij voorzichtig moet zijn met de mensen om hem heen en dat hij meer respect voor anderen kreeg. Hij is nog steeds bezig met het veranderingsproces dat de camino bij hem in gang heeft gezet.

Herman Vuijsje, liep in 1989, socioloog en schrijver.
Herman noemt zijn aanvankelijke journalistieke doel om - door in tegengestelde richting te lopen - veel pelgrims tegen te komen, met wie hij dan echt iets deelde. Hij voelde zich door de gedeelde intentie van het pelgrimeren met hen verbonden. Hij merkt dat je aardiger wordt als je zo onderweg bent. Onderweg ervaart en leert hij dat “het” (in het leven) vanzelf goed komt zodra je eenmaal bent begonnen. Hij beweert dat mensen doorgaans liever zoeken, liever onderweg zijn, dan dat ze aankomen. Pas veel later realiseer je je dat de tijd van pelgrimeren een van de gelukkigste tijden van je leven is.

Het boek begint met een filosofische inleiding van Frank Meester op het pelgrimeren naar Santiago. Deze inleidende woorden gaan over de zegen van “het collectieve individuele pad”, op weg naar de heilige Sint Jacob.

De teksten van de zes interviews zijn geordend naar de onderstaande zeven verdiepende thema's:
- Beslissing: waarom ga je en hoe komt je besluit tot stand. Als je de weg van verlangen en van verandering wilt bewandelen, ga je op stap.
- Afscheid: wat ga je missen, wat moet je doen voordat je kunt vertrekken.
- Onderweg: hoe voelt dat en wat kom je tegen. Over de ontdekking dat je onderweg niet wordt uitgescholden of voor gek verklaard, maar dat je onderweg gezegend wordt en dat er voor je wordt gebeden.
- Ontmoetingen: met jezelf, met andere mensen en soms ook met het Hogere.
- Loslaten: wat wil je achterlaten met je pelgrimage en wat kun je loslaten en wat neem je juist mee.
- Verdieping: de camino laat je niet onbewogen.
- Terugkeer: als een ander mens.

Wat auteur Karin Snoep opviel tijdens haar onderzoek van de achtergronden van het pelgrimeren, is dat Santiago de Compostela helemaal niet zo onlosmakelijk met het christendom is verbonden als vaak wordt verondersteld. Integendeel; heel vaak wordt het pad door niet-religieuzen bewandeld. Karin Snoep: “De route door Spanje bestond al ruim voordat het christendom begon te bestaan. Die liep toen naar Finistère. Daar kijk je naar de zee en verbrandt je je schoenen. Doen nog altijd veel wandelaars. De druïden en de kelten liepen al over dezelfde weg. Het christendom heeft dat pad overgenomen, omdat dat wel goed uitkwam. Maar goed, iedereen die ik erover heb gesproken, heeft het over iets magisch op dat pad. Of je er nou in gelooft of niet, het doet allemaal iets met een pelgrim. Mystiek of boeddhistisch, noem het wat je wilt. Het schijnt dus echt anders te zijn dan andere lange afstand paden die mensen bewandelen. Vandaar dat we het een inspiratieboek hebben genoemd; je pakt eruit wat je aanspreekt. Maar het heeft altijd met zingeving te maken."

Of je nu wel of niet van plan bent zelf de tocht naar Santiago de Compostela te ondernemen: dit boek inspireert en verleidt tussen de teksten door ook door de prachtige kleurenfoto's, de teksten uit reisverslagen, de (historische) wetenswaardigheden (met statistieken, over uitrusting, amuletten, nep-pelgrims, routes, leylijnen en over de betekenis van Finisterre), en door de citaten, de liederen en de gedichten.

Kortom, het is waarlijk een “Inspiratieboek”, zoals het boekomslag meldt.

Gezondheidspraktijk op Kenniscampus Leeuwarden

Vrijdag 24 september 2010

De Kenniscampus Leeuwarden heeft opnieuw waarde toegevoegd aan haar leer-, werk- en leefomgeving. Speciaal voor studenten en medewerkers van de NHL hogeschool en voor Stenden hogeschool is in deze maand de Campus Gezondheidspraktijk geopend.

Studenten en medewerkers van deze twee hogescholen hoeven nu niet meer te reizen om hun gezondheidsklachten aan een huisarts voor te leggen. De Campuspraktijk heeft begin september 2010 haar deuren geopend in het schoolgebouw van de NHL hogeschool op de Kenniscampus Leeuwarden. De Campuspraktijk is onderdeel van het Huisartsen Zorgcentrum Leeuwarden (HZL).

Studenten en medewerkers kunnen zich gratis online inschrijven bij deze huisartsenpraktijk via de website http://www.campuspraktijk.nl/. De Leeuwarder Campuspraktijk biedt op laagdrempelige wijze huisartsenzorg en heeft gericht op de jonge, moderne generatie een ‘full-service online-pakket' ontwikkeld. Online spreekuurreservering, e-mailconsultatie, webcamspreekuren en/of het digitaal aanvragen van een herhaalrecept of reizigersadvies, het is allemaal mogelijk in deze nieuwe huisartsengroepspraktijk.

Huisarts Maarten Goedhart en onze ex-CHN-ESO-collega Anne Visser zijn de initiatiefnemers van de Campuspraktijk. Hun veronderstelling is dat onze Leeuwarder studentenpopulatie de doelgroep bij uitstek is om online met de artsenpraktijk te communiceren. Maar ook tussen de colleges door kunnen studenten en medewerkers tijdens werkdagen bij de Campuspraktijk terecht voor een face to face-consult.

Maarten Goedhart: "Het recente advies van de Raad voor de Volksgezondheid & Zorg over strategische zorgvisie sluit naadloos aan bij de werkwijze van de Campuspraktijk; naast aandacht voor zorg en ziekte zijn gezondheid en ICT belangrijke speerpunten van de Campuspraktijk.'

Om bekendheid te geven aan de recent geopende Campuspraktijk kon je in de afgelopen week op een groot aantal plaats in het hogeschoolgebouw van Stenden hogeschool de tweetalige flyer van de Campuspraktijk als meeneemexemplaar zien liggen.

(Op) weg met de kwaliteitsfunctionaris

Donderdag 23 september 2010

De eerste bijeenkomst van het Platform HBO van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement (NNK) van dit collegejaar vindt vandaag plaats in Vergadercentrum Hoog Brabant in Hoog Catharijne te Utrecht. Tijdens deze netwerkbijeenkomst wordt ingegaan op de verschillende visies over de rol van de kwaliteitszorgfunctionaris in het hoger beroepsonderwijs, voor nu en in de toekomst. Het prikkelende thema van de beide lezingen van vandaag is: "(Op) weg met de kwaliteitsfunctionaris". Zo'n 20 kwaliteitszorgmedewerkers van hogescholen en aanverwante organisaties wonen de twee lezingen met aansluitende discussie bij. De bijeenkomst wordt geopend door Paul Nieuwenhuis, de nieuwe voorzitter van het NNK Platform HBO.

Eerste spreker is Jet Langman, Beleidsmedewerker van de Gerrit Rietveld Academie. Als beleidsmedewerker is haar werk steeds meer gaan bestaan uit kwaliteitszorggerelateerde aangelegenheden, zoals visitatie & accreditatie van opleidingen, kwaliteitszorg onderzoek, tevredenheidsonderzoeken en het adviseren over en betrokken zijn bij verbetertrajecten.

Het onderwerp van haar presentatie is: "Hoe krijgen we ze mee?" Als insteek voor kwaliteitszorg wordt binnen de Gerrit Rietveld Academie gekozen voor de vierledige insteek van:

- wat is van waarde in ons kunstonderwijs;

- wat gaat (al) goed; wat waren onze hoogtepunten; pas daarna wordt gesproken over plannen en uitdagingen;

- leren van elkaar (daarvoor zet men bijvoorbeeld de zogenoemde G-Tops is (genoemd naar Gerrit Rietveld);

- hoe kunnen we de docenten faciliteren.

Om zicht te krijgen op stakeholderstevredenheid werkt Jet Langman onder andere aan interne en landelijke tevredenheidsmetingen. Omdat de Gerrit Rietveld Academie met een groot aantal docentenaanstellingen werkt van betrekkelijk kleine omvang en de staf bestaat uit medewerkers met een veel grotere betrekkingsomvang, maakt Jet Langman deel uit van een vaste kern stafmedewerkers, waar docenten en werkplaatsmedewerkers voor hun vragen om ondersteuning dagelijks terecht kunnen.

Tweede spreker is Leny Catsburg, Directeur van de Dienst Onderwijs & Kwaliteitszorg van de veel grotere Hogeschool Rotterdam. De stafmedewerkers van deze dienst zijn klantnabij georganiseerd, overwegend persoonlijk verbonden aan opleidingen en werkend met zogenoemde ondersteuningsovereenkomsten. Ze vraagt zich in deze presentatie af of je wel kwaliteitszorgmedewerkers nodig hebt, immers, de opleidingsdocenten zouden toch de cruciale factor moeten zijn in het continue proces van kwaliteitsverbetering. Dat het veelal in hogescholen zo is dat Colleges van Bestuur alle kaders en richtlijnen naar beneden in de organisatie laten vallen (de wet van de zwaartekracht) wordt door een hier en nu ook aanwezige kwaliteitszorgmedewerker uit het bedrijfsleven als goed beschouwd, maar waarom werkt dat dan niet in het onderwijs?
Catsburg:
- Als je advies geeft als beleidsmedewerker moet je besef hebben over wat je advies betekent voor de ontvanger, wat het kost wat je adviseert en waar je het in de organisatie aan ophangt.

- Je moet ook de actuele managementvraagstukken kennen om je advies daarop in te haken.

- Je moet kwaliteitszorg niet wegorganiseren bij de kwaliteitszorgmedewerker, maar docenten daarvan eigenaar maken; er zijn opleidingsteams die dat kunnen, maar die hebben daartoe wel support nodig; dat moet je via de lijn organiseren.

- Als het human capital (personeel) zo belangrijk is, is Human Resource/Talent Management in je hogeschool belangrijk."

Na de pauze gaan we met elkaar en met de beide sprekers in gesprek over diverse ins en outs aangaande het dagthema, over de beide presentaties en over daaraan verwante hogeschoolzaken. Zaken die aan de orde komen, zijn onder andere: eigenaarschap van kwaliteit, excellent onderwijs, het nieuwe bekostigingsstelsel en de insteek dat dienstverlening binnen hogescholen gericht moet zijn op kwaliteitszorg met een lange cyclus van 6 jaar en niet met een korte cyclus die elke 6 jaar kort voorafgaat aan visitatie en accreditatie.

Aan het eind van deze discussie concludeert één van de aanwezigen": Hoera voor de innovatieve kwaliteitsfunctionaris!"

Deze netwerkbijeenkomst wordt vervolgens afgesloten met de gebruikelijke "Halen en Brengen"-ronde en tenslotte worden nog enkele mededelingen gedaan van huishoudelijke aard, betrekking hebbend op volgende actuele onderwerpen en vergaderlocaties.

Hinke van der Werf exposeert in Stiens

Woensdag 22 september 2010

Tot en met 30 september 2010 exposeeert Hinke van der Werf enkele van haar schilderijen in de Openbare Bibliotheek te Stiens. Ze is in 1946 geboren te Oranjewoud en woont momenteel in Drachten.

Al weer 19 jaar geleden is ze met schilderen begonnen. Hinke van der Werf heeft geen schilderopleiding gevolgd en is dus autodidact. De schilderijen die ze maakt, zijn geïnspireerd door de romantiek van de zogenoemde "Oude Meesters van de Haagse School”, waarbij je kunt denken aan bijvoorbeeld Hendrik Willem Mesdag, Jacob Maris, Isaac Israëls en George Breitner. Van der Werf probeert op haar eigen manier de warmte van die periode rond het jaar 1900 in haar werk te realiseren.

Met gedrevenheid probeert Van der Werf haar ideeën en indrukken in haar atelier tot leven te brengen. Aan de hand van een natuurlijk inzicht in het mengen van kleuren en een verfijnde schildertechniek doet ze dat door gebruik te maken van olieverf op linnen doeken.

In de Stienser bibliotheek hangen momenteel uiteenlopende olieverfschilderijen, zoals landschappen, bloemen en zeegezichten. Twee schilderijen verbeelden ruiters met paarden op het strand. Eén van die twee schilderijen heet: “Ruiters op het strand”, een doek van 60 x 90 cm.

Canteen Serving, to make it a better world

Dinsdag 21 september 2010

Canteen is de gezellige huiskamer voor studenten en medewerkers van Stenden hogeschool in Leeuwarden, waar dagelijks een internationaal aanbod van snacks, gerechten, verse sappen en drankjes verkrijgbaar is van uitsluitend natuurlijke ingrediënten, 100% biologisch, zonder E-nummers of andere niet-natuurlijke smaakmakers. Alles wordt op duurzame wijze bereid door middel van internationale kooktechnieken. Dit alles vindt plaats in een eigentijdse setting, waarin gebruik is gemaakt van zoveel mogelijk duurzame materialen.

Canteen is een leerbedrijf van de HBO-Bachelor-opleiding Hoger Hotelonderwijs (HHO) van Stenden hogeschool. Werkervaring opdoen in Canteen maakt deel uit van deze opleiding. Alle HHO-studenten doen op deze manier bij Canteen ervaring op met biologische en verantwoorde voeding en met duurzaamheid.

Aan het concept van Canteen is jarenlang gewerkt. Stenden hogeschool is de eerste hogeschool met een dergelijk concept en geeft daarmee invulling aan haar visie ‘Serving to make it a better World’.　

De studenten en de medewerkers kunnen in de Canteen maaltijden uit veel verschillende wereldkeukens krijgen. Elke dag is het weer een verrassing wat de studenten en de medewerkers van Stenden University Hotel hebben bedacht. Steeds ook weer verrassend is de wijze waarop een voortdurend wisselende studentenpopulatie vorm en inhoud geeft aan de aankondiging wat je vandaag mag verwachten in de Canteen.

Vandaag staat bij de ingang van de Canteen een grote menukaart. Meerdere tekst- en beeldelementen zijn daarin verwerkt, te weten:

A. Het producten-aanbod van:
1. Brood: It’s all about Bread, gedecoreerd met graan;
2. Koffie: Coffee Corner, gedecoreerd met koffiebonen;

B. Het wereldkeuken-aanbod, gedecoreerd met vlaggen die verwijzen naar:
1. Out of Africa;
2. East meets West;
3. Made in Europa.

Verjaardagsborrel in de Koperen Tuin te Leeuwarden

Maandag 20 september 2010

In de afgelopen twee maanden zijn enkele collega's van het Educational Suppport Office en van het Corporate Office jarig geweest, waaronder een aantal tijdens de zomervakantieweken. Het idee werd enkele weken geleden geopperd om nu eens niet één voor één de collega's ter gelegenheid van al die verjaardagen te trakteren met een traktatie in de koffiehoek, maar nu eens voor een andere vorm te kiezen. Zo gezegd, zo gedaan.

Vanmiddag komen we met zo'n 20 collega's van de genoemde afdelingen van Stenden hogeschool bijeen in Grand Café Restaurant De Koperen Tuin, waar de acht jarigen de aanwezige collega's trakteren op een borrel, hier in dit mooie groene hart van Leeuwarden. Tegen 17.00 uur wandelen we onder de eeuwenoude platanen van deze mooie Leeuwarder Prinsentuin naar De Koperen Tuin, om in een sfeer van de oude romantiek van de Friese Oranjes tot 19.00 uur twee gezellige uren met elkaar aangenaam te verpozen als afsluiting van de eerste werkdag van deze week.

Vol van Hoop met PKN-appels uit Stiens

Startzondag 19 september 2010

Als plaatselijke gemeente van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) vieren we vandaag in Stiens onze jaarlijkse Startzondag. De ochtendkerkdienst en het aansluitend programma vinden plaats in en rond De Hege Stins en de afsluitende viering is in de Sint Vituskerk. Voorgangers van de ochtenddienst zijn onze predikanten Van Dijken, Overeem en Wessels. Aan de ochtenddienst werkt de VistuStins-cantorij mee, bijgestaan op orgel en met blaasinstrumenten, bespeeld door door zes muzikanten uit onze gemeente.

Tussen de koffiepauze en de lunch wordt een literaire workshops verzorgd door Durkje Koehoorn-de Jong (over Eppie Dam zijn liedteksten: "Vol van hoop" & "Is hope soms in fûgel"). De andere workshop bibliodrama wordt verzorgd door dominee Wessels, handelend over het thema en het verhaal van deze zondagochtenddienst.

Aan het eind van de dag wordt gecollecteerd voor de actie "Het wonder van 15 Cent - Vol van Hoop", een landelijke actie van Kerkinactie. Voor dit kleine bedrag van 15 cent per dag krijgen kinderen in ontwikkelingslanden een maaltijd, of kunnen ze naar school of krijgen/hebben ze in hun dorp schoon drinkwater. Voor 15 cent per dag kun je dus al hoop schenken.

Omdat God net zoveel van de ander houdt als van mij èn omdat het ook van belang is dat we als plaatselijke kerkelijke gemeente naar buiten treden, staan bij de uitgang van de kerk plastic zakken met appels. Het zijn de PKN-appels van de appelboom die vóór ons kerkgebouw staat. Het is de bedoeling dat we een zak appels meenemen naar huis om die deze week te verwerken in een appeltaart of in een zogenoemde "Hegestinzer appelcake", en dat we vervolgens die appeltaart of appelcake als groet van onze kerkelijke gemeente aan iemand aanbieden van wie we vinden dat hem of haar deze Stienser PKN-fruitgroet goed zal doen. Een fruitgroet, die wellicht (opnieuw) hoop kan bieden en opdat we niet alleen binnen de gemeente, maar ook buiten de kerk iets doorgeven van ons thema: "Vol van Hoop".

Sliedrecht Keukenstijl in Stiens

Zaterdag 18 september 2010

Op het bedrijventerrein Middelsee van Stiens is keukenleverancier “Sliedrecht Keukenstijl” gevestigd. Aan de Seerob deelt dit bedrijf het twee verdiepingen tellende bedrijfspand met Formido deco bouwmarkt. De keuken-showroom heeft een verkoopoppervlakte van ongeveer 300 vierkante meter en biedt plaats aan 20 keukenopstellingen. Je kunt er terecht voor keukens, sanitair, tegels en montage.

Sliedrecht Keukenstijl is opgericht in 2003, maar men heeft al meer dan 20 jaar ervaring in het keukenvak. Je kunt er terecht voor voorlichting en advies over het ontwerp van je keuken, maar ook voor de keuze van keukenfronten, inbouwapparatuur en/of het materiaal van je nieuwe aanrechtblad. Zo is bijvoorbeeld ook de keuze van de juiste keukenverlichting een belangrijk issue dat deskundige voorlichting vereist.

Sliedrecht Keukenstijl richt zich op de kwaliteit van zowel materialen als van de uit te voeren werkzaamheden. Je vindt er keukens in allerlei stijlen. Zo kun je hier terecht voor een nostalgische keuken, maar ook voor een moderne design keuken. Het assortiment varieert dus van de strakke Duitse keukens tot modern Italiaans design. Bij deze leverancier ben je niet gebonden aan standaard maatvoeringen van fabrikanten. Zo kan men bijvoorbeeld bij een groot aantal keukenfronten maatwerk leveren, maar ook keukenladen op maat.
Het in elk geval de moeite waard om er eens een kijkje te nemen als je je oriënteert op een keukenaankoop.

Aan de Stienser Seerob is men gevestigd op de zichtlocatie ter hoogte van de kruising waar de wegen uit Stiens, Leeuwarden, Sint-Annaparochie en Holwerd bij elkaar komen. Om zo goed mogeljik zichtbaar te zijn, staat de Fiat-bedrijfswagen af en toe als blikvanger op het grasveld tussen deze kruising en het bedrijfspand.

An apple a day keeps the doctor away

Vrijdag 17 september 2010

Op de dag waarop het hogeschooljaar van Stenden hogeschool wordt geopend staat 's morgens een internationale studente naast mijn buro. Ze overhandigt me een doosje en wijst me daarbij op het "Personal Vitality Plan" van Stenden hogeschool. In het doosje zit een appel, een Granny Smith, met opdruk: "How are you?"

Op het appeldoosje staat geschreven: "Gezondheid is een belangrijk maatschappelijk thema. Het vormt binnen Stenden hogeschoool al sinds 2007 onderdeel van haar visie en missie".
Nu is de missie van onze hogeschool: "Unleashing potential in our students, staff and surrounding communities",

En de visie die daaraan ten grondslag ligt, is geformuleerd als "Serving to make it a better world".
Omdat ik zo op het eerste gezicht die relatie nog niet zie, moet ik me het begrip gezondheid als onderdeel van deze missie en/of visie nog maar eens laten uitleggen. De overige tekst op het doosje biedt die uitleg namelijk niet.

Wel staat op het appeldoosje dat "gezondheid" met ingang van dit pas aangevangen collegejaar ook daadwerkelijk gestalte zal krijgen in het "Stenden Gezondheidsbeleid". Dit hogeschoolbeleid is erop gericht je als medewerker het vertrouwen en de ondersteuning te geven duurzaam actief te zijn en te blijven. Ofwel - zoals het appeldoosje ook vermeldt - een "Missie met een bite: Het hebben en houden van werk met behoud van fysieke en mentale gezondheid in een omgeving die je daartoe in staat stelt en ondersteunt."

In het inmiddels begonnen collegejaar zal waarschijnlijk nog wel duidelijk worden hoe het Stenden Gezondheidsbeleid handen en voeten zal geven aan de visie en de missie van onze hogeschool. De tijd zal het leren.

De tekst op het appeldoosje sluit af met de vriendelijke woorden: "Stenden hogeschool wenst je een fris-en-fruitig begin van het nieuwe hogeschooljaar!"

En, o ja, eet smakelijk, want zoals onze engelstalige buren zeggen: "An apple a day keeps the doctor away."

Fotowedstrijd over Levensbeschouwing op straat

Woensdag 15 september 2010

Levensbeschouwing is overal.
Als je goed kijkt, ligt het gewoon op straat.

Kerk, moskee, tempel en synagoge zijn duidelijk zichtbaar.
Soms kun je ook aan mensen zien welke levensbeschouwing ze hebben.
Maar je kunt het ook zien aan hun symbolen en rituelen.

Waar kom jij levensbeschouwing tegen?
Leg het direct vast in foto-pixels en doe mee aan deze fotowedstrijd van het Centrum voor Levensbeschouwing, dat is gevestigd in Stenden hogeschool te Leeuwarden.
Mail dan je foto’s vóór 1 oktober 2010 naar info@centrumvoorlevensbeschouwing.nl, met vermelding van je naam en functie.

Een gekwalificeerde jury zal de inzendingen beoordelen op fototechniek, compositie, creatief gebruik van de openbare ruimte en op het levensbeschouwelijke thema.
De prijswinnaars worden bekend gemaakt op http://www.centrumvoorlevensbeschouwing.nl en in Stenden Times.

Brainstormbijeenkomst voor Pelgrimscentrum Sint Jacob

Dinsdag 14 september 2010

Regelmatig zetten we een vervolgstap in de realisatie van het Pelgrimscentrum Sint Jacob, dat ingericht zal worden in het drie verdiepingen tellende grote portaal van de Groate Kerk van Sint Jacobiparochie. Als het laatste deel van de subsidie van provinciewege toegekend wordt, kunnen onze wensen en plannen werkelijkheid worden. Als de afwikkeling van dit subsidiëringstraject volgens het geldende tijdpad succesvol verloopt, zal het mogelijk zijn om dit pelgrimscentrum al komend voorjaar in maart of april 2011 te openen.

Als bestuur van de Stichting Jabikspaad Fryslân hielden we voor onze gedachtevorming een interne brainstormavond op 13 juli 2010. Vanavond vormen onder andere de resultaten van die avond het startpunt voor een gezamenlijke brainstormavond van ons bestuur mèt een delegatie van het Nederlands Genootschap van Sint Jacob, de organisatie waarmee we vorm en inhoud gaan geven aan dit pelgrimscentrum. Deze avond wordt bijgewoond door onze zittende stichtingsbestuurders, een kandidaat-bestuurslid èn de Friese delegatie van het landelijk genootschap, waarvan de beide Regiocontactpersonen, van wie één daarvan op afzienbare termijn ook toe zal treden tot ons stichtingsbestuur. We worden gastvrij ontvangen in de Jacobshoeve van medebestuurder Klaske Wijbenga te Sint Jacobiparochie.

Voordat we komen tot een open ideeëngeneratie, nemen we de gelegenheid om eerst gedegen kennis met elkaar te maken, teneinde te screenen vanuit welke optiek ieder zijn of haar inbreng tijdens deze avondbijeenkomst zal leveren. Daarna zetten we op een rij wat in de afgelopen maanden reeds aan beleidskaders, randvoorwaarden, afspraken, ideeën en wijzingen de revue passeerde. En dan benoemen we een aantal inhoudelijke items die in het vervolg aandacht behoeven, zoals: uitstraling, bouwzaken, inventaris, werkmateriaal, bezetting door vrijwilligers, tijdpad, coördinatie, doelgroepen en huurcontract.

Op grond van bovenstaande gebruiken we de resterende tijd voor een inventarisatie en verdieping op relevante aspecten, zoals bijvoorbeeld: voorbeelden van symbolen, beelden, rituelen en vieringen. Daarnaast komen ook bouwkundige aspecten aan de orde en zaken van huishoudelijke aard, zoals catering, openstelling en gebruik van beschikbare ruimtes. Ook de meer verdiepende elementen zoals lezingen, bezinning en heroriëntatie op je leven krijgen de verdiende aandacht. En tenslotte wordt ook de omgeving van de Groate Kerk en het Jabikspaad niet vergeten, want de bewandelaars van het Jabikspaad zullen bijvoorbeeld veel bijzondere kerken passeren en ook plaatsen zoals bijvoorbeeld Zwarte Haan verdienen het om weloverwogen keuzes te maken ten aanzien van een bijpassende inrichting en aankleding van de ruimte.

Op de afgesproken tijd van 22.00 uur sluit ik de vergadering, ook al zijn we ons er van bewust dat we zeker nog niet alles hebben benoemd, wat mogelijk bruikbaar is bij het ontwerp, de ontwikkeling en de exploitatie van het Pelgrimscentrum Sint Jacob. Maar zoals de pelgrim elke dag op enig moment zijn wandeling voor die dag beëindigt, zo beëindigen ook wij vanavond deze bijeenkomst, net als de pelgrim terugkijkend op het vele en goede dat de revue vandaag passeerde en nog in gedachten houdend wat morgen en tijdens alle andere komende dagen nog op onze weg zal komen.

Tsjernobyl 25 jaar na dato

Maandag 13 september 2010

In de Hiddingerberg te Steenwijk komt rond het avonduur de stuurgroep van het project "Tsjernobyl 25 jaar na dato" bijeen om de plannen voor een nationale herdenking te bepalen in het kader van het feit dat het volgend jaar op 26 april 2011 al weer 25 jaar geleden is dat de wereld werd opgeschrikt vanwege de ramp in de kerncentrale van Tsjernobyl. Aanwezig zijn hier en nu drie vertegenwoordigers (waaronder de voorzitter) van de Stichting Rusland Kinderhulp, de voorzitter van het Landelijk Platform Hulp Tsjernobylkinderen en ik vertegenwoordig zowel het Nederlands Bijbelgenootschap als VU-connected van de Vereniging VU-Windesheim.

Inmiddels al meer dan 24 jaar hebben een groot aantal vrijwilligersorganisaties zich bezig gehouden met humanitaire hulpverlening aan de slachtoffers van deze vreselijke kernramp, die velen van ons nog vers in het geheugen staat gegrift. Toen ruim acht maanden later onze oudste zoon in Delfzijl werd geboren, zat de schrik er bij velen nog behoorlijk in. Ook wij - prille ouders - werden geconfronteerd met voedingsadviezen om te voorkomen dat babies, kinderen, volwassenen en ouderen schadelijke invloed zouden ondervinden van bijvoorbeeld het eten van groente van de koude grond. Vooral spinazie was toen een verdachte groente.

In de afgelopen 24 jaar zijn zo'n miljoen Witrussische kinderen door humanitaire hulporganisaties voor een periode van enkele weken naar onder andere het westen van Europa gehaald om hier aan te sterken. Zo werd jaren geleden ook de toen nog tienjarige Oxcana als Witrussisch gastkind voor een periode van acht weken in ons gezin opgenomen. Dat werd vanuit de Stienser kerkelijke Diaconieën mogelijk gemaakt door de Werkgroep Stiens van de Stichting Rusland Kinderhulp. Dat dit Witrussische meisje zoveel positieve impact op ons gezinsleven zou krijgen, hadden wij vooraf nooit bevroed. Het was voor de humanitaire hulpverlening aan Wit-Rusland maar een druppel op een gloeiende plaat, maar voor onze beide gezinnen daar in Wit-Rusland en hier in Stiens betekende het een onuitwisbare verandering in ons beider gezinsleven.

En zo hebben die tientallen vrijwilligersorganisaties, honderden vrijwilligers en duizenden gastouders samen jarenlang een essentiële bijdrage geleverd aan het geven van hoop en blijdschap aan een groot deel van de generatie kinderen die opgroeide in de door radioactieve neerslag besmette gebieden van Wit-Rusland. Stuk voor stuk zijn het allemaal kleine gebaren, maar ze misten hun positieve uitwerking niet.

Om daar na 25 jaar met zijn allen eens nadrukkelijk en dankbaar bij stil te staan, hebben we in het afgelopen voorjaar het initiatief genomen om met de weinige middelen die ons ter beschikking staan - want geld is er nauwelijks - een zo groot mogelijke herdenking te organiseren omtrent deze kernramp en om bovenal met alle betrokkenen en belangstellenden zo uitgebreid mogelijk te vieren dat je met al die kleine gebaren van humanitaire hulp wel degelijk in staat bent om voor onze verre naaste geloof in de toekomst, hoop op een betere wereld en liefde in het hart van hun wereld en in hun families te schenken.

We zijn aanvang 2010 met niets begonnen. Inmiddels zijn we zover dat organisaties en vrijwilligers zich bereid verklaren om ons te helpen. Vandaag hebben we enkele concrete plannen geformuleerd. Nu de middelen nog; de tijd zal het leren. En de komende dagen, weken en maanden zal duidelijk worden wat al onze inspanningen zullen opleveren voor, op en na de 26e april 2011, want dán is het: .... Tsjernobyl 25 jaar na dato! ....

Een echt verhaal

Zondag 12 september 2010

‘Een flauw zonlicht brak door de wolken en liet de golven glinsteren als zilver. De muziek vulde de kleine ruimte, de ijle, melancholieke tonen van een altviool vermengden zich met het aardse geluid van de cello. Het deed bijna zeer, zo mooi klonk het. Even was het alsof het weidse landschap voortkwam uit de muziek. Alsof het een luchtspiegeling was, een fantasie.’

Hoe dun is het ijs waarover we lopen?

Een succesvolle wetenschapster aan de Vrije Universiteit te Amsterdam (VU) stort in elkaar bij de kassa van een supermarkt. Een daklozenkrant-verkoper ontfermt zich over haar en neemt haar mee naar zijn huis. Dit wordt het begin van een negen maanden durend avontuur dat Irene en Abe - vanuit Amsterdam en via New York - naar Fryslân brengt. Met deze novelle schreef Christine Otten een modern sprookje over vastlopen en durven veranderen.

Sinds 2007 heeft de VU een “Schrijver Op Locatie”. Normaal gesproken worden gastschrijvers door universiteiten aangetrokken om college te geven, maar dat is bij deze Schrijver Op Locatie niet of slechts zeer incidenteel het geval. De Schrijver Op Locatie observeert en schrijft vooral. De schrijver heeft een vrije opdracht, kan zijn of haar eigen programma samenstellen, kan dus ook zelf beslissen welke evenementen of colleges worden bezocht en wat voor soort activiteiten worden ontplooid. Zo’n VU-Schrijver Op Locatie gaat een verbintenis aan voor een jaar. De coördinatie hiervan ligt bij de VU-Uitgeverij en de opdrachtgever is de Faculteit der Letteren van de VU.

Christine Otten is schrijver, journalist en performer en nu al weer de derde Schrijver Op Locatie. In die hoedanigheid schreef zij in de periode van 1 februari 2009 tot 1 februari 2010 deze novelle als kerstgeschenk, dat door het College van Bestuur in december 2009 is aangeboden aan alle VU-medewerkers en aan relaties van de VU.

In totaal zal de VU-Faculteit der Letteren vijf Schrijvers Op Locatie aanstellen.
- In 2007 schreef Abdelkader Benali het eerste kerstgeschenk, de novelle getiteld: “De soefi”.
- In 2008 schreef Marcel Möring het tweede kerstgeschenk, het essay getiteld: “Een lange weg”
- In 2009 schreef Christine Otten het derde kerstgeschenk, de novelle getiteld: “Een echt verhaal”.
In 2010 neemt Renate Dorrestein het estafettestokje in dezen van haar over, eveneens voor de periode van een jaar.

In het begin van “Een echt verhaal” kijkt de overspannen VU-professor Irene Smulders - psychiater en hersenwetenschapper - terug op een bewogen jaar, waarin ze een avontuur beleefde met daklozenkrant-verkoper en dichter Abe. Het verhaal is een modern sprookje over twee mensen die beiden op zoek zijn, op zoek naar echtheid, naar liefde, naar hun bestemming in het leven, op verschillende manieren op zoek naar hun kinderen en naar antwoorden op vragen als: Waarom ben ik wie ik ben?, Kan ik beslissen wie ik wil zijn of ligt mijn lot veel meer besloten in de kernen van mijn genetische materiaal? Vragen waarop het vrijwel onmogelijk is antwoorden te bedenken, maar desondanks vragen die er in ieders leven toe doen.

Otten wilde de mensen bij de VU een echt kerstverhaal geven. Hoewel het boekje literaire fictie is, is het deels gebaseerd op waargebeurde verhalen. Ze wilde de academische wereld van de VU èn de wereld van de dak- en thuislozen bij elkaar brengen. “Het mooie van Schrijver op Locatie zijn is dat je alles mag doen wat je leuk vindt”, vindt Otten. Daartoe ging ze naar het VU-medisch centrum en vroeg daar psychiaters en neurologen en neurobiologen het hemd van het lijf. Alle vragen die haar fascineerden, kon ze daar stellen. Bovendien wilde ze graag vooral ook de persoonlijke verhalen van deze wetenschappers horen. Wat haar raakte, was hun gedrevenheid en openheid. De overeenkomsten met de dak- en thuislozenwereld raakte haar ook. Dak- en thuisloze schrijvers en dichters zijn vaak zeer filosofisch ingesteld. Zij worstelen met dezelfde vragen die neurowetenschappers en psychiaters ook stellen.

In haar novelle is de dakloze dichter Abe, bezig zijn levensverhaal op te schrijven. Abe wil een theatermonoloog schrijven, getiteld “De neger van Tijnje”. Hij komt erachter dat zijn verhaal, zijn geschiedenis, belangrijk is, hem houvast geeft; als het ware een soort verklaring is voor hoe hij in het leven staat.

Tenslotte enkele citaten uit dit verhaal om nog eens over na te denken:
* … ik weet hoe vaag en dun de lijn is tussen gezondheid en ziekte, tussen een succesvol leven en ongeluk, tussen bloei en aftakeling.
* … kijken wat er van je overblijft wanneer alle zekerheden wegvallen.
* We zijn geneigd onszelf begrijpelijk te maken, te versimpelen, en daardoor komen we in de problemen.
* We hebben verhalen nodig om te kunnen leven, te kunnen overleven.
* Wanneer je maar lang genoeg loopt bereik je vanzelf een staat van totale gedachteloosheid.
* … het verlangen te vluchten in een tweede wereld die dieper, complexer en rijker is …
* Een missie. Hij knapte er zienderogen van op.
* Ik denk dat onze drijfveren veel onbegrijpelijker en onduidelijker zijn dan we zo graag geloven.

Voor belangstellende lezers, zie en lees de hele novelle:
Christine Otten, Een echt verhaal, 2009.

Bartenspaad in Stiens

Zaterdag 11 september 2010

Het Bartenspaad is een straat in de woonwijk It Aldlân te Stiens. Het is het wandel- en fietspad waarmee je ten westen van het Skûtsje met een houten brug de Kletsefeart kunt oversteken om aan de oostzijde op de Brêgeleane te komen.

De straatnaam verwijst naar een voormalig voetpad dat vroeger op de Trijehoeksdyk uit kwam. Ter hoogte van de wijk Aldlân liep de Bartensfeart vroeger aan de noordzijde parallel aan de Trijehoeksdyk. Een deel van die oude Bartensfeart is tegenwoordig nog aanwezig.

Een "barte" is een verplaatsbare houten brug zonder leuningen, die in principe over smal vaarwater lag. Als er dan een schip door de vaart voer, kon de barte aan de kant worden geschoven om het schip door te laten varen. Deze eenvoudige, smalle brug bestond doorgaans uit twee houten leggers waarop de planken waren bevestigd. In het Fries wordt zo'n klein brugdek ook wel "tilbarte" of "strykbarte brêge" genoemd. Het woord "til(le)" is de aanduiding voor een platte brug en het woord "strykbarte" geeft aan dat het brugdek doorgaans over enkele rechtop in het water staande palen werd geschoven. Deze palen vormden de smalle pijlers onder de "strykbarte brêge". Schepen konden tussen de palen door varen.

In een ander verband wordt het woord "barte" ook wel gebruikt. Als veevervoerders bijvoorbeeld koeien wilden laden in een schip of in een veewagen, gebruikten zij ook een barte als loopplank, waarover het vee dan in het schip of in de veewagen kon komen.

Bestuursvergadering Nederlands Bijbelgenootschap

Vrijdag 10 september 2010

In het kantoor te Haarlem hebben we vandaag de Bestuursvergadering van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG). Deze vergadering wordt bijgewoond door de bestuurders en door enkele medewerkers van het bijbelgenootschap. We blikken eerst terug op de laatstgehouden vergaderingen van de Ledenraad, van het Bestuur en op de themabijeenkomst van ons Bestuur met de Bestuurscommissie Financieel Economische Zaken (FEZ), hetgeen onze voorgaande drie bijeenkomsten waren alvorens ons zomerreces aanving. Daarna bespreken we de resultaten van een aantal contacten van en met vrijwilligers en medewerkers, die in de maanden mei tot en met augustus 2010 hebben plaatsgevonden, zoals bijvoorbeeld de Katholieke Bijbelstichting, Uitgeverij Jongbloed, de United Bible Society, het Bijbels Museum, de Stichting Christelijk-Sociaal Congres en onze participatie in het Flevo Festival.

Daarna staat de financiële Kwartaalrapportage en de Meerjarenraming op de agenda en bespreken we de resultaten en plannen met betrekking tot Fondsenwerving onder stichtingen. Ook bespreken we de onderzoeksresultaten van het onderzoek "Christelijk Charitatief Peil 2010", het jaarlijkse onderzoek naar naamsbekendheid, imago en geefklimaat. Aansluitend rapporteert de directeur van het NBG over de voortgang met betrekking tot de "Metadiscussie Vrijwilligerswerk", die momenteel wordt gevoerd met vrijwilligers en medewerkers van het NBG.

Aan het eind van de vergadering komen nog een aantal bestuurszaken aan de orde, zoals de te verwachten statutaire wisselingen in het bestuur, in de Commissie FEZ, in de Ledenraad en in het Landelijk Beraad. Ook personele zaken, statutenvernieuwing en het vergaderschema voor het komende seizoen passeren de revue. Vier uur na aanvang van deze bijeenkomst zijn alle agendapunten volledig afgehandeld en gaan we 's avonds het welverdiende weekend in.

Jubileumfeest 40 jaar Stichting Alde Fryske Tsjerken

Donderdag 9 september 2010

Vandaag bestaat de Stichting Alde Fryske Tsjerken precies 40 jaar. Om dit mee te vieren ben ik vanavond als voorzitter van de Stichting Jabikspaad Fryslân - tevens donateur van deze jarige stichting - te gast bij het grote jubileumfeest in de Willibrorduskerk van Holwerd. Deze voormalige Hervormde kerk is pas sinds 2008 eigendom van de Stichting Alde Fryske Tsjerken en is daarmee het meest recente gebouw dat de stichting heeft overgenomen. Het is tevens één van de grootste kerkgebouwen van de stichting. Mede om die reden is dit een uitgelezen locatie om elkaar vanavond te ontmoeten in een volle kerkzaal.

Na het inloophalfuur worden alle gasten verwelkomd door spreekstalmeester Jan Arendz, bekend als Fries acteur van toneelgezeschap Tryater. De voorzitter van de Stichting Alde Fryske Tsjerken, Jan Kersbergen, houdt daarna zijn openingswoord. De stichtingsvoorzitter vertelt dat de stichting inmiddels 38 kerken in eigendom heeft en dat daar in dit 40e bestaansjaar wellicht nog de 39e en de 40e aan zullen worden toegevoegd.

Sterk en enthousiasmerend is de daaropvolgende toespraak van Jannewietske de Vries, de gedeputeerde van de provinsje Fryslân, die ook de monumentenzorg in portefeuille heeft. Ze feliciteert en complimenteert vooral ook alle donateurs en vrijwilligers van de stichting, die het succes van 40 jaar zorg voor Friese kerken mede mogelijk hebben gemaakt. "Zonder deze stichting zou Fryslân er armer uit hebben gezien", aldus de gedeputeerde. Het provinciebestuur draagt graag bij aan het werk van de stichting, omdat de Friese kerken een rijke schat van onze provincie vormen. Maar, uit recent diepteonderzoek blijkt dat helaas zo'n 100 van de 770 Friese kerken in de komende tien jaar vrij zullen moeten vallen van de plaatselijke kerkgemeenschappen en dat zo'n 200 andere kerkelijke gemeenschappen in de komende tien jaar in financiële problemen zullen komen om hun kerk nog afdoende te beheren. De provincie formuleerde inmiddels een "Deltaplan Fryske Tsjerken", richtte een breed samengesteld Deltaplatform op en installeert van onderop uit kerkelijke gemeenschappen Deltateams om met een groot aantal maatregelen van de kerken te redden wat er te redden valt. "De Fryske tsjerken binne it hert en siel fan minsken en doarp", beweert gedeputeerde De Vries.

Wat ik bijzonder waardeer, is het feit dat Jannewietske de Vries de plannen van de stichting prijst om samen met o.a. onze Stichting Jabikspaad Fryslân, de Stichting Groate Kerk en het Nederlands Genootschap van Sint Jacob het Pelgrimscentrum Sint Jacob als Informatiecentrum te openen in de Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie. Ze vertelt dat wij daarmee laten zien dat het heel goed mogelijk is om de ook door de provincie gewenste functieverbreding van oude Friese kerken te realiseren.

Tenslotte vergelijkt ze het 40-jarig bestaan van de Stichting Alde Fryske Tsjerken met de beproevingen van het volk Israël tijdens haar reis door de woestijn naar het beloofde land. Als gedeputeerde mag ze vanavond de stichting als het ware helpen om over de Jordaan het beloofde land binnen te treden om het in bezit te nemen. Als verjaardagsgeschenk biedt gedeputeerde Jannewietske de Vries daarom aan voorzitter Jan Kersbergen een jubileumkadocheque aan ter waarde van € 7.500,- als premie om het mogelijk te maken dat de Stichting Alde Fryske Tsjerken voortvarend aan het werk kan met het digitaliseren van alle beschikbare kennis van en over de Friese kerken, teneinde te komen tot een bruikbare kerken-database.

Hierna volgt een toespraak van de Rijksadviseur voor het Cultureel Erfgoed, Wim Eggenkamp. Hij erkent dat het voor plaatselijke kerkgenootschappen bijkans onmogelijk is geworden om de steeds complexer wordende kerkrestauraties tot een succesvol einde te maken. Toch, vindt hij, moeten die kerkgemeenschappen zo lang mogelijk volhouden en zal de Stichting Alde Fryske Tsjerken ondersteuning kunnen bieden door haar steeds verdergaande en noodzakelijke professionalisering.

Deze toespraak wordt gevolgd door een prachtige uitvoering van drie muziekstukken, verzorgd door het strijkorkest Apollo, bestaande uit een tiental jonge violistes en twee cellisten, onder leiding van hun meespelende dirigent Arjen Beintema.

Na de pauze worden enkele leden van de Plaatselijke Commissies gehuldigd door de directeur van de Stichting Alde Fryske Tsjerken, Gerhard Bakker, als blijk van waardering voor al het werk dat zij al meer dan 25 jaar in plaatselijke kerken van deze stichting hebben gedaan. Het kostersechtpaar van de Rotondekerk van Terband krijgt een oorkonde uitgereikt, omdat zij deze kerk van de stichting door adequaat optreden hebben behoed voor een vernietigende gasexplosie, toen hen enige tijd geleden bleek dat de kerk helemaal vol was gelopen met gas door een tweetal gaslekken, die enige dagen daarvoor waren ontstaan door graafwerkzaamheden buiten de kerk.

Jan Arendz presenteert daarna een quiz met allerlei meerkeuzevragen over de oude Friese kerken, waaraan alle gasten mee kunnen doen. Wist je bijvoorbeeld dat de Stichting Alde Fryske Tsjerken inmiddels al 3625 donateurs heeft?

Nu is het tijd voor het indrukwekkende optreden van de Friese zanger Gerrit Breteler, begeleid door pianiste Clara Rullman. Prachtige liederen zingen en spelen ze, in het Fries, in het Nederlands, in het Tukkers en tenslotte het ook gevoelige Drentstalige "Erica", waarvan het refrein door de hele zaal wordt meegezongen.

En dan eindigt het officiële programma met de gebruikelijke dankwoorden en met de uitnodiging om vooral nog even na te blijven praten onder het genot van een hapje en een drankje, verzorgd door de vrijwilligers namens de Plaatselijke Commissie van deze grote Willibrorduskerk van Holwerd.

In transitie: Opening hogeschooljaar van Stenden hogeschool

Woensdag 8 september 2010

In een nagenoeg vol Leeuwarder Auditorium opent collega Jos Zoer vanmiddag de plenaire bijeenkomst ter gelegenheid van de opening van het hogeschooljaar van Stenden hogeschool. Direct wordt de gelegenheid te baat genomen om de nieuwe interim-voorzitter van het College van Bestuur te introduceren. Drieëneenhalve week geleden werd Pim Breebaart door onze Raad van Toezicht gebeld of hij in de komende maanden het medebestuur op zich wil nemen van onze hogeschool, opdat de Raad van Toezicht in deze interimperiode in de gelegenheid is om een nieuwe voorzitter van ons college te benoemen, ter vervanging van Robert Veenstra, die ons kortgeleden verliet voor zijn nieuwe functie bij SC Heerenveen.

Daarna volgt de keynote speaker van deze bijeenkomst: onze vice-voorzitter van het College van Bestuur. Klaas-Wybo van der Hoek zijn speech bij de opening van dit hogeschooljaar is getiteld: "In transitie: pleidooi voor een adel van de educatie". Klaas-Wybo spreekt over transities en trends, over de zichtbare verschuivingen in: de economie en cultuur, in het wereld- en mensbeeld en in de technologie. Dan wijst hij op de kracht van ons probleemgestuurd onderwijs, waarmee wij onze studenten laten werken met mentale modellen, die ze nu en later nodig zullen hebben om "transitie-proof" te zijn als ze als afgestudeerden de samenleving in gaan.

Volgende gastspreker is Menno van der Veen, presentator en publicist. Hij vertelt over zijn recent geschreven en uitgegeven boek “Welkom in Youtopia”. Hij spreekt over de vervaging van grenzen tussen de virtuele en de echte wereld en over de hang naar conservatisme.

Bijzonder indruk maakt één van onze Pakistaanse studenten als ingelaste spreker. Het is Abu Bakar Ejaz, die ons vertelt dat hij met een groep Pakistaanse studenten van Stenden hogeschool - samen met enkele hogeschoolmedewerkers - het initiatief heeft genomen om in de komende dagen een inzamelingsactie te houden om ook financiële steun te gaan verlenen aan de slachtoffers van de immense watersnoodramp die zoveel Pakistanen in hun thuisland zo noodlottig heeft getroffen. Hij vraagt ons allen om van harte mee te doen met hun activiteiten van de komende dagen, om daarmee voor dit goede doel ruimhartig te doneren. Met een groot applaus tonen de aanwezigen in het Auditorium hun respect voor dit waarde(n)volle initiatief van onze Pakistaanse studenten.

Dan volgt een muzikaal intermezzo, verzorgd door het kerndocententeam Muziektherapie van onze opleiding Creatieve Therapie.

Tweede en laatste gastspreker is George Parker, illusionist. Hij laat zijn verbeelding prikkelen door de dagelijkse realiteit, om daarna zijn fantasieën weer in verrassende realiteit om te zetten. Zijn performance "Transitie, creativiteit en zelfsturend vermogen" gaat over het vermogen van (jonge) mensen om sturing te houden op de eigen rollen.

Na afloop krijgen we de gelegenheid om onder het genot van een hapje en een drankje met elkaar na te praten in de Canteen, waarvan door het merendeel van de aanwezige studenten, medewerkers en gasten graag gebruik wordt gemaakt.

Transitie, óók in het Stiltecentrum

Dinsdag 7 september 2010

Morgen wordt in Stenden hogeschool het hogeschooljaar geopend. Thema voor dit collegejaar is "Transitie". Sterker dan ooit gaan op dit moment hele economieën, politieke stelsels en ecologische denkbeelden op de schop. Het zijn fascinerende processen, waarvan de afloop nu vaak nog niet betrouwbaar is te voorspellen.

- Of toch wel?
- Hoe kunnen we bijsturen?
- Wat is de rol van de mens in dergelijke processen?
- Welke invloed heeft de transitie van mensen op de transitie van processen op mondiaal niveau?

- En - specifieker voor wat betreft Stenden hogeschool -hoe kunnen we op onze hogeschool transities sturen; kunnen, willen en doen we dat wel in lijn met onze missie & visie?
- Hoe kunnen we binnen ons onderwijs onze studenten ondersteunen in hun eigen immense en steeds snellere transitieproces tijdens hun studie bij Stenden?

Op de laatstgenoemde vragen proberen we een antwoord te krijgen tijdens de opening van ons
hogeschooljaar.

We hebben weken geleden een kleurrijke uitnodiging ontvangen om deze bijzondere bijeenkomst bij te wonen. Op de omslag van deze uitnodiging staat een foto van een jongen op een stoel op het strand, klaar om te springen, klaar om te vliegen met behulp van grote, beschilderde vlakken karton, die hij aan zijn armen heeft gebonden.

Diezelfde soort stoelen tref ik vandaag in verschillende kleuren ook aan in het Stiltecentrum van het Ontmoetingscentrum van Stenden hogeschool te Leeuwarden. Ik herken ook de Stenden-klompen, die hier vorig jaar september al eens een periode stonden. Ook de beschilderde vleugels van karton staan her en der opgesteld bij de stoelen in deze stiltekapel. En aan de stoelen hangen foto's. Het is de foto van de jongen, op de stoel, met zijn vleugels aangebonden, klaar om te springen, klaar om te vliegen.

Het is een vingerwijzing naar het thema dat morgen wordt geïntroduceerd.

Het is óók een vingerwijzing naar al die studenten en medewerkers die klaar staan om het nieuwe collegejaar in te springen, klaar om te vliegen, klaar voor de start!

Know when it's time to party and when not

Maandag 6 september 2010

Precies een een week geleden begon binnen Stenden hogeschool het nieuw academisch jaar 2010-2011. Na de zomervakantie komen studenten en medewerkers uit alle windstreken, vanuit alle werelddelen weer bijeen om samen een nieuw collegejaar op te starten. Niet alleen de lesroosters dienen dan tijdig beschikbaar te zijn, maar ook de overall jaarkalender voor het nieuwe hogeschooljaar. Een nauwgezet proces van plannen en afstemmen heeft er ook dit jaar weer toe geleid dat de "Academic Calender 2010-2011" voor het komende collegejaar tijdig beschikbaar is.

De Academic Calender van Stenden university verschijnt in diverse uitvoeringen: van een kleine kalender op zakformaat tot het grote posterformaat. Op allerlei plaatsen in de hogeschool hangen de posters en liggen de kleine kalenders op zakformaat om mee te nemen. Ze zijn ook al uitgedeeld tijdens de Studiestartweek. En uiteraard is de jaarkalender tijd- en plaatsonafhankelijk ter inzage via ons intranet. Het is voor alle studenten en medewerkers een onmisbaar document om je studie en/of werkzaamheden zo goed en efficiënt mogelijk te plannen.

In een oogopslag vind je voor alle vijf moduulperiodes onder andere welke de onderwijs-, studie en toetsweken zijn, wanneer het hogeschoolgebouw gesloten is of gewijzigde openingstijden heeft, wanneer de moduulroosters gepubliceerd worden, wanneer de bijzondere hogeschoolactiviteiten zijn en ook de lestijdentabellen van alle vijf Nederlandse hogeschoolvestigingen zijn overzichtelijk vermeld.

De Academic Calender 2010-2011 van Stenden university kreeg dit jaar als prikkelende titel mee: "Know when it's time to party and when not!"

Skûtsje in Stiens

Zondag 5 september 2010

Het Skûtsje is een straat in de woonwijk It Aldlân te Stiens. Het is de ringweg op het grote schiereiland van het Aldlân dat aan drie van de vier buitenranden wordt omringd door de Kletsefeart, en dat alleen aan de westzijde door vasteland is verbonden met Stiens. De Aak, de Helling, de Tsjalk en de Boeier zijn met de auto alleen via het Skûtsje toegankelijk. Dat is een betrekkelijk riskante verkeersconstructie, want ook bij een calamiteit zijn al deze woonstraten alleen via het Skûtsje vanaf de Griene Leane voor hulpverleningsvoertuigen bereikbaar.

De scheepsnaam "Skûtsje" is de Friese naam voor een tjalkachtig zeilschip, dat bestemd was voor de vrachtvaart. Ze zijn vooral in Fryslân gebouwd voor gebruik op de noordelijke binnenwateren. Oorspronkelijk was het de naam voor een veerschip. Skûtsjes onderhielden doorgaans een vaste vrachtdienst tussen enerzijds een dorp of stad van herkomst en anderszijds een bepaalde stad of een aantal steden waar belangrijke handelsmarkten waren, zoals bijvoorbeeld Leeuwarden, Sneek en Bolsward.

Na 1900 werden de aanvankelijk nog kleine en oude skûtsjes langer gebouwd. Zo konden ze aan de ene kant meer vracht meenemen en aan de andere kant werden ze voorzien van een vast achterdek, een tjalkenroer en een platte luikenkap. Daarmee was de nieuwe generatie skûtsjes geboren. Mijn overgrootouders (familie Brouwer) van moeders zijde waren skûtsjeschippers. Zij hebben op de scheepswerf van Van der Werf te Buitenstvallaat nabij Drachten indertijd een nieuw skûtsje laten bouwen en gaven het de naam "Eben-Haëzer", ofwel: tot hiertoe heeft de Heer ons geholpen. Bij haar leven vertelde mijn bep (grootmoeder) me regelmatig over haar kinderjaren op hun skûtsje.

Vergeleken met tjalken zijn skûtsjes langer en smaller. Van 1889-1933 zijn skûtsjes met name van staalijzer gebouwd en ingezet voor de beurtvaart en vrachtvaart op vaarten, kanalen en op de grote meren in de Friese Zuidwesthoek. Ook op de Zuiderzee werd met skûtsjes gevaren. Na ongeveer 1950 zijn veel skûtsjes tot plezierjacht verbouwd door de platte luikenkap te vervangen door een kajuitopbouw. Al jarenlang zijn de skûtsjes ook in trek als wedstrijdschip bij het in Fryslân in de zomer jaarlijks gehouden "Skûtsjesilen".

Herdenking bij Nationaal Indië-monument 1945-1962

Zaterdag 4 september 2010

Vandaag vindt - zoals elk jaar op de eerste zaterdag van september - in Roermond de jaarlijkse Nationale Herdenking plaats van de Nederlandse militairen die in de jaren van 1945 tot 1962 in de toenmalige overzeese Nederlandse rijksdelen Nederlands Oost-Indië en Nieuw Guinea sneuvelden.

Op de vroege, nog stille zondagochtend van 22 oktober 2006 hebben Durkje en ik het "Nationaal Indië Monument 1945-1962" in wandelpark Hattem te Roermond bezocht toen wij Roermond passeerden op het Pieterpad-traject van Roermond naar Pey.

De Nederlandse regering stuurde kort na de Tweede Wereldoorlog zo'n 100.000 militairen naar Nederlands-Indië om daar de vooroorlogse verhoudingen te herstellen, want tijdens de Japanse bezetting was het Indonesische nationalisme sterk geworden en de Indonesiërs wilden een eigen Republiek. Nederland weigerde in 1945 echter de Indonesische onafhankelijk te accepteren. Na ruim vier jaar strijd erkende de regering eind 1949 de nieuwe staat Indonesië. Die periode werd gekenmerkt door militaire schermutselingen met het Nederlandse leger, waarvan de twee politionele acties het bekendste zijn geworden.

Centraal op dit monument in Roermond zagen wij een obelisk met een kroonduif, zijnde het symbool van Nieuw-Guinea. Bij die obelisk is een fontein met karbouwenkoppen geplaatst. Achter die obelisk staan 18 driehoekige zuilen van aluminium, verscheidene gedenktafels met plaquettes en een groot bronzen borstbeeld van generaal S.H. Spoor, de toenmalige bevelhebber van de Nederlands strijdkrachten. Er zijn meer dan honderd van die plaqettes geplaatst, van alle onderdelen van de toenmalige krijgsmacht.

De zuilengalerij bevat de namen van meer dan 6.200 Nederlandse militairen die in het voormalige Nederlands-Indië of in Nieuw-Guinea zijn gesneuveld. Ook in oktober 2006 toen wij dit monument bezochten, lagen er kransen en bloemen ter nagedachtenis aan de overledenen van deze zo omstreden strijd.

De twadde ûngetiid yn it Stienser Aldlân

Vrijdag 3 september 2010

Na enkele dagen hevige regen in de overgang van augustus naar september namen de zorgen van de boeren hier in Noord-Friesland toe, omdat het met de dag spannender werd of ze met de zware landbouwmachines binnenkort nog de akkers op kunnen om te oogsten. Maar gelukkig laat het weerbeeld in de afgelopen dagen al verbetering zien en is ook de voorspelling voor de komende dagen hoopgevend. Vandaag is het halfbewolkt met af en toe zonnige perioden en ook het weekend belooft qua weer mooi te worden.

Zodra de zon schijnt, kan ook de laatste snee gras op de weilanden worden gemaaid, kortom, hooioogst in de nazomer, of - zoals we dat in Fryslân ook wel zeggen - "de twadde ûngetiid".

Aan de oostzijde van de Brêgeleane te Stiens is één van de weilanden van het Stienser Aldlân inmiddels ook gemaaid. De hooischudder staat aan de rand van het weiland om de komende dagen af en toe weer even achter de tractor te worden gekoppeld om het hooi op dit land op te schudden, zodat zon en wind hun drogende werk goed kunnen doen.

Abe Lenstra, ús Abe fan Abefean

Donderdag 2 september 2010

Vandaag is het 25 jaar geleden dat de Friese voetballegende Abe Lenstra op 64-jarige leeftijd overleed. Abe - in Fryslân ook wel "ús Abe" genoemd - is geboren en gestorven in "zijn Heerenveen", indertijd ook wel Abeveen genoemd, of op zijn Fries: "Abefean".

Abe was een bijzonder getalenteerd voetballer. Hij wekte soms de indruk dat hij (te) weinig aan het spel deelnam, maar dan ineens in een flitsend moment deed hij medevoetballers en toeschouwers versteld staan door bijvoorbeeld zijn vlijmscherpe pass, met een handige voetbaltruc of bij een treffend schot op het doel.

De Nederlandse dichter Rutger Kopland schreef indertijd het volgende gedicht over:

Abe Lenstra

"We stonden bij Achilles, het regende en woei,
in een geur van sigaren, nat gras en natte mannen,

het gromde en stampvoette om ons heen,
voetbal was oorlog, toen al.

Vader, weet je nog hoe het even doodstil werd,
de bal kwam, hij kwam uit de grauwe lucht
en woei voor het doel,

niemand had gezien dat hij daar stond.

Weet je nog hoe hij toen even met zijn hoofd knikte,
bijna ootmoedig, bijna verlegen, bijna verontschuldigend.

We hadden verloren voor we het wisten. Abe."

Terugblik en vooruitblik 09 10

Woensdag 1 september 2010

Op het snijvlak van 2009 en 2010 stelde Stenden hogeschool een in het jaar 2010 uitgegeven publicatie op met als titel "Terugblik en vooruitblik". Een terugblik op 2009: hoe kijken we terug op het jaar 2009. Een vooruitblik op 2010: wat gaan we in 2010 doen. Wat beide jaren in elk geval gemeenschappelijk hebben, is het feit dat we binnen Stenden hogeschool er met zijn allen voor willen zorgen dat onze studenten met een waarde(n)volle graad hun rol in de maatschappij verantwoord gaan spelen.

In 2009 zijn voortgaande stappen gezet in het fusieproces om de voormalige "Christelijke Hogeschool Nederland" en de voorheen genoemde "Hogeschool Drenthe" te fuseren tot één nieuwe hoger onderwijsinstelling, die nu overigens al meer dan twee jaar opereert onder de naam "Stenden hogeschool". Inmiddels zijn de Stenden Strategienota en de Stenden-onderwijsnota "Wereldwijs Onderwijs" verschenen. Organisatorisch zijn de contouren verder vormgegeven voor de nieuwe onderwijs- en onderzoeksorganisatie, die over enkele maanden in de vorm van zogenoemde "Schools" zal worden ingericht.

We zijn gelukkig een gezonde hogeschool, waarin het belang van het onderwijs voorop staat. Mooi is om te zien dat onze commercïële activiteiten ook prima financiële resultaten boeken, waarvan de opbrengsten terug worden geleid naar het onderwijs van de opleidingen.

Ongeveer 1 op de 4 studenten van Stenden is nu internationaal. Een betrekkelijk hoog percentage nieuw ingekomen studenten verklaart voor Stenden hogeschool te hebben gekozen wegens de reputatie van onze internationale oriëntatie. Studenten waarderen de verrijking in levenservaring en in intellectuele bagage, die ze ervaren als ze gebruik maken van de uitdagende onderwijsmogelijkheden op onze internationale sites in bijvoorbeeld Qatar, Zuid-Afrika, Thailand en op Bali.

Een thema dat binnen Stenden momenteel verder wordt uitgewerkt, is: "Verbinding". De in ontwikkeling zijnde nieuwe Schools zullen daarbij een belangrijke rol gaan vervullen. De onderwijsoperatie "Bouwstenen" van Stenden hogeschool speelt daarin een rol van doorslaggevende betekenis. Het aantal lectoren van Stenden steeg in 2009 van 9 naar 13. Zij dragen ook bij aan de verbinding tussen onderwijs, werkveld en onderzoek. We proberen voortdurend samen te ondernemen, te vernieuwen en te verbeteren.

Inmiddels zijn dit kalenderjaar het "Europees Instituut voor Toerisme" en het "Kenniscentrum Sociale Innovatie" in Stenden hogeschool van start gegaan. Deze zogenoemde "New Faculties" beschouwen we als belangrijke mijlpalen in de ontwikkeling van de hogeschool. Een andere ontwikkeling waar we bijzonder trots op zijn, is de reeds ver ontwikkelde "internationale PABO", die we momenteel met hoger onderwijspartners in Noorwegen, Zweden en Denemarken op de kaart zetten.

Al doende leren we ook in 2010 weer van elkaar:

- zo leren studenten van docenten en werkveld;

- zo leert het werkveld van onze docenten en studenten;

- zo leren de docenten op hun beurt ook van het werkveld en van de studenten.

Dat is Wereldwijs Onderwijs Anno 2010!