Regiocomité Fryslân Vereniging VU-Windesheim vergadert

Maandag 31 mei 2010

Vanavond zit ik de bijeenkomst voor van het Regiocomité Fryslân van de Vereniging VU-Windesheim in Stenden University Hotel te Leeuwarden. We beginnen vanavond met een warme maaltijd om de gelegenheid te hebben een aantal zaken in kleinere verbanden even informeel met elkaar door te spreken.

In het eerste deel van de vergadering staan de lopende zaken centraal, zoals die momenteel spelen in het landelijk verband van de Vereniging VU-Windesheim. Zo spreken we onder andere over het aftreden en over de nieuwe benoemingen van leden van ons regiocomité, die komend najaar zullen plaatsvinden. Een ander belangrijk deel van deze sessie is onze voorbereiding van de landelijke Ledenraadsvergadering die eind juni in de Vrije Universiteit te Amsterdam zal worden gehouden.

In het tweede deel van de vergadering worden onze eigen publieksactiviteiten van VU-connected in de regio Fryslân besproken. Eerst evalueren we onder andere het Debatcafé over de "Peilverhoging in de Friese polders", de lezing van professor Lietaert Peerbolte te Joure over "Paulus: stichter of volgeling"?" en blikken we terug op onze ervaringen met de succesvolle Debatcafé's van het afgelopen jaar.

Daarna kijken we vooruit naar onze komende activiteiten, zoals de VU-Alumnibijeenkomst van volgende week in de Fryske Akademy, het Symposium over Dementie bij Talma Veenwouden in september 2010, de Statutaire Ledenvergadering met de Sminialezing 2010 over Palliatieve zorg in oktober 2010, een themadiner van komend voorjaar en onze participatie in een landelijk project over "Tsjernobyl 25 jaar na dato" in april 2011. Ook de thema's en de debaters van de Debatcafé's van komend najaar en voorjaar, die we organiseren met het Friesch Dagblad en met Tresoar, passeren vanavond qua programmering de revue.

Het Regiocomité Fryslân van de Vereniging VU-Windesheim is een actieve club. Ze is betrokken op wat er landelijk speelt in verenigingsverband en is actief in de regio Fryslân met veel activiteiten waarin wetenschap, samenleving en levensbeschouwing elkaar ontmoeten. Vorm en inhoud verschillen doorgaans aanmerkelijk, waardoor er voor bijna iedereen gedurende een seizoen wel iets van zijn of haar gading bij is.

Herinnering aan alle zielen

Zondag 30 mei 2010

Mensen van wie we houden, laten bij hun overlijden een lege plek achter. Rituelen helpen om de herinnering aan hen levend te houden. Door rituelen blijven ze deel uitmaken van ons leven. Katholieken herdenken de overledenen vanouds op Allerzielen, op 2 november. Protestanten doen dat een paar weken later, op de laatste zondag voor Advent. Mensen die niet (meer) naar de kerk gaan, voelen zich vaak niet thuis bij de kerkelijke herdenkingen. Daarom zoeken zij andere manieren om hun verbondenheid met de overledenen uit te drukken. Dit boek gaat over herdenkingsrituelen buiten de kerk, die steeds meer voorkomen, vaak op initiatief van ritueelbegeleiders of kunstenaars. Stilte, licht en kunst blijken daarbij belangrijke ingrediënten.

Dat is een boekomslag-tekst die ik vorige maand aantrof in de boekhandel van de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam. Tot mijn verrassing zag ik dat dit boek is geschreven door Berber Bijma. Berber is afgestudeerd aan de VU als cultureel antropoloog, werkte voorheen bij het Friesch Dagblad en is momenteel in Friesland werkzaam als zelfstandig tekstschrijver. Berber Bijma is al enige tijd lid van ons Regiocomité Fryslân van de Vereniging VU-Windesheim, het comité waarvan ik voorzitter ben. Mij was nog niet bekend dat Berber dit boek had geschreven, vandaar het verrassingseffect en ook voldoende reden om het boek direct aan te schaffen en het te lezen.

Haar boek is uitgegeven in 2007 met als titel “Herinneringen aan alle zielen” met als subtitel “Nieuwe rituelen om de doden te herdenken”. Dit boek begint met een voorwoord van professor dr. G.M. Lukken, emeritus hoogleraar Liturgie en Sacramententheologie van de Universiteit van Tilburg. In zijn voorwoord geeft professor Lukken aan dat de eigen identiteit van een volk het meest zichtbaar en tastbaar naar voren komt in haar rituelen. Toen in de 60er jaren van de vorige eeuw de verzuiling afbrak en veel mensen de kerken verlieten, stootten zij op een “ritueel vacuüm”. Professor Lukken pleitte er toen al voor om te komen tot nieuwe rituelen die deze ontstane rituele leegte zouden opvullen en die tevens recht zouden doen aan de nieuwe, pluriforme samenleving.

Berber Bijma geeft in haar boek een uitgebreid overzicht van de overvloed en veelvormigheid van nieuwe rituelen in onze huidige samenleving. In dit boek is haar focus vooral op de nieuwe rituelen rond de dood, omdat die doorgaans het meest sprekend weergeven waar de rituele vernieuwing zichtbaar is. In het eerste, inleidende hoofdstuk stelt Berber dat het vooral de herdenkingsrituelen zijn die de nabestaanden helpen om de overledene in de loop van de jaren steeds een stukje verder los te laten. Ze loopt in dit hoofdstuk kort de essentials van de vorige eeuw door en noemt daarin de herdenkingsbijeenkomsten van prinses Diana, Pim Fortuin en André Hazes als voorbeelden van de rituele explosie rond de recente millenniumwisseling.

In hoofdstuk 2 wordt beschreven dat mensen rituelen nodig hebben in de overgangsfasen in hun leven. Goede rituelen scheppen ruimte waarin gevoelens zichtbaar worden, die helpen om de gebeurtenis te bevatten en te beheersen, om zo het contact met de werkelijkheid niet kwijt te raken. Zo helpen uitgebreide rituelen (bijvoorbeeld het leggen van bloemen en knuffels bij ongevallen) en (bij voorkeur individuele) herdenkingsmonumenten (bv. een graf) bij een goede rouwverwerking.

In hoofdstuk 3 wordt de geschiedenis van de omgang met de dood beschreven. Waar in de vroege Middeleeuwen de hemel en de hel bij de dood centraal stonden, verschoof dat accent in de late Middeleeuwen naar het moment van de dood. Na de Middeleeuwen werd de dood steeds verder weggemoffeld uit het dagelijks leven. Zo werden kerkhoven in de 17e en 18e eeuw verplaatst naar buiten de bebouwde kom. In de Romantiek moest ook het doodgaan groots en meeslepend zijn, graven werden weer verfraaid en alle rouwvertoon werd weer uitbundiger. De omslag aan het eind van de 19e eeuw zorgde er daarentegen voor dat over de dood werd gezwegen, de dood was een taboe en rouwen deed je niet in het openbaar. In de afgelopen 50 jaar is dat taboe weer verdwenen en krijgt de dood steeds meer een persoonlijk karakter, denk maar aan het openen van steeds meer hospices en aan de extreem persoonsverheerlijkende uitvaart van André Hazes, in een kist op de middenstip van Amsterdam Arena.

Hoofdstuk 4 laat zien hoe Keltische rituelen (Samhain als feest van de dood) via de Katholieke rituelen (Allerheiligen en Allerzielen) ook doorwerken in de actuele Protestantse rituelen (Eeuwigheidszondag / Memoriazondag). Ook All Hallows Evening, het latere Halloween, Sint Maarten en de periodieke herdenkingsvieringen op begraafplaatsen en in verpleeghuizen komen in dit hoofdstuk aan de orde.

In hoofdstuk 5 wordt duidelijk dat rouwrituelen tegenwoordig weer veel meer zichtbaar worden. De religieus-rituele cultuur moest ruimte bieden aan een nieuwe, meer seculier rituele constellatie. Tegenwoordig moet het flexibeler, dynamischer, uniek, eenmalig, met meer persoonlijke beleving en emotie, met meer eigen inbreng en zoveel mogelijk in de vorm van maatwerk. Een nieuw beroep deed zijn intrede: Ritueelbegeleider. Deze nieuwe beroepsbeoefenaren componeren nieuwe rituelen met onder andere elementen van christelijke, overige religieuze, spirituele en ook seculiere rituelen. Het zijn passende rituelen, contextueel van zetting. Er worden hier voorbeelden gegeven van gestorven helden (Prinses Diana, Pim Fortuin, André Hazes, Theo van Gogh), van Koninklijke uitvaarten (prins Claus, prinses Juliana, prins Bernhard), van rampen (de Bijlmer, Enschede, Volendam), van stille tochten (Meindert Tjoelker, de Belgische Witte Mars, de Stille Omgang, Dodenherdenking op 4 mei) en van “wilde” rituelen (spontaniteit, informaliteit, ongepolijstheid).

In hoofdstuk 6 staan de eigentijdse Ritueelbegeleiders centraal, met ook aandacht voor de inbreng van kunstenaars. Eerst komt de ritueelgebegeleiding van theologe Marijke Serné (het draait altijd om liefde), dan “Het Moment” van Ton Overtoom & Hermien Embsen (een ritueel betekent een verandering) en daarna “Moeder Overste” Christiane Berkvens-Stevelinck (wat bindt jullie?).

Hoofdstuk 7 gaat over nieuwe vormen van herdenkingsrituelen, zoals bijvoorbeeld:
- Allerzielen Allicht, een initiatief van Ida van der Lee (evenement op begraafplaats);
- De Sluipweg in het Kunstfort bij Vijfhuizen van kunstenaar Hans van Houwelingen (pad van geruimde grafstenen);
- De herdenking van aids-slachtoffers in de Amsterdamse Dominicuskerk (Namen Project Nederland-quilts);
- Het Wilhelminabos in Dronten van KWF Kankerbestrijding (Bomen-voor-het-Levendag);
- Het Concerto in Memoriam bij de Begraafplaats & het Crematorium Westerveld in Driehuis (Muziek biedt troost);
- Het Moeder Gedachte Moment van Ria Kuiper (wat had ik je nog graag hier, maar ik laat je gaan);
- Afscheid met moderne media, zoals: “Tot de dood ons scheidt” en “Mijn laatste woorden” (EO-Televisie), watikjenogwildevertellen.nl van Peet Hofmans, en de Digizerk van ontwerper Henk Rozema (grafsteen met videoscherm);
- Herdenken op internet: digitaal kaarsjes laten branden, een virtueel altaar bouwen, digitale lotgenotencontacten of herdenkingswebsites;
- Herdenkingsobjecten zoals bijvoorbeeld: uitvaartfotografie, herinneringsboekjes, monumenten, dodenmaskers en herinneringskeramiek.

Duidelijk is inmiddels wel dat waar vroeger nog sprake was van het toepassen van bekende rituelen, veel mensen tegenwoordig liever gebruik maken van de mogelijkheid om qua rituelen zelf de regie te voeren. Ook is duidelijk dat de kerken als markleider van rituelen hun positie in de rituelenmarkt grotendeels hebben verloren en tot nader order steeds meer plaats moeten maken voor commerciële ritueelbegeleiders, die maatwerkrituelen leveren met een zo persoonlijk mogelijke, unieke invulling.

Ik vraag me na het lezen van dit boek af - gezien alle wendingen in de historie die Berber Bijma daarin beschreef – welke maatschappelijk reactie er op de huidige rituelenmarkt te zijner tijd zal komen. Zullen we in de rouw bijvoorbeeld wellicht ooit weer terug gaan naar de klassieke hoogliturgische vieringen en naar de ingetogen rouwrituelen?

Jiergearkomsten 2010 fan Krúspunt & Kristlik Frysk Selskip

Sneon 29 maaie 2010

Yn de jiergearkomste fan it Kristlik Frysk Selskip (KFS) freegje de ferieningsleden hjoed om it Kristlik Frysk Selskip ankom jier noch net op te heffen. De nije Stifting Krúspunt is noch net folwoeksen en de Kriten binne noch net klear foar it opheffen fan it KFS. It bestjoer fan it Kristlik Frysk Selskip bringt de opheffing net yn stimming en it KFS sil nochris in jier foarút.

Om alve oere is it Reaklif by Warns it begjinpunt fan de spirituele kuier, organisearre troch de Stifting Krúspunt. Krúspunt is it yn 2009 oprjochte platfoarm foar Fryske oekumene en is bedoeld as de fuortsetter fan it wurk fan it mear as 100 jier âlde Kristlik Frysk Selskip. De dielnimmers fan de kuier rinne hjoed tusken de Gaasterlânske greiden fia Skarl nei de Johannes de Dopertsjerke fan Warns. Yn de tsjerke fertelt behearder G. Valk oer de skiednis fan de tsjerke en Hindrik van der Meer bespilet it oargel. Dan giet de kuier nei Laaksum om oer de Iselmardyk wer werom te gean nei it Reaklif.

As de kuierders oan it begjin fan ’e middei yn It Breahûs fan Balk oankomme, iepenet Eelke Goodyk hjir foar de 60 oanwêzigen de earste jiergearkomste fan stifting Krúspunt. De gearkomste begjint mei in meditatyf momint oer “Kuierje mei de Wêzer (God) oer de Slachtedyk”, fersoarge troch bestjoerder Tytsje Hibma. Foarsitter Liuwe Westra presintearret ek de oare bestjoerders fan Krúspunt: Piet Miedema, Douwe Gerbens, Toos Reichman en Warner Veltman.

Dêrnei wurdt de nije webside www.kruspunt.nl offisjeel presintearre en taljochte. In knap stik webwurk is dat fan de websidemakkers Arjen Miedema en Ben Akkerman. Op dizze webside stiet ek al it nije logo fan Krúspunt, dat it resultaat is fan in priisfraach ûnder studinten. De namme fan Matthijs Mol fan Nijegea wurdt bekend makke as priiswinner fan de logo-wedstriid en Matthijs Mol krijt fan de foarsitter de logo-priis útrikt. De sjuery priizget syn moai ûntwerp, dat it wêzen fan Krúspunt as Kristlik Frysk Moetingsplak sa goed sjen lit.

In part fan dizze gearkomste is de jierlikse ledegearkomste fan it Kristlik Frysk Selskip. It bestjoer freget oft de leden der al klear foar binne om it KFS op te heffen en oergean te litten nei de nije stifting Krúspunt. De leden binne noch net ta oan opheffen, sa blykt. Paul Hekstra en Durk van der Schaaf binne fan miening dat Krúspunt noch net de breedte fan it wurk fan it KFS hat. Thom Dijkstra sjocht wol de rykdom oan ynformaasje dy’t Krúspunt jout, mar mist yn Krúspunt noch it moetingsplak dat Krúspunt fral ek wêze wol en noch wurde moat. Pier Boonstra fan de Krite fan Burgum seit dat de Kriten fan Dokkum, Burgum en Bitgum der noch net klear foar binne. It bestjoer fan it KFS is dan sa wiis om it opheffingsútstel yn dizze jiergearkomste noch net yn stimming te bringen. Krúspunt moat noch wat folwoeksener wurde en dan sjogge wy ankom jier oft it KFS wol klear is om op te heffen om dan wol oer te gean nei Krúspunt. Kommende hjerst sil it bestjoer fan it KFS hjiroer yn berie mei har Kriten.

Healwei de middei wurdt wiksele fan lokaasje. Yn de Liudgertsjerke fan Balk folget dan de earste Krúspunt-lêzing, fersoarge troch Hinne Wagenaar, bestjoersadviseur fan Krúspunt. It tema fan dizze lêzing is “Liudger, in Fryske apostel?” Wagenaar warskôget yn it foar dat hy komme sil mei in krityske analyse fan de dieden fan dizze pryster, biskop en letter hillich ferklearre Liudger. Op grûn fan de relaasje fan Liudger mei syn famylje, mei de Fryske lannen en mei de Fryske taal besprekt Wagenaar de wize wêrop in misjonaris as Liudger omgie mei de Fryske taal en kultuer tidens it kerstenjen fan de ynwenners fan de âlde Fryske lannen fan Fryslân, Grinslân en Dútslân.

De earste jiergearkomste fan Krúspunt wurdt op passende wize ôfsletten mei in fesper, ûnder lieding fan Warner Veltman. Yn de fesper wurdt ek it Liudgerliet songen, yn de Fryske oersetting fan de ek oanwêzige Klaas Bruinsma:
"... Sa kinn’ wy as hy ek sjonge fan de Heilân fan de wrâld,
priizgje mei de harp en tonge,
Him dy’t ús foar ’t heil behâldt...”

Nei ôfrin fan dizze fesper kinne de oanwêzigen noch de mânske eksposysje oer Liudger van Douwe Gerbens besjen op de lange rigen panielen dy’t oan beide kanten fan de Liudgertsjerke opsteld binne. It bestjoer, de dielnimmende organisaasjes en de stipers fan Krúspunt sjogge werom op in tige moai programma fan dizze earste jiergearkomste fan de stichting Krúspunt.

Audit in Leeuwarden voor Stenden University Qatar

Vrijdag 28 mei 2010

In Nederland heeft Stenden hogeschool vestigingen in Leeuwarden, Groningen, Assen, Emmen en Meppel. De buitenlandse vestigingen van Stenden hogeschool zijn in Doha (Qatar), in Port Alfred (Zuid-Afrika) op Bali (Indonesië) en in Bangkok (Thailand). Alle opleidingen van Stenden hogeschool in Nederlands zijn door de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO) geaccrediteerd. Nederland kent echter helaas nog geen wettellijk accreditatiestelsel voor opleidingen in het hoger onderwijs die door Nederlandse hogescholen en universiteiten in het buitenland worden aangeboden. Hopelijk komt daar door een wetswijziging op afzienbare termijn verandering in, zodat Stenden hogeschool ook haar opleidingen in het buitenland voor de Nederlandse wet kan laten accrediteren.

Vooruitlopend op die gewenste wetswijziging is Stenden hogeschool samen met haar buitenlandse vestigingen bezig om de opleidingen op deze international campus sites in de startblokken te zetten om het kwaliteitskeurmerk van de Nederlandse overheid aan te vragen, zodra de Nederlandse wetgeving daartoe in werking is getreden.

In het kader van die accreditatievoorbereidingen zijn we gisteren in onze vestiging in Leeuwarden begonnen met een tweedaagse Quality Audit om te beoordelen of de opleidingen "Hotel Management", "International Business and Management Studies" en "Tourism Management" - die worden aangeboden op Stenden University Qatar - gereed zijn voor de beoogde accreditatieaanvraag.

Gisteren is een audit panel aan de hand van een Selfevaluation Report van Stenden University Qatar gestart met een documentencheck en zijn de eerste panelgesprekken gevoerd met de Deans (opleidingsdirecteuren) van deze drie opleidingen en met een grote groep docenten, die uit hoofde van hun functie van Examencommissielid en/of Moduulcoördinator verantwoordelijk zijn voor deze drie geëxporteerde opleidingen.

Vandaag voert dat audit panel gesprekken met de international account managers, met managementteamleden van het Educational Support Office, met de hoofden van het Corporate Office en de director International Business Affairs, met het College van Bestuur van Stenden University Netherlands en met de directie van Stenden University Qatar. Na al deze panel interviews, documentenscans en intern panelberaad verzorgt het audit panel aan het eind van de middag een plenaire presentatie, waarin aan alle belangstellenden een eerste, globale impressie wordt gegeven van de drie topics, die de komende maanden rond de zomervakantie nog aandacht ter perfectionering verdienen. Eind volgende week kunnen we van dit trial visitation panel hun auditrapport met daarin de uitgebreide bevindingen en aanbevelingen tegemoet zien.

Omdat het Qatarese opleidingsmanagement rond het aanstaande weekend al weer terugreist naar onze hogeschoolvestiging in Doha, worden na afloop van deze presentatie alvast de eerste werkafspraken gemaakt om komend najaar gereed te zijn voor een officieel visitatiebezoek, zodra de Nederlandse wetgever heeft voorzien in een stelsel voor internationale accreditatie van Nederlands hoger onderwijs in het buitenland.

Informatieavond over Wit-Rusland in Dronrijp

Donderdag 27 mei 2010

Evenals zeven jaar geleden formeren we dit jaar wederom een reisgezelschap om gezamenlijk een groepsreis te organiseren naar Wit-Rusland. Doel van deze gelegenheidsgroep is voor alle leden van dit reisgezelschap: het bezoeken van de familie van onze gastkinderen, die in de afgelopen dertien jaar meerdere malen bij ons hebben gelogeerd voor periodes van acht en/of vier weken.

Het initiatief is ook deze keer weer genomen vanuit de werkgroep van de Stichting Rusland Kinderhulp (SRK) te Dronrijp. Inmiddels bestaat onze reisgroep uit 33 personen, afkomstig uit verschillende woonplaatsen, voornamelijk uit de provincie Fryslân. Vanavond komen we als groep voor een Informatieavond bijeen in de bovenzaal van de aangebouwde kosterij van de Protestantse Kerk van Dronrijp.

Er is gelegenheid om (nader) kennis met elkaar te maken. Op het programma staat een informatieronde over de belangrijkste ins en outs van de beoogde reis, inclusief het kostenoverzicht met betrekking tot reis en verblijf. Daarnaast wordt een aanzet gegeven tot de gegevensverzameling voor de centrale administratie van alle reisgenoten. Een belangrijk onderdeel daarvan is het invullen van het visum-aanvraagformulier ten behoeve van dit bezoek aan de republiek Belarus (Wit-Rusland).

Naast alle zakelijke informatie die moet worden uitgewisseld, is er vooraf, tussen de bedrijven door en na afloop ruim voldoende tijd om ook kennis te nemen van de hartverwarmende contacten die deze Nederlandse gastgezinnen in de afgelopen jaren hebben opgebouwd met hun gastkinderen en met de gezinnen en overige familieleden van deze kinderen, waarvan een groot deel in de afgelopen jaren nog vaak weer als vakantiekind terug is geweest in Nederland. Zo'n avond als deze levert alvast een goede bijdrage om (weer) in de sfeer te komen van de gastvrije en liefdevolle wijze waarop we later dit jaar zullen worden ontvangen door onze Witrussische gastfamilies.

Hans van Bentem exposeert in het Exposorium van de VU

Woensdag 26 mei 2010

In het Exposorium van de Vrije Universiteit (VU) van Amsterdam is in april 2010 de tentoonstelling "Balans 2010" geopend. Balans 2010 presenteert zes kunstenaars, te weten: Hans van Bentem, Koen Doodeman, Alex Jacobs & Ellemieke Schoenmaker, Sebastiaan Verhees en Marjolein de Wit. Het werk van twee van deze zes kunstenaars noemde, beschreef en toonde ik reeds in mijn weblogbericht van 19 april 2010, namelijk: Alex Jacobs & Ellemieke Schoenmaker.

Een derde kunstenaar die hier tot 15 juni 2010 in de VU exposeert, is Hans van Bentem (1965). Hij creëert in zijn werk een verbinding tussen virtuele werelden en de oude tradities van porseleinen beelden. Het zijn visualisaties van de wereld van computergames en stripverhalen. Ze worden vormgegeven, gebakken en geglazuurd in Jingdezhen, de "witte porseleinstad" in China.

Autobedrijf van der Tuin in Stiens

Dinsdag 25 mei 2010

Al ruim 25 jaar is Autobedrijf van der Tuin actief in de autobranche. Sinds 1999 is deze onderneming gevestigd in een nieuw bedrijfspand op het bedrijventerrein Middelsee te Stiens. Daar heeft men alle faciliteiten ter beschikking om reparaties en onderhoud aan je auto te verrichten. Autobedrijf van der Tuin VOF wordt momenteel geleid door de gebroeders Sjoerd & Yde van der Tuin.

Bij Autobedrijf van der Tuin kun je een nieuwe of een gebruikte auto kopen, maar ook voor het onderhoud van je auto ben je hier op het juiste adres. Je kunt er terecht voor bijvoorbeeld de APK, voor onderhoudsbeurten en reparaties, maar ook voor airco-service en schadeherstel. Tijdens de onderhoud & reparatiewerkzaamheden krijg je gratis een Ford-leenauto van Autobedrijf van der Tuin tot je beschikking.

De Wind van God in Woord & Muziek waait ook in Stiens

Pinkstermaandag 24 mei 2010

De kerkdiensten van de PKN-gemeente in De Hege Stins van Stiens van gisteren en vandaag vormen een tweeluik:

- Gisteren stond het evangelie naar Lukas en Handelingen centraal; vandaag het evangelie van Johannes.
- Gisteren werden alleen Gezangen gezongen, vandaag alleen Psalmen.

Het rode antependium met de vlammen en de duif hangt tijdens de ochtenddienst vandaag over de avondmaalstafel op het liturgisch centrum om het Pinksterfeest te onderstrepen. De beide voorgangers zijn vanmorgen organist Han Giesing op orgel en dominee Jaap Overeem als spreker. Het thema van deze tweede Pinksterdienst is "De wind van God in woord en muziek".

Na Intrede, Intochtslied, Bemoediging, Groet en het Gebed om de nood in de wereld luisteren we naar orgelmuziek: "Prelude" van Jean Langlais (1907-1991). Dan volgen de Gesproken Lofprijzing, het Gebed bij de opening van de Bijbel en de Bijbellezing uit het evangelie naar Johannes 20: 19-23:

Op de avond van die eerste dag van de week waren de leerlingen bij elkaar;

ze hadden de deuren afgesloten, omdat ze bang waren voor de Joden.
Jezus kwam in hun midden staan en zei: ‘Ik wens jullie vrede!’

Na deze woorden toonde hij hun zijn handen en zijn zijde.

De leerlingen waren blij omdat ze de Heer zagen.

Nog eens zei Jezus: ‘Ik wens jullie vrede! Zoals de Vader mij heeft uitgezonden, zo zend ik jullie uit.’

Na deze woorden blies hij over hen heen en zei: ‘Ontvang de heilige Geest.

Deze Bijbellezing beantwoorden we met zang, waarna de Pinkster-overdenking van dominee Overeem volgt. Na dit meditatief moment volgt van Han Giesing zijn vertolking van de koraalbewerking: "Komm Heiliger Geist, Herr Gott" van Heinrich Scheidemann (1595-1663).
Na het Dankgebed en Voorbeden en de deze keer gesproken Geloofsbelijdenis volgt het orgelspel: "Cantio Sacra: Wir Glauben all an einen Gott" van Samuel Scheidt (1587-1654).

Na de Collecte, het Slotlied en de Zegen volgt dan nog het mooie orgelspel: "Nun bitten wir den Heiligen Geist" van Dieterich Buxtehude (1637-1707).

Buiten waait de wind stevig rondom de Elfstedentochtfietsers, die als een lang lint door onze provincie fietsen. En hier in De Hege Stins waait de wind van God over ons in woord en muziek.

Lanterfanten over Route 2.9 van Oudega naar Veenwouden

Pinksterzondag 23 mei 2010

Al vroeg op deze eerste Pinksterdag schijnt de voorjaarszon aangenaam. Om 9.15 uur parkeren we de auto in de jachthaven van Oudega (gemeente Smallingerland). Durkje en ik wandelen vandaag van Oudega naar Veenwouden, over een afstand van 24 kilometer.

We verlaten Oudega aan de zuidzijde om via een klein bosperceel en een lang veldpad door het weidegebied in de richting van de Smalle Eesterzanding te lopen. Als we het smalle pad van de Egbertsgaasten op gaan, zijn onze truien al uit vanwege de betrekkelijk hoge temperatuur op deze vroege ochtend. Voorbij It Heech en de Legauke volgt een mooi smal pad door een hakhoutbosje en houtwal, die vlakbij het Opeinder Kanaal in Opeinde uit komt. Bij de brug die ontworpen is door de Friese kunstenaar Ids Willemsma op de kruising van de Kommisjewei steken we het kanaal weer over om dan langs het kanaal in noordelijke richting naar De Leijen te lopen. Aan de oever van deze grote veenplas pauzeren we even.

Daarna wandelen we over het fietspad langs de westelijke oever van De Leijen. Vóór ons zien we de stroomcentrale van Electrabel aan het Bergumermeer en links van ons ligt het dorpje De Tike. Na de Doktersheide en de Tikewei komen we door een mooie houtwal van Staatsbosbeheer. Hier beginnen ook de zandpaden, die zo karakteristiek zijn voor deze Friese Wouden. Het volgende dorp dat we doorkruisen is Sumar. Ten zuiden van Sumar zie je duidelijk de glooiingen in het landschap, die in de IJstijd zijn ontstaan door het schuivende Poolijs. Als we de "stinkfabriek" van Sumar passeren, geeft de buitenthermometer 21 graden Celsius aan. Net over de brug over het Prinses Margrietkanaal bij de binnenkomst van Burgum geeft een andere themometer een kwartier later al 25 graden aan. De werkelijke temperatuur zal wel ergens in het midden liggen. In elk geval een aangenaam warme, zonnige dag.

In Burgum passeren we na onze tweede pauze bij De Pleats het landgoed Glinstra State en de Middeleeuwse Sint Martinus-kruiskerk en voorbij een tuincentrum volgt een mooi pad tussen dichtbegroeide elzensingels. We komen daarna bij de Bergumermeer Electriciteitscentrale van Electrabel, waarbij een metershoog betonnen kunstwerk staat met hoog bovenin één van zijn betonnen pijlers een groot vogelnest van waarschijnlijk een roofvogel.

Vanaf de electriciteitscentrale gaan we verder over het zandpad van de Miensker in de richting van Noardburgum. Hier steken we de Rijksstraatweg N355 over om dan over het lange zandpad van de Oostersingel door te lopen in de richting van Veenwouden. Vlak vóór Veenwouden bellen we Pieter, die ons een half uurtje later afhaalt bij het NS-station van Veenwouden, om ons vervolgens weer terug naar onze auto in Oudega te rijden.

Het thema dat wandelgidsauteur Fokko Bosker aan deze route gaf, is: "Brandstof als motor van de geschiedenis". Het waren de monniken die in de veengebieden rond Burgum startten met de turfwinning. De elzensingels en de hakhoutbosjes die we vandaag passeerden, zorgden voor de omwonenden voor de het nodige brandhout voor koken en stoken. Tegenwoordig is de uit 1974 daterende electriciteitscentrale aan het Bergumermeer ook al weer een gedateerde energieleverancier. Nieuwere centrales hebben hogere rendementen en ondertussen is de opmars van windmolens en zonnepanelen ook in deze Noordnederlandse regio zichtbaar in het Friese landschap. Zo zet de geschiedenis van de energieverkrijging zich ook in deze regio voort, de toekomst tegemoet.

Tsjalk in Stiens

Zaterdag 22 mei 2010

De Tsjalk is een straat in de woonwijk It Aldlân te Stiens. Deze straat kent één recht hoek en is mede daardoor aan de oostzijde èn aan de zuidzijde toegankelijk via het Skûtsje, de straat die als het ware een ring vormt door de hele woonwijk. De Tsjalk kent een aantal woningen met de voorzijde op het westen, maar het merendeel van de woningen heeft de voorkant op het zuiden.

Alle huizen van de Tsjalk zijn "twee-onder-één-kap"-woningen. Het is een smalle woonstraat met een trottoir en een enkele rijbaan, waardoor het voor auto's niet mogelijk is om elkaar op deze rijbaan te passeren.

Een tjalk is een zeilend vrachtschip voor met name binnenwater en is al in veel verschillende uitvoeringen gemaakt. De naam tjalk werd in de 17e eeuw voor het eerst gebruikt als aanduiding voor schepen met een ronde boeg. Van origine is de t(s)jalk een Friese boot, die werd gebruikt voor de handelsvaart.

De kerk viert feest!

Vrijdag 21 mei 2010

De Protestantse Kerk in Nederland (PKN), het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) en de Katholieke Bijbelstichting (KBS) publiceerden in mei 2009 gezamenlijk de tweede druk van het boekje “De kerk viert feest!”. Dit boek is geschreven door Kees Posthumus. Het boekje geeft je in het kort de essentie van de belangrijkste feesten die de Kerk kent.

Feesten in Kerk & samenleving zijn belangrijke momenten in je leven. Feesten zijn aanleiding om terug te blikken op wat is geweest, om het leven van vandaag te vieren en om daarna hoopvol de toekomst in te gaan.
De Christelijke kerken vieren wereldwijd onder andere Kerst, Pasen en Pinksteren. Daarnaast organiseren we op de kruispunten van het leven vieringen als iemand wordt gedoopt, als twee mensen hun huwelijk kerkelijk willen laten inzegenen en na het overlijden komen we ter troost en bemoediging bijeen in een uitvaartdienst alvorens de overledene wordt gecremeerd of begraven.
Zo geven kerkelijke feesten enerzijds maat en ritme aan het kerkelijk jaar en geven ze anderzijds betekenis en diepte aan je leven.

Als je alle vieringen bijwoont in het kerkelijk jaar, zul je zien dat het kerkgebouw ook een belangrijke rol speelt om de feesten te faciliteren.
Zo zie je bijvoorbeeld:
- Voorwerpen, zoals: kruisen, kaarsen, beelden, doopvont, liturgische kleden, een kruik en knielbanken;
- Kleuren, zoals: wit, rose, rood, groen, zwart en paars;
- Symbolen, zoals: vlammen, een duif, de Alfa & Omega, korenaren, brood, druiven, een ster, een lam en een kruis.
Alle voorwerpen, kleuren en symbolen hebben een eigen oorsprong en betekenis.

Dit boekje beschrijft eerst de vieringen die worden georganiseerd op de scharnierpunten van ons leven, zoals: dopen, trouwen en rouwen. Daarna komen de feesten aan de orde die hun oorsprong in de Bijbel vinden, zoals: Avondmaal, Kerst, Pasen en Pinksteren.
Die beschrijvingen volgen per feest een vast patroon van:
- eerst een korte beschrijving van het feest;
- vervolgens waar deze viering haar oorsprong vindt in de Bijbel;
- tenslotte een portret van iemand die vertelt welke betekenis dat feest aan zijn of haar leven heeft gegeven.

De volgende feesten komen achtereenvolgens aan de orde:
1. Dopen, als de eerste stap op de weg van geloof;
2. Trouwen, om de zegen van God te vragen en om elkaar te beloven dat je elkaar ook in het geloof zult (blijven) ondersteunen;
3. Rouwen, om elkaar te troosten en te bemoedigen in het geloof dat de overledene nu een nieuw leven bij en met God begint;
4. Avondmaal, als teken van Jezus’ aanwezigheid, ook in de wereld van vandaag;
5. Kerst, het feest van de geboorte van Jezus Christus, het Licht dat in de wereld komt;
6. Pasen, als we vieren dat Jezus is opgestaan uit de dood, dat de dood niet het laatste woord heeft;
7. Pinksteren (dat we overmorgen gaan vieren), waar de Kerk haar werk begon; het feest ter gelegenheid van de komst van de Heilige Geest; een feest van bezieling, inspiratie en enthousiasme.

Het is een feestelijk boekje, waarmee de PKN, het NBG en de KBS je willen tonen dat je je zegeningen mag tellen en dat je ook je leven mag vieren.

Het Bijbelboek Prediker toont ons dat het leven gevierd mag worden in bewoordingen als:
“Er is een tijd om te huilen
en een tijd om te lachen,
een tijd om te rouwen
en een tijd om te dansen.”
(Prediker 3 : 4)

En als je dat nog niet overtuigt, schrijft de Prediker verderop in de Bijbel:
“Dus eet je brood met vreugde,
drink met een vrolijk hart je wijn.
God ziet alles wat je doet allang met welbehagen aan.
Draag altijd vrolijke kleren,
kies een feestelijke geur.
Geniet van het leven met de vrouw die je bemint.
Geniet op alle dagen van je leven, die God je heeft gegeven.
Het bestaan is leeg en vluchtig en je zwoegt onder de zon,
dus geniet op elke dag.
Het is het loon dat God je heeft gegeven.”
(Prediker 9 : 7-9)

Jûn yn Jirnsum

Tongersdei 20 maaie 2010

Jûn haw ik in gearkomste mei twa bestjoerders Klaas Koops en Geert Metselaar fan 'e Stichting Rusland Kinderhulp yn Stienwyk. Wy prate oer ús plannen om takom jier lânlik en yn 'e regio's te betinken dat it yn 2011 fiifentweintich jier ferlyn is dat de kearnreaktor fan Tsjernobyl foar in grutte ramp soarge.

Op 'e weromreis nei hûs gean ik noch efkes troch Jirnsum om dêr te besjen hoefier alle tariedings binne foar de presintaasje fan 'e Jirnsumer Moeting ankom moanne juny. Wol, it monumint is klear en it ynformaasjeboerd ek. As de gemeente no ek noch efkes it grien rûnom behoffenet, is it pylgermonumint fan ús Stichting Jabikspaad Fryslân klear foar de takomst.

Op 'e oare side fan 'e Rykswei stiet de âlde doarpstsjerke fan Jirnsum yn it folle keunstljocht. Op 'e eftergrun, stiet heech yn 'e loft de moanne, foar in part yn't skynsel fan 'e ûnsichtb're sinne.

Expositie van Douwe Mattheus Hoogeveen in gemeentehuis Stiens

Woensdag 19 mei 2010

In het kader van honderd jaar “Aap, Noot, Mies” worden door de Kultuerried Ljouwerteradiel verschillende activiteiten ontplooid rondom het welbekende leesplankje.

Al in 1892 bedacht de Stienser meester (Mattheus Bernhard) Hoogeveen (1863-1941) de voorloper van de Aap Noot Mies-leesplank. Deze werd op zijn lagere school uitgetest in Stiens, waar hij toen hoofd der school was. De latere versie die uitgever Wolters vanaf 1910 op de markt bracht, wordt daarom ook wel aangeduid als “de verbeterde versie” van Hoogeveens leesmethode.

Op dit moment is in het gemeentehuis van Leeuwarderadeel te Stiens een expositie van schilderijen van de zoon van deze meester Hoogeveen te zien. Zijn zoon Douwe Mattheus Hoogeveen was classicus en werd later kunstschilder. Van hem heeft de gemeente Leeuwarderadeel veel schilderijen in bruikleen van de Boelstra Olivier Stichting.

In de ontvangsthal en in de expositieruimte van het Stienser gemeentehuis is deze tentoonstelling van schilderijen van M.D. Hoogeveen momenteel tot 1 augustus 2010 te bezichtigen. De tentoonstelling bestaat uit een brede variatie aan werk van onder andere stillevens, een keukeninterieur, van stad & platteland en een portret.

Bestuursvergadering Stichting Jabikspaad Fryslân

Dinsdag 18 mei 2010

Op 12 mei 2010 was het tien jaar geleden dat het Jabikspaad officieel werd geopend door toenmalig staatssecretaris Geke Faber, samen met burgemeester Klaas Dankert van gemeente Het Bildt en met mevrouw Riet Vosjan, namens de toenmalige gemeente IJsselham. In die tien jaar is het Jabikspaad een bekende lange afstandswandel- en fietsroute geworden. Het wordt steeds drukker op het Jabikspaad.

Dit succes is voor een belangrijk deel het resultaat van een groot aantal betrokken bestuurders van de Stichting Jabikspaad Fryslân. Vanavond vergadert het bestuur van de Stichting Jabikspaad Fryslân in de Jacobshoeve van medebestuurslid Klaske Wijbenga te Sint-Jacobiparochie.

In deze overgang van het tiende naar het elfde bestaansjaar van het Jabikspaad hebben drie bestuurders te kennen gegeven het nu een passend moment te vinden om ons stichtingsbestuur te verlaten. Daarentegen benoemen we vanavond onze nieuw bestuurslid Hans de Jong, zojuist weer teruggekomen van een enkele weken durende pelgrimage door Frankrijk. De drie bestuurders die ons bestuur binnenkort zullen verlaten, zullen hopelijk op afzienbare termijn worden vervangen door een aantal kundige nieuwe bestuurders, waarvan vanavond hun namen de revue passeren.

Een tweede topic van onze vergadering van deze avond is de komende onthulling van de Jirnsumer Moeting, het pelgrimsmonument dat is gebouwd van kloostermoppen in het centrum van Jirnsum op de plaats waar de west- en oostroute van het Jabikspaad bijelkaar komen, om van hieruit het pelgrimspad in zuidelijke richting te vervolgen naar het Overijsselse Hasselt.

Op 5 juni 2010 zal de gedeputeerde Hans Konst van de provincie Fryslân dit bijzondere pelgrimsmonument onthullen, in samenwerking met een aantal pelgrims in pelgrimskledij. Het zal een van de hoogtepunten zijn van het tienjarig bestaan van het Jabikspaad. De genodigden krijgen ter voorbereiding op de onthulling een lezing aangeboden van dr. Hans Mol van de Fryske Akademy, die in zijn voordracht in zal gaan op de relatie die de Ridders van de Duitse Orde vroeger hadden en nu nog steeds hebben met de provincie Fryslân. Daarna zal ons bestuurslid pastoor Jan Romkes van der Wal de onthulling inleiden met eerst een pelgrimsverhaal, waarna hij zal stilstaan bij het tienjarig bestaan van het Jabikspaad, om tenslotte uitleg te geven over de oorsprong en de symboliek van de gemetselde kloostermoppen waaruit dit bijzonder pelgrimsmonument de "Jirnsumer Moeting" is gebouwd.

Aan het eind van deze avondvergadering zijn een aantal zaken omtrent deze feestelijke juni-bijeenkomst vastgesteld, zoals de uitnodiging, het persbericht, het middagprogramma en het complete ceremonieel rondom deze gedenkwaardige jubileumdag met onthulling.

Adema in Stiens

Maandag 17 mei 2010

Aan de Seerob op het bedrijventerrein Middelsee van Stiens is de onderneming van Adema gevestigd. Adema is leverancier van garagedeuren, carports, rolluiken en zonwering. De onderneming verkoopt zowel aan bedrijven als direct aan particulieren. Desgewenst worden de verkochte artikelen door eigen personeel op de daartoe bestemde locatie gemonteerd.

De diverse assortimentsgroepen van Adema zijn alle weer op te delen in subgroepen. Zo kun je bij zonwering bijvoorbeeld denken aan: screens, serrezonwering en terrasschermen.

Stalen rolluiken en rolhekken zijn ideaal voor de beveiliging van etalageruiten, kantoren, bedrijfspanden, winkelpassages, maar kunnen ook prima dienst doen bij woningen. De rolluiken zijn geschikt voor binnen of buiten. Alles kan in de gewenste kleur naar keus van de klant worden gemoffeld, zodat het één geheel wordt of juist als blikvanger wordt gepresenteerd. Rolluiken beschermen onder alle omstandigheden. Naast een goede inbraakvertragende werking, heeft een rolluik ook isolerende eigenschappen.

Lila, grijs en groen zijn de bedrijfskleuren van Adema Stiens. Deze huisstijlkleuren komen onder andere terug op de website en op de pui van het bedrijfspand en de Volkwagen-bedrijfswagen van Adema.

Bidden = Praten met God

Zondag 16 mei 2010

De laatste Sing In van de Evangelisatiecommissie van de PKN-gemeente van Stiens wordt vanavond georganiseerd in De Hege Stins van Stiens. Voorganger is onze gemeentepredikant dominee Jaap Overeem, die in dezen de aanvankelijk ingeplande dominee Pieter Boomsma vervangt. Organist is in deze zangdienst Han Giesing en aan deze evangelisatiedienst werkt de zanggroep "Mission" uit Holwerd mee in een viermansformatie.

Voor deze zondag tussen Hemelvaart en Pinksteren is gekozen voor het thema "Praten met God", ofwel Bidden, want "bidden" is eigenlijk "Praten met God".

Aan de hand van de schriftlezingen uit Handelingen 1 (vers 12-14) en Johannes 20 (vers 19-22) over Jezus' discipelen die vurig en eensgezind biddend bijeen zijn, verzorgt dominee Overeem een meditatie over praten met God.
Een aantal van zijn stellingen zijn:

- Er zijn meer mensen die bidden, dan geloven;

- Het is fijn dat God weet wat er in je hart omgaat;

- Het fijne van bidden is: Samen!; want er is altijd wel iemand die tegelijk met jou bidt en/of voor jou bidt;

- Bidden is: Verwachten!; verwachten dat God je helpt om een betere wereld te maken;

- Bidden is ook: Ontvangen!; ook als je niet bidt, geeft God;

- Bidden is goed voor je, want het geeft je energie en het lucht je op.

De zanggroep Mission zingt vooral nederlandstalig. Eén friestalig muziekstuk springt er vanavond uit. Het is het lied "Wêze wa't ik bin", een bewerkte tekst op de welbekende melodie van de beroemde Friese filmmuziek van "De Fûke", daarin gespeeld en gezongen door De Kast. Een mooie melodie, met een passende tekst en qua filmmuziek een wellicht niet bedoelde, maar wel mooie vooruitblik op komend weekend als we het Pinksterfeest vieren, immers:

- Voor God mag ik - ook in mijn gebed - "Wêze wa't ik bin", ofwel: voor God mag je zijn wie je bent;

- Een "Fûke" is een fuik, waarmee vissers altijd hoopvol te werk gaan, hopend op een goede vangst. Enkele discipelen (leerlingen) van Jezus waren oorspronkelijk beroepsvissers. De discipelen volgden Jezus om uiteindelijk na Hemelvaart en Pinksteren als apostelen "vissers van mensen" te worden.

Volgende week is het Pinksteren.

Nog een week om erover na te denken:

A. Blijf je vis?

of

B. Word je visser?

25e Elfsteden Oldtimer Rally 2010

Zaterdag 15 mei 2010

Van vanmorgen vroeg tot aan het begin van de avond zijn vandaag (zoals altijd op de zaterdag na Hemelvaart) de wegen in Friesland versierd met oldtimers. Op deze zaterdag rijden er de gehele dag meer dan 400 historische auto's en circa 200 historische motoren van stad naar stad. Deze “Elfsteden Oldtimer Rally” begon in 1985 op bescheiden wijze en is inmiddels uitgegroeid tot het grootste eendaagse oldtimer-evenement van Europa. Eigenlijk is het een rijdend oldtimer-museum, met deelnemers uit de Westeuropese landen. Dit jaar wordt deze rally voor de 25e keer gehouden.

Liefhebbers van oldtimers kunnen hun hart vandaag dus ophalen, als deelnemer aan de Elfsteden Oldtimer Rally òf langs de route als toeschouwer. Een lang lint van de meest uiteenlopende en vaak ook zeldzame oldtimers trekt vandaag door onze provincie. Alleen voertuigen met een bouwjaar van vóór 1950 mogen meedoen. Het merendeel van de deelnemende auto’s en motoren stamt veelal uit de jaren 1920-1930.

De start en finish zijn in Wijckel, in het Friese Gaasterland. Vanmorgen is daar gestart vanaf 7.00 uur en de finish zal zo ongeveer tussen 15.30 uur en 19.00 uur zijn. Vanuit Wijckel gaat de lange stoet oldtimers dan achtereenvolgens door de volgende Friese elf steden: IJlst, Sneek, Leeuwarden, Dokkkum, Franeker, Harlingen, Bolsward, Workum, Hindeloopen, Stavoren en Sloten; en vervolgens weer terug naar Wijckel.

De lengte van deze Elfstedentocht is ongeveer 230 kilometer De gemiddelde rijsnelheid ligt rond 30 kilometer per uur. In de elf steden zijn verschillende activiteiten georganiseerd, ondersteund door live muziek. Ook de dorpen langs de route sluiten bij dit evenement aan met een aantal activiteiten. De organisatoren van de rally sluiten qua route dan zoveel mogelijk aan bij die activiteitenlocaties, om iedereen zoveel mogelijk te laten beleven van al het moois van deze dag.

Als ik vanmorgen onderweg ben naar Ferwerd, stop ik even op de plaats waar de oldtimers tussen Bartlehiem en Hijum de N357 moeten oversteken om het dorp Hijum binnen te rijden waar bij de feesttent kaatswedstrijden worden gehouden. Het is mooi weer. Voor de motorrijders is dat bijzonder aangenaam, maar zeker ook voor de inzittenden van de open wagens. Zo’n oldtimer rally is plezier voor twee, want het zijn niet alleen de toeschouwers die genieten van al die mooie oldtimers die voorbijrijden. Ook de chauffeurs en hun passagiers genieten zichtbaar van alle aandacht, de ultieme kroon op al het restauratiewerk dat vaak in stilte in privé-werkplaatsen met veel doorzettingsvermogen is verzet, om de oldtimer (weer) goed en mooi aan het eigentijdse verkeer te laten deelnemen.

Lanterfanten over Route 2.8 van Jubbega naar Oudega

Vrijdag 14 mei 2010

Deze vrijdag na Hemelvaartsdag is een koele dag, overwegend bewolkt en af en toe breekt de zon even aangenaam door de wolken. Omdat het de hele dag niet regent, is het wel mooi fris wandelweer. Durkje en ik bewandelen vandaag routenummer 2.8 van "Friesland voor lanterfanters". De route klinkt als een "Man bijt hond"-route, want we wandelen vandaag "van Jubbega naar Oudega", over een afstand van ruim 26 kilometer.

Even na 9.00 uur parkeren we de auto in Jubbega, waar een groot aantal doorgaande wegen en woonstraten zijn afgezet vanwege de op dit moment in opbouw zijnde waren- en rommelmarkt. Als snel laten we de Schoterlandse Compagnonsvaart en Jubbega achter ons, om via Welgelegen naar de Opsterlandse Compagnonsvaart te wandelen, die we bij Hemrikerverlaat oversteken. Dan gaan we een eindje over het ons al bekend zijnde traject van het Zevenwoudenpad door een bosperceel.

Via een lang en recht zandpad komen we bij een bruggetje over het Koningsdiep, ook wel Boorne en Alddjip genoemd. Onderweg zagen we een dode boom met daarop een dikke zwam en in de boom de door een specht recent uitgeholde nestholen. Voorbij de wandel-/fietsbrug over het Koningsdiep volgt een buitengewoon mooie route langs de noordoever van het Koningsdiep. Het vrij hooggelegen bospad loopt dicht langs deze meanderende rivieroever. De compositie van het bos, de smalle open ruimtes op de oever, het slingerende riviertje en de aan de overzijde liggende graslanden met veel veldkruiden en grazende koeien en de roep van een koekoek in de verte zorgen voor een bijkans paradijselijke sfeer en zowaar schilderachtige taferelen.

Ten zuidwesten van Beetsterzwaag lopen we eerst langs de langgerekte velden van de golfbaan van Lauswolt en daarna door het Wallebos naar de hoofdstraat van Beetsterzwaag. Hier ontmoeten we mijn Stenden-collega Jaap Slager met zijn echtgenote en drinken we in de plaatselijke Restaurette onze eerste kop koffie.

Op het moment dat we bij bungalowwijk Helomapark Beetsterzwaag verlaten, belt Omrop Fryslân Radio. Toen we eerder vanmorgen nog bij Hemrikerverlaat waren, belde Jacob Stelwagen van Omrop Fryslân me met de vraag of ik tussen 12.00 uur en 13.00 uur beschikbaar zou kunnen zijn voor een radio-interview over onze plannen om een pelgrimscentrum in De Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie te realiseren.

Tegen half één heb ik hier en nu in het bos van Beetsterzwaag via de telefoon enige minuten het radio-interview met Hans Koster van Omrop Fryslân Radio. Daarna wandelen we weer verder in de richting van de A7. Voorbij de voetgangerstunnel onder de A7 gaan we aan de noordzijde van de A7 naar Boornbergum. Over het zandpad van het Bosklânspaed gaan we naar De Wilgen en over de Mûntseleane (Monnikenlaan) lopen we recht op de Kleasterkampen af (een hoge bult in het landschap), waarop vanaf de 12e eeuw zo'n 400 jaar lang het klooster "Smelne" heeft gestaan nabij de rivier de Ee.

Voorbij de jachthaven van Smalle Ee wandelen we eerst over de verharde weg - langs de Boornbergumer Petten en langs de majestueuze Amerikaanse windmolen Herkules - en later over het schelpenpad naar het pontje van De Veenhoop. Voor ons is deze pont - De Grietman - een bijzondere pont, want zo'n 27 jaar geleden hebben we tijdens een vaartocht over de Kromme Ee met deze toen nog nieuwe pont een groot deel van onze trouwfotoreportage laten maken door een bevriende Zwitserse vakfotograaf. Nu, 27 jaar later, zet de veerbaas ons nogmaals op de foto op deze pont, die hier nog steeds in de vaart is. Daarna zet hij ons over de Kromme Ee van De Veenhoop naar de Hooidammen, waar we bij Iesicht tussen de televisieopname-voorbereidingen van Omrop Fryslân door op het terras arriveren om daar een kop koffie te drinken, met het wijdse uitzicht over de Wijde Ee. Dan bellen we Pieter met de mededeling dat we over ongeveer een uur in Oudega zullen arriveren.

Na deze pauze wandelen we over het schelpenpad langs de Hooidamsloot in de richting van Eernewoude. Halverwege gaan we in oostelijke richting verder om door de onder water gezette Jan Durks Polder - als onderdeel van Nationaal Park De Alde Feanen - naar Oudega (gemeente Smallingerland) te lopen. In Oudega lopen we naar de jachthaven en als we daar enige minuten hebben gewacht, arriveert Pieter met de auto om ons vervolgens naar onze auto in Jubbega terug te rijden.

Het thema dat routegids-auteur Fokko Bosker voor dit wandeltraject koos, is "Water is levensader van de Friese Wouden". Een alleszins passende titel, vanwege alle waterlopen en petgaten die we vandaag passeren. Mooi is het ook vandaag te constateren dat we op verschillende plaatsen op dit dagtraject solitaire èn ook enkele groepjes ooievaars hebben gezien. We zien terug op een hele mooie wandelroute; absoluut een aanrader voor wie wil en kan genieten van de prachtige variëteit van Friese landschappen, flora en fauna.

The Camino, A journey of the Spirit

Donderdag 13 mei 2010, Hemelvaartsdag

Er is een beroemde Europese pelgrimsroute, die al eeuwenlang door talloze mensen is gelopen. Dat is de pelgrimsweg naar het Spaanse Santiago de Compostela, het pad dat ook wel de “Camino” wordt genoemd. Men zegt dat de Camino recht onder de Melkweg ligt en dat het pad de (ley)lijnen volgt die energie van de sterrenstelsels erboven reflecteert. Langs deze Camino van Santiago zijn al duizenden jaren allerlei heiligen, zondaars, generaals, buitenbeentjes, koningen en koninginnen en vele anderen getrokken, waarvan een groot aantal in een poging om daar een diepere spirituele betekenis en antwoorden over conflicten binnen hun eigen wezen te vinden.

Dit boek is het verhaal van Shirley MacLaines 780 kilometer lange voettocht door het Spaanse land, langs de beroemde pelgrimsweg van het Franse St.-Jean-Pied-de-Port naar het Spaanse Santiago de Compostela. Het is een eeuwenoud en magisch voetpad, dat voert over paden, wegen en bergen en door valleien, steden en dorpen. Tallozen gingen haar voor, zoals: Dante, Chacer, Karel de Grote en Ferdinand & Isabella van Spanje. De openheid waarmee Shirley MacLaine haar belevenissen beschrijft, maakt dit voor velen een bijzonder en inspirerend boek. Tijdens haar wandeltocht over de Camino had ze het gevoel daarmee ook terug te reizen in de tijd, naar een plek waar de ervaringen beginnen die haar en de hele mensheid vormen tot wat en wie wij tegenwoordig zijn.

Shirley MacLaine is Amerikaanse actrice en schrijfster. Ze is de winnares van Oscars, Emmy’s en van Golden Globes. Ze heeft in meer dan 50 films gespeeld, werd zes maal voor een Academy Award genomineerd en ontving in 1984 een Oscar voor “beste actrice”. Ze komt altijd op voor burgerrechten en vrijheid en schreef ook acht internationale bestsellers.

Dit boek is uitgegeven als een Libelle Bookazine, een complete roman in tijdschriftvorm. Iedere vier weken verschijnt zo’n roman in de Libelle’s Bookazine-serie. Dit Bookazine, nummer 12, verscheen in 2009. Dit boek is voor het eerst uitgegeven in het jaar 2000 en draagt als oorspronkelijke titel: “The Camino, A journey of the Spirit”. De Nederlandse vertaling van Jacqueline Moonen verscheen in de vorm van dit Bookazine met als titel: “Voettocht naar Santiago de Compostela” en met als subtitel: “De spirituele reis van een bijzondere vrouw”.

Voor Shirley Maclaine betekent deze voettocht van bijna 800 kilometer langs de eeuwenoude Camino behalve een lichamelijke uitdaging zeker ook een spirituele ervaring. Haar indrukwekkende reis voert door Noord-Spanje. De openbaarheid waarmee zij haar belevenissen in dit reisverslag beschrijft, maakt van haar boek “Voettocht naar Santiago de Compostela” een bijzonder boek. Naarmate haar wandeltocht vordert, neemt het aandeel van spirituele beschrijvingen toe. Voor wie niet geïnteresseerd is in de spirituele dimensie in dit boek, maar wel in de feitelijke reisbeschrijving, is het een aanrader om de spirituele tekstdelen snel diagonaal te lezen, om daarna weer met beide benen op de grond de bewandeling van het pelgrimspad verder te volgen.

Een aantal citaten uit dit boek van Shirley MacLaine:
- Het vertrek uit Saint-Jean-Pied-de-Port was een vuurdoop – recht omhoog de Pyreneeën in;
- Ik was al in een tijdritme terechtgekomen waarin ik iedere minuut wilde besteden aan lopen om mijn doel te bereiken;
- De Camino zal je het verleden en de toekomst laten zien totdat je beseft wie je nu bent;
- De werkelijkheid is altijd een kwestie van persoonlijke waarneming;
- De ware moed van individualisme is het vermogen je hartstocht te volgen;
- De grootste vorm van liefde is de gevolgen toe te laten die voortkomen uit elkanders vrije wil;
- En ik had de angst overwonnen door pro-actief het beeld van liefde in te zetten;
- Je hebt de energie van God in jezelf en daarmee ben je medeschepper;
- Als in een samenleving de mensen afgescheiden van elkaar beginnen te denken, is dat het begin van het einde van de beschaving;
- De echte reis begint als je hebt verwerkt wat je van de Camino hebt geleerd.

Shirley Maclaine sluit in haar Epiloog van dit boek af met een herhaalde stelling, die in het debat over de door sommigen vermeende tegenstelling tussen geloof & wetenschap een mooie invalshoek biedt, namelijk:
- het ontbreken van bewijs betekent niet het bewijs van ontbreken.

Boeier in Stiens

Woensdag 12 mei 2010

De Boeier is een straat in de woonwijk It Aldlân te Stiens. Deze woonwijk wordt doorsneden door een in deze wijk doodlopende vaart. Deze Kletsefeart heeft een open vaarverbinding via de Stienserfeart naar de Dokkumer Ee.

De straatnamen van It Aldlân kun je indelen in twee categorieën.
1. De ene groep straatnamen zijn de aanduidingen van de zogenoemde natte straten, waarmee de straten worden bedoeld die aan het vaarwater liggen. Deze straten kregen in hun straatnaam de namen van boten (bijvoorbeeld: Boeier) en van andere zaken die met water te maken hebben (bijvoorbeeld: Brêgeleane).

2. De andere groep straatnamen zijn de aanduidingen van de zogenoemde droge straten, waarmee de straten worden bedoeld die niet aan het vaarwater liggen. Deze straten kregen in hun straatnaam landnamen, zoals bijvoorbeeld: De Blikken.

De Boeier is dus zo'n "natte straat", omdat deze woonstraat parallel ligt aan en ten zuiden ligt van de Kletsefeart. De Boeier is aan de oostzijde toegankelijk via het Skûtsje en loopt aan de westzijde dood aan de kant van de Brêgeleane. Voor fietsers en wandelaars is op dat eind een doorsteek gemaakt naar de Brêgeleane.

Een Boeier is een oud scheepstype, een platbodem, gebouwd als zeilschip, dat snel kan varen. Omdat dit zeilschip zo snel kan varen, was het vroeger als vooral geschikt om bederfelijke waar te vervoeren, zoals: boter en vis. Boeiers voeren destijds zowel op binnenwater als buitenwater. Tegenwoordig worden ze vooral gebruikt voor de pleziervaart.

Boeiers behoren tot de categorie van de kromstevens. Ze hebben een gekromde voorstevenbalk, waar het rondgebogen hout van de scheepswanden van stuurboordzijde en bakboordzijde bijelkaar komen. Over het algemeen gaat men er van uit dat het woord Boeier is afgeleid van 'boeien' of 'opboeien'. Beide woorden schijnen verband te houden met het aan de voorzijde vastzetten van de gebogen planken van de scheepswanden.

Vijf jonge lijsters

Dinsdag 11 mei 2010

De hele dag vliegt een lijsterpaar door onze tuin heen en weer om met grote regelmaat en steeds voor korte duur met een snavel vol wormen en larven in de coniferenhaag te verdwijnen.

Diep in het nest weggekropen zitten daar vijf jonge lijsters, die enige dagen geleden uit hun ei zijn gekropen.

En als vader of moeder lijster dan boven het nest verschijnt met een flinke portie eten, is het een kwestie van dringen om je ver opengesperde snavel zo hoog mogelijk boven het nest uit te steken om gevoed te worden met al dat lekkers.

Als je als lijsterouder dan je lading voedsel weer hebt gedropt in één van die gulzige snaveltjes, moet je als de wiedeweerga weer opnieuw op stap om een volgend maaltje bijeen te zoeken voor het volgende snaveltje dat dan weer hoog boven het nest uitsteekt.

da FIZEL in Stiens

Maandag 10 mei 2010

DA is een bekende Nederlandse drogisterijketen. Deze retailorganisatie werd tijdens de Tweede Wereldoorlog in 1942 in Rotterdam opgericht door vijf reeds samenwerkende drogisterijen. De afkorting "DA" betekent "Drogisten Associatie". Bij DA en bij het moederbedrijf DA Retailgroep B.V. werken momenteel ongeveer de 500 mensen. In 2007 werd de DA-organisatie overgenomen door een groep particuliere investeerders.

De organisatie heeft winkels verspreid over heel Nederland. Om optimaal in te kunnen spelen op de lokale marktsituatie, kent DA een aantal winkeltypes. Een kleine dorpskern zoals Stiens vraagt bijvoorbeeld om een andere winkel dan een groter filiaal zoals die we die in de Friese hoofdstad Leeuwarden vinden. Met haar basisformule en met een luxueuzer format met als bijpassende naam "DA Drogisterij & Luxe parfumerie" speelt DA in op de verschillen van die plaatselijke consumentenmarkten. Naast de reguliere drogisterijen is er ook een aparte tak "DA Beauté", die zich richt op luxe cosmetica.

In het innovatieve nieuwe winkelconcept van DA komen schoonheid en gezondheid samen in een uitnodigende winkelwereld. Klanten komen de drogisterijwinkel binnen via een breed gangpad, ook wel de "Walk of Wellness" genoemd. De lichte (veel roze) kleuren, de verschillende vloeraccenten en de opvallende displays moeten de de winkels overzichtelijk en toegankelijk maken voor de klant. De winkel moet je inspireren, waardoor je als klant niet alleen maar een artikel koopt, maar waar winkelen ook een belevenis wordt.

De DA-winkels worden geëxploiteerd door zelfstandige ondernemers, die voor eigen rekening en risico met het DA-label hun eigen winkel(s) runnen. In Stiens vinden we op de hoek van de Langebuorren en het Gemeentehuisplein het filiaal van "da FIZEL". Fizel heeft ook DA-drogisterij-parfumeriewinkels in Akkrum, De Westereen, Leeuwarden en Wommels. De roze bedrijfskleur van de winkelinterieurs en van winkelexterieurs tref je ook aan op de Peugeot-bedrijfswagen van da FIZEL.

Dick Noordhoek exposeert in De Hege Stins

Zondag 9 mei 2010

In het kerkelijk centrum De Hege Stins van de PKN-gemeente van Stiens kunnen we het jaar rond kunst bezichtigen in opeenvolgende wisselexposities. Op dit moment hangen rondom in de ontvangsthal van De Hege Stins een aantal schilderijen van onze Stienser huisarts Dick Noordhoek. Vorig jaar - in de maand mei 2010 - werden een aantal van zijn kunstwerken tentoongesteld in de Openbare Bibliotheek van Stiens.

Huisarts-kunstschilder Dick Noordhoek is in 1955 geboren in Dordrecht en groeide op in Haren, nabij Groningen. Sinds 1986 is hij woonachtig en werkzaam als huisarts in Stiens. Ruim tien jaar geleden begon hij met schilderen, voornamelijk portretten in acryl. Acryl vindt hij een prachtig medium. Het droogt snel zodat hij met lagen over elkaar kan werken en er een mooi resultaat
wordt bereikt. Door steeds een andere techniek of een andere benadering te proberen, blijft hij zich ontwikkelen en blijft het geheel voor zichzelf als schilder ook dynamisch.

In zijn werk als huisarts ziet hij dagelijks prachtige “koppen” voorbij komen. Vooral ouderen, bij wie hun levensverhaal als het ware van het gezicht is af te lezen, zijn zijn bron van inspiratie.
Zo is ook de serie “oudere Stiensers“ ontstaan. Twee van de momenteel geëxposeerde werken, zijn de portretten van de heer en mevrouw Postma.

Strijdkreet

Zaterdag 8 mei 2010

Het Leger des Heils is een internationale beweging, behorend tot de universele christelijke Kerk. De boodschap van deze beweging is gebaseerd op de Bijbel en haar dienstverlening wordt gestimuleerd door de liefde tot God. De opdracht van het Leger des Heils is het Evangelie (de blijde boodschap) van Jezus Christus te prediken en in Zijn naam de menselijke nood te verzachten zonder enige vorm van discriminatie. William Booth was de stichter van het Leger des Heils.

In de afgelopen maand april kregen we in het kader van een huis-aan-huis-deurcollecte bezoek van een heilssoldaat van het Leger des Heils van het Leeuwarder Korps. Die overhandigde tijdens dat bezoek ook de Strijdkreet, het veertiendaags tijdschift van het Leger des Heils. Het viel mij op dat de titel van dit magazine alleen nog in kleine letters op de omslag staat en dat slechts de afkorting "SK" van de titel groot is afgebeeld. SK is "Het magazine met 'n positieve inhoud", zo staat op de voorzijde vermeld. Dat nodigt uit om te lezen: Jaargang 123, nummer 8 van 17 april 2010.

SK-hoofdredacteur Ruud Tinga leidt het thema van dit magazine in. Het thema "Vrij zijn" verwijst voor een deel naar de bevrijding van Nederland na de vijf donkere oorlogsjaren 1940-1945. SK-redacteur Jurjen Sietsema schreef het hoofdartikel over de 190 kilometer lange evacuatieroute die Liz van Deursen in februari 2010 liep van Lobith naar Valthermond, als eerbetoon aan de mensen die haar ouders in 1945 onderdak verleenden, toen zij middels die evacuatie probeerden te ontkomen aan de bombardementen van de Geallieerden.

Daarna volgt het "Leger des Heils Journaal" met een aantal korte berichten, gevolgd door een overdenking van Wim Oudekerk over de verbazingwekkende ontmoeting van Jezus met de centurio, de Romeinse legerleider. Daarna lees je over de Nieuw-Zeelandse Dave & Michelle, die zich na hun ontmoeting in de kring van het Leger des Heils eindelijk bevrijd en vrij voelen van alle ellende die ze beiden hebben meegemaakt, zoals geweld, sexueel misbruik, depressie, misdaad, alcohol- en drugsgebruik en een zelfmoordpoging. Slechts enkele eenvoudige, maar veelzeggende woorden als "God houdt van je" en "God is goed", brachten een bevrijdende ommekeer in hun leven: eindelijk vrij!

Dan volgen twee luchtiger "Allerlei"-pagina's over publicaties, tentoonstellingen, concerten en een recept. Het laatste uitgebreide artikel is een oproep aan de lezer om je op te geven als gastgezin voor "Europa Kinderhulp", de organisatie die kinderen uit binnen- en buitenland als vakantiekind in gastgezinnen plaatst voor een korte zomervakantie, om zo kwetsbare kinderen enkele weken per jaar de kans te geven om gewoon kind te zijn.

Het blad eindigt met de "Alles kids?"-kinderpagina over één van de uitgangspunten van het Leger des Heils, te weten: "Liefde in actie". Dan wordt afgesloten met een Woordsudoku, het Colofon, het Bijbelleesrooster van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG), een strip en een antwoordcoupon en wordt op het achterblad nog je gift gevraagd voor het werk van het Leger des Heils in Colombia.