Hannekemaaierspad van Noordhorn naar Buitenpost

Woensdag 10 april 2024

 

Over het Kommerzijlsterdiep in Kommerzijl

Stichting Hannekemaaierspad

De stichting Hannekemaaierspad is opgericht om cultuurhistorisch waardevolle wandelpaden te behouden. Om haar doel te bereiken, houdt deze stichting zich bezig met het ontwikkelen van een wandelpadennetwerk van meerdaagse trektochten, die zijn gebaseerd op de historische reisroutes van de zogenoemde Hannekemaaiers, de trekkende seizoen-arbeiders die al vanaf circa 1650 vanuit Duitsland in Nederland kwamen werken.

Deze stichting vindt het belangrijk dat de bovengenoemde cultuurhistorische paden blijven bestaan, want anders zouden die meestal onverharde paden in rap tempo dreigen te verdwijnen. De stichting beijvert zich er derhalve voor om deze oude wandelpaden op te sporen, om die cultuurhistorische wandelpaden op te nemen in wandelroutegidsen. Zo neemt de bekendheid ervan toe, en worden deze oude paden weer en meer belopen. 

Hannekemaaierspaden tussen Duitsland en Noord-Nederland

De stichting Hannekemaaierspad wil meerdere routes van Hannekemaaierspaden uitwerken. Daarbij wordt aangesloten op een oorspronkelijk trekroute van Bourtange via Bakkeveen naar Lemmer, en daar omheen komen uitbreidingen door het noorden van Nederland, vise versa tussen Duitsland en Nederland.

Een deel van de voormalige hannekemaaiers ging vanuit Duitsland richting westen eerst aan de slag als veenarbeider, voordat men verder trok naar de meer seizoensgebonden maaigebieden. 

De routes van het Hannekemaaierspad zijn beschreven in handzame wandelgidsen, die zijn voorzien van wandelkaarten met bijbehorende routebeschrijvingen. Verder zijn de gidsen voorzien van  achtergrondinformatie. 

Deze routes zijn overigens niet bewegwijzerd, en ze maken ook geen gebruik van het wandelknooppuntennetwerk.

Hannekemaaierspad Groningen - Leeuwarden van Martinitoren naar Oldehove

Eén van de wandelgidsen van het Hannekemaaierspad is de 90 kilometer lange trektocht van Groningen naar Leeuwarden, beginnend bij de Groninger Martinitoren en eindigend bij de Leeuwarder Oldehove.

Durkje en ik hebben gebruik gemaakt van de eerste druk van deze wandelgids, die is uitgegeven in het jaar 2018.

Deze wandelgids richt zich voornamelijk op de routes die werden gelopen door de Duitse trek-handelaren (in textiel), die soms zelfstandig, maar die soms ook wel voor de Tödden (Duitse koopmannen) werkten. Deze zogenoemde lapkepoepen gingen in eerste instantie met doeken en lakens verkopend van deur tot deur. 

Daarnaast richt deze wandelgids zich ook op de Duitsers die vroeger als grasmaaiers seizoensarbeid verrichtten voor bijvoorbeeld Friese (greid)boeren.

Etappe 2 van Noordhorn naar Buitenpost

Vandaag bewandelen Durkje en ik het tweede traject van dit Hannekemaaierspad van Groningen naar Leeuwarden, over een afstand van 28,7 kilometer, van Noordhorn via Grijpskerk en Visvliet naar Buitenpost.

Daartoe vertrekken we vanmorgen om 7:10 uur vanuit Feinsum, om naar Buitenpost te rijden, waar we de auto parkeren bij het treinstation, om dan vervolgens om 8:14 uur naar het station van Zuidhorn te 'treinen'.

Bij vertrek vanmorgen is het 6 graden Celsius, en het is droog. Het is bewolkt, met af en toe zonnige perioden, waarbij de temperatuur tijdens deze etappe oploopt tot 10 graden Celsius. Prima wandelweer voor ons.

Vooraf ter aansluiting van Zuidhorn naar Noordhorn

Vanuit het treinstation van Zuidhorn lopen we via De Gast en de Rijksstraatweg over het Van Starkenborghkanaal aan de andere zijde van de N355 om 8:45 uur over de Langestraat het Groningse dorp Noordhorn binnen. Die eerste 1.800 meter vanaf het treinstation van Zuidhorn tot aan de Torenstraat in Noordhorn moeten we vandaag extra lopen, omdat we op de kruising van de Torenstraat en de Langestraat de route hervatten, waar we die drie dagen geleden tijdens onze eerste etappe beëindigden. Feitelijk lopen we vandaag derhalve 28,7 + 1,8 = 30,5 kilometer.

We blijven de Langestraat dan volgen, totdat we ten westen van Noordhorn verder gaan in westelijke richting over het fietspad langs de Rijksstraatweg (N355).

Van Balmhuizen via Heerenburen en Pama naar Kommerzijl

Verderop laten we de Rijksstraatweg achter ons, om in noordelijke richting de Balmhuisterweg op te gaan. Al spoedig steken we dan de Oude Riet over, het restant van een eeuwenoude slenk, uit de tijd dat dit gebied door getijdenwerking bij tijd en wijle onder water stroomde.

In het buurtschap Balmhuizen gaan we de Oude Dijk op, door een gebied dat eeuwen geleden is ingedijkt om overstromingen te voorkomen.

Tussen de weilanden door voert deze Oude Dijk ons naar het buurtschap Heereburen. Deze Oude Dijk was vroeger de zuiddijk van het kweldereiland Humsterland, rond het jaar 1200.

In het buurtschap Pama ten westen van Heereburen steken we via de Pamazijl-brug het Niehoofsterdiep over.

Vanaf Pamazijl stroomt het Niehoofsterdiep slingerend door het landschap.

Op de Pamaweg wandelen we Kommerzijl binnen.

Door het steegje van de Schoolstraat gaat het verder naar het Kommerzijlsterdiep, dat Kommerzijl doorsnijdt. Na een eindje langs het water gelopen te hebben, steken we via de Kommerzijlsterbrug het Kommerzijlsterdiep over. Aan de overzijde zijn werklui bezig om een dakkapel op een woning te plaatsen. Gelukkig voor ons allen is het vandaag mooi droog weer voor wandel en werk.

Nieuwe natuur rond de NAM

Tussen Kommerzijl en Grijpskerk lopen we door een parkachtig gebied, met veel bomen en water.

Dit waterrijke bosgebied omgeeft het enorme terrein van de ondergrondse gasopslaglocatie van de Nederlandse Aardolie Maatschappij (NAM). Het bos ontneemt vanuit het veld het zicht op de NAM-locatie, en bovendien is hiermee een prachtig fiets- en wandelgebied gecreëerd tussen de beide dorpen. Onderweg zien we dat hakhout vanuit het bosperceel naar de berm langs ons pad wordt getrokken.

We zien hier ook al de dotterbloem in bloei langs de oevers van de waterpartijen. Meerkoeten nestelen hier, en ganzen foerageren in het natte gebied.

Over de Lageweg wandelen we Grijpskerk binnen.

Koffie en kerk in Grijpskerk

Wederom steken we de N355 over, in Grijpskerk. Via een lus linksom ten zuiden van de Groningerstraatweg en de Herestraat komen we uit bij het Poeldiep. Via de Oosterkade, de Stationsstraat en de Heerestraat lopen we door het centrum naar de kerk van Grijpskerk.

De kerkdeur staat op een kier, en op de deur hangt een alarmerend papier 'Stilte - Examen', dus we voelen ons niet vrij om zomaar de kerk binnen te wandelen.

Daarom nemen we plaats op een duo-zit aan het Kerkplein, waar we onze koffiepauze hebben. Een man verlaat de kerk tegenover ons, en vraagt of we de kerk willen bezichtigen. Dat kan nu wel, omdat het examen (een schoolonderzoek van het Lauwers College) is afgelopen. Dat is mooi, dus van die kans om het interieur van deze kerk te bekijken, maken we graag gebruik. 

Tijdens ons bezoek arriveren twee heren, die het examenmeubilair in de kerkzaal opruimen.

Aan de rand van Grijpskerk passeren we de dorpsmolen De Kievit. 

Dan lopen we het dorp uit, naar het fietspad langs de Friesestraatweg (N355).

PlukGeluk

Ten westen van Grijpskerk gaan we de Westerhornerweg op. Die kruist de spoorlijn tussen Groningen en Leeuwarden, en als we de spoorwegovergang naderen, zien we daar de trein van Arriva passeren in de richting van Leeuwarden. 

Vlak vóór het spoor staat een boerderij met een grote tuin, met daarin een grote hoeveel bloeiende tulpen. Het is daar een drukte van belang.

Als we dichterbij komen, zien we dat dit de Tulpen-Pluktuin 'PlukGeluk' is.

Her en der op het erf zijn bezoekers bezig met rieten mandjes om tulpen te plukken, die bij een tuinhuisje verpakt en betaald kunnen worden.

Vlak vóór het buurtschap Eibersburen steken we via de Sappentil het Visvlieterdiep over.

Aan het eind van de lange Westerhornerweg gaan we linksaf de Stationsweg op, richting Visvliet.

Nog eens weer kruisen we de spoorlijn, en dan zien we links in de sloot een zwaan broedend op het nest.

Onverstoorbaar, maar alert slaat de zwaan ons gade tijdens onze passage.

Visvliet

Even later wandelen we Visvliet binnen.

Twee mooie kunstwerken staan aan weerszijden van de entree van Visvliet.

Naast een voormalige boerderij is een picknickplaats ingericht, waar we onze lunchpauze houden op een picknickbank. 

In Visvliet passeren we de Gangulfuskerk.

Via de Heirweg en de Eise Eisingastraat verlaten we Visvliet. In de Eise Eisingastraat zie ik dat een bewoner enkele kloostermoppen (Alde Friezen) als lage tuinafscheiding heeft gebruikt, tussen de voortuin en de straat.

Dat zou wel eens een relatie kunnen hebben met de boerderij bij het buurtschap Scharnehuizen aan de overzijde van de Lauwers, want in het veld achter die boerderij - die we even later passeren - heeft tussen de 13e en de 16e eeuw het vrouwenklooster Galilea gestaan. 

Via Zevenhuzen en De Laatste Stuiver naar Buitenpost

Bij het buurtschap It Utein steken we de N355 over, en dan vervolgen we onze route over de Hesseweg, die verwijst naar de handelswegen waarover men vroeger goederen vervoerde met zogenoemde Hessenkarren, die van origine waarschijnlijk afkomstig waren uit het Duitse Hessen.

Links van de weg ligt een dobbe in het veld.

Rechts van ons zien we het satellietgrondstation 'It Grutte Ear' bij Burum. 

We lopen richting buurtschap Zevenhuzen.

Daarbij passeren we aan de Zevenhuisterweg een boerderij, waarvan de boerenschuur grotendeels ineen is gestort, kortom een en al vergane glorie alhier.

Bij het buurtschap De Laatste Stuiver steken we via de N355 de Strobosser Trekvaart over, en dan lopen we langs de nieuwe rondweg van Buitenpost naar de plek waar we aan de zuidzijde van de spoorlijn naar de Parallelweg kunnen lopen, richting Buitenpost.

Over het Oost wandelen we om 15:15 uur de bebouwde kom van Buitenpost binnen.

Via de Voorstraat en de Stationsstraat hoeven we dan alleen nog maar naar het treinstation van Buitenpost te lopen, waar we vanmorgen onze auto hebben geparkeerd.

Dan rijden we naar Hurdegaryp voor een verjaardagsvisite bij Ankie & Jan, en rond het avonduur rijden we door naar Drachten, om op ziekenbezoek te gaan bij mim in ziekenhuis Nij Smellinghe te Drachten.

Aan het begin van de avond rijden we terug naar huis, na alweer een mooi gevarieerde dag.