Nederlands Kustpad deel 3: Van Termunten naar de Noaberbrug van Bad Nieuweschans

Vrijdag 2 september 2022
 

Vóór de Nederlands-Duitse grens bij de Noaberbrug over het Wymeerer Syltief

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave (2013), die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-etappes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen.
• Vandaag wandelen we door het Groningse Oldambt, van Termunten naar de Noaberbrug bij Bad Nieuweschans, over een totale afstand van 27,7 kilometer.

Van start in Termunten

Enkele minuten na 7:00 uur vertrekken Durkje en ik vanuit Feinsum, om met beide auto's eerst naar het Groningse dorp Bad Nieuweschans te rijden, dat tegen de Nederlands-Duitse landsgrens ligt. De temperatuur is dan 12 graden Celsius, en die loopt in de loop van de middag op naar 24 graden Celsius met een aangename wind vanuit het zuiden, kortom heel aangename wandelweer.

De ene auto laten we achter op het parkeerterrein bij de voetbalvelden en de camping van Bad Nieuweschans. Dan rijden we vervolgens naar Termunten, waar om 9:10 uur onze etappe aanvangt boven op de wierde van Termunten, aan de voet van de kerktoren van deze 13e eeuwse dorpskerk.

We wandelen de wierde af in de richting van de zeedijk. Vlak buiten de bebouwde kom van Termunten gaan we de zeedijk op, waar we een weids uitzicht krijgen over de Eems, met links van ons de haven van Delfzijl en verderop de Eemshaven, en vóór ons aan de overzijde van de Eems zien we Duitsland liggen. De snelle veerboot vaart nu op de Eems van Emden naar het Duitse Waddeneiland Borkum.

Langs de Eems naar de Punt van Reide

Over de zeedijk lopen we in zuidelijke richting naar de Punt van Reide op het Reider Buitenland. Vlak voordat we daar aankomen, zien we rechtsonder aan de voet van de dijk bij het zeegemaal Fiemel de Batterij Fiemel. In dit gehucht bouwden de Duitse bezetters in de Tweede Wereldoorlog een aantal bunkers, die hier tot op de dag van vandaag nog staan. 

Hier gaan we even van de Eemsdijk af, om landinwaarts naar het Bezoekerscentrum Reidehoeve/Dollard van de stichting Groninger Landschap te lopen. Binnen zijn de schoonmaaksters aan het werk, maar het informatiecentrum is vandaag gesloten voor het publiek. 

Daarom steken we direct de slaperdijk van de Dallingweersterweg over, om dan door de polder over de Dallingweersterweg terug te lopen naar de zeedijk bij het Reider Buitenland.

Vanaf de zeedijk zien we - aangezien het eb is - het opgebilde land aan de voet van de zeedijk van de Dollard, het laatste brakwater-getijdengebied van Europa. Het zonlicht schijnt met een mooi zilverkleurig schijnsel over het buitendijkse slibveld. 

Over de zeedijk langs de Dollard

We gaan verder over de zeedijk, totdat we voor een traject van enkele honderden meters af moeten dalen naar de binnendijkse asfaltweg aan de voet van de zeedijk. Hier passeren we namelijk de zeehondenkijkwand (boven op de zeedijk), waarachter je zeehonden - als die er tenminste zijn - kunt observeren.

Verderop mag je wel weer de zeedijk op tussen de polder Breebaart en de Dollard, dus daar vervolgen we de grasdijk, met af en toe de nogal hoge overstappen, om van het ene naar het volgende dijkvak te kunnen gaan. Rechts van ons ligt binnendijks de Johannes Kerkhoven Polder. 

Om ongeveer 11:30 uur komen we bij een dijkvak waar men aan het werk is om een nieuwe groene grasdijk aan te leggen tegen de oorspronkelijke zeedijk. Men experimenteert hier met verschillende soorten klei, dat gewonnen wordt uit verschillende soorten gebaggerd zeeslib.

Binnendijks is een houten dijktrap geconstrueerd, waarop we plaatsnemen, om enigszins uit de wind maar wel in de aangename zonneschijn onze koffiepauze te hebben. De meegenomen koffie in de thermoskan en de broodjes zorgen voor nieuwe energie voor het volgende stuk van de zeedijk-route.

Na deze koffiepauze gaan we binnendijks verder over de asfaltweg langs de zeedijk. Bij het deltahoogte-dijkmonument bestijgen we de dijk weer, om het dijkmonument te bekijken.

Vanaf de top van de zeedijk hebben we een mooi uitzicht over het groene buitendijkse land, waarop momenteel koeien grazen.

Binnendijks ligt hier in de Carel Coenraadpolder het zogenoemde Ambonezenbosje, op de locatie waar vroeger het barakkenkamp voor de slikwerkers was. In de oorlog waren de Duitsers hier gestationeerd, en na de oorlog was het een verbanningsoord voor foute NSB-ers, en in de vijftiger jaren van de vorige eeuw werden Ambonezen hier 'in den vreemde' ondergebracht. Daarna is het barakkenkamp afgebroken, en werd hier een bosperceel aangelegd, dat nu dus het Ambonezenbosje heet. Aan de zuidkant ervan staan enkele trekkershutten.

Lunchen in Kostverloren

Een kwartier later arriveren we bij het cortex-stalen kolommen-kunstwerk, binnendijks staand op de plek waar vroeger een zeesluis was. Hier gaan we de Carel Coenraadspolder in.

We steken het brede Boezemkanaal over, en lopen dan over de Reiderwolderpolder naar het voormalige tolhuis, dat gebouwd is in de hoek van een dijkcoupure en de oude zeedijk. Een schilder is hier bezig om de buitenkant van deze lange woning te schilderen, waarin zijn ouders wonen.

We vervolgen voorbij dit dijkgat onze weg op de Stadspolder, waarna we over de Oude Dijk naar het buurtschap Kostverloren lopen. Bij de ingang van dit gehucht kopen we twee potten pruimenjam, die hier in de berm ten verkoop worden aangeboden. 

In Kostverloren willen we onze lunchpauze houden, dus als we op de driesprong in het buurtschap zien dat zo'n honderd meter vanaf de route een zogenoemd Rustpunt is, lopen we daar even naar toe. Daar ontmoeten we Mark, de vriendelijke eigenaar van de plaatselijke mini-camping, waar we genieten van onze lunchpauze. In ons gesprek met deze gastvrije Mark blijkt dat hij een alumnus is van onze vroegere HBO-opleiding Vrijetijdskunde van de voormalige Christelijke Hogeschool Nederland in Leeuwarden, waar ik in de negentiger jaren ook een jaartje Bedrijfseconomie heb gedoceerd. 

Langs kerk en kerkhof van Nieuw-Beerta

Na deze lunchpauze verlaten we Kostverloren over een maaipad langs een brede tochtsloot door de Nieuwe Splitlanden. Al snel moeten we via een betonnen stuw de sloot oversteken, om aan de andere zijde het schouwpad verder te volgen. 

Verderop gaat de route verder door polder De Binnenlanden over een stukje betonpad, en daarna een graspad langs een sloot naar het dorp Nieuw-Beerta.

Hier kunnen we de dorpskerk niet bezichtigen, want de kerkdeur zit op slot. 

Achter de kerk volgen we eerst een verharde weg, en verderop een graspad, eerst door een woonwijk, dan langs het lange kerkhof, en tenslotte om een bosperceeltje heen.

Dat graspad komt uit op de Stadskiel, die we volgen totdat we bij de spoorlijn van de trein tussen Groningen en Bad Nieuweschans komen.

Oudezijl

Vlak vóór de spoorlijn gaan we over veldpaden parallel aan de spoorlijn in oostelijke richting verder. De gedroogde, harde sporen van tractorbanden maken het lopen lastig vanwege de diagonale oneffenheden van het karrenspoor. Bovendien is dit een warm traject, want we lopen in de volle zon, en uit de wind, omdat rechts van ons een langgerekt bosperceel ligt tussen ons veldpad langs de sloot links en de spoorbaan rechts.

Het veldpad voert ons naar het begin van de bebouwde kom van het dorpje Oudezijl dat aan de noordzijde van de Westerwoldse Aa ligt.

Vrij snel daarna lopen we Oudezijl uit, en Bad Nieuweschans in.

Op de Verlengde Hoofdstraat moeten we bij de overweg even wachten op de trein die vanuit het Duitse Weener en Bunde komt, en in de richting van Groningen rijdt.

Bad Nieuweschans

Vlak nadat we de Westerwoldse Aa hebben overgestoken, komen we langs de plaatselijke supermarkt. hier kopen we een liter heerlijk koude yoghurtdrank, die we ons goed laten smaken bij ons laatste broodje dat we hier nuttigen, alvorens we het laatste stuk gaan lopen.

Door de Hoofdstraat en de mooie groene Voorstraat lopen we onder andere langs de muziekkoepel en de dorpsfontein. Een mooi stukje van Bad Nieuweschans is dit.

Door enkele woonwijken van het dorp gaat het dan verder in de richting van de Nederlands-Duitse landsgrens. 

Nederlands-Duitse Noaberbrug over het Wymeerer Syltief

Net voorbij de plaatselijke camping - waar onze auto staat geparkeerd - komen we op de Europaweg. En dan zien we direct al het grensbruggetje over het Wymeerer Syltief. Deze brug is het eindpunt van het Nederlands Kustpad deel 3.

Via dit grensbruggetje steken we het Wymeerer Sieltief (het Wymeerster Diepje) over, en omdat we hier de Nederlands-Duitse landsgrens passeren, staan we aan de overzijde in Duitsland, in de Charlottenpolder.

Hiermee beëindigen we de doorgaande route van het derde deel (Fryslân-Groningen) van het Nederlands Kustpad, van Stavoren, via Lauwersoog naar de Nederlands-Duitse Noaberbrug van Bad Nieuweschans.

Daarna lopen we terug naar onze auto in Nederland, en rijden dan eerst naar Termunten om onze andere auto daar af te halen. Vervolgens rijden we naar mim in Drachten waar we met haar genieten van ons avondeten. Halverwege de avond rijden we dan tot slot terug naar huis.