Stille Zaterdag 3 april 2021
 |
| Stapstenen van de voorde in de Grote Masloot voorbij Zeijen |
Fascinerende voetreis door de kop van Drenthe
De Groninger Onlanden en de fijnmazige waterlopen tussen de stad Groningen en het Drentse Veenhuizen vormen een natuurlijke loper die de stad en het platteland verbinden. Hier is in korte tijd een prachtige wildernis geschapen en ontstaan, die zich kan meten aan de vermaarde Oostvaardersplassen of de Veluwe. Reeën foerageren hier tot aan de rand van de Groningse nieuwbouwwijken, de vos struint door het Groninger Stadspark en de bever en de otter voelen zich thuis in de nieuwe, langgerekte moerasdelta.
De in 2016 gepubliceerde wandelgids 'Langs de mooiste diepjes in de kop van Drenthe' is het tweede deel in de 'Wandelknooppuntenreeks' van landschapsjournalist en voetreiziger Fokko Bosker. Deze wandelaar-schrijver neemt je als wandelaar als het ware mee op een voetreis door een fascinerend landschap met een heel eigen geschiedenis.
De twaalf thematische verhalen die bij de twaalf etappes horen, staan stil bij de rijke cultuurhistorie van de streek, bij de opmerkelijke flora en fauna en daarnaast ook bij de ultieme schoonheid van het wandelen. De auteur omarmt de neerbuigende kwalificatie van 'landloper' als geuzennaam en geeft aan het bestaan als lanterfanter een nieuwe, positieve betekenis.
Deze 'landloper' Bosker heeft in zijn wandelgidsen al vele duizenden kilometers in Fryslân en Groningen verkend. De Kop van Drenthe - waarover deze wandelpublicatie gaat - behoort qua afwisseling en ongeplaveide wegen volgens Fokko tot de mooiste streken voor voetreizigers. Bosker voert je met deze wandelgids verhalenderwijs door een wandel-eldorado.
Een lustoord onder handbereik
In zijn wandelgids beschrijft Bosker een uitgestrekt gebied met verhalen, die de historie, de natuurbeleving en het wandelgenot met elkaar verbinden.
De route voert je in zeven etappes over een afstand van 122 kilometer van Groningen, via Roden, Norg en Een naar Veenhuizen, waarna je via Zeijen, Donderen en Eelde weer terug loopt naar de stad Groningen. Deze langeafstandswandeling is verrijkt met vijf rondwandelingen, in en vanuit Roden, Norg, Veenhuizen, Eelde en Groningen, over een totale afstand van 93 kilometer.
De totale afstand van 215 wandelkilometers toont je in twaalf trajecten de schoonheid van de natuur, en vooral van de variatie in oude landschappen. Door het in de loop van de afgelopen jaren herinrichten van de beekdalen is in dit gebied als het ware een samenhangend wildpark van nieuwe natuur geschapen en ontstaan.
In de begeleidende etappeteksten is veel aandacht besteed aan de natte en kruidenrijke groenlanden langs het netwerk van beken en stroompjes, voor de aardkundige vorming van het gebied en voor de cultuurhistorische elementen van deze regio.
Wandelknooppuntenreeks
Alhoewel het boek als tweede deel van een Wandelknooppuntenreeks wordt betiteld, tref je als lezer-wandelaar de Wandelknooppunten niet in de reisgids aan. De wandelgids bevat dus geen routebeschrijving in opeenvolgende wandelknooppunten. Wel wordt in het verhalende deel in globale bewoordingen iets aangegeven van markante punten onderweg, die enige indruk geven van de te volgen route, maar dat is niet een complete routebeschrijving zoals die in wandelgidsen te doen gebruikelijk is. Maar wat wel de route goed aangeeft, dat is de wandelkaart die als bijlage bij deze wandelgids is gevoegd. Die toegevoegde wandelkaart is goed gedetailleerd, en daarop staan in verschillende kleuren de routes van de zeven etappes van het hele traject en ook van de vijf rondwandelingen. Deze wandelkaart zou moeten volstaan om correct 'en route' te blijven.
De platgetreden mythe van het authentieke Drenthe
Durkje en ik hebben ervoor gekozen om vandaag de achtste etappe van deze wandelgids te gaan lopen.
Deze achtste etappe is het traject van Zeijen naar Donderen; volgens de wandelgids 19 kilometer lang.
Het thema van deze wandeling is 'De platgetreden mythe van het authentieke Drenthe'. In de bij deze route behorende wandelgids schrijft Fokko Bosker dat uit oude publicaties zou blijken dat in een plaats als Zeijen en in het Drentse esdorpenlandschap de tijd landschapstechnisch geruime tijd heeft stilgestaan. Die mythe is later echter ontkracht door onder ander landschapshoogleraar Theo Spek, die met zijn studie aantoonde dat er veel meer dynamiek in het esdorpenlandschap zat dan ooit eerder werd gedacht.
Deze zevende etappe begint vanuit Zeijen met een rondje om de Zuideresch ten westen van Zeijen. De route voert ons daarna over de Grote Masloot door de Vriezerhoek en De Holten naar Vries, om daarna door het Holtveen en over de Welterberg vervolgens over de grenslijn van de Zuursche Landen (in het westen) en de Zuideresch (in het oosten) naar Donderen te gaan.
Wachtrij bij de bakker op de brink
Om 8:10 uur verlaten we Feinsum en rijden we met beide auto's eerst naar Donderen, waar we één van de auto's achterlaten bij het dorpscafé, het eindpunt van vandaag. Dan rijden we met de andere auto door naar Zeijen.
Als we vertrekken uit Feinsum is het droog en het ziet er naar uit dat we vandaag wel enige zonneschijn gaan krijgen. De temperatuur loopt vandaag op van 7 naar 10 graden Celsius. We lopen onder een prachtige half bewolkte lucht, met regelmatig zonnige perioden. Kortom, mooi wandelweer. Het voelt lekker warm, maar echt warm is het natuurlijk feitelijk niet bij een maximumtemperatuur van tien graden Celsius. De zonneschijn maakt het voor je gevoel echter wel lekker warm.
We parkeren de auto op de brink van Zeijen. Op de lange zijde van de bomenrijke brink is het nogal druk bij de plaatselijke warme bakker. Vanwege de Corona-maatregelen mogen slechts enkelen gelijktijdig in de bakkerswinkel, en de rest van de klanten staat buiten vóór de winkel te wachten totdat ook zij naar binnen mogen om hun Paas-boodschappen bij de bakker te kopen.
Om de Zeijer Zuideresch heen
We verlaten de brink om 9:30 uur en wandelen over de Oude Norgerweg het dorp Zeijen uit in westelijke richting, de Es op. Net buiten Zeijen verlaten we de geplaveide weg, om dan over zandpaden ten noorden van de Zuideresch naar de Zuiderstraat te lopen. We passeren dan een waterplas op het Haverkamspveen. Waar de weg een bocht naar links maakt, gaan wij rechtdoor een smal voetpad op in de richting van het Zeijerwiekie. Twee boeren zitten vóór hun beide tractoren koffie te drinken, dat hen door een vrouw op de akker is gebracht. Eén van de boeren roept ons lachend toe dat hij 'koek en zopie' in de aanbieding heeft.
Verderop passeren we een lange rij keitjes, deels wel en deels niet beschilderd, met een bordje erbij met het opschrift: "wil je met ons een slang maken?"
Het pad brengt ons uiteindelijk bij het Zeijerwiekie. Deze wijk is in de jaren twintig van de vorige eeuw gegraven als werkverschaffingsproject, om Zeijen vanaf de Drentse Hoofdvaart per schip bereikbaar te maken. We volgens het voetpad langs de wijk, tot aan een bruggetje over de wijk, op de plaats vanaf waar de wijk en de zwaaikom van het Zeijer haventje vroeger is gedempt.
Wij verlaten de wijk, om dan over zandpaden weer terug te lopen naar de brink van Zeijen.
Van Zeijen naar Vries
Nadat we ter hoogte van de brink via de Oosterweg het dorp Zeijen uit zijn gelopen, gaat de route verder over een zandpad richting Vries. Al vrij snel komen we bij het bruggetje over de Grote Masloot. Dit is de plek van de oude voorde in de Grote Masloot, waar je op het Kerkpad tussen Zeijen en Vries met droge voeten over de stapstenen van deze doorwaadbare plaats de Grote Masloot kon oversteken.
Verderop lopen we om de Vriezerhoek heen, om daarna over het Ridderpad door De Holten naar het dorp Vries te lopen.
In het winkelcentrum van Vries zien we dat de plaatselijke bakker ook koffie to go verkoopt. We sluiten buiten aan in de Corona-rij en kopen binnen koffie, waarmee we voorbij de supermarkt lopen om verderop bij een cafetaria zittend op een houten terrasbank te genieten van de koffie met iets lekkers van de bakker erbij. Op dat terras raken we in gesprek met de voormalige eigenaar van het cafetaria, die ons vertelt dat hij vroeger (in de jaren dat wij in Delfzijl woonden) eerst bij Aldel werkte, de aluminiumfabriek van Delfzijl. Hij vertelt ons zijn nogal bewogen levensverhaal, en nadien past het ons hem te complimenteren met hetgeen hij in zijn leven desalniettemin toch heeft bereikt qua goede resultaten.
Pasen 2021: Si Deus pro nobis, quis contra nos?
Op ons verzoek legt hij uit waar we de dorpskerk hier in Vries kunnen vinden, want die willen we graag even bezichtigen. De deur van de Bonifatiuskerk staat uitnodigend open, en we bekijken deze bijzondere 12e eeuwse kerk van binnen en van buiten. Opvallend binnen zijn de beeldjes van Bonifatius, het enorme en kleurrijke kunstwerk van zo'n 5.500 origami-gevouwen kraanvogels, en het beeldengroepje van Het Laatste Avondmaal, zo mooi passend bij de Stille Week waarin wij nu leven en lopen. Met het tekstbordje boven de beeldengroep kunnen we bemoedigd verder: "Si Deus pro nobis quis contra nos" : 'Als God vóór ons is, wie kan dan tegen ons zijn?'
Door het Holtveen naar de Welterberg
Via de Leeuweriklaan verlaten we Vries. Door een bosperceel komen we langs een veenmeertje in het Holtveen. In het bosperceel zien we vandaag de wit bloeiende bosanemonen en het geel bloeiend speenkruid.
Ter hoogte van het ven is het nogal drassig, dus we moeten over een smal aarden walletje tussen het onder water staande pad en de sloot door lopen. Even later gaat het pad gelukkig weer iets omhoog, dus daar kunnen we met droge voeten comfortabeler verder lopen. We komen op de Hooidijk en lopen langs het lager gelegen stroomdal van de Grote Masloot.
Net voorbij een oude boorlocatie komen we bij de Welterberg; een verhoging van 8,2 meter hoogte in het landschap met heidevegetatie, met op de Welterberg een drietal prehistorische grafheuvels. Op deze Welterberg vinden we een mooi hooggelegen plekje waar we even een korte broodjespauze beleggen, heerlijk in het volle zonlicht boven op de stille Welterberg. Nou ja, stil? Verderop horen we enkele voorbijtrekkende sirenes.
In het Drentse esdorpenlandschap tussen Zeijen en Donderen
Na deze zonnepauze gaat het pad verder over zandpaden naar de Zuideresch van Donderen. Het laatste stuk van de route gaat over het Zuideinde, op de scheiding van de Zuursche Landen links en de Zuideresch rechts.
Als we bij de Norgerweg aankomen, slaan we rechtsaf en wandelen we al vrij snel bij boerderij Donder-End het dorp van onze dagbestemming binnen: Donderen. Over de Dorpsweg lopen we om 13:30 uur naar het plaatselijke café, waar we vanmorgen onze auto hebben geparkeerd.
We stappen in de auto en rijden terug naar de brink van Zeijen, waar onze andere auto staat. Daar scheiden onze wegen, want Durkje gaat aansluitend nog even naar het zuiden op familiebezoek in Westerbork en ik ga naar het noorden op familiebezoek in Drachten. Rond het avonduur zijn wij beiden weer thuis in Feinsum, en kijken we terug op een prachtige wandeldag door het Drentse esdorpenlandschap tussen Zeijen en Donderen.
