Zondag 28 september 2014
 |
| Geert Mak spreekt in Nijkleaster over God en Jorwert |
De Ferdjipping
Nijkleaster in het Friese Jorwert is volop in beweging. Sinds
de opening van dit nieuwe Friese protestantse klooster is er veel gedaan en gebeurd. Het aantal bezoekers is overweldigend; zo groot zelfs, dat we de Sint-Radboudkerk in Jorwert moesten aanpassen om onze (groepen) gasten op een goede manier te kunnen ontvangen. We hadden daarom dringend behoefte aan een tweede verdieping in de Voorkerk. In het Fries noemen we die extra bovenruimte nu:
'De Ferdjipping'.
It ferhaal giet fierder
Om het bouwen van deze nieuwe verdiepingsvloer mogelijk te maken, hadden we nog veel geld nodig. Meer dan tweederde van het benodigde geld was aanvang 2014 binnen, dankzij een aantal schenkingen, waaronder de toegezegde subsidie van de provincie Fryslân. Dat was alvast goed nieuws.
Om het resterende bedrag op korte termijn bij elkaar te krijgen, hebben we in maart 2014 een fondswervingsactie gestart met als titel
'Het verhaal gaat door' (Fries:
It ferhaal giet fierder). Als we in het afgelopen voorjaar de laatste gelden binnen zouden krijgen, kon ons bouwproject al in de zomer van 2014 met voldoende financiële middelen van start gaan, zo dachten en hoopten we als bestuur.
Architect Romke Lemstra maakte een
mooie animatie over de 'nieuwe’ Voorkerk, zoals die na de verbouwing er uit zou komen te zien. En toen begon onze actie.
Fotogeschenk van Han Reeder
Als bestuur van de Stifting Nijkleaster boden wij onze (bestaande en nieuwe) vrienden een unieke kans, namelijk: meebouwen aan de toekomst van Nijkleaster èn lid te zijn van een bijzonder gezelschap. Wie aan Nijkleaster in de afgelopen maanden € 1.000,- (of vijf jaar lang 200 euro) schonk voor deze verbouwing, krijgt vandaag als dank een bijzonder geschenk: een prachtige, ingelijste foto van de beroemde
kunstenaar-fotograaf Han Reeder.
Fotograaf Reeder was
onder de indruk van de kerk. Reeder fotografeerde in de kerk van Jorwert een Bijbel uit 1912: precies 100 jaar vóór de start van Nijkleaster.
Het inspireerde onze Nijkleaster-pionierspredikant Hinne Wagenaar tot de actietitel van het afgelopen voorjaar en in de zomer:
‘Het verhaal gaat door’.
Besloten bijeenkomst voor wie schenkt
Dit unieke foto-kunstwerk van Han Reeder wordt vanmiddag met een getekend certificaat (er waren maximaal 100 beschikbaar) uitgereikt op een besloten bijeenkomst in de kerk van Jorwert, waar onder andere architect Romke Lemstra, fotograaf Han Reeder, bestuursvoorzitter Henk Kroes, auteur Geert Mak en pionierspredikant Hinne Wagenaar aan meewerken. Iedereen die inmiddels een bijdrage van € 1.000,- heeft overmaakt - of heeft toegezegd - is persoonlijk voor deze bijzondere bijeenkomst uitgenodigd.
Voorts hebben we als bestuur ook al onze vrijwilligers uitgenodigd, om onze gasten (nader) kennis te laten maken met elkaar; (èn) met al die betrokken mensen die Nijkleaster een warm hart toedragen. We krijgen een prachtig middagprogramma gepresenteerd, onder leiding van Hinne Wagenaar. De opkomst is zo groot, dat we er nog twee rijen stoelen bij moeten plaatsen om iedereen in de bomvolle kerkzaal van Nijkleaster een zitplaats te geven.
In oarde dêr't de himel iepenteart
Onze pionierspredikant van Nijkleaster dominee Hinne Wagenaar heet alle aanwezigen van harte welkom, en vertelt over de voorspoedige start van Nijkleaster in Jorwert, en over succesvolle financiële actie die voorafging aan de bouw van de nieuwe verdiepingsvloer en de inrichting van de bovenzaal in de Voorkerk, die iedereen vandaag voor het eerst kan bekijken.
Daarna zingen we onder muzikale begeleiding van pianist Hindrik van der Meer - in het Nederlands en/of in het Fries - het mooie lied:
De freugde liedt ús nei dit hûs, hjir komt ús 't Wurd benei........
....... Wurdt dit in hûs, in oarde, dêr't de himel iepenteart,
dêr't ingels tsjûgje fan jo treast, dêr't elk Jo kennen leart?
(uit: Liedboek 280)
Het ritme van de houten balken
Tweede spreker is Romke Lemstra, de architect van Nijkleaster. Hij vertelt over de grote status en de monumentale waarde van deze oude kerk (1100) van Jorwert. De nieuwe '
Ferdjipping' is volgens Romke
'een intiem verscholen, bijna onzichtbare plek' geworden, maar vanuit de kerkzaal vanwege de transparantie ook weer zo zichtbaar, waarbij je het ritme van de dragende houten balken ziet doorlopen tot achter in de kerk, tot in 'De Ferdjipping'.
Fotograaf Han Reeder vertelt over zijn foto, waar de donateurs straks een gewaarmerkte en ingelijste afdruk van mee krijgen. Han Reeder:
"Licht is alles. Fotograferen is schrijven met licht".
Extra verdiepingsvloeren in oude Friese kerken
Vierde spreker is Henk Kroes, de voorzitter van ons stichtingsbestuur van Nijkleaster. Henk biedt vanmiddag het eerst exemplaar van de ingelijste foto van Han Reeder aan aan de directeur van de Stichting Alde Fryske Tsjerken, de verhuurder van deze kerk van Nijkleaster. Henk Kroes roemt de positieve wijze waarop Gerhard Bakker zijn medewerking verleende om De Ferdjipping mede mogelijk te maken.
Na de aanbieding van het eerste fotogeschenk volgt een korte toespraak van Gerhard Bakker, waarin hij de analogie benoemt van de bouw en inrichting van nieuwe verdiepingsvloeren voor het
Pelgrimsinformatiecentrum Sint Jacob in De Groate Kerk van Sint-Jacobiparochie en deze nieuwe verdiepingsvloer met De Ferdjipping, die hier nu vandaag worden gepresenteerd aan de aanwezige gasten. In het komende najaar volgt nog de restauratie van het kerkdak aan de zuidzijde en in 2015 zal ook het kerkorgel worden gerestaureerd. Zo werkt iedereen samen om de Sint-Radboudkerk van Jorwert voor de kerkelijke gemeente Westerwert en voor Nijkleaster zo optimaal mogelijk te kunnen gebruiken.
Dit deel van het middagprogramma wordt afgesloten met muziek van de Duitse componist Robert Schumann, op prachtige wijze op piano vertolkt door Hindrik van der Meer.
Jo prate as in dûmny
Daarna komt de keynote speaker van vanmiddag aan het woord:
Geert Mak, de in Jorwert alom bekende oud-inwoner, en auteur van het boek
'Hoe God verdween uit Jorwerd'.
Hij vertelt dat de inwoners en vele anderen verheugd zijn met de komst van dit nieuwe klooster (Nijkleaster) in Jorwert, en dat de oprichting van Nijkleaster geheel los staat van de titel van zijn reeds genoemde boek. Zijn advies aan de Nijkleasterlingen:
"Laat de Jorwerters in hun waarde; Jorwert is immers eeuwen lang al een blij en vrijdenkend dorp."
Dan gaat hij achtereenvolgens nader in op de woorden 'verdween', 'God' en 'Jorwerd', zoals die staan vermeld in de titel van zijn boek.
Ook alle bezoekers van Nijkleaster en Jorwert adviseert Geert Mak als volgt:
"Nijkleaster is een groot project in dit uitgebalanceerde dorp. Respecteer die dorpsgemeenschap van Jorwert".
Daarna volgt een degelijke verhandeling over de verschraling van ons waardensysteem, zoals in hoofdstuk 6 van zijn boek geschreven, en geeft hij aan dat de tijd van de markteconomie als scheidsrechter van alles wat goed en kwaad is voorbij is in West-Europa.
Ook bekritiseert hij dat bijvoorbeeld de politiek en de samenleving zich niet moeten verschuilen achter de schijnzekerheid van al die cijfertjes, zoals bijvoorbeeld die verfoeide CITO-scores van bijvoorbeeld de nog steeds zo veilige dorpsschooltjes in de provincie Fryslân.
Religie verbindt
En over participatiemaatschappij en mantelzorg hoef je in dorpen als Jorwert helemaal niet te praten, want dat doen de Jorwerters al lang, en vrijwillig, en als volstrekt vanzelfsprekend!
En een politiek die zich loskoppelt van spiritualiteit moet zich realiseren dat ze eerder verdeelt dan verenigt. Geert Mak:
- Religieuze spirituele waarden hebben we heel hard nodig om de 21e eeuw goed door te komen;
- De oude en ook de nieuwe (Nijkleaster-)kloostertraditie is daarin zeker interessant, maar vooral ook onvermijdelijk.
- Religie is een verbindende kracht, die verder gaat dan elk instituut.
- Religie verbindt.
Aan het eind van zijn toespraak memoreert Geert Mak nog het dodelijke auto-ongeluk nabij Jorwert, waar een jongeman uit Jorwert onlangs bij om het leven kwam. Geert Mak daarover:
"Die indrukwekkende manier waarop de mensen hier in Jorwert met dat ongeluk omgingen, dat is óók religie!".
Nadat de mensen in de volle kerkzaal deze indrukwekkende slotwoorden van zijn toespraak hebben beantwoord met een lang applaus, pakt dagvoorzitter dominee Hinne Wagenaar de draad van ons middagprogramma weer met een kwinkslag op, met de uitroep:
"Man, jo prate as in dûmny!"
Until we meet again
Dan krijgt stichtingsvoorzitter Henk Kroes de gelegenheid om allen te bedanken, die in de afgelopen weken en maanden hun zo waardevolle bijdrage hebben geleverd aan de realisatie van deze prachtige Ferdjipping hier in de Voorkerk van Nijkleaster.
En dan komen Petra Ottema & Adrie Kaspers naar voren, om onder begeleiding van pianist Hindrik van der Meer tweetalig
'An Irish Blessing' voor ons te zingen, waarna wij allen eerst in de Friese vertaling van Hindrik van der Meer en dan in de oorspronkelijke Engelse versie deze mooie
zegenbede van Saint Patrick diep uit het hart en gedragen zingen. De hoge kerkzaal wordt met de luide klanken tot in het hoge tongewelf gevuld, als wij afsluitend allen naar hartenlust zingen:
Dat it paad op dy takomt
en de wyn de goede kant útwaait,
dat de sinne blier dyn antlit beskynt,
de rein dyn lânnen myld bedript.
En oan't wy elkoar wer moetsje,
meist burgen wêze yn de palm fan Gods hân.
