Odulphuspad van Mantgum naar Easterlittens

Maandag 23 oktober 2023

 

Op het bruggetje bij het kloosterpad naar Nijkleaster-Westerhûs

Stilte, bezinning en verwondering

Het Friese Sint-Odulphuspad is een wandelroute van 260 kilometer door Zuidwest-Friesland, Gaasterland en de Fryske Greidhoeke.

Dit langeafstandswandelpad bestaat uit 15 prachtige wandelingen in allerlei landschappen.

Elke etappe heeft een eigen thema, met als doel om je kennis te laten nemen van dit bijzondere gebied, met verrassende wisselende landschappen en bijhorende kwaliteiten, met een rijke kerkelijke geschiedenis en verrassende historische feiten daarover. 

Het Sint-Odulphuspad biedt je een pad om ‘op weg’ te zijn, en schenkt je de kans om stil te staan bij wat echt belangrijk is in je leven. Met het Sint-Odulphuspad stap je voor even uit de alledaagse stroom van het leven. De focus ligt op stilte, bezinning en verwondering.

Kernwaarden en thema's

De wandelgids van het Sint-Odulphuspad bevat de nodige informatie om het pad te kunnen bewandelen. In dit wandelboek staan prachtige foto’s van de verschillende trajecten. 

Bij het boek is ook een gratis app ontwikkeld, die je informatie en wetenswaardigheden geeft over de trajecten. De app en de gids bieden samen de onderdelen voor de maximale beleving van het Sint-Odulphuspad.

Deze wandelroute wordt gekenmerkt door de drie kernwaarden 'stilte & rust & ruimte'; en de drie thema’s 'bezinning/spiritualiteit & landschap & cultuurhistorie'.

Deze thema’s en de kernwaarden zijn de 'dragers' van de route. Zij vormen de belangrijkste uitgangspunten voor het wandelen. Maar de route kan ook prima worden gebruikt om op allerlei andere manieren te genieten van de paden, wegen, dijken, het landschap en van de cultuurhistorie; bijvoorbeeld door het beleven van de natuur langs de paden.

Door Zuidwest-Friesland, Gaasterland en de Fryske Greidhoeke

Onderweg kun je de gastvrijheid van de streek ervaren, of kun je een bezoek brengen aan een museum of attractie 

Deze wandelroute voert je door zeven van de Friese elf steden.

De Friese 'Greidhoeke' is in de route opgenomen vanwege de gaafheid van de landschappen, haar kerkelijke geschiedenis en haar bijzondere initiatieven. 

Gaasterland is opgenomen omdat het een totaal afwijkend landschap binnen Zuidwest-Friesland heeft. Hier lag overigens de bakermat van de heilige Odulphus zijn werk, en van hieruit strekte de invloed van het voormalige Sint-Odulphusklooster zich uit over Zuidwest-Friesland en ook daarbuiten.

Etappe 13 van Mantgum naar Easterlittens

Vandaag gaan Durkje en ik de dertiende etappe van het Sint-Odulphuspad lopen, over een afstand van 20 kilometer, vanuit het centrum van het Friese Mantgum naar Easterlittens. 

Het thema van deze dertiende etappe is 'Campanarium'. Dat thema verwijst naar de klokkentorens, waarvan we er enkele zullen passeren tijdens deze etappe, en bovendien zie je in deze regio bijna altijd wel ergens een kerktoren in de verte.

Vanmorgen vertrekken we bij een temperatuur van 8 graden Celsius om 8:30 uur vanuit Feinsum, en dan brengen we onze auto - met de fietsen achterop - eerst naar Easterlittens. De auto laten we daar achter op het parkeerterrein langs de Frentsjerter Feart, en dan fietsen we de 6,1 kilometers via Jeth en Skillaard naar het dorpscentrum van Mantgum.

We hebben vandaag te maken met prachtig zonnig najaarsweer. De temperatuur loopt op tot zo'n 14 graden Celsius. Het blijft droog tijdens onze wandeling, en het waait nagenoeg niet. 

Van Mantgum naar de Sint-Radboudkerk van Jorwert

Om 9:50 uur begint onze etappe bij de Mariakerk van Mantgum.

Het wordt een dag met opvallend veel mooie ontmoetingen, zoals we dat ook kennen van de klassieke pelgrimspaden tijdens onze pelgrimages naar Santiago de Compostela. 

Zo ontmoeten we direct al in de dorpshaven bij de brug over de Mantgumer Feart mijn voormalige Stenden Hogeschool-collega Eef Heinhuis, die hier haar hondje uitlaat. Verrassend is om van haar te horen dat haar echtgenoot momenteel het pelgrimspad door Frankrijk bewandelt richting Santiago de Compostela. Bovendien hebben ze vroeger de route tot in Santiago de Compostela ook al eens gefietst.

Via Hoxwier en de Arsumerdyk wandelen we door naar Jorwert.

Voorbij de Jorwerter dorpsherberg komen we langs de pastorie naast de kerk, waar de pet met erbij ook een spreuk van de scheepsarts-schrijver-dichter Jan Jacob Slauerhoff (1898-1936) is bevestigd aan een tuinmuurtje naast het hek van de oprit van de pastorie. Daarop staat geschreven: "Alleen voor Friesland heb ik nog een zwak"; een spreuk die waarschijnlijk voor heel veel mensen - Friezen en niet-Friezen - nog steeds ook van toepassing is.

Bij de eeuwenoude Sint-Redbadtsjerke van Jorwert aangekomen, zien we dat de nieuwe dakbedekking nog niet is aangebracht op het schip van de dorpskerk. De kloosterkerk van Nijkleaster staat nog in de steigers. Helaas is de kerk nu gesloten, dus we kunnen niet naar binnen. 

Via Fûns naar klooster Nijkleaster-Westerhûs

Wel kunnen we koffiedrinken op een bankje in het dorpshaventje van de Jorwerter Feart, bij de brug van de Jaenbuorren. Geen last van de wind en heerlijk in de zon maakt dat dit een aangename koffiepauze aan het water is.

De meeste bootjes die hier in het haventje liggen, zijn in slechte staat van onderhoud. Maar de plek is wel mooi zo aan de vaart.

Na de koffie lopen we Jorwert uit, op weg naar het buurtschap Fûns.

Het is stil in Fûns. We weten dat boer Cor Wiedijk van dit kleine buurtschap is overleden, en dat er vanmiddag gelegenheid is om zijn nabestaanden te condoleren. Aan beide zijden van het smalle Fûnser weggetje naar de boerderij liggen ijzeren rijplaten in de berm, om vanmiddag voldoende parkeergelegenheid te bieden. Een auto van een bloemist rijdt ons voorbij, en parkeert achter de boerderij, om er bloemen te bezorgen. 

Wij gaan he wandel- en fietspad op richting Bears, en nemen niet de afslag van het Oldulphuspad, dat hier links door de weilanden richting Hilaard gaat. Enkele meters verder ligt momenteel namelijk het nieuwe voetgangersbruggetje dat toegang geeft tot het verharde kloosterpad naar het klooster Nijkleaster-Westerhûs, van de kloosterstichting waarvan ik vice-voorzitter ben. 

Durkje en ik willen - nu we weer in de buurt zijn van het klooster - een bezoek brengen aan het nieuwe protestantse klooster Nijkleaster-Westerhûs, dat hier midden in weilanden ligt tussen Fûns en Hilaard.

We naderen het kloostercomplex over het betonpad door de weilanden vanuit het zuiden. 

Van het Protestants klooster naar de Koptisch-orthodoxe kerk van Hilaard

Het kloostercomplex van Nijkleaster met haar kloosterboerderij, de kleasterlingen-woningen en de kloostergastenverblijven worden met prachtig licht beschenen door de herfstzon. We lopen langs de zuidzijde van de schitterend gerestaureerde kloosterboerderij.

Binnen en buiten wordt hard gewerkt, onder andere om de kloostergasten van de komende week vanmiddag gastvrij te verwelkomen voor hun retraite-verblijf in de komende kloosterdagen.

Op het kloostererf ontmoeten en spreken we de inwonende kloosterlingen Sietske Visser & Hinne Wagenaar, en ook de predikanten Jurjen Hilverda en Sytze Ypma die hier beiden zijn voor een vriendschappelijke kuier door het prachtige vogelweidegebied van Nijkleaster.

De radio en de machines van de werkmannen die op dit moment de riolering en drainage repareren, klinken luid over het binnenterrein van het klooster, maar straks als de kloostergasten aan het eind van de middag arriveren zal het vast en zeker weer een plek zijn van stilte, bezinning en verbinding, waar Nijkleaster voor staat en gaat.

De Slag bij Boksum

In Hilaard passeren we de Koptisch-orthodoxe kerk.

De Koptisch-orthodoxe geloofsgemeenschap heeft hier vlakbij Nijkleaster haar gebedshuis in Fryslân.

Even later verlaten we Hilaard.

Over het betonpad van het Hilaerderpaed gaan we tussen de weilanden door naar Boksum.

Boven op de Boksumer terp is de dorpskerk wel open, getuige het uitnodigende bord bij het toegangshek van het kerkhof.

We gaan de Sint-Margarethakerk binnen om die te bezichtigen. In het koor staat het deurtje open, dat ons het zicht geeft op de eeuwenoude piscina van deze kerk, indertijd bestemd voor het waswater van de priester. 

In de kerk is ook veel informatie te vinden over de Slag bij Boksum (1586) gedurende de Tachtigjarige Oorlog.

Ook liggen hier skeletten, waarvan van één wordt vermoed dat het gat in de schedel het gevolg is van een kogel die het hoofd van deze persoon heeft doorboord.

Als je dan vanuit het koor achteromkijkt, valt het prachtig gedecoreerde kerkorgel van deze kerk op.

Mooie ontmoetingen in Blessum

Voorbij Boksum gaan we onder de Westergoawei (N359) door, om dan langs het Boksumer Soal over een hier en daar onder water staand laagliggend betonpaadje richting Blessum te lopen.

Nadat we de Boksumer Soal al over zijn gestoken, steken we vanaf een boerderijerf via een houten bruggetje een sloot over.

Even later lopen we de bebouwde kom van Blessum binnen.

Bij de dorpskerk stopt een auto naast ons, waar de mij bekende Johan van Tuinen in zit, de eigenaar van het gelijknamige hoveniersbedrijf uit Berlikum. Dan volgt een goed gesprek met deze ook gepassioneerde wandelaar, onder andere over wandelen en pelgrimeren .

Gelukkig heeft de Protestantse gemeente Terpoarte behalve in Boksum ook hier in Blessum de kerk opengesteld voor het publiek. We bezichtigen ook deze mooie oude dorpskerk, met haar herenbanken aan weerszijden vóór de preekstoel.

En ook hier zien we evenals in Boksum nu in Blessum weer een prachtig gedecoreerd kerkorgel.

In de toegangspartij onder de kerktoren staat een glazen vitrine met enkele vondsten van opgravingen hier ter plekke.

Het verzoek is om hier de deuren alle bij vertrek te sluiten, om de vleermuizen uit de kerktoren geen toegang te verlenen tot de kerkzaal.

Op de houten bank tegen de zuidmuur van de kerk nemen we plaats voor onze zonovergoten lunchpauze.

Tot onze verrassing komt de Blessumer melkveehouder Thom Miedema voorbij op de fiets, met wie ik jaren geleden bestuurslid was, gedurende de jaren dat ik bestuursvoorzitter was van de Federatie Christelijk Jeugdwerk Friesland (FCJF). Een mooie gelegenheid hier in de zon om een tijd genoeglijk bij te praten.

Van Hoptille langs de Boalserter Feart naar Baard

Langs het land van de voormalige Ringia State verlaten we Blessum.

Bij de brug over de Hilaerder Feart komen we langs de vogelkijkhut 'Strânljjip' van de plaatselijke vogelwacht.

Door de Hilaerdermieden lopen we naar het buurtschap Hoptille. 

In Hoptille steken we de Boalserter Feart over, om dan het wandel-en voetpad langs deze brede vaart te volgen.

Daarbij passeren we aan de andere zijde van de N359 in Leons ook de Panwurksbrêge over de Boalserter Feart.

We blijven de Boalserter Feart volgen, op weg naar het Friese Baard.

Voorbij Baard ontmoeten we een vrouw die haar hond uitlaat langs het voet- en fietspad langs de Boalserter Feart. Het is tot onze verrassing Martijn van Dongen, de zanglerares van onze 'kleasterlingen' van Nijkleaster. We lopen een eindje met elkaar op.

Easterlittens

Bij de N384 aangekomen keert ze om met haar hond, en dan lopen wij aan de andere zijde van de N384 door langs de Boalserter Feart naar Easterlittens. Daar steken we de Boalserter Feart over.

Door Easterlittens lopen we naar onze auto, die langs de Frentstjerter Feart staat. 

Met de auto halen we dan onze fietsen af uit Mantgum, en daarna rijden we vanuit Mantgum terug naar huis in Feinsum. Tijdens onze terugreis merken we dat de zon zo langzamerhand uit het zicht verdwijnt, maar daar hebben we vandaag - en ook van die mooie ontmoetingen onderweg - wel heerlijk van genoten tijdens deze etappe op het Odulphuspad.