Opening Tsjerkepaad 2022 in Easterein

Zaterdag 24 juni 2023
 

Het doksaal van de Martinikerk van Easterein

Zomer-openstelling van Friese kerken
Vandaag ben ik aanwezig bij de opening van Tsjerkepaad 2023, georganiseerd door de Stichting Tsjerkepaad, waarvan één van de doelen is om ervoor te zorgen en het te faciliteren dat zoveel mogelijk Friese kerken in de zomermaanden in elk geval op de zaterdagen ter bezichtiging worden opengesteld. 

Tijdens deze zomer van 2023 zullen zo'n 260 Friese kerken hun deuren op de zaterdagmiddagen weer openen om belangstellenden hartelijk te verwelkomen in hun fraaie kerkgebouw.

De seizoensopeningsbijeenkomst van dit jaar vindt plaats in de Martinikerk van Easterein, de Friese dorpskerk die bekend staat om haar bijzondere doksaal in de kerkzaal, de houten wand die in deze terpkerk het schip van de kerk scheidt van het voormalige priesterkoor.

Ongeveer 200 belangstellendes - vrijwilligers van Tsjerkepaad en veel anderen - zijn vandaag naar deze mooie kerk gekomen om samen te genieten van een gevarieerde middag met zang, muziek en interessante presentaties.

Opening door Gerrit Groeneveld - Kerk als plaats van ontmoeting

Tsjerkepaad-voorzitter dominee Gerrit Groeneveld verwelkomt tijdens de opening van deze middagbijeenkomst alle gasten, en presenteert de nieuwe seizoensbrochure met daarin ook het jaarthema van Tsjerkepaad 2023: 'Kerk als plaats van ontmoeting'. Die meeneem-brochure ligt in de komende zomermaanden in de deelnemende kerken voor ieder die er een wil meenemen. 

Groeneveld spreekt de wens uit dat Tsjerkepaad 2023 er ook dit jaar weer voor zorgt dat veel kostbare ontmoetingen mogen plaatsvinden in de Friese kerken. 

Afsluitend zingen we onder begeleiding van Gerrit Groeneveld op gitaar het lied: "Wy pylgerje troch Fryslân: Rinne, rinne, rinne, as pylgers yn Gods hân...".

André Vink over het doksaal van de Martinikerk van Easterein 

Daarna is het woord aan de koster-beheerder van deze kerk, André Vink. Hij verzorgt een presentatie over de geschiedenis van zijn 'kathedraal onder de Friese dorpskerken' en in het bijzonder over het uit 1554 stammende doksaal van deze Martinikerk.

Al in de 7e eeuw werd hier op deze plek een houten gebouw gebouwd, waarin de toenmalige hoofdelingen (later de mensen van adel) samenkwamen. In de 10e eeuw verscheen hier het eerste romaanse kerkje, gebouwd van tufsteen. De eerste huizen verschenen op het 'easter ein', en er kwam een stins met een gracht rondom. In de 13e eeuw werd de sacristie gebouwd, de oudste van Fryslân. Nadat de tufstenen kerk is afgebroken, werd de 14e eeuwse toren verbonden met de sacristie, en zo is in grote lijnen deze kerk ontstaan, en werd die tot op heden een ontmoetingsplek voor en met veel belangen.

Aansluitend vertoont Vink een beamerpresentatie in woord en beeld over het Renaissance-doksaal van deze kerk. Toen in 1551 de kerk gerestaureerd moest worden, liet Cornelis II Florisz de Vriendt voor deze kerk het doksaal ontwerpen. Ondanks het feit dat de ontwerper het in steen had bedacht, werd het hier in Easterein in hout gemaakt. In 1554 was het doksaal klaar. De rijke symboliek van de voorstellingen op het doksaal wordt uitgelegd aan de hand van thema's zoals: zonde, dood, verderf, nieuw leven, wedergeboorte en het maken van een keuze voor het leven. Het doksaal heeft een 'aarde'-kant (de zwarte kant, van mensen, hun oude leven) en een 'hemel'-kant (de lichte kant, van het Heilige, van het nieuwe leven). Eén van de boodschappen die dit doksaal uitstraalt, is dat voor God man & vrouw gelijk zijn. Alle afbeeldingen op het doksaal willen duidelijk maken dat het leven altijd een kwestie is van kiezen, en dan vooral kiezen voor God, als juiste manier van wedergeboorte.

Tetsje van der Kooi & Catrinus Corporaal: Zingen is het leven liefhebben 

Het eerste muzikale intermezzo wordt verzorgd door de sopraan Tetsje van der Kooi en organist Catrinus Corporaal. "Zingen is het leven liefhebben, en die liefde deel ik graag met anderen", vertelt Tetsje. Ze zingt - begeleid door de organist - drie liederen: 'Wat bisto leaflik, rizende simmermoarn', 'If music be the food of love' en 'Mijn gebed'.

Later in het programma zingt ze ook nog de volgende liederen: 'Where'er you walk' en 'Xerxes' (beide van Händel) en 'Summertime when the living is easy' van Gershwin.

Els van der Laan over de Landschapstriënnale 2023 - Dynamische Waddendelta 

Volgende spreekster is landschapsarchitecte Els van der Laan, die ons vertelt over de 'Landschapstriënnale Dynamische Waddendelta', het festival dat is gericht op verleden, heden en toekomst van het Nederlandse landschap, waaraan Tsjerkepaad ook meewerkt, onder andere door de Noord-Friese kerken iets langer dan normaal open te stellen.

Dit jaar staan de Wadden centraal, het gebied waarom veel te doen is, en het gebied langs de Friese Waddenkust waar veel te ontdekken valt. Er zijn dan extra activiteiten in dit Waddengebied, zoals bijvoorbeeld in het noordwesten van Fryslân, waar enkele kunst- en muziekroutes zijn georganiseerd langs de deelnemende kerken.

Koperensemble van Fanfare Wilhelmina Easterein 

Aansluitend wordt het publiek getrakteerd op enkele vrije bijdragen van een koperensemble van de plaatselijke Fanfare Wilhelmina Easterein, dat een aantal mooie koralen ten gehore brengt.

Gerrit Groeneveld vertelt daarna over de activiteiten die dit jaar in het kader van 'Kerk als plaats van ontmoeting' zullen gaan plaatsvinden, zoals bijvoorbeeld een orgelfietstour, een kleasterrûntsje, een internationaal evenement, en de seizoensafsluiting op 16 september 2023 in Joure.

Aan het eind van dit middagprogramma volgt dan het dankwoord van voorzitter Gerrit Groeneveld, en zingen we onder orgelbegeleiding van Catrinus Corporaal tot slot het Tsjerkepaadliet: 'De freugde liedt ús nei dit hûs', in de bewerking van domina Renske Bosman-Romkema.

Tot slot is er gelegenheid om deze bijzondere kerk te bezichtigen, en nog gezellig na te praten over wat ons beweegt en inspireert.