Nederlands Kustpad deel 3: Friesland Buitendijks

Vrijdagmiddag 20 mei 2022
 

Vanaf de bunker uitzicht over de kwelders van het Noorderleeg en Ameland

Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren-Nieuweschans

• In de periode van 4 april 2008 tot en met 25 oktober 2015 wandelden Durkje en ik alle zeven etappes van het Friese Kustpad (LAW 5-4), over een afstand van 150,5 kilometer. Deze wandelgids beschreef de route van Stavoren naar Lauwersoog.
• Er bestond in die jaren ook een lange-afstand-wandelgids dat de kust van Groningen volgde. Die wandelgids had als titel 'Wad- en Wierdenpad' (LAW 5-5). Deze wandelgids beschreef de route van Lauwersoog naar Nieuweschans, over een afstand van 123 kilometer.
• Beide wandelgidsen maakten deel uit van het 'Hollands Kustpad', dat loopt van Bergen op Zoom tot aan Nieuweschans.
• En dat Hollands Kustpad maakt deel uit van de lange Europese wandelroute 'E9' van het Franse Hendaye naar het Poolse Gdansk.
• Durkje en ik waren aanvankelijk van plan het Wad- en Wierdenpad te gaan wandelen, als vervolg op het Friese Kustpad.
• Maar inmiddels heeft de uitgever van deze twee wandelgidsen beide wandelgidsen gebundeld in één nieuwe uitgave, die nu de naam kreeg: 'Nederlands Kustpad Deel 3 Friesland - Groningen', met als ondertitel 'Lange-afstand-wandelpad 5-3 Stavoren - Bad Nieuweschans 268 km'.

Nederlands Kustpad Friesland - Groningen

• Inmiddels hebben we deze nieuwe combi-editie van het Nederlands Kustpad Deel 3 gekocht, om daarmee het vervolg op het Friese Kustpad te gaan wandelen, zijnde de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans; door Hunsingo, Fivelingo en Oldambt.
• Maar behalve dat bovengenoemde twee wandelgidsen gebundeld zijn, heeft de uitgever nog enkele andere etappes toegevoegd, en wel als volgt:
• a. Proloog Afsluitdijk (32,4 kilometer). Deze hebben Durkje en ik grotendeels gelopen op 25 augustus 2007, en de resterende aantak-route op 14 mei 2022.
• b. Variant W Wadroute: 5 etappes in noord-Groningen, over een afstand van 34,6 kilometer;
• c. Dagwandelingen Waddenwandelen: 21 etappes in het noorden van Fryslân en van Groningen, over een afstand van 148,5 kilometer.
• Aan de hand van deze nieuwe combi-wandelgids, gaan we in de komende tijd naast de etappes van Lauwersoog naar Bad Nieuweschans ook nog de 5 variant-routes lopen en eveneens de 21 dagwandelingen (waarvan vandaag 3)
• De drie etappes die we vandaag lopen, waren vanmorgen de routes 1 & 2 van 'Van Planetarium tot Fibula' en is vanmiddag de route 'Friesland Buitendijks'), over een totale afstand van (respectievelijk) 7,2 + 7,1 + 8,8 = 23,1 kilometer.

Lunchpauze op de Keuningsstreek van Oudebildtzijl

Omdat er halverwege de middag regen wordt voorspeld, zijn we vanmorgen al redelijk vroeg van start gegaan, opdat we vóór de verwachte regen vanmiddag tijdig klaar zijn met deze drie etappes.

Rond 11:30 uur zijn we na afloop van onze eerste twee etappes van vanmorgen met onze auto van Franeker naar Oudebildtzijl gereden. Hier nemen we eerst de tijd voor onze lunchpauze, zittend op een bankje aan het water van de Ouwe Rij, op de Keuningsstreek van Oudebildtzijl. Het zonnetje schijnt aangenaam, het waait een beetje en de temperatuur is 17 graden Celsius, kortom, prachtig wandelweer en ook heel mooi voor en bankjeslunch buitenshuis.

Fan Ouwesyl na Nijesyl en deur na't Noorderleech

Vanmiddag wandelen we door het taalgebied van mijn moedertaal, het Bildts, dus vandaar deze keer bovenstaand het tussenkopje in het Bildts.

Voordat we deze Dagwandeling aanvangen, bezoeken we het cultureel bezoekerscentrum de Aerden Plaats van Oudebildtzijl, waar we toevallig Sytse Keizer ontmoeten, die je wel de streekhistoricus van Oudebildtzijl mag noemen. 

Buiten steken we de Pyp over, om dan over de Tjeerd Thijssenstraat langs de Kaaifaart naar de brug over deze vaart te lopen. Over de Van Albadaweg langs de Kaaifaart gaat het dan in een rechte lijn noordwaarts naar Nieuwebildtzijl.

Vanuit Nijesyl wandelen we dan over Het Buttendykswechy naar de Zeedijk, waar we over het Noorderleeg uitzicht krijgen op de Waddenzee, en op Ameland op de horizon.

Denkend aan vroeger op de bunker op de kwelder

We leven nu in het broedseizoen, maar als je op de gele paaltjesroute blijft, mag je de route van het Nederlands Kustpad over het Noorderleeg bewandelen. We gaan hier dus 'Friesland Buitendijks'.

Over lage dijkjes doorkruisen we het kweldergebied buitendijks. Even later passeren we de Westerdobbe.

Voorbij deze dobbe kun je nog iets verder de kwelders op, tot aan de betonnen bunker die de Duitse bezetters hier in de Tweede Wereldoorlog buitendijks hebben gebouwd. Om geen natte voeten te krijgen waakten de Duitse soldaten hier op een verhoogde vloer in de bunker. Na de oorlog is er een stalen trap tegen de bunker gebouwd, waarmee kunt gaan genieten van het weidse uitzicht vanaf boven op de bunker. Als Durkje en ik bovenop deze bunker staan, kunnen we kilometers ver uitkijken over dit bijzondere kweldergebied, over de Waddenzee, en zien we Ameland duidelijk in de verte op de horizon.

Verderop zien we enkele kuddes paarden lopen, in de kweldervakken dichtbij de vloedlijn.

We realiseren ons dat het aantal vogels dat we vanaf hier zien nog maar een kleine fractie is van de vogelrijkdom die ik me herinner van zo'n 50-55 jaar geleden toen ik hier op de kwelders rond zwierf als lagere schoolkind in de jaren dat ik aan de andere kant van de zeedijk op de boerderij logeerde bij mijn pake & bep Koehoorn, en later bij mijn pake & bep De Vries van Oudebildtzijl. Als kind liep ik laverend tussen honderden vogelnesten op de kwelders, van de duizenden vogels die hier de immense kolonies bevolkten. Nu zie je alleen hier en daar nog een vogel, met uitzondering van die grote vlucht vogels die in steeds wisselende patronen zo'n kilometer verderop rondvliegt op de grens van kwelder en branding.

Van de Zeedijk over de Vijfhuisterdijk naar de Monnikebildtdijk

Hier keren we om, en dan wandelen we door het Noorderleegs buitenveld terug naar de Zeedijk. Onderweg ontmoeten we de ons bekende Loes de Vries, die hier de kwelder op gaat om als vaste vogelteller haar vogeltellingen op dit deel van het kweldergebied te verrichten.

Teruggekomen op de Zeedijk volgen we de dijk in oostelijke richting. Onderweg brengen we een bezoek aan het Kweldercentrum van It Fryske Gea.

Hier kun je dagelijks naar binnen om in dit open infocentrum geïnformeerd te worden over het leven op de kwelders buitendijks.

Hier word je uitgebreid geïnformeerd over de flora & fauna van het Noorderleeg, over wat op en in de kwelders leeft, over bijvoorbeeld de kust- en roofvogels die hier fourageren.

Vlak vóór het nieuwe zeegemaal De Heining, gaan we over een betonnen fietspaadje op een zomerdijk landinwaarts door de Noorderleegpolder naar het buurtschap Vijfhuizen.

Dan volgen we even later de Vijfhuisterdijk. Als we ter hoogte van de Smitseweg de grasdijk op gaan, zien we even later dat deze grasdijk niet is gemaaid. Dit betekent dat we door hoge - en ook natte - grassen voorzichtig zouden moeten voortgaan bovenop de zomerdijk, dus we besluiten de grasdijk rond de Monnikebildtpolder te verlaten, om aan de voet van de Vijfhuisterdijk over de asfaltweg naar de Monnikebildtdijk te lopen. 

 

Feest op Ouwesyl

Tot slot kunnen we over de Monnikebildtdijk in een rechte lijn hoog boven de omringende akkers terug lopen naar de bebouwde kom van Oudebildtzijl.

Als we op 'de Pyp fan Ouwesyl' komen, is het er een drukte van belang. Vóór de Witte Klok, het voormalige doopsgezinde kerkje, staat een grote groep bruiloftsgasten. Van een Ouwesylster horen we dat een boerenzoon van de familie Jensma van de Westhoek hier vandaag in het burgerlijk huwelijk treedt met zijn echtgenote, in het bijzijn van hun twee kleine kinderen en van alle naaste familie. Als de oldtimer om exact 15:00 uur bij deze trouwlocatie van de Vermaning arriveert, applaudiseren de Ouwesylsters die de Dominee Schuilingstraat op zijn gekomen om een glimp op te vangen van dit echtpaar in spe. Het bruidspaar wuift naar het publiek op de dijk, glimlachend, en als dank voor deze hartelijke ontvangst, die voorafgaat aan hun burgerlijke huwelijkssluiting.

Vanaf de Pyp dalen we af naar de Keuningsstreek, waar we rond het middaguur onze auto parkeerden. Direct daarna rijden we weg, en als we nog maar net in de auto zitten, krijgen we op de Monnikenbildtdijk vlak buiten het dorp al de eerst regendrupppels op de auto. Even later regent het, dus we prijzen ons gelukkig dat we vanmorgen behoorlijk vroeg zijn vertrokken voor onze eerste etappe vanuit Franeker. Precies op tijd zijn we nu vanmiddag dus (droog) binnen.