Bonifatius Kloosterpad - Rondje 6 - Buitenpost over Veenklooster

Zondagmiddag 24 mei 2020

Bij Vogelsangh State in Veenklooster

Een ontdekkingsreis en pelgrimage
Wandeljournalist Fokko Bosker publiceerde samen met co-auteur Lammert de Hoop in het jaar 2019 de wandelgids 'Bonifatius Kloosterpad'. Het titelblad van dit boek vermeldt dat het hier gaat om 'Een ontdekkingsreis en pelgrimage door het 'wilde' oosten van Fryslân'. Het gaat hier om een wandelgids die de kleurrijke geschiedenis van de kloosters in Fryslân beschrijft in routekaarten, foto's en begeleidende teksten.
Durkje en ik waren aanwezig bij de presentatie van het Bonifatius Kloosterpad, die plaatsvond op 15 november 2019 in de Bonifatiuskapel te Dokkum.
Deze wandelgids bevat twaalf aaneengesloten etappen en dertien lokale rondwandelingen. In totaal beslaat het wandelnetwerk zo'n 450 kilometers in oostelijk Fryslân, het gebied tussen het Friese Waddeneiland Schiermonnikoog en Wolvega.

In het voetspoor van heiligen en pelgrims
Met zijn wandelgids neemt auteur Fokko Bosker je als wandelaar mee in een schitterend gebied met veel cultuur en natuur. Hij laat je wandelen naar oude kloosterlocaties en uithoven. Het is een tocht door Wad en Woud, in een rijke afwisseling van streeklandschappen en prachtige natuurgebieden.
Tegelijk met deze wandelgids verscheen ook het bijbehorende boek 'Bonifatius Kloosterpad - In het voetspoor van heiligen en pelgrims'. Dit begeleidend schrijven in boekvorm biedt per wandelroute inspirerende verhalen over het gebied dat deze wandelgids bestrijkt.
De wandelgids is gebaseerd op het Wandelknooppunten-netwerk. De routebeschrijving in de wandelgids is uiterst beknopt, maar het volgen van de als routebeschrijving achtereenvolgens genoemde wandelknooppunten zou moeten volstaan om de beschreven routes goed te lopen.
Wie de vele Friese klooster- en kerkenpaden, schouwpaden, lijk- en dijkwegen van deze wandelroute loopt, maakt kennis met de vele sprekende getuigen uit vervlogen tijden van middeleeuwse kloosterorden in Fryslân. Dit Bonifatius Kloosterpad belicht de rijke Friese geschiedenis van klooster en landschappen, en toont je al wandelend ook de relatie tussen beide zaken.
Met het bewandelen van alle 25 routes van deze wandelgids gaan Durkje en ik op voetreis tussen uitersten, die de verbeeldingskracht van de pelgrim voedt en inspireert.

Het Rondje na eerst een Traject
Voor vandaag hebben Durkje en ik twee wandelroutes op het programma staan, met een totale afstand van 27,4 kilometer.
Vanmorgen hebben we al het tweede Traject van de driedaagse wandeling rond Buitenpost gelopen. Deze route heeft een lengte van 12,4 kilometer.
Vanmiddag gaan we Rondje 6 lopen, met als thema 'Buitenpost over Veenklooster'; over een afstand van 15 kilometer.
Na onze eerste wandeling van vanmorgen rijden we van Surhuisterveen via Gerkesklooster naar Buitenpost, waar we onze auto's parkeren bij het NS-station. Hier begint vanmiddag onze tweede wandeling van vandaag.
We hebben vanmorgen nogal veel regen gehad, dus voordat we bij het treinstation vertrekken, checken we nog even de Buienradar op internet. Ondanks het feit dat het nu nog wel licht regent, geeft de buienradar aan dat het vanmiddag in het noorden van Fryslân droog zal blijven. Daar vertrouwen we dan maar op, dus we gaan nu wel van start met de 15 kilometer lange wandeling.

Poelepaad langs poel en Swadde
Vanaf het NS-station lopen we door een woonwijk naar de Voorstraat en lopen we over de West de plaats Buitenpost uit.
Buiten de bebouwde kom nemen we de afslag Egypte, die we volgen tot aan de spoorlijn Leeuwarden-Groningen.
Aan de overzijde van het spoor gaan we door een laag voetgangstunneltje onder de N358 door, en dan komen we bij De Muzykpleats in een langgerekt bosperceel.
In het bos volgen we het Poelepaad, dat slingerend door dit bosperceel gaat. In het begin komen we al eens langs het bisdommengrens-riviertje De Swadde, maar als we daarna een poel in het bos zijn gepasseerd, komen we verderop nog eens bij De Swadde, die we volgen tot aan de oostkant van het buurtschap Egypte.
Over het Boskloantsje lopen we naar het buurtschap Hanenburgh.
Via Hanenburgh en de Cecilialoane komen we bij de Kleasterwei die door het dorp Veenklooster loopt. Deze straatnaam en dorpsnaam zijn duidelijk verwijzingen naar vroegere kloostervestigingen in deze Friese plaats.

Veenklooster (Fean-kleaster)

Wâldhúske aan de Kleasterwei

Aan de Kleasterwei in Veenklooster komen we langs zo'n karakteristiek huisje (Friezen noemen ze 'wâldhúskes'), zoals we die in deze regio van de Noardlike Fryske Wâlden gelukkig nog zoveel zien, als 'leesbare' tekens van vroegere bewoning in deze regio.
Om te benadrukken dat het in Veenklooster vroeger niet tot één klooster beperkt bleek, maken we direct bij entree van Veenklooster al een uitstapje buiten het veen-klooster-dorp. De route voert ons namelijk via de Ulkeloane (door het veengebied) naar het buurtschap Triemen. Over De Triemen lopen we naar de Mûntsewei, hetgeen vroeger de reguliere verbindingsweg was tussen enerzijds het mannenklooster (monckehuys) iets noordelijker in Westergeest en anderzijds het zuidelijker gelegen vrouwenklooster Olijfberg (Mons Oliveta, oorspronkelijk nog een Norbertijner dubbelklooster) van Veenklooster.
Terug in Veenklooster steken we op de Mûntsewei de Nonnewei over, om door te lopen naar de Kleasterwei. Drie straatnamen die - geheel in stijl van dit Bonifatius Kloosterpad - alle verwijzen naar monniken, nonnen en kloosters.
Over de dorpsbrink en langs landhuis It Lytse Slot lopen we door naar de 19e eeuwse Fogelsangh State, waarvan bij onderzoek is gebleken dat deze oude state deels is gebouwd op een fundament van kloostermoppen, in Fryslân ook wel 'âlde Friezen' genoemd.
Sjouck van Fogelsangh kocht in 1644 het aanvankelijk verhuurde kloosterdomein van de Staten van Fryslân. Naar haar is de huidige state genoemd.

Terug naar Buitenpost
Over de Fogelsanghloane lopen we Veenklooster uit, en als we deze mooie bomenrijke laan door het Friese coulissenlandschap door zijn, wandelen we parallel aan de N358 weer terug richting Buitenpost, over de W.H. van Heemstraweg en daarna de Jeltingalaan. Aan het begin van de Stationstraat steken we de spoorlijn over, en wandelen we direct door naar de parkeerplaats bij het NS-station. Daar stappen we in onze auto's en rijden we terug naar huis.
Het was vandaag opvallend stil op straat. De reden daarvan is vast niet gelegen in de huidige Corona-crisis, maar veel meer in het feit dat het vandaag stevig waaide en dat we met name vanmorgen en af en toe ook vanmiddag met enige regen werden geconfronteerd. Die verkeersstilte van fietsers en wandelaars onderweg maakte het voor ons vandaag gemakkelijk om in deze dunbevolkte regio Corona-veilig (met tenminste 1,5 meter afstand van tegenliggers en andere passanten) te wandelen.
Het weer was bepaald niet al te best, maar de prachtige Wâlden-route en de kloosterverhalen daar omheen maakten ook de duo-wandeling van vandaag wederom tot een boeiende dag.