Elfstedenpad van Leeuwarden naar Mantgum

Vrijdag 31 januari 2020

Over het smalle veldpad van Deinum naar Blessum

De wandeltocht der wandeltochten
Gebruikmakend van voormalige jaagpaden en kerkpaden, van eeuwenoude grasdijken, van veel betreden handelswegen, zijn routemakers Johan Vellinga en Broer Adema erin geslaagd de elf Friese steden op een voor wandelaars zo aantrekkelijk mogelijke manier aan elkaar te rijgen.
Het door hen ontwikkelde 'Elfstedenpad' is met 283 kilometer een stuk langer dan de andere Elfstedentochten. Daar is een goede reden voor. Volgen schaatsers en ook wandelsporters over het algemeen de kortste weg, deze wandelroute zoekt de mooiste paden uit. Meer nog dan om de steden, gaat het om het tussenliggende land en om de paden die de steden verbinden.
De schoonheid van de Fryske Greidhoeke en het Friese Merengebied staat buiten kijf, maar Fryslân is meer dan weiland en water.
Het Elfstedenpad maakt een royale slag door de heuvels en bossen van Gaasterland. Voorbij Dokkum doorkruist het pad de typische houtwallen in het coulissenlandschap van de Fryske Wâlden. Met het Elfstedenpad is een prachtig stukje Friesland niet alleen voor schaatsers, fietsers en watersporters, maar nu ook voor wandelaars ontsloten.
Van dit Streekpad nummer 19 bestaat een routegids met gedetailleerde topografische kaarten. waar de route op is ingetekend. Daarnaast verschaft deze wandelgids veel handige informatie, zoals over het openbaar vervoer langs de route.

Leeuwarden
Vandaag maken Durkje en ik een begin met het bewandelen van het hele Elfstedenpad. Voor vandaag staan de eerste drie trajecten op het programma, van Leeuwarden naar Mantgum, over een afstand van 21,8 kilometer, door Westergo.
Om 8:10 uur verlaten we Feinsum, en rijden we met de auto naar het NS-station van Mantgum. Daar stappen we om 8:49 uur in de trein en acht minuten later arriveren we al op het NS-station van Leeuwarden.
Langs de Elfstedenfontein, de Avero-toren en over het Wilhelminaplein en de vrijdagmarkt op de Nieuwstad lopen we door Leeuwarden naar de Vrouwenpoortsbrug over de stadsgracht, waar het Elfstedenpad begint.
Door de Prinsentuin en het Vossenpark gaat de route verder via de Tesselschadestraat naar het WTC van Leeuwarden. Langs de WTC-hal lopen we over een smal schelpenpaadje naar de Elfsteden-schaats-hal. Dit paadje loopt over het voormalige spoortracé van Leeuwarden naar Stiens. Als we de schaatshal passeren, komt daar juist een hele grote groep schoolkinderen met hun ouders uit de schaatshal. Kennelijk hebben de ouders op deze tweede stakingsdag van de leerkrachten van het basisonderwijs ervoor gekozen om op deze stakingsdag de kinderen een sportief uitje aan te bieden.

Ritsumasyl en Deinum
Vanaf de Slauerhoffbrug wandelen we langs de Skinkeskâns en het Sylsterrak onder de 'Haak om Leeuwarden' door naar het dorpje Ritsumasyl.
Het is halfbewolkt weer, en op dit moment breekt de zon zowaar enige tijd door de wolken, hetgeen het aangenaam wandelweer maakt.
Daarna steken we het Sylsterrak over, en ten zuiden van Ritsumasyl steken we dan via de fietsers- en voetgangersbrug ook nog het Van Harinxmakanaal over.

Bij de kerk van Deinum

Dan komt het dorp Deinum in zicht, heel herkenbaar aan haar kerk met de 'sipel op' e toer' (ui op de toren). Door enkele woonstraten van Deinum lopen we over het Tsjerkepaed naar de op een terp gebouwde dorpskerk, en daarna verlaten we via de Bûterhoeke Deinum al weer snel.

Blessum en Boksum
Voorbij het Deinumer loonbedrijf verlaten we over de Aldeleane Deinum, om verderop na het oversteken van de onbewaakte overweg van de spoorlijn tussen Leeuwarden en Harlingen verder te gaan over een smal paadje door het veld. Een fietser komt ons over het smalle betonpaadje tegemoet, dus we moeten even het grasland in om hem te laten passeren.
Dit veldpad brengt ons naar de rand van de bebouwde kom van Blessum. We gaan Blessum niet in, maar gaan verder over het Haize Holwerdapad; ook al weer zo'n smal betonpaadje dwars door de weilanden, langs enkele boerderijen. Weiland en betonpad zijn drassig en glibberig, dus we moeten voorzichtig lopend voorwaarts om niet uit te glijden. De harde windvlagen maken het lopen er niet gemakkelijker op om precies op het betonpaadje te blijven, en bovendien staan soms vele meters van het pad geheel onder enkele centimeters water, en moeten we door het drassige veld parallel aan het betonpaadje verder.
Al spoedig komen we aan in Boksum, waar we de terp op gaan, om langs de terpkerk over het Heechpaed het dorp te doorkruisen.

Jellum en Bears
Buiten Boksum gaan we over een betonweg - het Hilaerderpaed - verder in de richting van Hilaard. We moeten tegen de straffe wind op boksen om de vaart er enigszins in te houden. Als we een doorgaande verkeersweg kruisen, slaan we niet af naar Hilaard, maar gaan we in oostelijke richting naar Jellum.
Voorbij de dorpskerk van Jellum slaan we rechtsaf de Bearsterdyk op om naar het dorpje Bears te lopen.
Vlak voordat we Bears bij Uniastate verlaten, vinden we een houten bankje waarop we in de luwte van een schuur kunnen pauzeren. De broodjes en het drinken smaken goed na de eerste vijftien kilometers van vandaag.

It Westerhûs en Fûns
Voorbij de spoorlijn van Mantgum naar Leeuwarden gaat de route verder over een mooi fiets- en wandelpad tussen de weilanden door. Ten noorden van dit pad zien we dan de kloosterboerderij van Nijkleaster midden in de weilanden liggen. Dat is It Westerhûs, waarin we het klooster van Nijkleaster gaan vestigen.
We lopen verder in de richting van het buurtschap Fûns. Nu is het hard werken voor ons, want we moeten pal in de stormachtige wind voorwaarts zien te komen. Dat gaat overigens prima, dus na enige tijd arriveren we in Fûns, waar we even genieten van de luwte tussen de boerderijen aan beide zijden van de weg. Hier komt Beitske van der Meer-Stavenga ons tegemoet op de fiets.

Jorwert en Mantgum
Voorbij Fûns gaat het weer verder, met krachtige tegenwind.
Over de Hesenserreed lopen we verderop langs de ijsbaan naar de dorpskom van Jorwert. De herberg tegenover de Sint-Radboudkerk is helaas gesloten, dus een warm drankje onderweg zit er vandaag niet in.
Als we Jorwert nog maar net hebben verlaten, passeert een achteropkomende auto ons, die verderop blijft staan. Dan blijkt dat het Sietske Visser & Hinne Wagenaar zijn, die ook net Jorwert hebben verlaten. We maken even een praatje met elkaar en dan gaan zij weer rijdend en wij wandelend verder.
Bij Hoxwier verlaten we de Arsumerdyk, om vervolgens over het erf van de boerderij van Hoxwier en daarna een smal betonnen veldpaadje naar Mantgum te lopen.

Aankomst in Mantgum

Bij de dorpskerk van Mantgum gaat de route van het Elfstedenpad verder in zuidelijke richting, maar hier moeten wij de doorgaande route in westelijke richting verlaten, om door te lopen naar het NS-station aan de noordzijde van Mantgum, waar we vanmorgen onze auto hebben geparkeerd.
Vanuit Mantgum rijden we tot slot weer terug naar Feinsum.