Bijbelleesrooster 2019 van het NBG/VBG

Dinsdag 31 december 2019 - Oudejaarsdag

Cover van het Bijbelleesrooster van het NBG voor 2019

Jaarlijkse uitgave voor iedereen toegankelijk
Elk jaar geeft het Nederlands en Vlaams Bijbelgenootschap (NBG/VBG) een Bijbelleesrooster uit. Morgen, bij de ingang van het nieuwe kalenderjaar gaan we thuis beginnen met het Bijbelleesrooster van 2020. Aan de hand van dit Bijbelleesrooster nemen we elke dag even de tijd om stil te staan bij waar het in het leven echt om gaat. Zo'n tekst zet je namelijk heel even stil en nodigt je uit om er eens over na te denken, en biedt inspiratie, bemoediging en uitdaging.
In het afgelopen jaar hebben we tot en met vandaag op Oudejaarsdag aan tafel de Bijbel gelezen volgens het 'Bijbelleesrooster 2019'.
Dominee Klaas Touwen, protestants predikant te Deil en Enspijk, is de samensteller van dit leesrooster. Dit Bijbelleesrooster 2019 is een uitgave van het Nederlands en Vlaams Bijbelgenootschap.
Dit leesrooster wordt jaarlijks als klein Bijbel-inlegboekje uitgegeven, Het kan ook worden gevonden op en gratis gedownload via de website van het NBG. En je kunt het Bijbelleesrooster ook volgen via www.debijbel.nl, op je telefoon (bijvoorbeeld via de gratis app), tablet of computer.

Oecumenisch Leesrooster 
Het Bijbelleesrooster bood ook in 2019 elke dag weer een korte bijbellezing. Voorheen was dat al dan niet met een dagelijks thema. Voor het jaar 2019 is dat thema wel ingevoegd. De bijbeltekstkeuze is gebaseerd op het kerkelijk jaar, zoals dat in verschillende kerken in Nederland wordt gevierd. Dit Bijbelleesrooster heeft voor de dagelijkse lezingen de zondagse bijbellezingen van het Oecumenisch Leesrooster van de Raad van Kerken als uitgangspunt gekozen. Zo sluiten de doordeweekse bijbellezingen optimaal aan bij de brede variëteit aan bijbellezingen die in verschillende kerkelijke tradities op zon- en feestdagen aan de orde komen.

C-jaar
Het afgelopen (kerkelijk) jaar 2019 was een zogenoemd 'C-jaar'. Dat wil zeggen dat in het afgelopen jaar het Evangelie volgens Lucas centraal stond. Daarnaast besteedde dit Bijbelleesrooster 2019 extra aandacht aan het bijbelboek van de brief aan de Kolossenzen; en in de maanden januari en februari lazen we aan tafel vooral uit het bijbelboek Ester. In het najaar lazen we veel verhalen over David, uit de boeken 1 en 2 Samuel. En in de weken van Advent lag vooral het bijbelboek Micha open bij de tafellezing.

Bijbelboeken en dagthema's
Het bijbelleesrooster biedt zowel bekende als minder bekende bijbelteksten, die zijn bedoeld om er een moment over na te denken.
Behalve de bovengenoemde bijbelboeken, is in het afgelopen kalenderjaar volgens het Bijbelleesrooster 2019 ook gelezen uit de bijbelboeken: Psalmen, Openbaring, Jesaja, Jeremia, 2 Timoteüs, Leviticus, Hosea, Hooglied, Jacobus, Handelingen, Spreuken en Filippenzen. 
Enkele uitnodigende dagthema's van het afgelopen jaar waren bijvoorbeeld: Dank je feestelijk, Kostbare liefde, Geurige gave?, Lied van hoop, Wie is jouw vriend?, Zaaien en oogsten, Rust en vertrouwen, Goed doen op sabbat, Roerend afscheid, Eerlijk delen, Dienend leiderschap, Uiteindelijk komt het goed.
Het Bijbelleesrooster vermeldt ook de christelijke feestdagen van het lopende kalenderjaar.
Elke maand werden de gebruikers van het Bijbelleesrooster uitgenodigd om eens een uitstapje naar de NBG-website debijbel.nl te maken. Kijk bijvoorbeeld eens hoe Ester koningin wordt, of hoe Jezus rondreisde in Galilea.

Nederlands Bijbelgenootschap
Met het uitgeven van dit Bijbelleesrooster wil het NBG het bijbellezen toegankelijker maken. Het rooster kan worden gebruikt als handvat om de Bijbel te lezen, om geïnspireerd te worden, waarbij de bijbelteksten je helpen om Gods aanwezigheid in je leven te ervaren.
Zo'n bijbelleesrooster biedt je een rustpunt in de hectiek van alledag.
Achterin het boekje wordt informatie gegeven over wat er op debijbel.nl allemaal is te ontdekken over de wereld van de Bijbel.

debijbel.nl
Het is de missie van het Nederlands en Vlaams Bijbelgenootschap om de Bijbel dicht bij mensen te brengen.
Het Bijbelleesrooster verwijst daarom ook naar de NBG-website debijbel,nl, waar veel informatie kan worden gevonden over allerlei onderwerpen die met de Bijbel te maken hebben. Op die site kun je onder andere De Nieuwe Bijbelvertaling lezen. En als je lid bent van het NBG heb je de beschikking over heel veel extra achtergrondinformatie op deze bijbelsite, zoals uitleg, foto's, veel verschillende bijbelvertalingen, filmpjes, kaarten, tijdlijnen, bijbelleesplannen, afbeeldingen, enzovoort. Alle leden zorgen er door hun ledenbijdrage voor dat deze website en alle andere bijbelwerk steeds verder wordt uitgebreid en verbeterd.
Kijk maar eens op: debijbel.nl

Zonsondergang in Feinsum

Maandag 30 december 2019

Zonsondergang in Feinsum

Kustwandelen bij De Slikwerker van Zwarte Haan

Zondag 29 december 2019 

Onze kustwandeling eindigt bij De Slikwerker van Zwarte Haan

Borsjtsj na de winterwandeling
Aan het eind van de ochtend is het mooi droog winterweer in Fryslân. Er ligt een dun laagje ijs op It Kanael en als we aan het eind van de ochtend samen met onze Witrussische gasten in de auto stappen, zijn de ramen bevroren, dus moeten we eerst het ijs van de autoruiten krabben.
We rijden over de Nieuwe Bildtdijk naar Zwarte Haan, waar we een kustwandeling gaan maken langs de Wadden, met aan de ene zijde de Waddenzeedijk en aan de andere kant verderop de Waddenzee.
Bij het monument van 'De Slikwerker' komen we weer terug over de zeedijk, om dan door Het Bildt terug te rijden naar huis.
Thuisgekomen bereiden Pasja & Aksana een traditioneel-Witrussische maaltijd van borsjtsj (rode bietensoep met zure room) en een aardappelgehaktgerecht, waar we een uur later heerlijk van genieten met zijn allen.

Zestig jaar; verlaat, maar groots gevierd in Oude Bildtzijl

Vrijdag 27 december 2019 

Presentaties over de Frans-Spaanse verjaardag en over Witrussische contacten

Verjaardagsviering
Durkje haar zestigste verjaardag hebben we afgelopen zomer letterlijk als een hoogtepunt gevierd, op de dag dat we tijdens onze camino vanuit zuid-Frankrijk als pelgrims via de Col de Somport het hooggebergte van de Pyreneeën wandelend zijn overgestoken, om aan de overzijde noord-Spanje te betreden. Het was ook de dag waarop we de Franse Via Tolosana afsloten, en de Spaanse Camino Aragonés aanvingen, verder op weg naar Santiago de Compostela.
Zo'n buitenlandse zomerpelgrimage biedt ons doorgaans niet de kans om Durkje haar verjaardag op 31 juli samen met onze naaste familie en vrienden te vieren, dus op gestelde tijden (jaren) kiezen we ervoor om Durkje haar verjaardag op een later tijdstip - weer terug in Nederland - vieren.
Voor haar zestigste verjaardag van afgelopen zomer hadden we afgesproken deze bijzondere verjaardag te gaan vieren tijdens de twee weken waarin Aksana met haar gezin vanuit Wit-Rusland bij ons thuis logeert. Die heuglijke dag is vandaag.

Presentatie Frankrijk - Pyreneeën - Spanje
Halverwege de ochtend arriveren alle gasten van onze beide families in eetcafé 'Het Graauwe Paard' in Oude Bildtzijl, op korte afstand gelegen van de Friese Waddenzeekust.
Nadat iedereen elkaar heeft begroet en koffie heeft gedronken, verplaatsen we ons in de feestzaal naar de podiumzijde, waar we ongeveer een uur bijeen zijn voor een viertal korte presentaties.
Onze kinderen starten met een bijzondere foto-verrassing, waarbij ze de resultaten van een fotosessie laten zien, analoog aan een foto van Jan Wijbe, Pieter, Baukje en Aksana van 22 jaar geleden.
Na mijn introductie op haar zomerverjaardag, verzorgt Durkje een presentatie over haar bijzondere verjaardag tijdens onze beklimming en afdaling van de Frans-Spaanse Pyreneeën. Deze presentatie geeft een mooi beeld van de topdag die deze zestigste verjaardag werd.

Presentatie Nederland - Wit-Rusland
Als intro op de volgende presentatie luisteren we naar Ike, die een op Durkje toegesneden tekst zingt op het 'Ave Maria'.
Daarna verzorgen Durkje en ik beurtelings een deel van de presentatie over de afgelopen 22 jaren waarin we Aksana en haar gezin en familie goed hebben leren kennen tijdens het opeenvolgende verblijf van Aksana (soms ook met haar broer en moeder) aan ons gezin in Stiens, en over onze bezoeken aan Aksana en haar gezin, familie en vrienden in het Witrussische Mogilov en Vitebsk. Deze presentatie geeft een mooi tijdsbeeld van vele jaren waarin onze Nederlandse en Witrussische gezinnen en families gezamenlijk zulke warme en waarde(n)volle contacten hebben opgebouwd.
Na de presentaties volgt een lunchbuffet, en is er volop tijd tot halverwege de middag om elkaar te ontmoeten en nader met elkaar in gesprek te gaan.
Daarmee sluiten we dit gezellig samenzijn af en zien terug op een ietwat verlaat en uitgesteld, maar wel bijzonder geslaagde verjaardagsviering van Durkje, waarbij alle familieleden in elk geval ook in de gelegenheid zijn gesteld om onze Witrussische gasten te ontmoeten om onze Nederlands-Witrussische band te versterken.

Tweede Kerstdag in Feinsum

Donderdag 26 december 2019 - Tweede Kerstdag

Kerst(boom)versiering in Feinsum

Gezinsdag
Na de viering van het Kerstfeest van gisteren, hebben we vandaag in Feinsum op deze Tweede Kerstdag een gezinsdag gepland.
Aan het eind van de ochtend zijn alle (klein)kinderen bij ons thuis thuis gearriveerd en vangen we aan met een gezamenlijke Kerstlunch.
De rest van de middag wordt dan vooral ingevuld met spelletjes en een wandeling in het buitengebied ten noorden van Feinsum, en door Feinsum, dat in het donker op meerdere locaties decoratief is verlicht.
Aan het eind van de middag gaan we met zijn allen rond het grote keukenblok aan de slag om alle ingrediënten voor de avondmaaltijd klaar te maken, en daarna genieten we als gezin samen met ook ons Witrussische gastgezin van een gezellige avond met lekker eten, waarbij iedereen - van jong tot oud - aktief bezig is.

Kerstmusical 'Geen Stille Nacht" in Stiens

Woensdag 25 december 2019 

Musicalkoor van wijzen, engelen, herders en gasten van Herberg De Stilte

Kerstmusical
Met de kinderen van Aksana & Pasja gaan we vanmorgen naar de tweede uitvoering van de Kerstmusical 'Geen Stille Nacht', in de Grote of Sint-Vituskerk van Stiens, uitgevoerd door de kinderen van de Protestantse Gemeente van Stiens.
De musicalsterren huppelen nog rondom de kerk, en bij de ingang worden we verwelkomd door twee in herauten in rood kostuum.
Binnen is de kerkzaal ingericht met een groot musical-podium, en overal hangt prachtige Kerstversiering.

In een uitverkochte kerkzaal worden alle gasten hartelijk welkom geheten, en krijgen we een korte introductie op de musical die we straks zullen gaan zien en beleven. Met een luid applaus worden alle musical-sterren vervolgens verwelkomd, als zij de zaal betreden.

Geen stilte in Herberg De Stilte
Wij kijken eerst naar de opening van de nieuwe dorpsherberg. Iedereen is blij met deze mooie herberg, en er zijn al veel gasten die hier vannacht hun nacht in alle stilte willen doorbrengen in Herberg De Stilte.

De herbergier met Maria & Jozef

Maar stil wordt het niet, en blijft het niet, want aan het eind van de dag komt een zekere Jozef met een 'veel te dikke' (zwangere) vrouw aankloppen bij de herberg om hier te kunnen overnachten. Helaas, er is geen plaats meer in de herberg, maar achter in de stal is nog wel een plek om te slapen, dus als jullie even willen tekenen voor de ontvangst van twee dekens, dan mag je daar de nacht doorbrengen.
De nacht valt en de gasten van de herberg zijn in diepe slaap als hun nachtrust wordt verstoord door diezelfde Jozef, die komt vragen of hij nog een emmer water en een klein dekentje kan krijgen. Jozef verdwijnt weer achter in de stal, met zijn attributen, en het wordt weer stil in de herberg.
Wederom wordt de nachtrust verstoord. Een groep herders meldt zich bij de herberg, op zoek naar een kind dat hier in het dorp zou zijn geboren, een speciaal Kind. De mensen in de herberg weten van niets, maar adviseren de herders om hun schapen even achter in de stal te stallen, dan kunnen ze verder op zoek in het dorp naar dat speciale Kind.

De wijze magiërs uit het oosten

Nogmaals worden de herberggasten uit hun slaap gehaald. Nu door een stel magiërs uit het oosten, die ook al op zoek zijn naar een speciaal kind.
Zo langzamerhand komt wel het besef bij de gasten van de herberg dat dit een toch wel heel speciale nacht is geworden. Inmiddels is wel duidelijk geworden dat er in de stal achter de herberg namelijk een baby is geboren, dat speciale Kind, waarnaar herders en magiërs op zoek waren, en waarvan de engelen zongen.

Het engelenkoor

Het verhaal van de geboorte van het kindje Jezus wordt door middel van een mooie rolverdeling prachtig verteld en gespeeld door de kindersterren.
Tussen de verhalende delen door worden door de kinderen veel Kerstliedjes gezongen, en als publiek zijn we uitgenodigd om dan vooral mee te zingen met de musicalsterren.
Zo luisteren we naar en zingen we mee met:

• Ons mooie dorp;
• Stille nacht, heilige nacht;
• Er is een kindeke geboren op aard;
• De herdertjes lagen bij nachte;
• Ga je mee op zoek naar het koningskind?
• Midden in de winternacht;
• Knoop het in je oren, Jezus, de koning van je hart is in Betlehem geboren, het begin van een nieuwe start.

Met veel enthousiasme wordt ook het slotlied van de musical ontvangen, waarna een staand en uitbundig applaus voor alle medewerkers van deze schitterende Kerstmusical.

Kerstsamenzang in de Sint-Vituskerk van Feinsum

Dinsdag 24 december 2019 

Mooie Kerstmuziek van fanfare Crescendo uit Hijum/Feinsum

Zwemmen en zaaien
Vanmorgen staat met het gezin van Aksana zwemmen op het programma. Ook Baukje komt met Elwin en Audrey naar zwembad It Gryn in Stiens om samen een gezellige zwemochtend te hebben.
Vanmiddag gaan we bij diverse tuincentra in de omgeving op zoek naar zaaigoed voor de volkstuin. Omdat het nog te vroeg is voor het komende tuinierseizoen en de agri-winkels en tuincentra op dit moment nog vol liggen met vuurwerk en met kerstassortiment, valt het niet mee om te vinden wat we zoeken, maar uiteindelijk worden we doorverwezen naar het tuincentrum van Menaem, waar een uitgebreid assortiment in de aanbieding is.
Verder wordt er tussen de lichte buien door vandaag nog gewandeld in en bij Feinsum.

Kerstavond in Feinsum
Vanavond is het Kerstavond. Dan bezoeken we de gezellige Kerstavondbijeenkomst in de Sint-Vituskerk van Feinsum. Elk jaar organiseert Dorpsbelang Feinsum deze Kerstsamenzang, waaraan de fanfare Crescendo van Hijum & Feinsum hun gewaardeerde medewerking verlenen.
Zoals altijd zit de kerk vol als alle gasten om 19:30 uur welkom worden geheten. Wij zitten met het gezin van Aksana & Pasja bijna vooraan, zodat de beide kinderen niets hoeven te missen van het musiceren van het korps dat in het koor van de kerk zit.
De kerkzaal is wederom prachtig versierd met kerstdecoraties, en de nieuwe verwarming van de kerk draait nog op volle toeren om het ook aangenaam warm te houden in deze eeuwenoude kloosterkerk.

Zorg goed voor je medemens
Na het welkomstwoord speelt Crescendo onder leiding van haar dirigent Wim Dijkstra de schitterende Kerstmedley 'A Christmas Festival', en na een kort voorwoord van de dirigent ook het muzikaal intermezzo 'Christmas pipes'.
Daarna worden we uitgenodigd om met zijn allen het Kerstlied 'Midden in de winternacht' te zingen, onder begeleiding van de fanfare.
Daarop volgen dan twee muziekstukken, waarvan 'Camille' met een mooie solopartij, en vervolgens 'Shallow'.

Verteller Cees Luiten

Het Kerstverhaal wordt dit jaar verteld door Cees Luiten uit Stiens. Hij verhaalt over de aartsengelen Michaël, Rafaël en Gabriël. Het is een verhaal met een moraal, namelijk: Wij moeten goed voor elkaar (blijven) zorgen, ook als het om de vreemdelingen in ons midden gaat, want dàt is pas Kerstfeest: Luisteren naar wat de ander je te zeggen heeft.

Luister wat de ander je te zeggen heeft
Het ligt natuurlijk voor de hand dat we aansluitend het lied 'Hoor de eng'len zingen d'eer van de nieuwgeboren Heer' zingen.
Crescendo speelt dan eerst het Kerstlied 'Away in a manger', en direct daarna het Oekraïense lied 'Ukrainian Bell Carol'.
Tot slot zingen we als altijd en uiteraard staande het jubellied 'Ere zij God, in de hoge'.
En na het slotwoord met dankwoord aan allen die deze mooie viering mogelijk maakten, speelt Crescendo voor ons nog het muziekstuk 'Step into Christmas'.
Crescendo oogst veel lof, want hun prachtige muziek wordt tweemaal beloond met een welverdiende staande ovatie.
Tijdens het slotstuk wordt Glühwein en chololademelk de kerk in gedragen en samen met kerstkransjes uitgedeeld aan allen die dat wensen. Daarna is er nog volop tijd om elkaar te ontmoeten, met elkaar een praatje te maken, en conform de Kerstboodschap van vanavond ook goed te luisteren naar wat de ander je te zeggen heeft.
Daarna gaan we vanuit de aangenaam warme kerk het 'wetterkâlde' duister van de Kerstnacht weer in, en wandelen we door het donkere dorp huiswaarts, terugziend op een mooie Feinsumer Kerstavondbijeenkomst.

Op en binnen de bolwerken van Dokkum

Maandag 23 december 2019

Over de brug het centrum in van Dokkum

Chyk: Shoeka

Als Pasja en ik vanmorgen door Feinsum rijden, op weg voor een shop-opdracht in Leeuwarden, passeren we een sportvisser die een fikse snoek van bijna een meter lengte uit de Feinsumer Feart vist. Hij vertelt dat hij hier nog maar net is gearriveerd, en dus al heel snel een aanslag op zijn aas kreeg. De snoek wordt voorzichtig met een schepnet uit de vaart gevist, en neergelegd op de vismat, om de lengte te meten. Daarna wordt de fikse snoek (Pasja noemt het op z'n Witrussisch een 'shoeka') weer teruggezet in de Feinsumer Feart, en verdwijnt hij direct in de diepte.

Elfstedenstad Dokkum
Vanmiddag bezoeken een andere Elfstedenstad, namelijk Dokkum, dat bekend staat om haar prachtige bolwerken met daar bovenop de karakteristieke molens, en aan de voet van de bolwerken de oude stadsgracht.
Mooi om zo'n bekende Friese stad weer eens te leren zien met andere, in dit geval Witrussische ogen. Elementen als gevels, gevelstenen, bouwwijzen en uiteenlopende vormen en kleuren vallen je ineens weer op als anderen je wijzen op al dat moois van zo'n eeuwenoud stadje.
Na het centrumbezoek verlaten we de bolwerken van de stad, om aansluitend met zijn zessen op bezoek te gaan bij mim in het Dokkumer revalidatiecentrum. Ook bij zo'n bezoek realiseer je je maar weer eens hoe - ondanks alle actuele kritiek van en op de zorg in Nederland - goed onze ouderen worden verzorgd, vergeleken met de situatie die wij ook kennen in het oost-Europese deel van ons eigen werelddeel.
We hebben - passend bij de tijd van het jaar - lekkere oliebollen meegenomen vanuit het Dokkumer stadscentrum, en genieten in het revalidatiecentrum met zijn allen van deze Hollandse zoete lekkernij.

Lights in Blokzijl

Zondag 22 december 2019 

Feeërieke entree op de Noorderkade van Blokzijl 

Buitenactiviteiten op een zachte winterdag
Op deze ietwat licht-regenachtige dag is het toch nog goed te doen om met onze Witrussische gasten enkele buitenactiviteiten te organiseren.
Een bezoek aan de pier met de veerboothaven bij Holwerd is een succes, want als je in een land woont dat geheel geen zee heeft, is elk bezoek aan een zee - hier de Waddenzee - een ware belevenis.
Dat Feinsum echt niet zover van Stiens ligt, als aanvankelijk gedacht, blijkt wel als je de twee kilometers van Stiens naar Feinsum gewoon maar eens gaat lopen. Een halfuurtje wandelen over de Hege Hearewei is gemakkelijk even te doen, en maakt deel uit van een ommetje dat veel Stiensers bij mooi weer regelmatig maken, even heen en terug tussen Stiens en Feinsum.

Lights in Blokzijl
Aan het eind van de middag reizen we met het gezin van Aksana & Pasja af naar het schilderachtige Overijsselse stadje Blokzijl, waar ik in mijn kinder- en jeugdjaren regelmatig kwam.
We gaan naar dit voormalige Zuiderzeehavenstadje, omdat Blokzijl enige tijd prachtig is versierd en verlicht met schilderachtige vormen, kleuren en licht.
Het thema van dit geslaagde evenement is: 'Lights in Blokzijl'.
Al bij de entree van Blokzijl, bij de sluis naast de Noorderkade wandelen we door een kleurrijke entree van dit havenstadje.
En dan zien we vóór ons de hele haven met daaromheen de oude huisjes langs de havenkade, allemaal zo prachtig verlicht met allerlei kleuren.

Veel inwoners hebben ook hun best gedaan om in en aan de huizen prachtige feestversiering aan te brengen, dus de kinderen zijn keer op keer verrast door al dat moois om hen heen.
Als we teruglopen, weer om de haven heen, gaan we ook de kerk binnen, waar men net bezig is met de laatste voorbereiding voor het kinderkerstfeest dat hier straks zal worden gevierd.
Na dit bezoek eten we onderweg nog even iets, en daarna rijden we weer huiswaarts.

Gasten uit het oosten in de Kerststal van Stiens

Zaterdag 21 december 2019

Schapen bij het Kerstkind in de Kerststal van de Sint-Vituskerk in Stiens

Welkom gasten uit het oosten
Vanmorgen vertrekken Durkje en ik om 7:30 uur om af te reizen naar het Drentse Hollandscheveld. We kregen gisteren te horen dat de drie Kerstbussen van Stichting Rusland Kinderhulp om 9:00 uur worden verwacht bij de sporthal van Hollandscheveld.
In de tweede bus, die om 9:30 uur wordt verwacht, zitten onze Witrussische pleegdochter Aksana en haar echtgenoot Pasja, samen met hun dochter Palina en zoon Sasja. Na alle wederzijdse bezoeken tussen Nederland en Wit-Rusland is dit de eerste keer dat Aksana met haar hele gezin bij ons komt logeren, gedurende de twee weken rond Kerst en jaarwisseling.
Baukje is vanmorgen vanuit Westerbork gekomen om onze gasten mee te verwelkomen. Baukje neemt Durkje en alle bagage mee naar Feinsum en onze gasten rijden met mij in de andere auto mee naar ons huis.

Kerststal in Friese stijl
Na een busreis van ongeveer 25 uren en daarna nog een autorit van ruim een uur is het goed thuiskomen in Feinsum. Nadat allen zich hebben geïnstalleerd en na een gezamenlijke lunch gaat Baukje weer terug naar Westerbork en nemen wij onze Witrussische gasten mee naar het centrum van Stiens.
Daar bezoeken we de jaarlijkse Kerststal in de Grote of Sint-Vituskerk van Stiens.
Er zijn vanmiddag al verschillende korte optredens in de kerk geweest van enkele muziekgroepen, en als wij aan het eind van de middag arriveren, verzorgt fanfare Studio een half uur durend koperblazersconcert van geliefde Kerstliederen.

Baby in de kribbe, schapen erbij
Wij lopen door naar het koor van deze eeuwenoude dorpskerk, waar een prachtige Kerststal staat. Het kindje Jezus ligt daar in een voederbak (kribbe) en twee dik in de wintervacht zittende schapen scharrelen rustig heen en weer over een bed van stro.
Voor de kinderen staat een emmer met biks klaar, dus kinderen die dat durven en willen, krijgen daarmee de gelegenheid om de beide schapen uit de hand te voeren. Voor Palina is dat prima, maar de kleine Sasja moet er nog eerst wel aan wennen om de schapen uit zijn hand te laten eten. Het duurt even, maar dan is het op een gegeven moment toch zover dat de schapen ook biks krijgen uit de hand van Sasja.
Als het blazersconcert is afgelopen, blijven we nog gezellig even napraten met de vele bezoekers - jong en oud - die deze mooie Kerststal bezoeken in dit gastvrije huis van de Protestantse Gemeente van Stiens.
Aansluitend maken we nog een wandeling door de kerstverlichte en kerstgedecoreerde Langebuorren, de gezellige winkelstraat van Stiens.

Zonsopkomst in Feinsum

Vrijdag 20 december 2019

Zonsopkomst in Feinsum

Verdiepende proefvisitatie bij NHL Stenden Hogeschool

Donderdag 19 december 2019

Proefvisitatiekamer voor de Instellingstoets Kwaliteitszorg

Proefaudit
Deze week hebben we een drie dagen durende proefvisitatie voor de komende Instellingstoets Kwaliteitszorg van NHL Stenden Hogeschool.
Tijdens de afgelopen twee dagen heeft het proefvisitatiepanel met ettelijke groepen hogeschoolvertegenwoordigers gesproken.
Vandaag vinden de afrondende gesprekken plaats in de proefvisitatiekamer, waarin vanuit het perspectief van twee verschillende opleidingen van één Academie wordt onderzocht in hoeverre deze opleidingen vertikaal in control zijn. Daarbij onderzoekt het proefpanel hoe bij ons in de afgelopen jaren van bovenaf vanuit het College van Bestuur via de academiedirectie, de teamleiders en de docenten de kwaliteit van het hoger beroepsonderwijs vorm en inhoud heeft gekregen, en hoe vervolgens de evaluatie- en communicatielijnen van onderaf, vanuit het perspectief van onze studenten tot boven in de organisatie hebben doorgeklonken tot aan het College van Bestuur en tot in onze Raad van Toezicht.

Bevindingen en perspectief
De voorzitter van dit proefauditpanel geeft na afloop van alle gesprekken een terugkoppeling over de bevindingen van het auditteam, en stelt de aanwezige vertegenwoordigers vanuit de hele hogeschool gerust met de mededeling dat er in de afgelopen jaren veel goed werk is verricht binnen onze hogeschool, en dat we met vertrouwen de tweede ronde van de verdiepende instellingsvisitatie van januari 2020 tegemoet kunnen zien.

Schapen bij Het Grauwe Paard

Donderdagavond 19 december 2019

Kerststal bij het Grauwe Paard in Oude Bildtzijl

Ouwesyl in'e korsttyd
Vanavond zijn Durkje en ik ter voorbereiding op een feestelijke bijeenkomst op bezoek bij eetcafé Het Grauwe Paard in Oude Bildtzijl.
De buitenkant van dit gezellige dorpscafé is sfeervol versierd in kerststijl.
Vóór het café is een kerststal ingericht met twee etalagepoppen die Jozef & Maria verbeelden, en achter hen lopen twee schapen in een omheind en met stro bedekte buitenstal.

Eetcafé Het Grauwe Paard in kerstsfeer

Uitgifte kerstgeschenken 2019

Dinsdag 17 december 2019

Uitgiftepunt voor kerstgeschenken bij NHL Stenden Hogeschool in Leeuwarden

Reisgeschenk 
Als kerst en jaarwisseling naderen, is het in veel organisaties voor haar werknemers weer de tijd voor de kerstpakketten. Zo ook in onze NHL Stenden Hogeschool.
Ten behoeve van de uitreiking van deze eindejaarsgeschenken is per vestigingsplaats een gezellig en sfeervol uitgiftepunt gemaakt.
Hogeschoolmedewerkers kunnen zich in elke hogeschoolvestiging melden bij zo'n uitgiftepunt, waar ze dan een kerstgeschenk overhandigd krijgen. Dit jaar bestaat ons eindejaarsgeschenk uit een handige reiskoffer op wieltjes, met inhoud.
De reiskoffer heeft de afmetingen die de koffer heel geschikt maakt voor gebruik als handbagage in alle vliegtuigen, en de koffer is bovendien gemaakt van gerecyclede kunststof(PET)flessen.
Vanaf vandaag zien we voortdurend collega's over de campus en door de hogeschoolgebouwen lopen met deze reiskoffer op wieltjes, omhuld door een in hogeschoolstijl gemaakte kartonnen doos.

Kerstconcert van Sneker mannenkoor Edoza in Stiens

Zondagavond 15 december 2019 

Kerstconcert van Edoza in De Hege Stins te Stiens

Gemeentedienst als Sing In
De Zendings- en Evangelisatiecommissie van de Protestantse Gemeente van Stiens organiseert vanavond een Sing In in De Hege Stins van Stiens. Deze Gemeentedienst is het jaarlijkse Kerstconcert van de plaatselijke commissie.
Dit Kerstconcert wordt uitgevoerd door het 'Sneeker Mannenkoor Edoza', onder leiding van koordirigent Jan Hibma. De muzikale begeleiding van het koor en van de samenzang is in handen van pianist Jaap Overeem op vleugel en organist Sebastiaan Schippers op kerkorgel; twee gepassioneerde kerkmusici voor wie theologie & muziek onlosmakelijk met elkaar zijn verbonden.

Gezongen blijde boodschap
Het Sneeker Mannenkoor  EDOZA werd opgericht in april 1958. Het koor bestond destijds uit
circa veertig leden. De huidige dirigent - Jan Hibma - staat inmiddels al weer ruim 20 jaar voor het koor.
Het koor telt nu ongeveer honderd zangers. De leden komen niet allemaal uit Sneek, maar uit een groot deel van Fryslân. De naam EDOZA is een afkorting van: Evangelie DOor ZAng
Omdat dit een koor is met een bijzondere klank en een brede repertoire, belooft het een fantastisch Kerstconcert te worden, met overigens ook plaats voor samenzang. Om 19:30 uur begint het Kerstconcert in een volle kerkzaal.

Meisjonge?
Na de opening door de organiserende commissie, beginnen we met samenzang van het aanvangslied 'Hoor, de eng'len zingen d'eer'.
Dan begint Edoza met het lied 'In't nacht'lijk duister'.
Daarna begint het koor heel ingetogen met het lied 'Vrede', dat wordt gevolgd door een uitbundig 'Gloria' en een vibrerend slot.
Direct daarop volgt het opgewekte 'O Royal Gift'.
De dirigent draait zich om naar de volle concertgangers en roept ons vragend toe: "Wolle jimme ek meisjonge?" Ja graag, en hoewel het zo niet staat aangegeven in het concertprogramma; wij zingen massaal het lied 'Eer zij God in onze dagen'.
Dit eerste programmablok wordt afgesloten met een knap uitgevoerd muzikaal intermezzo van Schippers op orgel en Overeem op vleugel, getiteld 'Tapestry of Angels'.

Meertalig Kerstrepertoire
Het tweede muziekblok begint met 'Veni Jesu, Amor mi'. 
Daarna volgen twee Friestalige stukken: 'Yn 'e nacht oan't ljoch kaam' en daarna het verhalende lied 'Gabriëls boadskip'.
Bij het vierde lied 'Transeamus' brengt dirigent Hibma zijn mannenkoor naar een opgeheven Gloria.
Daarna mogen wij in samenzang met het koor het lied 'Er is een God die hoort' zingen, waarbij Edoza vers 1 zingt, de gemeente vers 2 en de slotzang van vers 3 wordt gezongen door het koor en de gemeente, met een buitengewoon mooie orgelbegeleiding.

Christus wil jouw Herder zijn
Na deze massale samenzang van de honderden kerkgangers zingt Edoza 'Gezang klinkt in de wereldnacht'.
Met een heel licht voorspel begint dan het lied 'Herder in het wijde veld': ....Christus wil jouw Herder zijn.
Daarna volgt eerst 'Brightest and best', en na een pril piano-intro van 'Kling, klokje, klingelingeling' zet het koor stevig in met 'O Verblijdende', dat tot slot weer evenzo pril eindigt met de vleugel.
Vervolgens luisteren we naar de voordracht van een Kerstgedicht van Tineke Tuinder-Krause.

Die stille nacht in 't veld van Efratha
Dan gaan we al weer naar het vierde en laatste programmablok van dit Kerstconcert.
Met vrolijke orgelbegeleiding zingt Edoza 'In't veld van Efratha', dat we in samenzang afsluiten met een gezamelijk Amen.
Dan worden de lichten in de kerkzaal en in de bijzaal gedimd, en luisteren we naar de verstilde koorzang, zachtkens begeleid op vleugel: 'Stille nacht'.
De zaallampen gaan weer aan, en dan klinkt het 'Sing sing o Heavens'.
Werkelijk prachtig wordt daarna aanzwellend het prachtige lied 'Dank sei dir, Herr' door Edoza gezongen.

Zingen en ontmoeten
Het is dan ook geen wonder dat het publiek bij het dankwoord van de Zendings- en Evangelisatiecommissie opstaat en het koor en haar begeleiders een welverdiende staande ovatie geeft.
Dat beantwoordt het koor met de Christmas Gospel 'Amen'. Wij zingen allen begeesterd mee.
Dan wordt - eveneens staande - het populaire 'Ere zij God' door gemeente en koor samen gezongen, en verrassen de dirigent en het koor ons met een indrukwekkend slotakkoord op dit slotlied.
Daarna mag het koor eerste de kerkzaal verlaten, op weg naar de koffie, thee en chocolademelk, die voor ons allen klaarstaat in de ontvangsthal van De Hege Stins. Pianist en organist krijgen er maar geen genoeg van, dus we gaan begeleid met prachtige muzikale klanken allen de kerkzaal uit, op weg naar traktatie en ontmoeting, als afsluiting van dit bijzondere Kerstconcert van Edoza in Stiens.

Tien jaar Protestantse Gemeente van Stiens

Zondag 15 december 2019

De PKN-vlag wappert al tien jaar bij De Hege Stins in Stiens

Federatie of fusie
Eergisteren blikte ik met mijn boekbespreking van het boek 'Samen op de goede weg?' nog even terug op de kritische noten die de hoogleraren Gerard Dekker & Gerben Heitink kraakten over het in 2002 nog lopende proces om al dan niet komen tot de beoogde PKN-fusiekerk, en op de door hen gestelde criteria waar de huidige Protestantse Kerk in Nederland tenminste aan zou moeten voldoen.
Hun pleidooi aan de protestanten om niet over te gaan tot fusie, maar om te kiezen voor een federatie van kerken, heeft het niet gehaald, want op 1 mei 2004 kwam de fusie van de 'Nederlandse Hervormde Kerk', de 'Evangelisch-Lutherse Kerk in het Koninkrijk der Nederlanden' en de 'Gereformeerde Kerken in Nederland' tot stand, en ontstond de 'Protestantse Kerk in Nederland' (ook wel afgekort tot Protestantse Kerk, en tot PKN).

Protestantse Kerk in Nederland
In de Protestantse Kerk komen mensen samen rond het evangelie van Jezus Christus. Samenleven in geloof, hoop en liefde vertaalt zich ook in maatschappelijke betrokkenheid. In de Protestantse Kerk worden beproefde vormen van kerk-zijn aangevuld met experimentele vormen (zoals bijvoorbeeld Nijkleaster in het Friese Jorwert).
De Protestantse Kerk in Nederland heeft zo'n 1.735.000 leden, verdeeld over 1.572 gemeenten. De gemeenten van de Protestantse Kerk hebben samen 2.217 kerkgebouwen in eigendom, waarvan er 1.249 een monumentenstatus hebben. In 97% van de kerkgebouwen komen gemeenten samen voor de zondagse eredienst en voor andere gemeente-activiteiten.

2e lustrum van pgstiens
Ook in (1 of soms 2 van) de twee kerkgebouwen (de Sint-Vituskerk en De Hege Stins) van Stiens komen de kerkgangers elke zondag bijeen om onder andere de wekelijkse Zegen te ontvangen, en om van daaruit een ander tot zegen te zijn in de komende week.
Het is nu precies tien jaar geleden dat de Hervormde Gemeente van Stiens en de Gereformeerde Kerk van Stiens fuseerden tot de huidige 'Protestantse Gemeente van Stiens' (ook wel afgekort tot pgstiens). Vandaag vieren we in De Hege Stins dan ook het tweede lustrum van onze protestantse gemeente. Voorganger van deze ochtendkerkdienst is domina Karlijn Kwint uit Meppel. De muzikale begeleiding wordt vandaag op vleugel verzorgd door dominee Jaap Overeem uit Stiens.
Buiten wappert de kerkvlag stevig, door de harde westenwind. Binnen waait op deze derde Zondag van Advent een ander wind; die van de Heilige Geest, zichtbaar en herkenbaar aanwezig in de symbolen van de duif en van de vlammen, op de Paaskaars en van de drie vandaag aangestoken Adventskaarsen.

De steppe zal bloeien
In het Adventsproject voor de kinderen van de kindernevendienst staat het bijbelboek Micha centraal, en voor degenen die achterblijven in de kerkzaal wordt gelezen uit en gepreekt over het bijbelboek Jesaja. In de verkondiging komt naar aanleiding van de profetie van Jesaja aan de orde dat je niet hoeft te berusten in leed en kwaad, omdat juist ook in die aanvankelijk nog ogenschijnlijk hopeloze situaties weer iets nieuws, iets beters, iets goed kan groeien en bloeien, wat beter is dan dat je ooit dat kunnen en durven hopen. Zo leven wij in deze Adventsweken richting Kerstfeest ook naar het Licht.
Na een muzikaal intermezzo van componist Brahms - gespeeld door dominee Jaap op vleugel - zingen we na de preek dan ook heel blijmoedig het lied 'De steppe zal bloeien'.

Samen op de goede weg?

Vrijdag 13 december 2019 

Cover van 'Samen op de goede weg?' (2002)

Verzet en pleidooi
Naarmate het proces van 'Samen-op-Weg' binnen de Nederlandse protestantse kerken vorderde, nam de ontevredenheid erover toe. Na het verzet van orthodox-hervormde zijde tegen een vereniging van de verschillende kerken, groeide ook de onvrede onder de leden van de Gereformeerde Kerken. Daarbij ging het niet in de eerste plaats om de leer of belijdenis, maar om de kerkvorm, de kerkelijke organisatie.
Twee bekende gereformeerde auteurs protesteerden met een (hun) boek tegen de gang van zaken in een ouderwetse, door regenten bestuurd kerkelijk leven. Ze schreven een pleidooi om in het Samen-op-Weg-proces de betrokken kerkgenootschappen niet te laten fuseren, maar te komen tot een vorm van federatie. Gerard Dekker en Gerben Heitink gaven hun in 2002 uitgegeven boek als titel 'Samen op de goede Weg?', met als subtitel 'Een pleidooi voor een eigentijdse kerk'.

Positie en visie
De emeritus-hoogleraren Gerben Heitink (Praktische Theologie) en Gerard Dekker (Godsdienstsociologie) gaven in dit boek een bijdrage aan de wel zeer noodzakelijke meningsvorming omtrent het Samen-op-Weg-proces met betrekking tot de kerkvorm en de kerkelijke organisatie. Het ging hen daarbij bovenal om de positie van de gereformeerden in relatie tot de hervormden.
Aan het begin van hun boek stellen zij dat ze tegen een volledige fusie zijn en meer kiezen voor een eigentijdse vorm van federatie tussen de Samen-op-Weg-kerken die recht doet aan de traditie van de Gereformeerde Kerken en die beter aansluit bij de ontwikkelingen in de samenleving.
Die visie wordt door hun betoog helder: gereformeerden wensen geen top-down kerk maar een democratische kerkstructuur van onder op, waarbij de mondigheid van de gemeente gewaarborgd is, evenals de zelfstandigheid van de plaatselijke kerken. Duidelijk blijkt bovenal dat het veel minder goed ging met het SOW-proces dan de kerkelijke leiding indertijd wilde doen geloven. Met alle gevolgen die dat met zich meebrengt.

Belemmerend of bevorderend
Heitink en Dekker wilden in dit boek de tolk zijn van diegenen die steeds meer moeite kregen met de ontwikkelingen binnen Samen-op-Weg. Zij zagen een kerk ontstaan, die niet meer paste bij de toenmalige tijd; een instituut dat eerder belemmerend dan bevorderend zou zijn voor de rol van de christelijke godsdienst in de samenleving.
Zij wilden met hun boek een bijdrage leveren aan de in hun ogen zo noodzakelijke meningsvorming. Zij hechtten namelijk sterk aan processen van onderop.
Zelf vonden ze dat de beoogde kerkelijke organisatie onvoldoende zou aansluiten bij de culturele en maatschappelijke situatie, en te weinig recht zou doen aan de traditie van de Gereformeerde Kerken.
Samen-op-Weg zou ook te weinig een bijdrage leveren aan de zo noodzakelijke kerkvernieuwing, mede omdat de nieuwe fusiekerk toe zou groeien naar een op ouderwetse manier georganiseerde kerk.

1. Zijn we wel op de goede weg?
In hun inleidend hoofdstuk stellen zij de vraag of men met het Samen-op-Weg-proces wel op de goede weg was. De kans op identiteitsconflicten zou namelijk toenemen naarmate de eenwording zou naderen, omdat hervormden en gereformeerden van mening verschillen over hoe de kerk ingericht behoort te zijn. Het baarde de auteurs ook zorgen dat er een grote onverschilligheid leefde bij kerkelijke gemeenten en bij individuele kerkleden ten opzichte van het landelijk kerkelijk gebeuren. Velen zouden zich namelijk overwegend concentreren op het plaatselijk kerkelijk leven, en in veel kleinere mate op hetgeen op landelijk niveau plaatsvindt.

2. Ontwikkelingen in samenleving en kerk
Daarna geven Dekker en Heitink een korte schets van de ontwikkelingen in de samenleving en in het godsdienstig en kerkelijk leven, die van belang zijn voor een beoordeling van Samen-op-Weg.

• Een kerk moet in de samenleving (kunnen) functioneren.
• Bij de inrichting van 'groepsleven' moet men niet 'van boven naar beneden', maar 'van beneden naar boven' denken en handelen.
• De kerk is een minderheidsverschijnsel geworden én zij is aan de rand van de samenleving terechtgekomen.
• Specialisatie vraagt om grotere eenheden en om grotere en meer complexe organisaties.
• In het kerkelijk leven is een groeiende kloof tussen de 'leiding' en de 'gewone' leden waar te nemen: de interesse in de betrokkenheid op het landelijk-kerkelijk gebeuren neemt af.
• Mensen maken zich los en maken zich los van traditionele verbanden, en willen en/of moeten zelf bepalen hoe zij hun leven vormgeven. Er ontstaat een toenemende keuzevrijheid (het willen), maar ook een toenemende keuzedwang (het moeten).
• Mensen kennen een reeks van beperkte loyaliteiten aan uiteenlopende groepen en instanties, maar ze laten zich hun denkbeelden en handelswijzen niet langer voorschrijven door de organisaties en instellingen waarmee zij in relatie staan.
• De geloofsbeleving van de mensen verandert sterk, en neemt niet in betekenis af, maar de binding met de kerken wordt wel zwakker.
• Er ontstaan allerlei godsdienstige activiteiten buiten de officiële kerken om. Kerken hebben daar in het algemeen grote moeite mee.
• Binnen verschillende groeperingen is een grote pluraliteit ontstaan. Daar waar veranderingen vroeger nog door generaties heen plaatsvonden, vinden ze nu binnen de generaties plaats, en moet men dat binnen hun eigen leven verwerken. Het ongelijktijdige vindt gelijktijdig plaats: in dezelfde tijd leven mensen van verschillende 'tijden' naast elkaar.
• Het wordt steeds moeilijker om opvattingen, gedragingen en ervaringen vast te leggen in systemen en instellingen (en daarmee ook in kerken).
• Kerken zijn vanuit hun aard meer op continuïteit dan op verandering gericht. Kerken reageren overigens ook zeer verschillend op de veranderingen die in hun context plaatsvinden.
• Kerken zouden niet meer dan het hoogstnoodzakelijke moeten regelen, en vooral de veranderlijkheid moeten vastleggen. Kerken moeten met het hele leven en samenleven van de mensen mee veranderen.

3. Ontwikkelingen in Samen-op-Weg-verband 1986-2002

• Er moet een heel andere, een vernieuwde kerk komen. Dan moet je eerst weten wat voor kerk je bedoelt en daarbij een kerkorde maken en niet andersom.
• Bevoogding druist in tegen een breed gedragen gereformeerd besef van verantwoordelijkheid voor het eigen kerkelijk leven.
• Een universiteit heeft het volste recht om ook predikanten op te leiden. De toelating tot het ambt blijft uiteraard een zaak van de kerken.
• In de brede oecumene wordt het begrip eenheid der kerk verstaan als eensgezindheid, het nastreven van die ene taak van de ene kerk voor de ene wereld, vanuit de eenheid van het geloof, de hoop en de liefde. 
• Het over verzet heen walsen zal het verzet eerder doen aanwakkeren.

4. Waardevolle elementen uit de gereformeerde traditie

• Dr. Abraham Kuijper beoogde kerkelijke vernieuwing door de theologie 'in rapport met het bewustzijn van de tijd' te brengen.
• Christenen dienen zelf in een vrije kerk verantwoordelijkheid te dragen voor het kerkelijk leven. Een kerk is een democratische gemeenschap. De plaatselijke kerk staat centraal.
• Het priesterschap der gelovigen en niet de ambtelijke organisatie vormt het draagvlak van de kerk. De invloed van de kerk op de samenleving is vooral indirect, via deskundige gemeenteleden.
• Een kerkelijke gemeente is per definitie een meelevende gemeente, of ze houdt op te bestaan.
• De kerkelijke gemeente wordt gezien als een lerende gemeente.
• Gemeenteleden zijn begaafd en als het goed is begeesterde mensen.
• Kerkelijke gemeenten moeten open grenzen hebben naar degenen die buiten-zijn, ook structureel.
• Inzet blijft het beeld van een levende gemeenschap, die als een herberg voor iedereen openstaat.
• Het gaat erom de kerk terug te geven aan de mensen.
• Kernthema's in onze tijd zijn identiteit en moreel beraad.
• De kerk kan mensen inspireren en meedenken in moeilijke maatschappelijke vraagstukken.

5. Kerk-zijn in de huidige tijd
Vervolgens vroegen Heitink en Dekker zich af welke kerkelijke organisatie (grondlijnen van een kerkmodel) het beste bij de moderne tijd zou passen. Ter beantwoording van die vraag wordt in dit hoofdstuk door hen een vergelijking gemaakt tussen het kerkmodel waar Samen-op-Weg naar toe werkt enerzijds, en het toenmalige kerkmodel anderzijds.

• De optimistische gedachte dat andere structuren als vanzelf andere menselijke verhoudingen tot stand zouden brengen, ligt al weer ver achter ons.
• Wat mensen in onze tijd nodig hebben is allereerst bezieling en enthousiasme.
• Wij zien de kerk als een 'vrijplaats' in de samenleving: een kerk als een gemeenschap waarin de omgang tussen God, mens en wereld werkelijk tot haar recht kan komen.
• Een kerk is een concrete, zichtbare, door gelovigen gevormde instelling, waarbinnen zij hun geloof kunnen beleven en met behulp waarvan zij hun geloof in de wereld gestalte kunnen geven.
• De christelijke gemeenschap bestaat uit een groep mensen van een bepaalde tijd, cultuur en samenleving die op zoek is naar God.
• De kerk is exclusief en inclusief gericht op haar eigen identiteit en tegelijk open naar alle mensen.
• Een andere tijd vraagt een andere kerk.
• De kerk is er zowel voor de leden en voor het (geloofs)leven van de leden als voor de wijdere samenleving.
• De kerk moet uitgaan van de concrete, in deze tijd en huidige context levende mensen.
• De aard van een kerkelijke binding brengt met zich mee dat mensen ook bepaalde verplichtingen op zich nemen.
• De kerk verkeert in ons land in een uitgesproken minderheidssituatie en zal daarom als kerk tegenover de samenleving niet teveel pretenties mogen hebben.
• De bezinning - van de kerken - op landelijk niveau vraagt grote deskundigheid.
• De kerk kan proberen de leden te vormen en toe te rusten voor hun leven als christen in deze wereld.
• De kerk kan zich ook regelrecht tot de samenleving richten om met hen te zoeken naar het goede en waardevolle in het leven, om te proberen een bijdrage te leveren aan de problemen waarmee alle mensen of groepen van mensen geconfronteerd worden.
• Alleen in de confrontatie met de moderne mens en de huidige samenleving kan de kerk haar identiteit hervinden, zoals zij ook slechts door de handhaving van haar identiteit een eigen bijdrage aan het welzijn van de samenleving kan geven.
• De kerk die zich niet open durft te stellen, gaat ten onder in haar geslotenheid.
• De kerk sluit niet aan bij de levensbeschouwelijke, religieuze, godsdienstige of gelovige behoeften van velen.
• In een tijd van individualisering is het eerst nodig aansluiting te vinden bij de biografie, het eigen levensverhaal van mensen. Het kost veel moeite de fragmenten van het eigen verhaal bijeen te rapen en te verbinden met het Verhaal van God met de mensen. Maar waar dat geprobeerd wordt, krijgt de kerk opnieuw zin en betekenis.

6. Fusie of federatie?
De vergelijking van Dekker en Heitink in hoofdstuk 5 resulteert in de conclusie dat in de toen actuele situatie een of andere vorm van federatie tussen de Samen-op-Weg-kerken te prefereren zou zijn boven een volledige fusie, die overigens later wel tot stand is gekomen.

• Het is toch niet zo dat men in onderling overleg nooit op gemaakte afspraken terug kan komen?

Peer review & Kwaliteitszorgsysteem

Donderdag 12 december 2019

Reviewers met reviewees in subgroepen in gesprek

Peer review in de praktijk
Peer review wordt op verschillende plekken en manieren toegepast in het hoger onderwijs, bijvoorbeeld: studenten die elkaar reviewen (formatief of summatief), onderzoekers die elkaars voorstellen tegenlezen om een sterkere aanvraag in te dienen, en in het accreditatiestelsel voeren panels peer reviews uit (in die zin dat collegiale consultatie centraal staat) bij de Instellingstoets Kwaliteitszorg en ook bij de opleidingsbeoordelingen.
Vandaag komen we als leden van het Platform HBO van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement bijeen in Cursus- en Vergadercentrum Domstad te Utrecht om met elkaar peer reviewing te koppelen aan operationele kwaliteitszorgsystemen van hogescholen. 
In deze bijeenkomst gaan we peer reviewing eens inzetten op een andere manier. Vandaag zijn we als deelnemers van deze bijeenkomst elkaars peers. We gaan namelijk onze eigen kwaliteits(zorg)systemen met elkaar bekijken. Zo willen we gaan beleven hoeveel inzichten het peer review-proces voor zowel de reviewee als de reviewer op kan leveren.

Peer & Peer Review
Deze netwerkbijeenkomst wordt geopend door Eltjo Bazen. Hij toont eerst het nieuwe logo van onze vereniging NNK en vertelt dat er ook een nieuwe website van het NNK komt. Daarna introduceert Eltjo het thema van deze bijeenkomst.
Begonnen wordt met een korte introductie over peers en peer review, over wat ermee wordt bedoeld. Ook wordt de term ‘peer’ scherp afgezet tegen de term ‘expert’. In de praktijk lopen de interpretaties van wat een expert en wat een peer is overigens veelal doorelkaar, want een peer kan expert zijn, en een expert ook peer.

Parallelsessies
Als deelnemers verdelen we ons vervolgens in vier subgroepen, waarin we aan de slag gaan met peer reviewing aan de hand van een korte inleidende presentatie over het kwaliteitszorgsysteem van vier verschillende hogescholen, te weten:

• Schouten UAS, vertegenwoordigd door Désirée Meijer;
• Christelijke Hogeschool Ede, gerepresenteerd door Kees Schimmel & Leon van der Wiel;
• Saxion Hogeschool, door Bert Wildering vertegenwoordigd;
• Avans Hogeschool, met Lianne Huijssoon & Jolanda van Bentum als vertegenwoordigers. 

Waarderend auditen
Als reviewers krijgen wij een kleine hand out mee, met enkele suggesties met betrekking tot waarderend auditen en vragen stellen, zoals:

• Wees nieuwsgierig, open, positief en stimulerend.
• Leg uit, vat samen en complimenteer;
• Zoek naar feiten en naar bewijzen van het goede, en trek geen voorbarige conclusies;
• Laat de mensen zelf hun conclusies trekken;
• Open met een positieve toon;
• Zet bij de inleiding de gesprekspartners op het positieve spoor;
• Waardeer bij de kernvragen wat aanwezig is en vraag hierop door;
• Sluit bij de afsluitende vragen ontwikkelingsgericht af.

PDCA & IMWR = IPMDWCRA
De reviewees verzorgen in hun subgroepen eerst een korte presentatie over het kwaliteitszorgsysteem van hun instelling. Dat doen zij aan de hand van het INK-managementmodel Plan > Do > Check > Act (PDCA) in combinatie met het model van Inspireren > Mobiliseren > Waarderen > Reflecteren (IMWR). Door het IMWR-model in te voegen in het PDCA-model, wordt ook de menselijke kant van de PDCA-cyclus meegenomen, en wel als volgt: Inspireren > Plan > Mobiliseren > Do > Waarderen > Check > Reflecteren > Act.
Na deze introductie is er volop tijd voor een review, waarin we als collega’s in de rol van peer reviewing panel de instelling bevragen, en dan bij voorkeur op een waarderende, ontwikkelingsgerichte wijze.
Deze deelsessie sluiten we af met een korte reflectie op onze eigen sessie: Wat deden we goed? Wat kan beter? Wat heb ik en wat heb jij hiervan geleerd?

Wrap up
Tot slot komen we weer plenair bijeen voor een gezamenlijke afsluiting met een korte terugkoppeling uit de deelsessies. We willen graag van elkaar weten welke inzichten we vandaag als reviewers hebben opgedaan en wat de instellingen eruit hebben gehaald als reviewees.
Hieronder enkele van de bevindingen van vanmiddag:

• CHE: Een openhartig gesprek; herkenning bij elkaar gevonden; oprechte wederzijdse betrokkenheid, ook om elkaar verder te helpen; ontdekt dat de gestelde vragen ook helpend kunnen zijn.
• Reviewers: We waren op zoek naar hoe we recht doen aan peer reviewing in plaats van elkaar gewoon maar vragen te stellen; wellicht hadden we wat meer kunnen worden voorbereid op de wijze van peer reviewing, maar zo ging het ook wel op meer natuurlijke wijze.

• Schouten: Geïnteresseerd en goed doorgevraagd; naast onderlinge verschillen ook overeenkomsten gevonden; dit laat jezelf nadenken over wat wij doen; we zijn nogal oplossingsgericht; verzin niet de oplossing voor een ander, maar vraag die ander óók om een begin van de oplossing.
• Reviewers: Fijn en inspirerend gesprek; geboeid door wat er werd verteld; jou werd niet de maat genomen; je luistert en je leert; de reviewee heeft haar eigen hulpvraag ook gesteld.

• Avans: Veel verhelderende vragen gesteld; waarom doen we dat ook alweer?; ingebrachte ideeën kunnen je in (door)ontwikkeling zetten; ben merkbaar met mede-experts in gesprek geweest; ook wederzijds kon je elkaar vragen stellen, bijvoorbeeld over: wat hebben jullie dan nog meer?
• Reviewers: We zagen wel een analogie met het ontwikkelgesprek; wel een waardevolle manier, maar iets meer structurering vooraf was goed geweest.  

• Saxion: Dit was niet zozeer een peer review, maar meer een goed gesprek; over kwaliteit en kwaliteitssysteem doorgevraagd; in de praktijk was het meer kennisdeling dan peer reviewing; het verifiërende kwam wel aan de orde. 
• Reviewers: We vonden het de moeite waard om met elkaar de diepte in te gaan; bijvangst is dat je als reviewer ook veel haalt; een gesprek tussen gelijken; worstelingen die je over en weer deelt, zijn herkenbaar; openheid; we hadden wellicht aan het begin beter wat meer hulpvragen kunnen hebben. 

Kerstsfeer in De Haak

Woensdag 11 december 2019 

Kerstboom in de lounge van de hotelschool van NHL Stenden Hogeschool

Hotello's in kerstsfeer
De nieuwe lounge van de hotelschool van NHL Stenden Hogeschool is na de recente herinrichting van het hogeschoolgebouw De Haak al sfeervol ingericht. Desalniettemin is in de lounge toch ook nog een kerstboom geplaatst, om de kerstsfeer in de weken richting Kerst te benadrukken.

Kerstdisplay op de Kennisboulevard

Dinsdag 10 december 2019

Kerstdisplay van NHL Stenden Hogeschool

Kerstdecoratie
Gisteren zijn de gebouwen van NHL Stenden Hogeschool gedecoreerd met kerstbomen en andere decoraties om ons allen in de weken tussen Sinterklaas en Kerst in kerstsfeer te brengen.
Eén van de kerstdisplay's passeer ik vanmorgen vroeg op de Kennisboulevard van het Leeuwarder hogeschoolgebouw op de Kenniscampus waar ik werk.

De Friese elf steden

Maandag 9 december 2019 

Cover van 'De Friese elf steden'

Bolwerken van cultuur
De elf steden vormen in strenge ijswinters een fraai decor voor de befaamde schaatstocht door het Friese land.
Meren, grachten en kanalen zorgen voor een goede verbinding tussen de verschillende centra. Elk van de Friese elf steden heeft op een eigen wijze gebruik gemaakt van deze verbinding.
In sommige steden is de oude stadsstructuur nog duidelijk te herkennen. Bolwerken, waterpoorten en bruggen zijn overblijfselen uit een roemrucht verleden.
De Friese elf steden zijn bolwerken van cultuur.

Negenbolwerkentocht
De 'Stichting Kultuer en Toerisme yn Fryslân' gaf in het jaar 1997 het boek 'De Friese elf steden' uit, dat als subtitel kreeg: 'Bolwerken van cultuur'. Het boek is geschreven door Peter Karstkarel.
Dit boek is één van de delen van de boekenreeks 'Monument van de Maand', waarmee deel na deel werd gewerkt aan de beschrijving van Frieslands cultuurbezit. In meer dan tachtig delen wordt onder andere de interessante geschiedenis van fascinerende Friese monumenten beschreven.
Op de cover van dit boek staat een luchtfoto van Dokkum, waarop aan de onderzijde een deel van de bolwerken en de stadsgracht zichtbaar is. Eeuwen geleden was men minder gelukkig met bevroren stadsgrachten, want dan zou allerlei gespuis en vijanden over de bevroren stadsgracht zomaar de stad binnen kunnen dringen. De bolwerken (vestingen) boden dan in elk geval nog enige bescherming tegen vijandelijke indringers.
Het boek beschrijft achtereen negen bolwerken van Friese steden. Tussen deze steden heerste vroeger al een gezonde rivaliteit, maar de stedenband tussen deze steden leefde toch ook wel.
De verschillen van de elf Friese steden zijn vooral het gevolg van de specifieke ligging en van de historische ontwikkeling op economisch en sociaal-maatschappelijk gebied. Zo pakten bijvoorbeeld de stadsbesturen van de steden Harlingen en Leeuwarden in de 16e eeuw de mogelijkheden tot economische expansie het beste op, en kregen steden als IJlst en Workum geen vesting, omdat die steden door de Staten van Friesland van gering strategisch belang werden geacht.

1. Sneek: Waterpoortstad
In de vroege Middeleeuwen lag Sneek aan de tot bij Bolsward reikende Middelzee.
Sneek verloor zo'n twintig torens, maar de beroemde Sneker Waterpoort (1613) bleef bewaard. Toen deze poort niet meer voor de stadsverdediging diende, werd het torengebouw gebruikt ter controle van het ingaande en uitgaande waterverkeer.

2. IJlst: Hoogmiddeleeuwse structuur
De stad IJlst lag vroeger nabij de zuidoever van de Middelzee.
Alhoewel deze stad geen middeleeuwse bebouwing meer heeft, is de hoogmiddeleeuwse structuur van de huidige bebouwing nog wel zichtbaar.

3. Sloten: Renaissancestad
Deze stad heeft een kruis van waterwegen en landwegen, met een hiërarchie aan bebouwing, die door een duidelijke vesting werd beschermd.

4. Stavoren: De oude koopstad
Dit is de oudste Friese stad. De stad werd al in de tiende eeuw door Noormannen geplunderd.
Vlakbij Stavoren werd vroeger het grote Odulfusklooster gesticht.
Deze handelsnederzetting lag gunstig op een kruispunt van grote waterwegen. In de 14e eeuw sloot de stad zich aan bij het machtige Hanze-verbond.
De stadspoorten zijn in 1811 afgebroken, omdat het stadsbestuur geen middelen meer had voor het onderhoud van haar poorten.

5. Hindeloopen: Schippersstad zonder haven
Pas na de vorming van de Zuiderzee en van verdere landafslag kwam de stad aan zee te liggen.
De stad heeft wel geleden onder de agressie van die zee.
Internationale protectionistische maatregelen hebben de zeevaart genekt. Hindeloopen bleef daardoor een woonstad voor schippers en stuurlui.

6. Workum: Merk en Wymerts
De Wymerts is de centrale gracht van Workum.
Door afslag van de veengebieden was de Zuiderzee gevormd, en kwam de kustlijn in de 13e en 14e eeuw nabij Workum te liggen.
In de 17e en 18e eeuw was de welvaart van de stad in belangrijke mate te danken aan de handel en scheepvaart.
De Workumer Waag staat midden op de Merk van Workum.

7. Bolsward: Twee terpen en een dijk
De vroege bewoning begon nabij de Marneslenk, op een langgerekte terp en op een kleine ronde terp. De handelsterp en de kerkterp waren door een pad met elkaar verbonden.

8. Harlingen: Havenstad
Harlingen begon met een kerkterp en een handelsnederzetting bij een wateruitloop naar de zee.
De stad heeft in de loop van de tijd haar stadspoorten verloren, maar de serie gietijzeren bruggen over de stadsgrachten kent zijn weergave in Nederland nauwelijks.

9. Franeker: Een kasteel als citadel
Franeker ontwikkelde zich in de Middeleeuwen als een nederzetting op het eiland Westergo, omgeven door de Middelzee en de Marneslenk.
De dijkaanleg zorgde niet alleen voor bescherming tegen het wassende water, maar bood ook economisch voordeel.
De stad werd de residentie van de hertogen van Saksen, die als eersten een centraal gezag vestigden in Fryslân.
Beroemd werd ook de Franeker Academie.

10. Dokkum: Vestingstad
Dokkum lag aan een brede waterloop, die een open verbinding met de zee vormde.
De buurten werden gebouwd op woonterpen aan beide zijden van het water.
In de 13e eeuw werd Dokkum ook wel 'portus' (haven) & 'forum' (markt) genoemd.
Nadat in 1975 de vesting Dokkum in oude glorie werd hersteld, kan deze stad zich de enige echte vestingstad van Fryslân noemen.

11. Leeuwarden: Hoofdstad
De stad ontstond uit een drietal nederzettingen (agrarisch, een kerk, handel, en een buurschap) op drie terpen.
Leeuwarden kon zich later als handelsnederzetting handhaven.
De Dominicanen stichten er een flink klooster.
In de 16e eeuw werd de stad gekozen tot residentie van het gezag, uitgeoefend door de stadhouders van de Saksers. Leeuwarden werd de hoofdstad van Fryslân.
Leeuwarden ruimde haar stadspoorten op en vergroef haar bolwerken, maar de stadsgracht en de singels geven nog grotendeels de omveste renaissancestad aan.

Piano-pastoraal in Drachtster ziekenhuis

Donderdag 5 december 2019

Dominee Gerard Rinsma speelt vleugel in Nij Smellinghe

Muzikale dominee
Als ik tegen het avonduur ziekenhuis Nij Smellinghe te Drachten binnen wandel voor ziekenhuisbezoek aan mim kom ik langs de vleugel die in de ontvangsthal staat bij de rij ziekenhuisliften.
Daar heeft zojuist dominee Gerard Rinsma plaatsgenomen achter de vleugel, om de gaande en komende ziekenbezoekers en ook de passerende patiënten te verwennen met ingetogen pianomuziek.
Na een gesprek bij de vleugel nemen we afscheid, en wandel ik weer verder het ziekenhuis in, voor het geplande ziekenbezoek aan de vooravond van deze pakjesavond van Sinterklaas.
Als ik verderop ben, hoor ik achter me nog de pianoklanken, die - verder dan het gesproken woord - diep door de ziekenhuisgangen klinken, als de pastorale noten van deze muzikale dominee.

Taizéviering op de Eerste Zondag van Advent

1e Zondag van Advent 1 december 2019

Taizéviering in het koor van de Sint-Vituskerk van Stiens

Wachten en Verwachten
Op deze eerste zondag van Advent organiseert de Stienser Taizé-werkgroep een Taizé-gebedsviering in de Sint-Vituskerk van Stiens. Het is een avondgebed volgens de liturgie van het Franse Taizé.
De Adventstijd is vandaag begonnen, dus we gaan een periode van bijna vier weken in die gekenmerkt wordt als een tijd van verwachting, van afwachten ... of de nieuwe Tijd er al is.
Het thema van dit avondgebed is dan ook: Wachten en Verwachten.
Ook deze Taizé-viering kenmerkt zich door stilte, afgewisseld door het meditatief zingen van liederen.
Op de uitgereikte orde van dienst wordt de liturgie van deze vesper gepresenteerd, en tijdens de viering wordt gebruik gemaakt van de uitgedeelde Taizé-liedbundels.

Verlangend staan wij uit te kijken naar Hem
Ons aanvangslied is 'Veni lumen': Kom. o Skepper, Geast fan God.
Direct daarna zingen we 'Ubi Caritas': As der freonskip is en leafde, dan is God by ús.
De lezing van het Psalmgebed door Douwine betreft de verzen 4 en 5 en 6 van Psalm 33: '... Verlangend staan wij uit te kijken naar Hem, de redder, onze Heer ... U verwachten wij'.
Aansluitend zingen we 'The kingdom of God': Kom, Hear, en iepenje yn ús de poarten fan Jo Ryk'.
Daarna leest Durkje de nieuwtestamentische lezing uit Lucas: 18-28: 'Bent U degene die komen zou of moeten we een ander verwachten?'
Als antwoord daarop zingen we dan 'Ostende nobis': Lit ús Jo leafde sjen, o Hear.
Daarna worden we allen enkele minuten stil in het koor van onze eeuwenoude dorpskerk ...........

Fjoer dat altyd bliuwt
Na deze stilte volgen de voorbeden, afgewisseld door het zingen van het 'Kyrie, eleison'.
Dit gebed sluiten we af met het gezamenlijk bidden van 'Het Onze Vader'.
Als antwoord op het gebed zingen we samen 'Wait for the Lord, Who's day is near'.
De grote lichten in de kerkzaal gaan uit als we vervolgens zingen: 'Kom as it tsjuster is, mei fjoer dat ús nacht ferljochtet en dat altyd bliuwt'.
Pas als we 'Jo binne it ljocht fan hiel de wrâld' en 'Iedere nacht verlang ik naar U, o God' zingen, wordt het weer lichter in de kerk, doordat we aan elkaar het licht van de Paaskaars doorgeven; licht van kaars naar kaars naar kaars naar kaars naar ...
Na deze twee gezangen gaan de grote lichten in de kerk weer aan, en worden onze kaarsen gedoofd.
Dat is het einde van deze gebedsviering. Wie dat wil, kan nog in de kerk achterblijven om te bidden; en de anderen verlaten in stilte de kerk.

Mee naar (t)huis
De Taizé-werkgroep geeft ons nog een tekst mee; vanuit de kerk naar ons thuis:

De Bron van Leven, Liefde en Licht

die wij verwachten

is met en in ons

en geeft ons Vrede.