Van vestingbouwers en 'Meeresstille' (Wandelen in Fryslân - route 7)

Zondagmiddag 30 augustus 2015 

Om 15.15 uur wandelen we Wikel (Wijckel) binnen

Workum en Sloten
In 2010 publiceerden geograaf Edward Houting & vormgever Jacob van der Vaart via de Friese Pers Boekerij de wandelgids 'Wandelen in Fryslân'. De focus van de 12 wandelroutes in deze wandelgids ligt op cultuurhistorie en landschap.
Vandaag lopen Durkje en ik twee wandelingen uit deze wandelgids. Vanmorgen liepen we al de 12 kilometer lange route nummer 5 vanuit Workum, en vanmiddag lopen we de 9 kilometer lange route nummer 7 vanuit Sloten. Totaal hebben we vandaag dan 21 kilometer gelopen.
Als we vanmiddag vanuit Sloten vertrekken, is het buiten 26 graden Celsius, en die temperatuur daalt vanmorgen naar 23 graden Celsius. De zon schijnt heerlijk, en we genieten tijdens deze wandeling van een heerlijk verfrissende wind, dus prima wandelweer vanmiddag.
Het thema van deze zevende route is: 'Van vestingbouwers en 'Meeresstille'.

Van Sloten naar Wikel
Rond 13.30 uur arriveren we in de Friese Elfstedenstad Sloten. We beginnen onze wandeling vanmiddag bij Het Diep, de binnengracht van Sloten. Eerst bezoeken we nog De Grote Kerk van Sloten, waar een vrijwilliger tekst en uitleg geeft over dit kerkgebouw aan Het Diep.
Bij jachthaven 'De Lemsterpoort' verlaten we Sloten, om dan over het fietspad van de Rypkemawei en 't Fjildmanspaad langs de Ee te lopen. Via de Bonnebrekkenwei en de Geastfjûrwei lopen we verder in de richting van het dorp Wijckel (ook wel als Wikel geschreven). De glooiingen in het landschap wijzen ons erop dat we hier Gaasterland binnenwandelen.

Vestingbouwer Menno van Coehoorn uit Wikel
In Wikel lopen we eerst naar de dorpskerk. Omdat de kerk vandaag is gesloten, is het niet mogelijk om hier het beroemde grafmonument-praalgraf van de vestingbouwer en officier Menno baron van Coehoorn te bezoeken,
Daarom lopen we voor een theepauze direct door naar de theetuin tegenover de 17e eeuwse kerk.
Na deze theepauze wandelen we het Van Coehoornbos in, waarin de in Britsum (nabij onze woonplaats Stiens) in 1641 geboren Menno van Coehoorn in de 17e eeuw het slot 'Meerestein' liet bouwen.

Wyckeler Hop en Slotermeer
Door het Van Coehoornbos en langs de 'belvedere' (uitzichtpunt) lopen we naar en over de camping ''t Hop'. Aan de andere zijde van de camping vervolgen we onze route over de Lytse Jerden, naar het Wyckeler Hop en het Slotermeer.
Na een graspad gaan we ter hoogte van het Wyckeler Hop verder over de polderdijk langs de oever van het Slotermeer. Een jongeman installeert zich hier met een omvangrijke visuitrusting, om hier vanavond en de in de komende nacht op karper te gaan vissen in het Slotermeer.
We komen uit op de picknickplaats bij het strandje 'De Baaier' aan het Slotermeer, op de plaats waar het Slotergat de vaarverbinding tussen het Slotermeer en Sloten vormt. Daar houden we een korte middagpauze om weer iets te eten en te drinken.

Terug in Sloten
Aansluitend lopen we over de grasdijk langs het Slotergat terug naar Sloten, waar onze auto staat geparkeerd op de Loswal. We wandelen langs het kanon op het noordelijk bastion Sloten binnen bij de Stadsschans, en lopen dan direct door naar onze auto, om vervolgens weer terug te rijden naar huis. Rond 18.00 uur zijn we thuis, na een prachtige zomerse wandeldag met mooi weer en met twee schitterende Friese wandelroutes.

Over een dijk tussen Friese steden (Wandelen in Fryslân - route 5)

Zondagochtend 30 augustus 2015 

De Sylroede met zicht op het 17e eeuwse Sluishuis van Hindeloopen

Workum en Sloten
In 2010 publiceerden geograaf Edward Houting & vormgever Jacob van der Vaart via de Friese Pers Boekerij de wandelgids 'Wandelen in Fryslân'. De focus van de 12 wandelroutes in deze wandelgids ligt op cultuurhistorie en landschap.
Vandaag gaan Durkje en ik twee wandelingen uit deze wandelgids lopen. Vanmiddag lopen we de 9 kilometer lange route nummer 7 vanuit Sloten, en vanmorgen lopen we de 12 kilometer lange route nummer 5 vanuit Workum. Totaal hebben we vandaag dus 21 kilometer te gaan.
Als we vanmorgen vanuit Stiens vertrekken, is het buiten 17 graden Celsius, en die temperatuur loopt vanmorgen op naar 26 graden Celsius. De zon schijnt heerlijk, en we genieten tijdens deze wandeling van een heerlijk verfrissende wind, dus prima wandelweer vandaag.
Het thema van deze vijfde route is: 'Over een dijk tussen Friese steden'. Een passend thema, want we lopen zowel op de heenreis als op de terugweg over verschillende oude zeedijken, gelegen tussen Workum en Hindeloopen.

Van Workum naar Hindeloopen
Om 9.45 uur begint onze eerste wandeling vandaag bij de Joodse begraafplaats van Workum, vlakbij de schutsluis bij het begin van It Soal, dat voorheen ook wel Workumersoal werd genoemd. We gaan de Alde Dyk op in zuidoostelijke richting. Aan de andere zijde van de spoorlijn tussen Leeuwarden en Hindeloopen gaan we over de Aldedyk verder langs de Dijkvaart. We passeren op deze oude zeedijk dan ook de Kolk aan de voet van deze oude polderdijk; een oude doorbraakkolk, die al in 1825 is ontstaan bij de doorbraak van de Zuiderzeedijk, toen heel Zuidwest-Friesland overstroomde.
We buigen daarna af om dan via het buurtschap Kleine Wiske en langs de Koudumer Slaperdijk en Grote Wiske in de richting van Hindeloopen te lopen. Langs de Oude Oostervaart wandelen we over de Oosterdijk de Elfstedenstad Hindeloopen binnen, waar dit weekend de Visserijdagen zijn.

Visserijdagen in Hindeloopen
We kijken onderweg ook nog bij de viswedstrijd voor de jeugd, aan De Sylroede, met uitzicht op het beroemde Sluishuis van Hindeloopen. Daarna wandelen we door de Nieuwstad naar de IJsselmeerdijk, om te genieten van het mooie uitzicht over het IJsselmeer, waar op deze prachtige zomerdag veel zeilboten varen. Aan de voet van de IJsselmeerdijk bezoeken we de Nederlands Hervormde kerk van Hindeloopen, en daarna wandelen we door naar de haven aan de noordzijde van het stadje, waar allerlei festiviteiten zijn in het kader van de Visserijdagen. Als we daar arriveren, zingt een Duits shantykoor net haar slotlied 'Santiago', Bij een kraam met vis op ijs krijgen we van een vertegenwoordigster van de Nederlandse Vissersbond uitgebreid uitleg over allerlei vissoorten die in zee langs de Nederlandse kust worden gevangen. Aansluitend drinken we een welverdiende kop koffie op een terras tegenover de haven van Hindeloopen.

Van Hindeloopen terug naar Workum
Vlak buiten Hindeloopen klimmen we de hoge dijk weer op, om dan over het graspad boven op die dijk weer terug te lopen naar Workum. Links van deze zeedijk ligt het natuurreservaat 'Stoenckherne' met verderop de IJsselmeerkust en het IJsselmeer, en aan onze rechterhand hebben we een weids uitzicht over het natuurgebied 'It Warkumer Nijlân'. Op deze dijk passeren we ook de voormalige witte vuurtoren van Workum, vlakbij de bocht in de dijk waar ook de toegangsvaart 'It Soal' naar Workum begint. Langs It Soal lopen we over de hoge Hylperdyk terug naar Workum.
In Workum nemen we plaats op de hoge bank naast de schutsluis, waar het op dit moment van deze dag een drukte van belang is. Hier nemen we onze lunchpauze, met het zicht op de in- en uitvarende plezierjachten.
Na deze pauze lopen we terug naar onze auto, en rijden we verder naar Sloten, waar we vanmiddag onze tweede wandelroute gaan lopen.

Time Out in de StudieStartWeek

Donderdag 27 augustus 2015

'Time out for two' in De Haak van Stenden 

Studeren in het hoger onderwijs
Dat studeren in het hoger onderwijs een serieuze zaak is, is wel bekend. Dat studeren ook hard werken is, weten de serieuze studenten van universiteiten en hogescholen maar al te goed. Je wordt voortdurend uitgedaagd om serieus werk van je studie te maken, en er ook hard mee aan het werk te zijn, al was het alleen al omdat je studieschuld anders onnodig torenhoog zou oplopen, en je daarnaast je er ook van bewust bent dat de samenleving van het hoger onderwijs vraagt dat de lat steeds een beetje hoger komt te liggen.

De klok rond in de SSW2015
Zoals ik eerder deze week al schreef, is afgelopen maandag bij Stenden Hogeschool in Assen, Emmen, Groningen, Leeuwarden en Meppel het nieuwe schooljaar begonnen met de zogenoemde 'StudieStartWeek' (SSW) voor de eerstejaars studenten. Zo'n StudieStartWeek is een goede introductie om kennis te maken met je opleiding, met je medestudenten, met je docenten, met de hogeschool en met het Leeuwarder studentenleven. De hele week worden de studenten van 's morgens vroeg tot 's avonds laat aan het werk gezet met een grote variatie aan werkvormen, om volgende week goed voorbereid van start te gaan met hun nieuwe studie.
Ook in de avond en tot in de nachtelijke uurtjes worden de eerstejaars door de ouderejaars studenten met allerlei feestelijkheden wakker en actief gehouden, in de binnenstad of in de natuur. Geen wonder dat je aan het eind van zo'n week moeite hebt om wakker en kwiek te blijven. Uit ervaring weten we dat deze studenten het weekend nog hard nodig hebben om uit te rusten voor de eerste week van het collegejaar, dat volgende week maandag aanvangt.

Dat's in de Haak
Op een voor studenten enigszins afgelegen plek in het Stenden-gebouw 'De Haak' vleien twee studenten zich aan het eind van de middag neer op de hoekbank, die daar bij de receptie staat voor de gasten die bij Stenden op bezoek komen in het Bestuursgebouw.
Waarschijnlijk trekken de jongen en het meisje zich hier even terug, om op adem te komen voor het grote studentenfeest, het 'Into The Wild Festival', dat straks rond het avonduur als onderdeel van de Leeuwarder StudieStartWeek zal beginnen, en dat nog tot ongeveer middernacht zal gaan duren. Vanwege het slechte weer is dit afsluitende open air-studentenfestival van het Kennisplein op de Kenniscampus verplaatst naar de Leeuwarder schouwburg, De Harmonie.

Time Out for two
Ze zitten nog gezellig met elkaar te praten, nemen enkele programmapapieren door en checken dan ook even de berichtjes op hun smartphone. De jongen en het meisje zakken steeds verder onderuit op de bank, en het duurt maar even of hun 'zitten' is al over gegaan in 'liggen'. In no time liggen beiden in diepe slaap verzonken.
Het zal allemaal wel niet zo zijn gepland, maar de vermoeidheid weegt kennelijk zwaarder dan het restje energie dat ze nog hebben om straks ook het grote studentenfestival bij te wonen. Ook als je intensief studeert, zul je af en toe even gas terug moeten nemen, om tussen alle studiebedrijven door jezelf ook de nodige rust te gunnen, om daarna weer vrolijk en intensief verder te gaan met je studieactiviteiten. In die zin is de StudieStartWeek kennelijk ook een goede introductie om te leren waar, hoe en wanneer je eventjes gas terug moet nemen, om dan ná zo'n time out de volgende uitdaging weer tegemoet te treden.

See you next week
Het zal in de Leeuwarder Harmonie en daarbuiten vanavond vast en zeker een gezellige boel worden, en we wensen al die eerstejaars en ouderejaars studenten die zich met hart en ziel inzetten in de StudieStartWeek nu alvast een welverdiend rustig weekend; dan zien we ze volgende week graag allemaal weer fit en vrolijk terug bij Stenden.
Dan gaat de studie van start!

Lopen, drijven, fietsen, koken, eten, met een spetterende finale

Woensdag 26 augustus 2015 

De schaapskudde komt aan bij de schaapskooi bij de Havelterberg

Actieve seizoensstart
Nu de zomervakantie weer ten einde is, start ook het activiteitenprogramma van Nijkleaster weer op. Als bestuur en vaste medewerkers van de Stifting Nijkleaster beginnen we nu eens niet in Jorwert, maar op de Havelterberg. Om als bestuur en medewerkers persoonlijk nader met elkaar kennis te maken en om dit seizoen gezamenlijk goed van start te gaan, zijn we rond het avonduur bijeen op het Holtingerveld, tussen Havelte en Wapserveen, en brengen we de avond door in de voormalige melkfabriek van Wapserveen.

Bestuursleden en medewerkers van Stifting Nijkleaster

Lopen, drijven en fietsen
Vanaf de schaapskooi op de Havelterberg lopen we onder leiding van onze organisator-medebestuurslid Bert Hummelen aan het eind van de middag over de Havelterberg naar het Holtingerzand, waar we schaapherder Jelle met zijn stagiaire-schaapherder Lonneke ontmoeten bij de kudde van zo'n 485 Drentse heideschapen. Met de herders en de kudde wandelen we over de schapendrift terug naar de schaapskooi ten noorden van Havelte.
Vervolgens fietsen we tussen het Westerzand en het Oosterzand richting Wapserveen, waar we op zoek gaan naar 'De Olde Fabriek' van Mia & Sieb, waar we de rest van de avond als stichtingsbestuur zullen verblijven voor een informele bestuursvergadering en een avondmaaltijd.

Kookworkshop in De Olde Fabriek

Koken
Vanavond zomaar aan tafel aanschuiven voor een diner zit er niet in. We moeten alle acht zelf aan het werk om tijdens een kookworkshop in de restaurantkeuken onze eigen avondmaaltijd te bereiden. Jan Henk en ik werpen ons op om twee verschillende frisse salades als voorgerecht te maken. Sietske en Gerko koken een smaakvolle zomerpaddenstoelensoep, en Corry en Henk bereiden het hoofdgerecht, bestaande uit een vleesschotel met puree van knolselderij. Hinne en Bert zorgen voor een ware smakensensatie in hun warm dessert van Fries suikerbrood, rood fruit en ijs.

Tafelgesprek met lekker eten

Eten
Als hardwerkend keukenteam zorgen we met de nodige humor en gezelligheid voor een overheerlijke avondmaaltijd in vier gangen. Tijdens de maaltijd is er dan volop gelegenheid om naast het gesprek over ons dankbare werk voor Nijkleaster ook in een aangename informele setting met elkaar te praten over allerlei andere zaken die we in ons leven belangrijk vinden en die ons bezig houden.

Dessert tot slot

En dan die spetterende finale
Maar na al dit zoet komt nog het zuur, want als we laat in de avond op onze fietsen vanuit Wapserveen weer terug willen keren naar onze auto's op de Havelterberg, blijkt dat de weersvoorspelling van slecht weer meer dan uit is gekomen. Er lijkt geen eind te komen aan de aanhoudende regen. Aangezien het al laat in de avond is, is nog langer wachten geen optie meer, dus we besluiten om maar gewoon door te zetten. Dus door de stromende regen fietsen we als snel peloton door het nachtelijk duister over de Havelterberg. Dat heeft ook wel weer iets, om zo als team door dik en dun van A naar B te gaan. Deze spetterende finale kan voor ons de pret niet meer drukken, want we zien terug op een door Bert prima georganiseerde teamactiviteit. Een mooi begin van ons Nijkleaster-seizoen, waarin we ons allen weer van harte zullen inzetten om ook in het komende jaar weer veel goede dingen te doen voor Nijkleaster in Jorwert, en voor allen die hun belangstelling tonen voor het waarde(n)volle werk van dit nieuwe klooster in het Friese Jorwert.

Jettie wenst ons een goede reis in haar laatste "Stiltecentrum"

Dinsdag 25 augustus 2015 

De laatste presentatie van Jettie Holwerda in het Stiltecentrum van Stenden

Stiltecentrum in Ontmoetingscentrum
Gisteren ging de StudieStartWeek 2015 van Stenden Hogeschool van start. Eerstejaars studenten worden deze week onder andere wegwijs gemaakt in het hogeschoolgebouw van de locatie waar ze hun studie aanvangen. De Nederlandse vestigingen van Stenden Hogeschool staan in Assen, Emmen, Groningen, Leeuwarden en Meppel.
Leeuwarden heeft aan de noordzijde van haar hogeschoolgebouw een mooi Ontmoetingscentrum, waarin ook het Stiltecentrum van Stenden Hogeschool is gehuisvest. Te midden van de beide gebedsruimtes voor onze islamitische en boeddhistische studenten bevindt zich de stiltekapel voor de christelijke studenten, die zich bijvoorbeeld voor meditatie, gebed en/of stilte voor enige tijd willen terugtrekken. Deze stiltekapel wordt ook voor andere doeleinden gebruikt, waarbij we onder andere denken aan een herdenkingsplek ingeval een student of medewerker van onze hogeschool is overleden.

Veranderende symboliek 
Het hele jaar door is deze stiltekapel opengesteld voor iedereen die de behoefte voelt om hier de stilte te zoeken en te vinden.
Jaar in jaar uit heeft Jettie Holwerda - voorheen onze collega, maar al geruime tijd oud-collega van Stenden - haar inspiratie en haar creativiteit ingezet om deze stilteplek met de nodige variatie op passende wijze in te richten en aan te kleden. Waar de christelijke symboliek aanvankelijk de boventoon voerde in de tijd dat de Christelijke Hogeschool Nederland nog een protestants-christelijke signatuur had, zagen we de symbolen in de loop van de jaren van het ontstaan en de doorontwikkeling van Stenden Hogeschool steeds meer verschuiven naar een meer algemene symboliek, met hier en daar voor de (her)kenner en voor wie dat graag (nog) wil(de) zien een vleugje religieuze invloed. Zo ontwikkelde het Stiltecentrum zich in de loop van de jaren door, parallel aan de ontwikkelingen binnen onze hogeschool.

Kleurrijk Stenden
Maar zoals aan alles, komt ook aan de inzet van Jettie Holwerd helaas een eind. Jarenlang hebben we genoten van haar prachtige presentaties in het Stiltecentrum. Ook in deze Studiestartweek vind ik hier weer zo'n mooie presentatie.
Jettie heeft deze keer de rijke samenstelling van onze hogeschoolgemeenschap verbeeld met de klompen, die zijn beschilderd met de nationale vlaggen van de locaties waar Stenden haar vestigingen heeft, waaronder in het buitenland ook in Thailand, in Qatar, in Zuid-Afrika en op Bali. Die rijkdom van onze nationaliteiten, religies, talen en culturen komt ook terug in de kleurrijke paraplu die de achtergrond vormt van haar display op het altaar in de kapel.

Een goede reis gewenst
En dan die grote koffer op het altaar, zo mooi beschilderd, en beschreven met een inspirerende tekst. Die koffer en die tekst verwijzen naar de reis die onze Stenden Hogeschool wil gaan ondernemen met de NHL Hogeschool, op weg naar een gefuseerde, nieuwe hogeschool. Op de koffer spreekt Jettie Holwerda de wens uit dat wij een aantal zaken meenemen op die fusiereis, zoals: Zorgvuldigheid, Zorgzaamheid, een Gezonde wedijver, en ook Aandacht voor elkaar.
En zoals elke reiskoffer een kofferlabel draagt, heeft Jettie ook aan deze fusiereiskoffer een label gebonden. Jettie Holwerda wenst ons een goede reis, en sluit dan na haar groet af met de mededeling dat dit haar laatste "Stiltecentrum"-presentatie is.
Wij zijn Jettie als hogeschoolgemeenschap onze grote dank verschuldigd voor haar prachtige en vaak veelzeggende presentaties in dit Stiltecentrum van voorheen de Christelijke Hogeschool (Noord-) Nederland (CHN) en momenteel Stenden Hogeschool.
We zullen haar mooie en inspirerende creaties node missen; en nu maar hopen dat na deze betrokken inspirator een nieuwe evenzo bevlogen student of medewerker het stokje van Jettie zal overnemen. Ik ben nu al benieuwd wat diens eerstvolgende creatie hier in dit waarde(n)volle Stiltecentrum zal zijn.

StudyStartWeek - #SSW2015 - Where everything begins

Maandag 24 augustus 2015 

Nieuwe studenten Hoger Hotelonderwijs in de Canteen @ Stenden

StudieStartWeek 2015
De jaarlijkse StudieStartWeek (SSW) is de algemene introductieweek voor alle aankomende eerstejaars studenten van Stenden Hogeschool. Deze week staat in het teken van het ontdekken van je studiestad en het kennismaken met medestudenten en met opleidingsdocenten. Ook maak je tijdens de StudieStartWeek nader kennis met je opleiding, en vooral ook met het onderwijssysteem 'Probleemgestuurd Onderwijs (PGO) van Stenden. Het SSW-team van Stenden Hogeschool wenst alle eerstejaars studenten vooral ook veel plezier tijdens de StudieStartWeek en natuurlijk veel succes met je studie!

Where everything begins
Vandaag is het weer een gezellige drukte van belang in de Nederlandse Stenden Hogeschool-vestigingen in Leeuwarden, Emmen, Meppel, Assen en Groningen. Eerstejaars studenten zoeken hun weg om aansluiting te vinden bij de opleiding en bij de SSW-groep waar ze een groot deel van deze eerste werkweek mee zullen doorbrengen. Als ik vanmorgen door de Canteen van Stenden Hogeschool Leeuwarden naar een vergadering in het onderwijsgebouw loop, zie ik dat de studenten van de opleiding Hoger Hotelonderwijs inmiddels zijn ingedeeld in groepen. Eerstejaars studenten en hun ouderejaars begeleidende studenten zijn herkenbaar aan de verschillend gekleurde t-shirts met alle hun eigen opdruk (zoals Student en Host), die ze allen dragen. Voor eerstejaars studenten is zo ook snel te zien tot welke gastheer- en gastvrouw-studenten zij zich kunnen wenden als zij vragen hebben over het programma, of over enig ander onderwerp.

#SSW2015
De Studiestartweek 2015 wordt zoals elk jaar ook nu weer uitgebreid ondersteund door allerlei media.
Zo is er een speciale SSW-website gemaakt, waarmee je als student toegang krijgt tot alle beschikbare informatie.
Die website geeft je bijvoorbeeld toegang tot de Facebook-pagina van de StudieStartWeek.
Verder bevat de website onder andere informatie over de weekprogramma's van de StudieStartWeek van de afzonderlijke opleidingen, wordt informatie gegeven over de boekenlijsten, en is in een FAQ-list snel antwoord op de meest voorkomende vragen (Frequent Asked Questions) te vinden.
Ook beide leden van ons College van Bestuur (CvB) maken hier van de gelegenheid gebruik om alle nieuw-inkomende studenten van harte welkom te heten in onze hogeschoolgemeenschap. Zowel de voorzitter van het CvB Leendert Klaassen als de vice-voorzitter van het CvB Klaas-Wybo van der Hoek begroeten de nieuwe studenten met een persoonlijk woord van welkom.
Ook de media laten zich niet onbetuigd. Zo is er een Nieuwspagina, een StudieStartWeek-TV-zender (SSWTV), dagelijks verschijnt er een SSWDaily-krant, en er is een SSWRadio-programma.
Een video-impressie van de eerste dag van deze Studiestartweek - waaraan ook de NHL Hogeschool en hogeschool Van Hal Larenstein aan deelnemen - is nu via internet al beschikbaar.
En je kunt de StudyStartWeek app downloaden, zodat je je programma, alle updates, presentaties en contactadressen 24/7 bij de hand hebt. Met deze interactieve app kun je ook je mooiste fotomomenten delen.

Wapke Posthumus-Janzen exposeert in De Hege Stins

Zondag 23 augustus 2015 

Quilt van Wapke Posthumus-Janzen in De Hege Stins van Stiens

Het quilten eigen gemaakt
Tot en met deze week exposeert Wapke Posthumus-Janzen uit Tzummarum haar quilts in de ontvangsthal van De Hege Stins te Stiens.
Nadat en omdat ze in 1995 in Amerika veel quilts had gezien, wilde ze de techniek van het quilten ook wel eens proberen.
Wapke vertelt; "Dat leek mij heel leuk. Door middel van boeken en tijdschriften heb ik mij de kunst van quilten eigen gemaakt."

Een uit de hand gelopen hobby
Nu kun je wel stellen dat het voor haar een uit de hand gelopen hobby is geworden. Omdat ze graag alle technieken wilde proberen en leren, heeft ze in de afgelopen jaren heel veel quilts gemaakt. Er zijn inmiddels zo'n twintig grote dekens gemaakt, en verder veel wandkleden, en ook heel veel kleine quilts.
Wapke Posthumus-Janzen: "Niet alles is meer in mijn bezit, want ik heb al veel cadeau gedaan. Ik vind het fijn om nu in De Hege Stins te mogen exposeren."

Familiedag 2015 in het Zuiderzeemuseum van Enkhuizen

Zaterdag 22 augustus 2015

Demonstratie netten boeten op Urk (1905) in Zuiderzeemuseum te Enkhuizen 

Zuiderzeemuseum
De jaarlijkse familiedag van Durkje haar familie vindt vandaag plaats in en nabij Enkhuizen.
Vanmorgen komen we bijeen bij het entreepaviljoen van het Zuiderzeemuseum, om van daaruit met de veerboot naar de waterwerken bij de kalkovens in het vissersdorp te varen. Van daaruit verspreidt iedereen zich om 11.00 uur over het buitenmuseum van het Zuiderzeemuseum.

Open vuur in de bronstijdboerderij

Omdat in dit weekend de bronstijdboerderij open is en in vol bedrijf is, begin ik daar.

Vissersdorp

Panharing bakken op Urk (1905)

Daarna bezoek ik in het vissersdorp onder andere de touwslagerij, het verhalenhuis, de borstelmakerij, en wandelen we langs de demonstraties van de levende geschiedenis van het eiland Urk in de jaren rond 1905.
Hier vind je onder andere een demonstratie netten boeten en haring bakken.

Libel op gedroogde schar

Libel op schar
Buiten hangt aan een lang snoer de schar te drogen.
Niet alleen de betalende bezoekers hebben belangstelling voor het schardrogen. Ook een prachtige libel heeft op één van deze gedroogde platvissen een plekje gevonden.







Van haring tot spekbokking
Daarna lopen we door de polder om de molen heen, langs de visrokerij en de veldschuit naar de binnenplaats achter de schilderswerkplaats, waar we gezamenlijk lunchen.
Na deze pauze lopen we langs de apotheek en de bakkerswinkel naar de voormalige basisschool uit het Friese Kollum, gelegen tegenover de oude dorpskerk in de kerkbuurt. Hier bezoeken we onder andere ook het postkantoor, de smederij, de mandenmakerij en de snoepwinkel. Daarna vervolg ik de route langs de kuiperij, de zeilmakerij, om vervolgens langs de stadsgracht ook de slagerij, de kaaswinkel en het filmhuis te bezoeken. In de oude dorpsboerderij van het Friese Baard bekijk ik samen met de hier aanwezige vrijwilliger het notulenboek van de Raad van Toezicht van de boerenleenbank die vroeger in deze dorpsboerderij te Baard was gehuisvest. Allerlei financiële zaken van bijvoorbeeld voormalige ondernemers van de Friese dorpen Baard, Jorwert, Mantgum en Weidum worden hierin beschreven, met verzoeken, overwegingen en besluiten.
Na een uitvoering gesprek met de vrijwilliger van de stoomwasserij wandel ik door naar de visserijhaven, waar in een rookhok een groot aantal haringen tot bokking worden gerookt.

Haring tot spekbokking roken in het rookhok van het Zuiderzeemuseum

IJgenweis
Om 16.00 uur zijn we na de oversteek met de veerboot vanuit Enkhuizen weer terug op de parkeerplaats, vanwaar we naar het Streekbos Paviljoen bij Bovenkarspel rijden. Na een drankje op het buitenterras sluiten we deze familiedag af met een barbeque aan het water, op dit terras van Restaurant IJgenweis. Voor onze familie is vanavond ook de sterrenwacht geopend, dat wij tussen de bedrijven door kunnen bezoeken in het Streekbos Paviljoen, waarin zowel de sterrenwacht als ook IJgenweis is gehuisvest.

De scholen zijn ook hier in Stiens weer begonnen

Donderdag 20 augustus 2015 

Ook in Stiens zijn de basisscholen weer begonnen

De scholen zijn weer begonnen
Deze week zijn in het noorden van Nederland de scholen weer begonnen. Basisscholen, scholen voor voortgezet onderwijs en het lager en middelbaar beroepsonderwijs hebben de deuren weer geopend om leerkrachten en leerlingen na de zomervakantie in de gelegenheid te stellen om onderwijs aan te bieden en te genieten. Op de toegangswegen naar scholen buiten en binnen de bebouwde kom ontstaat dan weer het vertrouwde straatbeeld van schoolgaande kinderen, hun ouders en docenten. Voor het verkeer is het dan vóór, tussen èn ná schooltijd weer oppassen geblazen bij het inschatten hoe deze schoolgaanden in het verkeer al dan niet zullen reageren op medeweggebruikers.

Let op schoolgaande kinderen
Aan het begin van het schooljaar zijn kinderen bijvoorbeeld nog vol van hun vakantieverhalen en van de spanning van een nieuw schooljaar. Veel kinderen lopen en fietsen dan een voor hen nog nieuwe route naar school. En alle andere verkeersdeelnemers zien in deze startweken na een lange tijd van zomervakantie weer schoolgaande kinderen op de weg. Voor iedereen is dat weer even wennen.
Met de jaarlijkse actie 'De scholen zijn weer begonnen' maakt Veilig Verkeer Nederland (VVN) ons allen extra alert op deze scholieren in het verkeer. Immers, hoe beter iedereen rekening houdt met elkaar, hoe beter het is voor de verkeersveiligheid.

Zo veilig mogelijk naar school
'De scholen zijn weer begonnen' is één van de bekendste campagnes van Veilig Verkeer Nederland. Deze verkeersveiligheidsactie loopt in elke regio in de eerste twee weken van het nieuwe schooljaar. Overal in de regio vind je dan signalen, die je erop wijzen dat de jeugd weer naar school gaat. Je kent die tekens vast wel, bijvoorbeeld de spandoeken langs de weg met de tekst 'De scholen zijn weer begonnen'. Die moedigen automobilisten en andere weggebruikers aan rekening te houden met kinderen die na de zomervakantie weer naar school gaan. Posters en ansichtkaarten ondersteunen de boodschap van het veel grotere buitenmateriaal.
De boodschap is duidelijk: kinderen moeten zo veilig mogelijk naar school kunnen gaan en naar huis kunnen gaan. 

Sandwichborden in Stiens
Ook in onze woonplaats Stiens wordt - evenals in de afgelopen jaren - weer aandacht gevraagd voor schoolgaande kinderen in het verkeer. Voorheen hingen langs alle toegangswegen van Stiens de lange spandoeken met daarop de aanduiding dat de scholen weer zijn begonnen. Maar ook dit jaar is het - evenals vorig jaar - anders, want nu zijn bij de invalswegen van onder andere Stiens grote sandwichborden geplaatst met daarop de welbekende signaaltekst en foto's van schoolgaande kinderen. Eén van die sandwichborden staat bij de voormalige spoorwegovergang aan de Pim Mulierwei in Stiens.

Alie Kielstra exposeert in Stiens

Dinsdag 18 augustus 2015 

Bijke op de vloer, geschilderd door Alie Kielstra

Kunst en vrijheid
Tot en met eind september 2015 exposeert beeldend kunstenares Alie Kielstra (uit Menaam) enkele schilderijen in het gemeentehuis van onze gemeente Leeuwarderadeel in Stiens. Het thema van deze expositie is 'Schilderen van binnenuit'.
Alie Kielstra: "Ik zie heel veel mooie dingen om me heen, en ik zou alles wel willen vastleggen,” 
Dat 'vastleggen' doet Kielstra ook, maar ze veroorlooft zich daarbij steeds grotere vrijheden. 'Kunst' is voor Alie een ander woord voor 'vrijheid'.

Schilderen en vrijheid
Het eigenlijke onderwerp van haar schilderijen is daarmee het schilderen zelf geworden, en óók het omgaan met de verf. Ook daarbij permitteert Alie Kielstra zich alle vrijheid. Kielstra zet de verf dik op, krast er dan in, schuurt en schraapt vervolgens gedeelten weg. Alie werkt met thinner en plamuur, en zet laag over laag. Soms verwerkt ze stukken papier of lood in haar schilderijen. Zo ontstaan grillige structuren, die steeds meer de hoofdrol gaan opeisen. En dat alles in een sober palet van aardkleuren en blauwtinten, die het werk een verstilde voornaamheid geven.

Van zichtbare werkelijkheid naar zelfstandig beeld
Het schilderen zelf is voor Alie Kielstra een proces van wikken en wegen; van interactie tussen kunstenaar en kunstwerk. Kielstra: "Het schilderij reageert op jouw ingrepen, en daar reageer je zelf weer op." 
Zo 'groeien' haar schilderijen eerder organisch, dan dat ze worden 'gemaakt'. 
Al schilderend verwijdert Alie zich steeds verder van haar oorspronkelijke uitgangspunt. Zo'n startpunt kan een schetsje zijn van een paar bomen, gemaakt naar aanleiding van een foto. Het onderwerp raakt tijdens haar schilderproces steeds meer op de achtergrond. Er ontstaat een zelfstandig beeld, dat zijn wortels nog wel heeft in de zichtbare werkelijkheid, maar er steeds verder los van komt en staat. Het is het resultaat van de vrijheid die Kielstra tijdens haar werk voor zichzelf heeft gecreëerd.

Landschap en expressie van binnenuit
Het landschap biedt Alie Kielstra alle mogelijkheden om haar eigen weg en haar persoonlijke expressie te vinden. Haar inspiratie vindt Kielstra in de natuur. Het landschap is haar belangrijkste thema. Daar ervaart Alie rust; daar ondergaat ze de verschillende sferen van de seizoenen, en daar laat ze zich betoveren door de schoonheid van wolkenluchten en bomenpartijen. "Dat snuif je op, leg je vast in je geest, en dat neem je mee naar huis,'' zegt Kielstra. Die beelden, herinneringen en indrukken zijn voor Alie de uitgangspunten van haar schilderijen. Die worden dan als het ware 'van binnenuit' geschilderd. 

Dieren en figuratie
Toch waagt Alie Kielstra zich ook aan thema’s waarbij dat minder het geval is. Zo schildert Kielstra vaak en graag dieren: honden, paarden, schapen, geiten en vogels. Dat zijn onderwerpen die haar noodzaken om dichter bij haar visuele uitgangspunt te blijven, en vast te houden aan de figuratie.
Eén van de dieren-schilderijen in deze expositie is het schilderij 'Bijke op de vloer'.

Open mij, mijn ogen, mijn verstand, mijn hart en ziel, en raak mij aan

Zondag - Kleastersnein - 16 augustus 2015 

In het koor van Nijkleaster op Kleastersnein

Wij stellen ons open

voor Uw werkelijkheid, God.

Voor Uw woorden,

die komen aanwaaien van boven,

die ons zijn overgeleverd uit het verleden,

die diep in ons wonen.

Kleastersnein
Aan het eind van deze zomervakantie - en daarmee het begin van het nieuwe seizoensprogramma - gaan we bij Nijkleaster in Jorwert vandaag van start met de eerste Kleastersnein, de eerste kloosterzondag van ons nieuwe jaarprogramma.
Deze ochtendviering wordt georganiseerd in de Sint-Radboudkerk van Jorwert, onder verantwoordelijkheid van de Pioniersplek Nijkleaster en de kerkelijke PKN-streekgemeente Westerwert. 
Voorganger is de pionierspredikant Hinne Wagenaar, van Nijkleaster en Westerwert.

Wy wolle ús iepenstelle foar Jo wurklikheid, God.

Foar Jo wurden,

dy't oanwaaien komme fan boppen,

dy’t ús oerlevere binne út it ferline.

dy’t djip yn ús wenje.

Iepenje my en reitsje my oan
De opkomst is prima, want er moeten twee extra rijen stoelen worden bijgeplaatst in het koor van de kerk. Als bij aanvang van de viering op de vraag van de voorganger blijkt dat alle aanwezigen de Friese taal verstaan, voelt de pionierspredikant zich vrij om deze dienst in het Fries te leiden. Voor wie de Nederlandse taal de voorkeur verdient, liggen de Nederlandstalige liedbundels klaar in de kerk, en in de orde van dienst staat de schriftlezing in de Nederlandse taal. Zo kan iedereen in haar/zijn voorkeurstaal volgen en meedoen.
Vandaag gaat het inhoudelijk over 'Het verlangen om open en/of geopend te worden’.
Nadat de bijna 50 aanwezigen hartelijk welkom zijn geheten, beginnen we met het openingslied "Iepenje my, myn eagen, myn ferstân, myn hert en siel foar Jo goedens, en reitsje my en ús oan."

Effata! Ga open!
Na de lezing van Psalm 146 (naar Huub Oosterhuis) zingen we 'Godlof wy moatte sjonge' op de melodie van 'Wij moeten Gode zingen' (Lied 713).
Daarna volgt de schriftlezing uit het evangelie naar Marcus; over Jezus die een dove man beter maakt.
In zijn preek gaat dominee Wagenaar in op de verschillende verhaallijnen van zo'n bijbelverhaal.
De eerste lijn is de oppervlaktelijn, waarin je leest wat er feitelijk gebeurt als een man met een beperking (doof) bij Jezus wordt gebracht, en Jezus de dove geneest.

Mens zijn - en omgaan - met een beperking
Een tweede laag zou over jezelf kunnen gaan.

• Zijn wij zelf - wellicht op overdrachtelijke wijze - ook beperkt? 
• Hoe goed kun jij bijvoorbeeld naar een ander luisteren, en hoe goed kun jij met je medemens spreken? 
• En ben ik bijvoorbeeld in staat om mijn naaste vanuit het duister in het licht te laten gaan en staan? 
• Waar ligt daarin dan misschien mijn beperking?

Je zou jaloers kunnen worden op die dove man, die zo snel van zijn beperking wordt verlost. Wij weten dat in ons leven alle veranderingen ten goede meestal veel langzamer gaan dan in dit verhaal (als er bij ons tenminste al verbetering optreedt). Maar gunnen wij onszelf de tijd ook wel om ten goede te veranderen?

Voor wie zorg jij?
Een derde laag in dit verhaal ontdek je als je je realiseert dat de dove man door anderen wordt meegenomen en bij Jezus wordt gebracht.
Als je die actie eens als een spiegel jezelf voorhoudt, stel je daarmee jezelf de vraag of jij wel eens iemand meeneemt naar iemand, naar iets, of naar een plek die die ander zo hard nodig heeft. Draag jij wel eens iemand naar een ander, met daarbij de vraag om voor hem/haar goed te zorgen?

Aanraken en openen
Opvallend is ook de uitroep van Jezus bij de genezing van de dove: "Effata!" ("Ga open!"). Het klinkt als gebed & gebod tegelijk.
Kennelijk is er (in elk geval in dit verhaal) een relatie tussen 'aangeraakt worden' en 'geopend worden'.
Voor de persoonlijke meditatie in het stiltemoment na de preek, en voor wie straks deelneemt aan de kloosterkuier, en voor wie na deze viering nader met elkaar in gesprek gaat over deze viering, en voor wie straks vanuit deze viering de nieuwe week in gaat, geeft dominee Hinne Wagenaar ons een samengestelde vraag mee: 

"Wat is het waarvoor jij zou willen worden geopend?, 

en wat is daar dan voor nodig?, 

en wat zou jij daar zelf aan willen bijdragen, 

voor je naaste, 

of voor jezelf?"

Liefde metterdaad
Na de preek volgt dan een moment van stilte, ter overdenking van de vragen die ons zojuist zijn meegegeven. Tijdens dat meditatiemoment klinkt om 10.00 uur hoog in de kerktoren de klokslag die ons het uur van de dag met gedempte klanken in de kerkzaal meldt. De stilte die daar dan weer op volgt, wordt even later doorbroken door een muzikaal intermezzo van de pianist-organist.

"Liefde luidt de naam der namen waarmee Gij U kennen laat.

Liefde vraagt om ja en amen,

ziel en zinnen metterdaad."

Dan zingen we Lied 791: 'Leafde, foar de tiden berne" ("Liefde, eenmaal uitgesproken") en daarop volgen de gebeden, afgesloten met het gezamenlijk bidden van het "Onze Vader" ("Us Heit").

Wês in sinnestriel, want in oar hat der ferlet fan

Na de kollekte - ondersteund door twee kleine dio's ('diakenen in opleiding') - sluiten we voorafgaand aan de Zegen af met het prachtige slotlied van de Friese dichter Fedde Schurer: "In spyltúch bin ik yn Gods hân", waarmee óók al weer zoveel is gezegd van wat wij aan boodschap & opdracht vandaag de nieuwe week mee binnendragen, opdat de woorden van ons gezang geen woorden blijven, maar daden worden, want dan zing (sjong) ik : 

"Ik sjong foar elke earme siel dy't yn it leed ferslacht

fan de alderearste sinnestriel en 't wiken fan de nacht."

Plan your steps

Donderdag 13 augustus 2015 

Cover van de Academic Calender 2015-2016

Nieuw hogeschooljaar in zicht 
Over ruim twee weken begint binnen Stenden Hogeschool het nieuwe hogeschooljaar 2015-2016. Na de zomervakantie komen studenten en medewerkers uit alle windstreken, vanuit alle werelddelen weer bijeen om samen een nieuw collegejaar op te starten. Niet alleen de lesroosters dienen dan tijdig beschikbaar te zijn, maar ook de overall jaarkalender voor het nieuwe collegejaar. Een nauwgezet proces van plannen en afstemmen heeft er ook dit jaar weer toe geleid dat de "Academic Calender 2015-2016" voor het komende collegejaar tijdig beschikbaar is.

Academic Calender 2015-2016
De Academic Calender van Stenden University of Applied Science verschijnt in diverse uitvoeringen, waaronder deze kleine kalender op zakformaat. Deze kleine kalenders liggen op veel plekken in de hogeschool, om ze mee te nemen voor gebruik in het komende hogeschooljaar. En uiteraard is de meer gedetailleerde versie van deze jaarkalender tijds- en plaatsonafhankelijk ter inzage via ons intranet IStenden. Het is voor alle studenten en medewerkers een onmisbaar document om je studie en/of werkzaamheden zo goed en efficiënt mogelijk te plannen.

Content
In een oogopslag vind je voor alle vijf moduulperiodes onder andere welke de onderwijs-, studie- en toetsweken zijn, wanneer het hogeschoolgebouw gesloten is of gewijzigde openingstijden heeft, wanneer de moduulroosters gepubliceerd worden, wanneer de bijzondere feestdagen en schoolvakanties en de bijzondere hogeschoolactiviteiten zijn, en ook de uniforme lestijdentabellen van alle vijf Nederlandse hogeschoolvestigingen is overzichtelijk vermeld.

Plan your steps
Nu al is de nieuwe Academic Calender gepubliceerd. Deze Academic Calender 2015-2016 van Stenden Hogeschool kreeg voor het komende collegejaar als passende titel mee: 'Plan your steps'.

Jong en âld syket Jo

Snein 9 augustus 2015 

De iepen romte fan greide en loft, by Nijkleaster yn Jorwert

Iedereen zoekt U, jong of oud,

speurend langs allerlei wegen.

Prelude op sneintemoarn
Lykas alle sneinen begjinne wy ek op dizze betide sneintemoarn ús nije wike mei de útstjoering fan it radioprogramma 'Prelude' fan Omrop Fryslân Radio. Ek hjoed bringt Omrop Fryslân Radio ús wer in oere geastlike muzyk, en in koarte oertinking foar dizze dei en wike.
Hjoed wurdt de oertinking fersoarge troch Hinne Wagenaar, de dûmny fan de tsjerklike gemeente Westerwert (Jorwert, Weidum, Jellum & Bears) en ek pionierspredikant fan Nijkleaster yn Jorwert.

It kloppet net
Dûmny Wagenaar fertelt dat it pioniersplak fan Westerwert en fan Stifting Nijkleaster en fan it Misjonêr Wurk fan de Protestânske Tsjerke yn Nederlân in fernijingsplak is yn it Fryske Jorwert, in plak fan 'Stilte, Besinning  en Ferbining'.
Wol gauris wurdt dan frege of Nijkleaster fan doel is om God wer werom te bringen nei Jorwert, wêr't men dan doelt op it ferneamde boek fan Geert Mak (Hoe God verdween uit Jorwert, 1996).
Wagenaar leit út dat dit tinken net kloppet, want dat tinken giet noch út fan (ferâlderde) konsepten en gedachten oer tsjerke en maatskippij.  

Iedereen zoekt U, jong of oud,

speurend langs allerlei wegen.

kronkelig, vreemd, of recht, vertrouwd -

Meester, waar kom ik U tegen?

Lit jo fine troch God
Nijkleaster wol him júst net blyn stoareagje op (ferâlderde) tsjerklike strukturen en systemen. God is net ôfhinklik fan soksoarte fan strukturen en systemen.
Nijkleaster biedt jo - yn alle frijheit - wol struktuer fan in dei yn Nijkleaster. Sintraal steane; Stilte, Besinning en Ferbining.
Yn Nijkleaster wolle wy besykje te lústerjen, en oan te sluten by de iepenheid fan de minsken, en by de iepen romte fan de greiden en fan de loften.

• Wy bringe God net.
• Wy besykje God te finen.
• Of noch leaver: Wy besykje ús fine te litten!

Iedereen zoekt U
In oere letter sitte wy yn tsjerke, yn De Hege Stins fan Stiens.
En wat bart de dan? Hokker liet sjonge wy tidens dizze moarnstsjinst?
Foargongster dûmny Desirée Scholtens lit ús in liet sjonge, dat sûnder naad oanslút by wêr't dûmny Hinne Wagenaar earder fan'e moarn op doelde.
Wy sjonge fan'e moarn Liet 837, mei ek de wurden fan it earste fers:

Iedereen zoekt U, jong of oud,

speurend langs allerlei wegen.

kronkelig, vreemd, of recht, vertrouwd -

Meester, waar kom ik U tegen?

Eens vindt U ons, bij dag of nacht,

moe van ons zelf en zonder kracht,

dorstend naar liefde en zegen.

Harkje?
Wa't de oertinking fan dûmny Hinne Wagenaar (nochris) harkje wol, gean dan mar nei ûndersteande weblink, en gean dan mei jo kompjoetermûs nei de 49e minút. Dan folget de oertinking fan fiif minuten, ófslutend mei passende muzyk.
Klik op: Prelude fan 9 augustus 2015.

Wolkom

 Kom mar ris del, en lit jo fine ...

... by Nijkleaster, ... yn Jorwert

Wolkom!

Zomers vakantiediner in Kaap Hoorn

Zaterdag 8 augustus 2015

|Gezinsdiner op een mooie zomeravond in Paviljoen Kaap Hoorn

Tussen de zomervakanties
Voordat onze zomervakantie afloopt en voordat vier andere gezinsleden nog op vakantie gaan, benutten we deze zaterdagavond om als gezin bijeen te komen in Paviljoen Kaap Hoorn aan de oever van het Hoornse Meer.
Het biedt ons de gelegenheid om met drie van ons terug te blikken op de afgelopen zomervakanties in Nederland, Duitsland, Frankrijk en Spanje, terwijl we met de andere vier nog vooruitblikken op de meer exotische vakantiereizen die zij nog zullen maken naar Costa Rica & Panama en Sri Lanka.

Over nu en later
Daarnaast staan we stil bij waar iedereen zoal mee bezig is en mee aan de slag gaat, en uiteraard wordt Pieter door ons in het zonnetje gezet vanwege zijn recente afstuderen aan de twee Master-opleidingen van Stenden Hogeschool (MISM) en van London Metropolitan University (MA), met daarbij tot ieders vreugde ook direct al zijn nieuwe baan bij de Provinsje Fryslân, waar Pieter over twee weken zal beginnen te werken. En zo genieten we buiten op het terras van dit aangename zomeravonddiner, en van het aangename gezelschap van elkaar.

Resumé van onze 2e pelgrimstocht 2013-2015

Dinsdag 4 augustus 2015 

Onze 2e pelgrimage eindigt bij de kathedraal van Santiago de Compostela

Na de eerste ook een tweede pelgrimage
Het jaar 2012 heeft voor Durkje en mij in het teken gestaan van onze eerste pelgrimage over de Spaanse camino. In de periode van 2005 tot en met 2012 hebben we onze 3.366 kilometer lange eerste pelgrimage van Sint-Jacobiparochie naar Santiago de Compostela en van Zwarte Haan naar Cabo Fisterra afgerond. Dat was een project van zeven jaren.
Daar bleef het niet bij, want de goede ervaringen met onze eerste pelgrimage hebben ons gemotiveerd om er nog een tweede pelgrimstocht aan toe te voegen. Dat is de pelgrimage van het Franse Le Puy-en-Velay naar het Spaanse Santiago de Compostela geworden. We hebben deze tweede pelgrimstocht afgelegd in de jaren 2013 en 2014 en tenslotte volbracht in 2015.

Terugblik
Na het afronden van dit tweede pelgrimageproject past het om eens terug te blikken op deze bijzondere wandeltocht, die veel van ons heeft gevraagd, maar die ons ook heel veel heeft geboden.
Als we de balans nu opmaken, kan zonder twijfel worden gezegd, dat het alle inspanningen meer dan waard is geweest om zoveel kilometers te lopen, want ook dit tweede pelgrimspad heeft ons in veel opzichten veel geschonken; het vele dat we niet hadden willen missen, en het goede waarvoor we God, elkaar en allen die deze pelgrimage mede mogelijk maakten, zo dankbaar zijn.

Tweede van de vier Franse startplaatsen voor pelgrims
We hebben er indertijd voor gekozen om zoveel mogelijk de beschreven historische pelgrimsroutes te volgen.
Frankrijk kent van origine vier belangrijke startplaatsen of doorgangsplaatsen, waar pelgrims uit allerlei windstreken bij elkaar kwamen, om van daaruit verder te trekken naar Santiago de Compostela. Vanuit deze vier steden - Vézelay en Le Puy-en-Velay en Parijs en Arles - kon en kun je als pelgrim je pelgrimage aanvangen of vervolgen op de vier klassieke Franse routes:
De Via Lemovicensis, die begint in Vézelay, is de route die wij al hebben gelopen in de richting van de Pyreneeën, naar Saint-Jean-Pied-de-Port.
De Via Podiensis, die begint in Le Puy-en-Velay, en die ook in de richting van de Pyreneeën, naar Saint-Jean-Pied-de-Port gaat, is de route die wij voor onze tweede pelgrimage hebben gekozen. Het eerste traject van deze route van Le Puy-en-Velay tot Montréal du Gers liepen we in 2013, en het tweede deel van deze route van Montréal du Gers naar Saint-Jean-Pied-de-Port liepen we tijdens onze eerste pelgrimage al in 2011, dus die hebben we nu niet opnieuw gelopen, teneinde de onze beschikbare wandeldagen uitsluitend te hoeven besteden aan de vele pelgrimsetappes die we nog niet hebben gelopen.
Vanuit Saint-Jean-Pied-de-Port zijn we in 2014 op de noordzijde aan de voet van de Pyreneeën naar Frans Hendaye/Spaans Irún gelopen, waar we in Irún de aansluiting vonden op eerst de Camino del Norte en daarna de Camino Primitivo naar Santiago de Compostela.

Resumé
Hieronder volgt in 28 items een - nimmer volledig - resumé van onze inmiddels afgeronde tweede pelgrimage:

• De afstand die we wandelend hebben afgelegd, is 1.637 kilometer;
• We hebben die afstand in 73 dagen gelopen;
• Gemiddeld liepen we 22,4 kilometer per dag;
• Deze wandeldagen vonden plaats in de jaren 2011 en in 2013 t/m 2015; totaal dus over 4 jaren verspreid;
• Om de meerdaagse tochten te maken, hebben we viermaal gebruik gemaakt van een zomervakantie en eenmaal hebben we in een meivakantie gelopen.
• We liepen in de kou van het vroege voorjaar aan de voet van de Franse Pyreneeën, maar ook in de zomerse hitte van het Spaanse platteland;
• Ons tweede pelgrimspad liep door Frankrijk en Spanje;
• Van de 73 dagen liepen we 35 dagen door Frankrijk en 38 dagen in Spanje;
• Op onze twee pelgrimspaspoorten staan tientallen pelgrimsstempels, als bewijs van doortocht en/of overnachting;
• Behalve dat we de hele afstand liepen, hebben we voor terugreizen meestal gebruik gemaakt van de de taxi, maar ook wel eens van de bus als die gelegenheid zich voordeed;
• Onderweg sliepen we meestal in onze caravan, maar incidenteel ook in een refugio of in een hotel.
• Als pelgrim leef je ook van wat je onderweg vindt, zoals veel soorten vruchten, van allerlei soorten brood (van supermarkt, bakker en venter) en van de karakteristieke streekgerechten van horeca en van particulieren;
• De ene dag ben je urenlang nat van aanhoudende regen, en andere dagen van het zweet omdat je urenlang zonder beschutting in de volle zon loopt;
• Voordat je het gelukzalige gevoel van een goed nachtverblijf en een voedzame pelgrimsmaaltijd mag genieten, moet je de ontberingen onderweg doorstaan, zoals: blaren, verbranding door felle zon, wonden door valpartijen, dorst, vermoeidheid, oververhitting en/of uiteenlopende insektenbeten;
• We liepen in grote lijnen van oost naar west, en staken daarbij allerlei waterwegen over, zoals sloten, kanalen, rivieren, (stuw)meren en zeebaaien;
• Langs het pad word je geleid door allerlei soorten wegwijzers, in diverse kleuren, materialen en met allerlei symbolen; maar soms sta je stil op belangrijke beslispunten waar de essentiële wegwijzers ontbreken;
• Je loopt door een aaneenschakeling van verschillende taalgebieden, zoals bijvoorbeeld: Frans, Baskisch en Spaans;
• De vele kilometers wegen en paden voerden ons door allerlei landschappen met een grote verscheidenheid aan flora & fauna, tijdens voorjaar en zomer, bij heel verschillende weertypes;
• Je loopt over smalle bospaden, steile bergpaden, blubberige boerenlandwegen, natte en droge graspaden, kilometerslange steentjespaden, kaarsrechte Romeinse wegen, door de smalle berm van drukke autowegen, over stapstenen bij doorwaadbare plaatsen in riviertjes, over koud beton en heet asfalt, door rul zand en strand, en over dikke boomstammen, heuvelopwaarts en heel voorzichtig over een rotsachtige berghelling bergafwaarts; voorbij die volgende bocht is het altijd maar weer afwachten waar en hoe je verder loopt;
• Overal zijn honden: loslopend op erven, aan kettingen, klein en groot, blaffend en jankend, ze liepen soms even met ons mee, maar nooit zijn we door een hond gebeten;
• Het pelgrimspad loopt door landschappen met zichtbare tekens van de prehistorie, en verderop loop je door Middeleeuwse straatjes, en dan ineens langs gebouwen van futuristische architectuur;
• De ene dag loop je meer dan tien kilometer over een paradijselijk stil bospaadje door een donker bosperceel en een andere dag loopt je vele kilometers door een lawaaierig en druk bedrijventerrein met industrie en zwaar ronkende motoren van grote transportvoertuigen;
• We kochten voor onze verzameling onderweg zo'n honderd verschillende pelgrimsansichtkaarten, met daarop aanduidingen van bijvoorbeeld het pelgrimspad, afbeeldingen van Sint Jacob/Santiago of van pelgrimsattributen, zoals de Jacobsschelp, de kalebas, de pelgrimsstaf en/of het zwaardkruis;
• Ik versleet in die drie jaren twee paar wandelschoenen;
• Als pelgrims passeer je allerlei uitingen van oude en nieuwe vroomheid in hout en steen, zoals wegkruisen, schilderijen, beelden en (andere) Jacobalia, begraafplaatsen, klooster, kapellen, dorpskerkjes, basilieken en kathedralen; overal zie je de tekenen en voel je de aanwezigheid van God; als je dat wílt (leren) zien tenminste;
• Pelgrims onderweg vertellen je onderweg over hun beleefde (Gods)ervaringen, die hen als een warme deken overvielen, en waar ze geëmotioneerd over vertellen, op een wijze die zij voordien niet voor mogelijk hadden gehouden;
• En elke kilometer hebben Durkje en ik samen gelopen; gezegend met een goede gezondheid, en zoveel lieve mensen die ons onderweg begroetten, omringden, verzorgden en vergezelden.
• De rest – en dat is veel – is niet in woorden uit te drukken; pelgrims (h)erkennen en weten dat maar al te zeer;
• Om elkaar hun belevenissen te vertellen, hebben pelgrims onder elkaar bij wijze van spreken aan een half woord genoeg; toch duurt elke ontmoeting van pelgrims voor je gevoel altijd te kort, want er is – ook na alles wat al is gezegd - altijd nog zoveel meer om te vertellen en om naar te luisteren.

Alle 73 etappes van onze pelgrimstocht van Le Puy-en-Velay naar Santiago de Compostela
Voor ons heeft het tweede pelgrimspad achtereenvolgens uit de volgende 3 (4) pelgrimsroutes en 73 dagtrajecten bestaan:

1. Le Chemin de Compostelle, van Le Puy-en-Velay naar Saint-Jean-Pied-de-Port, waarvan de 745 kilometers van alle 31 dagtrajecten zijn beschreven in mijn weblog van 25 januari 2014;
2. Le Chemin vers Compostelle, van Saint-Jean-Pied-de-Port naar Irún, waarvan de 75 kilometers van alle 4 dagtrajecten zijn beschreven in mijn weblog van 23 juni 2014;
3. El Camino del Norte, van Irún naar Unquera/Bustio, waarvan de 370 kilometers van alle 18 dagtrajecten zijn beschreven in mijn volgende 18 weblogs:

- van Irún naar San Sebastián;

- van San Sebastian naar Zarautz;

- van Zarautz naar Deba;

- van Deba naar Iruzubieta;

- van Iruzubieta naar Gernika;

- van Gernika naar Lezama;

- van Lezama naar Bilbao;

- van Bilbao naar Portugalete;

- van Portugalete naar Ontón;

- van Ontón naar Castro-Urdiales;

- van Castro-Urdiales naar El Pontarrón de Guriezo;

- van El Pontarrón de Guriezo naar Laredo;

- van Laredo naar Bareyo;

- van Bareyo naar Santander;

- van Santander naar Mogro;

- van Mogro naar Santillana del Mar;

- van Santillana del Mar naar Comillas;

- van Comillas naar Unquera;

4. El Camino del Norte & El Camino Primitivo, van Unquera/Bustio naar Santiago de Compostela, waarvan de 447 kilometers van alle 20 dagtrajecten zijn beschreven in mijn weblog van 4 augustus 2015.

Via bovenstaande 21 weblinks zijn dus de pelgrimsrapportages van alle 73 dagtrajecten van onze tweede pelgrimage vanuit het Franse Le Puy-en-Velay en via de Spaanse Camino del Norte & Camino Primitivo naar Santiago de Compostela te raadplegen.
Elk dagverslag bevat een praatje bij een plaatje.
Door met de muis op de bijgeplaatste foto te klikken, verschijnt een vergroting van die foto op het beeldscherm.

Camino Primitivo

Dinsdag 4 augustus 2015 

Cover van de routegids van de Camino Primitivo

Splitsing van Camino Primitivo en Camino de la Costa
In de jaren 2014 & 2015 bewandelden Durkje & ik de Camino del Norte deels via de Camino Primitivo, van Irún (2014) via Oviedo (2014 & 2015) naar Santiago de Compostela (2015).
Wie pelgrimeert over de Camino del Norte moet op een gegeven moment een keus maken om de pelgrimstocht te vervolgen volgens de Camino de la Costa of volgens de Camino Primitivo.

• De Camino de la Costa (ook wel de Camino del Norte por la Costa genoemd) blijft vanaf Sebrayo eerst nog de Noord-Spaanse kust volgen tot aan Ribadeo, en buigt dan pas naar het zuidwesten af naar Santiago de Compostela.
• De Camino Primitivo (de oudste van alle Spaanse bedevaartsroutes) volgt de Noord-Spaanse kust maar tot aan Sebrayo, en buigt dan al via Villaviciosa en Oviedo in zuidwestelijke richting af naar Santiago de Compostela.
• De verschillende pelgrimsgidsen die wij kennen, leggen het splitsingpunt van deze beide varianten op verschillende plaatsen. Zo noemt de ene routegids de plaats Sebrayo, een ander routeboekje noemt Grases/Casquita, en ook de bedevaartsstad Oviedo wordt wel genoemd als de splitsing van de beide camino's. 

Routekaarten Camino Primitivo
Bij het bewandelen van de Camino del Norte en in het verlengde daarvan de Camino Primitivo hebben Durkje en ik gebruik gemaakt van de verschillende routegidsen die je als pelgrim momenteel ter beschikking staan.
Eén van die door ons gebruikte routegidsen is gemaakt door Hans van den Breul, die deze camino in 2010 liep, en daarvan een routegids maakte, die hij regelmatig update teneinde zijn gids zo actueel mogelijk te houden.

• Deze pelgrimsgids van Hans van den Breul bestaat hoofdzakelijk uit uitvouwbare routekaarten van de Camino Primitivo. 
• Hans heeft de route opgedeeld in 18 etappes, van Bustio tot aan Santiago de Compostela. Daarmee koos hij voor een aanlooproute in vier etappes van de Camino del Norte naar Sebrayo, en van daaruit gaan de daaropvolgende 14 etappes van de Camino Primitivo via Villaviciosa en Grases/Casquita en Oviedo naar Santiago de Compostela.
• Met maximaal 5 Jacobsschelpjes geeft hij aan wat de zwaarte van elke etappe is.
• De routegids bevat ook een lijst met nagenoeg alle overnachtingsadressen langs de Camino Primitivo.
• Achterin deze routekaartengids vind je van elke etappe een hoogteprofiel afgebeeld.
• De kaarten geven de hoofdroute aan, maar hier en daar zijn ook routevarianten ingetekend en kort beschreven.
• Verder bevat deze pelgrimsgids enkele inleidende teksten, over bijvoorbeeld: het verhaal achter de pelgrimage, waarom pelgrimeren, het ontstaan van de pelgrimsweg, wie was Jacobus de Meerdere, praktische informatie voor onderweg en enkele fotobladen die een beeldimpressie geven van de route.
• Achterin de gids wordt kort informatie gegeven over een mogelijk vervolg na Santiago de Compostela, over de uitlooproutes voor pelgrims naar Finisterre en naar Muxia.

18 etappes van Bustio naar Santiago de Compostela
De totale afstand van de 18 etappes uit deze routegids is ongeveer 447 kilometer.
Durkje en ik hebben de 18 etappes van deze pelgrimsgids gelopen in 20 dagen, met een gemiddelde afstand van bijna 22,5 kilometer per dag.
Omdat we van de 10e etappe als extra - omdat het hier zo mooi is - ook de hoge bergvariant via de Alto de Hospital hebben gelopen, hebben we deze routegids uiteindelijk 19 dagen gebruikt, over een totale afstand van 468 kilometer.
We liepen de etappes uit deze pelgrimsroutegids op de volgende dagen:

• Etappe  1 van Bustio naar Llanes over 25,3 kilometer op 26 juli 2014;
• Etappe  2 van Llanes naar Ribadesella over 29,1 kilometer op 28 juli 2014;
• Etappe  3 van Ribadesella naar Colunga over 20,1 kilometer op 29 juli 2014;
• Etappe  4 van Colunga naar Villaviciosa over 17,2 kilometer op 30 juli 2014;
• Etappe  5 van  Villaviciosa naar Pola de Siero over 27,6 kilometer op 31 juli 2014;
• Etappe  6 van  Pola de Siero naar Oviedo over 17,1 kilometer op 1 augustus 2014;
• Etappe  7 van Oviedo naar Grado over 26,5 kilometer op 7 juli 2015;
• Etappe  8 van Grado naar La Espina over 21,4 + 8,9 = 30,3 kilometer op 8 juli 2015 en 9 juli 2015;
• Etappe  9 van La Espina naar Campiello over 10,2 + 13,9 = 24,1 kilometer op 9 juli 2015 en 10 juli 2015; 
• Etappe 10 van Campiello naar La Mesa over 14,3 + 18,2 + 4,6 = 37,1 kilometer op 10 juli 2015 en 12 juli 2015 en 14 juli 2015;
• Etappe 10B als berg-variant via Alto del Hospital van Borres naar Lago over 20,9 kilometer op 13 juli 2015;
• Etappe 11 van La Mesa naar Grandas de Salime over 16,8 kilometer op 14 juli 2015;
• Etappe 12 van Grandas de Salime naar A Fonsagrada over 25,2 kilometer op 15 juli 2015;
• Etappe 13 van A Fonsagrada naar Cádavo Baleira over 24,4 kilometer op 16 juli 2015; 
• Etappe 14 van Cádavo Baleira naar Lugo over 30,6 kilometer op 17 juli 2015;
• Etappe 15 van Lugo naar Puente Romano (Ferreira) over 19 + 10,2 = 29,2 kilometer op 19 juli 2015 en 20 juli 2015;
• Etappe 16 van Puente Romano (Ferreira) naar Arzúa over 20,6 + 13,6 = 34,2 kilometer op 20 juli 2015 en 22 juli 2015;
• Etappe 17 van Arzúa naar Monte del Gozo over 19,4 + 15,7 = 35,1 kilometer op 23 juli 2015 en 24 juli 2015;
• Etappe 18 van Monte del Gozo naar Santiago de Compostela over 4,4 kilometer op 24 juli 2015;

Via de Meester naar de Knecht
De Camino Primitivo is een aanrader voor de ervaren pelgrim, die bijvoorbeeld al de Camino Francés heeft gelopen. Maar ook voor de pelgrim in spe is dit een hele mooie start-optie. Je zou ervoor kunnen kiezen om de hele route van de Camino del Norte (vanaf Irún) met de Camino Primitivo (via Oviedo naar Santiago de Compostela) te gaan lopen, maar voor wie dat te ver en te lang vindt, bestaat er ook de optie om de Camino Primitivo pas in Oviedo te beginnen. Spanjaarden zullen dat bijzonder toejuichen, want het oude Spaanse pelgrimsrijmpje "Quien va a Santiago, y no va a Salvador, visita al criado, y olvida al Sefior" roept de pelgrim op om eerst langs de aan de Meester (Jezus, de Verlosser, Salvador) gewijde kathedraal van Oviedo te gaan en dan pas naar de aan de vazal/knecht (Jacobus, de discipel-apostel, Santiago) gewijde kathedraal van Santiago de Compostela te gaan. Of in het Nederlands: "Wie gaat naar Santiago, en niet naar El Salvador, bezoekt de vazal, en vergeet de Meester".
In religieus opzicht is er dus veel voor te zeggen om een korte pelgrimage van ongeveer 320 kilometer zoals de Camino Primitivo in Oviedo te beginnen, om dan in ruim twee weken naar Santiago de Compostela te pelgrimeren.
Durkje en ik hebben afgelopen zomer gemerkt dat deze benadering (van Oviedo naar Santiago de Compostela; en/of van de Meester naar de Knecht) veel Spanjaarden, maar ook veel andere pelgrims op veelal praktische gronden (van de beschikbare tijd) ertoe brengt om de Camino Primitivo vanuit Oviedo te bewandelen.

Schoonheid en Gastvrijheid
Niet alleen in religieus en/of spiritueel opzicht is er veel voor te zeggen om over de Camino Primitivo te pelgrimeren. Ook op andere gronden is het aan te raden om deze camino als pelgrimspad te overwegen, want Durkje en ik hebben dag in dag uit buitengewoon genoten van de schitterende binnenlanden van Asturië en Galicië. Het dunbevolkte binnenland van Asturië met zijn onherbergzame berglandschap is bijzonder mooi om te voet te doorkruisen. Je moet er klimmend wel wat voor doen, maar de uitzichten en vergezichten zijn veelal adembenemend mooi. En ook de veelal verstilde agrarische streken van Galicië, met steeds maar weer die schilderachtige dorpjes en buurtschappen, laten je ook heden ten dage nog ten volle zien hoe mooi oud en nieuw Noord-Spanje is.
En - last but not least - er moet gezegd worden dat we elke dag weer werden verrast door de vriendelijke bevolking van Asturië en Galicië, die gastvrij als ze zijn (op slechts een enkele uitzondering na) altijd voor je klaar staan om je als pelgrim, dus als doorgaande vreemdeling, te helpen, om steeds maar weer door te (kunnen) gaan - Ultreia! - alsmaar verder richting Santiago de Compostela. Wat kunnen wij dan nog veel leren van die Asturische en Galicische toewijding en gastvrijheid, ook voor de vreemdelingen die (tijdelijk) in onze steden (en dorpen) wonen.