Proefvisitatie voor International Business and Languages in Emmen

Donderdag 30 april 2014 

De proefvisitatiecommissie in gesprek met de borgingscommissies

Reflectie
Ter voorbereiding op de visitatie in oktober 2015 organiseren we binnen Stenden Hogeschool vandaag in Emmen een proefvisitatie voor de HBO-Bachelor-opleiding International Business and Languages. De medewerkers van deze opleiding hebben een Kritische Reflectie geschreven, waarin men de opleiding heeft beschreven, geanalyseerd en beoordeeld op grond van de kwaliteitscriteria van de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie, zoals die bij de visitatie zullen worden gehanteerd ten behoeve van de accreditatie van deze opleiding voor de komende jaren.
Zo'n proefvisitatiedag wordt georganiseerd om alle deelnemers van oktober 2015 in de gelegenheid te stellen zich optimaal voor te bereiden op het beoordelingstraject dat in het komende half jaar zal worden doorlopen.

Audit
We hebben een proefvisitatiecommissie samengesteld, die is samengesteld uit een onderwijskundige, een Head of School, een afgestudeerde, een werkveldvertegenwoordiger en - onder voorzitterschap van - de manager Quality Assurance van de bestuursstaf van het College van Bestuur.
Deze proefvisitatiecommissie heeft de Kritische Reflectie met alle bijbehorende bijlagen bestudeerd, en gaat vandaag voor nader onderzoek en verificatie allerlei andere opleidingsdocumenten beoordelen, om daarna in gesprek te gaan met de verschillende vertegenwoordigers van deze opleiding.

Proefvisitatie
Het proefvisitatiepanel krijgt ook een rondleiding langs de hogeschoolfaciliteiten aangeboden en gaat daarna gedurende de hele dag in gesprek met studenten, afgestudeerden, docenten, examinatoren, opleidingsmanagers en met enkele vertegenwoordigers van de diverse borgingscommissies, zoals van de examencommissie, de curriculumcommissie, de toetscommissie, de scriptiecommissie, de opleidingscommissie en de externe Werkveldadviescommissie van deze opleiding.
Aan het eind van deze proefvisitatiedag komen we met zijn allen nog een keer bijeen in de proefvisitatiekamer, waar de proefvisitatiecommissie een mondelinge rapportage verzorgt over de voorlopige bevindingen van deze audit.

Vertrouwen
Na vandaag zal van deze auditdag door het auditteam een proefvisitatierapport worden geschreven, dat de opleiding daarna ook zal gebruiken in haar kwaliteitscyclus om waar dat kan nog enkele 'puntjes op de i' te zetten, om ten tijde van de visitatie in oktober met trots te laten zien dat ook deze opleiding van Stenden Hogeschool voldoet aan alle kwaliteitscriteria die gelden voor goede opleidingen in het hoger beroepsonderwijs.
De voorzitter van het auditteam sluit haar plenaire rapportage van de eerste auditbevindingen af met de vaststelling van het auditteam dat deze opleiding met vertrouwen de visitatie van oktober aanstaande tegemoet kan zien.

Pelgrimeren van Berkum naar Wijhe

Woensdag 29 april 2015 

Voorheen kloosterbrouwerij - nu kerk - van Windesheim

De eerste 31 pelgrimsdagen
De eerste pelgrimstocht van Durkje en mij - van het Friese Sint-Jacobiparochie naar het Spaanse Santiago de Compostela - duurde 152 dagen, in de periode van 16 mei 2005 tot en met 21 oktober 2012. Daarna liepen we aansluitend nog vier dagen door naar het ultieme eindpunt van deze pelgrimage op Cabo Fisterra, op de West-Spaanse rotskust van de Atlantische Oceaan.
Van alle 156 pelgrimsdagen schreven we een verslag, dat in combinatie met de onderweg gemaakte foto's een bijzonder document is geworden van een al evenzo bijzondere pelgrimage. Vanaf dag 32 zijn alle dagverslagen in de loop van de jaren gepubliceerd op mijn (deze) weblog. De eerste 31 dagverslagen zijn hier nog niet gepubliceerd, omdat ik in die periode nog geen weblog bijhield.
Om toch het verslag van die hele pelgrimstocht op deze blog te kunnen lezen, ga ik met terugwerkende kracht nog de ontbrekende eerste 31 wandelverslagen op deze weblog plaatsen. Af en toe zal ik zo'n dagverslag hier publiceren. Vandaag ga ik daarmee verder, met het verslag van pelgrimsdag nummer 8, over het traject van Berkum naar Wijhe.

Van Sint-Jacobiparochie naar Santiago de Compostela
Hanzestedenpad van Berkum/Zwolle via Windesheim naar Wijhe
Donderdag 27 oktober 2005 – 24 km
Dag 8: 155,6 - 180 km

Herfstwandeling
Het is herfstvakantie. Een week die zich kenmerkt door uitersten qua weersomstandigheden. In het begin van de week harde, stormachtige wind, gepaard gaand met zware regenval. 
Maar voor donderdag en vrijdag wordt voor de tijd van het jaar uitzonderlijk warm weer voorspeld. Daarom wordt donderdag onze wandeldag van deze vakantieweek. De temperatuur loopt vandaag inderdaad op van 15 tot over de 20 graden Celsius. Heerlijk warm herfstweer met veel zon en af en toe een koele bries.

Berkum en Zwolle
Om 8.45 uur vertrekken we met de auto uit Stiens en om precies 10.00 uur start onze wandeldag in Berkum (bij Zwolle) bij de Catharinehoeve. 
Over het Roodhuizerpad lopen we in de richting van de Zwolse wijk Wipstrik. Langs dat pad liggen de voetbalvelden van Be Quick Zwolle. Op het trainingsveld is een herenteam aan het trainen. De bermen van het pad worden op dit moment gemaaid, met als gevolg dat lange rijen bermvegetatie in de lengterichting over het fiets-/wandelpad worden geschoven om dat af te kunnen voeren.
Door enkele woonstraten heen van de wijk Wipstrik komen we uiteindelijk aan bij de Weteringbrug, die ons over het Almelose Water – de Zwolse stadsgracht – voert.
Onder aan de brug, bij het kleine woonwagenkamp, eindigt de 3e etappe. We hebben dan de eerste 2,5 km gelopen.

Soestwetering
Over het fietspad gaan we dan in zuidelijke richting langs het water. Dit fietspad voert ons langs allemaal woonarken, onder een spoorlijn en onder enkele verkeerswegen door, naar het Zwolse bedrijventerrein 'De Marslanden'. Daar splitst het Almelose Water zich in Soestwetering en Nieuwe Wetering.
Wij lopen dan langs de Nieuwe Wetering naar de Hoevenbrug. Hier eindigt de 4e etappe, een traject van slechts 3 km. We hebben tot hier in ruim een uur dan 5,5 km gelopen.
Vanaf de Hoevenbrug gaan we over de Sekdoorndijk langs de afgraving (weer) naar de Soestwetering. Haaks op de Sekdoorndijk staat een brede serie hoogspanningsleidingen. Als we daar onderdoor zijn gewandeld, pauzeren we even bij de fietsbrug over de Soestwetering, één van de vele Sallandse weteringen, die vanaf de 12e eeuw zijn gegraven om dit van oorsprong natte gebied te ontwateren.

De Aalvanger
Vanaf deze fietsbrug volg een langgerekt traject van ruim 3 km langs de Soestwetering, tot aan de Zuthemerweg bij De Aalvanger. Het laatste gedeelte langs deze wetering, de Aalvangersweg, is vandaag voor doorgaand rijverkeer afgesloten, omdat men hier bezig is met het opsnoeien van de hoge bomen die langs deze weg staan.
Bij de Aalvanger eindigt ook de 4 km lange vijfde étappe. In de twee uren die we nu hebben gelopen, hebben we ongeveer 9,5 km afgelegd. Het is nu 12.00 uur.
Op een bankje bij De Aalvanger pauzeren we om wat te eten en te drinken.

Windesheim
Daarna gaat het verder in zuidelijk richting over de Gravenweg, die steeds verder in het veld afwijkt van de Soestwetering. Als we echter een vaart zijn overgestoken, lopen we weer recht op de Soestwetering af om uiteindelijk over de rivierdijk weer langs deze wetering verder te kunnen gaan. Op dit traject komen we vandaag ook de eerste groepjes vriendelijk groetende medewandelaars tegen, die in tegenovergestelde richting lopen. 
Nadat we de Soestwetering zijn overgestoken over een fietsbrug en na een stuk door het veld, komen we bij de Rijksstraatweg, waarvan de parallelweg ons tot het dorpje Windesheim leidt.
Bij de kerk van Windesheim, vroeger een kloosterbrouwerij, komen we Windesheim binnen. 
Kerk en café zijn beide gesloten, dus het wordt ons niet gemakkelijk gemaakt om even naar een wc te kunnen gaan. Maar ook dat lost zich op door de gastvrijheid die pelgrims op hun weg tegenkomen.
Aan de oostzijde van Windesheim lopen we langs de 17e eeuwse Havezathe Huis Windesheim. Bij de grote toegangspoort zien we nog twee 18e eeuwse bouwhuizen, nu in gebruik door een rentmeesters- en makelaarskantoor. Op dit landgoed met parkbos en vijvers in Engelse landschapsstijl staan grote, oude bomen in prachtige herfstgloed. 

Tichelgaten
Dan arriveren we bij het Natuurreservaat Tichelgaten, aan de zuid-oostzijde van Windesheim.
Bij de ingang van dit natuurreservaat van Staatsbosbeheer ontmoeten we een oude dame met twee keffende hondjes en een eindje verder in het bosgebied een bijbehorende oude heer op een klapstoeltje. De man vertelt ons dat ze bezig zijn om bijzondere paddestoelen te zoeken. Dat doen ze al meer dan 20 jaar in dit gebied. Bijzondere soorten worden ter determinatie en onderzoek naar het Nationaal Herbarium Nederland gezonden.
Dit natuurreservaat bestaat uit een groot aantal kleine en grote tichelgaten: grote kleiputten waar in het begin van de 20e eeuw rivierklei werd uitgegraven om te gebruiken in de steenfabrieken die zich hier destijds in de uiterwaarden langs de IJssel bevonden.
Waar we dit natuurgebied weer verlaten, eindigt onze 6e etappe; al weer 7 km erbij. Totaal hebben we nu 16,5 km gelopen.

Herxer Uiterwaarden
Nu lopen we naar de IJsseldijk waar we bij de Herxer Uiterwaarden de hoge rivierdijk beklimmen. 
Vanaf hier hebben we een prachtig uitzicht over de uiterwaarden van de IJssel, hier nog behoorlijk breed, maar in zuidelijke richting steeds smaller wordend.
Voorbij het dorpje Herxen, dat vlak achter de dijk ligt, ontmoeten we tussen twee wildroosters een ouder echtpaar, waarvan de man in dit gebied is geboren. Ze vertellen ons hoe dit uiterwaardengebied er vroeger uit zag: veel in cultuur gebracht, met veel vee op de momenten dat het water laag bleef. In de winter was hier in de uiterwaarden ook de ijsbaan, waar je in de beschutting van de hoge rivierdijk mooi kon schaatsen op een grote natuurlijke ijsvloer.
Maar, zo zeggen ze, de uiterwaarden worden niet meer in cultuur gehouden, maar teruggegeven aan de natuur om o.a. zoveel mogelijk vogels te herbergen. “Maar die vogels waren er toch vroeger ook”, verzucht het echtpaar. “Toen lag het er nog zo netjes bij; tegenwoordig laat men alles maar op zijn beloop”, zo vinden ze.
Ik herken de discussie zoals die ook in de Friese Bildthoek wordt gevoerd. Ook daar wordt eeuwig strijd gevoerd over het feit of in cultuur gebracht buitendijks land wel teruggegeven moet worden aan de invloeden van de zee. Zo wordt het Nederlands landschap voortdurend mede door de tijdgeest bepaald. 

De Paddenpol
Na bijna 4 km komen we uit bij De Paddenpol, waar de rivierdijk het verlengde van de Rijksstraatweg - Het Anem - raakt. Hier, na totaal 20,5 km rusten we weer even om wat te eten en te drinken, en om te genieten van de warme herfstzon.
In dit gebied ontmoeten we veel meer wandelaars en fietsers dan tijdens al onze voorgaande wandeldagen. Het feit dat we inmiddels zuidelijker wandelen, het schitterende wandelweer en dat we hier op een welbekend Lange Afstands Wandelpad lopen, zal er waarschijnlijk toe bijdragen dat we vaker dan voorheen mensen ontmoeten die op identieke wijze genieten van ons mooie Nederlandse landschap.

IJssel
En dan beginnen we aan ons laatste deel van vandaag: het traject van ongeveer 2 km door Natuurreservaat Buitenwaarden Wijhe, langs de IJssel in zuidelijke richting naar Wijhe, ons beoogd eindpunt voor vandaag. Dit is één van de meest vogelrijke gebieden van de IJssel.
We zijn hier nog precies op tijd, want over 3 dagen worden deze Buitenwaarden voor de wintermaanden afgesloten, tot 1 mei 2006.

Wijhe
Nadat we bij Wijhe de rivierdijk zijn overgestoken, wandelen we door het centrum van Wijhe naar het NS-station van Wijhe. We hebben dan ongeveer 24 km gelopen in ruim 5 uren.
Met de trein van 15.32 uur vertrekken we naar Zwolle, waar we om 15.43 uur arriveren. 
Daar huur ik even een OV-fiets om daarmee vervolgens naar Berkum te fietsen om daar onze daar geparkeerde auto af te halen.
Na enige tijd arriveer ik weer - met de fiets op het fietsenrek van de auto - bij het Zwolse NS-station. De fiets gaat weer terug naar de stalling en met Durkje rijd ik weer huiswaarts met al wéér een mooie dag achter de rug.

Expositie van leerlingen van Edgar de Cruijer in De Hege Stins

Maandag 28 april 2015 

Het schilderij 'Tieners' van Connie Versteeg

Realistische schilderijen
Tot 15 juni 2015 kan de schilderijententoonstelling van de leerlingen van Edgar de Cruijer in De Hege Stins te Stiens worden bezocht. De in Stiens wonende kunstschilder Edgar de Cruijer biedt enkele dagdelen in Leeuwarden schilderlessen aan in een cursus 'Realistisch schilderen', waarbij de schildertechniek, de materialenkennis, de individuele schilderbegeleiding en ook de gezelligheid centraal staan. Edgar de Cruijer geeft les in de oude technieken van het realistisch schilderen en van het fijnschilderen, zoals we dat van de 'oude meesters' kennen.

Leren kijken en veel oefenen
Schildertalent moet je ontwikkelen, en daarvoor is veel oefening nodig, met een goede begeleiding, om het nodige inzicht te verkrijgen. Schilderen is ook vooral leren kijken. Stap voor stap maak je tijdens je schilderlessen vorderingen, om tot een steeds beter resultaat te komen.
De huidige schilderijententoonstelling in De Hege Stins bestaat uit 34 schilderijen, gemaakt door twintig leerlingen van de 'meester', allen woonachtig in Fryslân, waarvan negen uit Stiens. Van Edgar de Cruijer hangt er ook een schilderij - een stilleven - bij.

Tieners van Connie Versteeg
Twee van de schilderijen in deze expositie zijn geschilderd door Connie Versteeg uit Leeuwarden. In dit weblogbericht is haar hier en nu tentoongestelde schilderij 'Tieners' afgebeeld.
Het is niet de eerste keer dat Connie Versteeg in Stiens schilderijen exposeert. In mei 2012 exposeerde ze al eens in het Gemeentehuis van de gemeente Leeuwarderadeel te Stiens.

Koningspad 5 - Rondje Bakkeveen onder het wakend oog van Allard

Maandag 27 april 2015 - Koningsdag

Veldpad langs een dobbe in De Duinen bij Allardsoog

Koningspad
De wandelgids 'Koningspad' die ik in 2013 al kreeg op Vaderdag, gaan Durkje en ik vandaag voor de vijfde maal gebruiken, namelijk voor de voorlaatste van de zes wandelingen van deze reisgids. We gaan verder met de volgende etappe door de benedenloop van beekdal de 'Boorne', ofwel het beekdal van het Koningsdiep, in het Fries ook wel Alddjip (Ouddiep) of Boarne genoemd. Deze rivier ontspringt bij Allardsoog nabij Bakkeveen, meandert in noordwestelijke richting door Fryslân, om vroeger uiteindelijk uit te monden in de voormalige Middelzee.

Etappe 5 = Rondje Bakkeveen onder het wakend oog van Allard
De wandelgids waar we vandaag mee op pad gaan, is geschreven door mijn ex-collega, de landschapsjournalist Fokko Bosker, die ook de vierdelige wandelserie 'Friesland voor Lanterfanters' schreef. De wandelgids 'Koningspad' heeft als subtitel 'Lanterfanten door het beekdal Koningsdiep'.
Vandaag wandelen Durkje en ik de vijfde etappe, over een afstand van 20 kilometer, van Siegerswoude langs Bakkeveen en dan via Een-West weer terug naar Bakkeveen. De wandelaar-auteur gaf deze route als titel mee: 'Rondje Bakkeveen onder het wakend oog van Allard'.

Voorwerk bij Siegerswoude
Om 9.30 uur beginnen we op het kruispunt Voorwerk bij Siegerswoude. De temperatuur is nu 9 graden Celsius, en die loopt gedurende de dag op naar 13 graden Celsius. Het is lichtbewolkt en er waait de hele dag een stevige en frisse wind. Als de zon het wint van de wolken en van de koude wind, is het aangenaam warm, maar als de wolken even vóór de zon langs schuiven en de frisse wind vrij spel heeft, is het best nog behoorlijk fris om te wandelen, zeker als je tegenwind hebt.
Maar niet getreurd, want het is onze hele wandeldag droog en schitternd wandelweer.
Durkje en ik lopen eerst vanaf het Voorwerk langs de Bakkeveensche Vaart in de richting van Bakkeveen.

Door De Bakkeveenster Duinen

De Bakkeveenster Duinen
Bij de brug over de Bakkeveensche Vaart tegenover de Slotplaats van Bakkeveen, gaan we een bospad op in noordoostelijke richting. In het bosperceel passeren we een enorme beuk. We steken verderop de Mjûmsterwei over, en dan komen we in het prachtige natuurgebied van De Bakkeveenster Duinen.
Door het bos en over de heide wandelen we door dit duinachtige landschap, waarin het frisse, jonge groen van de berken mooi fris contrasteert met het nog behoorlijk kleurloze heideveld.
Verderop steken we de Mjûmstewei weer over, om zo mogelijk even een kop koffie te scoren bij de de bessenboerderijwinkel van 'It Fryske Hiem'. Die blijkt echter gesloten te zijn, dus we keren onverrichterzake weer om naar de Duinen, om dan door dit mooie natuurgebied naar Nieuw Allardsoog te lopen.
Deze horeca-accommodatie is nog niet open voor het publiek. Directeur-eigenaar Bert Zijlstra heet ons binnen welkom. Ze zijn hier bezig om het 'Koningsconcert' op deze Koningsdag voor te bereiden dat hier aan het eind van de middag zal plaatsvinden. De beroemde bandoneonist Carel Kraaijenhof en de Argentijnse pianist Juan Pablo Dobal zullen hier vanmiddag concerteren, en aansluitend is er dan nog een Argentijnse proeverij. En dit Argentijnse feestje wordt afgesloten met een zogenoemde 'Asado': een Argentijnse barbecue. Kortom, een mooi Koningsdag-evenement op deze zonnige Koningsdag, georganiseerd in samenwerking met de 'Stichting Beekdallandschap Koningsdiep', de stichting waarvan ook onze huidige wandelroute 'Koningspad' van uitgaat.

Paardenbloemen rondom het Harensche Bosch

Het brongebied van het Koningsdiep
Bij de Grensweg (Fryslân-Groningen) nemen op een picknickbank een lunchpauze, onder het wakend 'Allards oog', op de gevelsteen van het oude huis tegenover deze picknickplaats.
Daarna wandelen we naar het Harensche Bosch, gelegen in de provincie Gronigen. Langs de bosrand loopt een ree, die zich snel uit de voeten maakt in het glooiende weiland, dat schilderachtig geel kleurt van de pas bloeiende paardenbloemen.
Als we (weer) op de Bremerweg komen, zien we naar het westen vóór ons het veel lager gelegen komvormige beekdallandschap waarin het Koningsdiep ontspringt. Hier vóór ons ligt dus het brongebied van het Alddjip, dat vanaf hier zo'n 40 kilometer in westelijke richting door Fryslân meandert.
Daarna lopen we over dezelfde route weer terug, om voorbij de gevelsteen met het 'Allards oog' door te lopen naar Een-West. Daar nemen we een koffiepauze in Restaurant 'De Drie Provinciën', het eerste adres langs de route waar vandaag koffie wordt geserveerd.

De gevelsteen Allards oog (1785)

Bakkeveen
Dan begint het laatste deel van onze etappe. We wandelen bij Een-West het Mandefjild op (een uitloper van het Drents Plateau), om daarna door het bos en over prachtige - deels holle - heidepaden door dit mooie natuurgebied van It Fryske Gea te gaan. We passeren de Pûpedobbe en gaan dan door De Bakkeveenster Duinen weer terug naar Bakkeveen. In Bakkeveen eindigt deze 20 kilometer lange vijfde wandelroute van het Koningspad.
Omdat wij onze auto vanmorgen hebben geparkeerd op het Voorwerk in Siegerswoude, moeten we eerst nog vanuit Bakkeveen terug wandelen naar het Voorwerk. Daar arriveren we om 15.00 uur. We hebben dan vandaag ongeveer 22 kilometer gelopen. Een mooie route naar en door het brongebied in het in de IJstijd onstane glooiende beekdallandschap van het Koningsdiep.

Maar we zingen het zo graag

Zondag 26 april 2015 

Liturgisch centrum van De Hege Stins in Stiens

Graag gezongen liederen
Vanmorgen schenken we in de kerkdienst in De Hege Stins van Stiens aandacht aan de traditionele liederen van Johannes de Heer en aan de meer eigentijdse Opwekkingsliederen.
Voorganger-pianist in deze ochtenddienst is dominee Jaap Overeem.
We weten allemaal wel dat er in de loop van de jaren in de kerken veel en soms ook fel is gediscussieerd over het al dan niet (meer/weer) zingen van de liederen uit de bundels van Johannes de Heer en van Opwekking.
Vandaag gaat het eens niet over wat je van deze liederen vindt; we gaan ze gewoon samen zingen. We weten dat velen ervan houden om òf de Johannes de Heer-liederen, òf de Opwekkingsliederen, òf beide soorten liederen te zingen.
Mede daarom is het thema van deze kerkdienst dan ook: 'Maar we zingen het zo graag'.

Ik zing jouw lied, jij zingt mijn lied
Gedurende de hele kerkdienst zingen we blokjes van meerdere liederen uit de bundels van Johannes de Heer, van Opwekking en uit de Evangelische Liedbundel. Verder volgen we een reguliere orde van een eredienst, met onder andere gebed, bijbellezing en preek.
In de overdenking onderwerpt dominee Overeem deze door velen zo graag gezongen liederen aan een nadere beschouwing, waarbij hij met name in gaat op de karakteristieken van dergelijke lofzangen, met ook hun onderlinge overeenkomsten. Daarbij wordt ingegaan op wat de waarde van deze liederen is, en hoe God met deze liederen óók tot ons spreekt.
Tussendoor roept dominee Jaap Overeem de gemeente ook op om elkaar de ruimte te geven om elkaars geliefde liederen als gemeente met elkaar te blijven zingen, waarbij het dan best wel eens zal voorkomen dat je een door jou minder geliefd lied zingt, dat voor je medegemeentelid met passie recht uit diens hart komt. Dat zanggenot gunnen we elkaar toch?

Maak een vrolijk geluid voor de Heer
Laten we - jong en oud - dus met respect voor elkaars smaak, en met acceptatie van elkaars voorkeur voor liedkeus de lofzang vooral gaande houden.

Zing ik jouw lied, 

dan zing jij mijn lied, 

en daarmee zingen we samen een loflied voor de Heer.

Uit de diepte van de tijd

Cover van de 2e dichtbundel van Berthe A. Zwama

Zaterdag 25 april 2015

Een dichter blijft dichten

Een schrijver wil schrijven, en een dichter wil dichten. Als de eerste publicatie het licht heeft gezien, smaakt dat voor schrijver en lezer veelal naar meer, dus verschijnt er dan ook nog wel eens een volgende publicatie. Zo ook hier.

Toen de tijd en de woorden en de tijdwoorden aan de dichteres waren geschonken; toen pas kon jaren later een nieuwe verzameling gedichten uit de diepte van de tijd geput.

Uit de diepte van de tijd 

Twee weken geleden kreeg Durkje van haar naaste collega de dichtbundel 'uit de diepte van de tijd'. De daarin gepubliceerde gedichten zijn van haar collega’s moeder. De gedichten in deze bundel zijn geschreven door Berthe A. Zwama. 

Zeven van de 35 gedichten zijn geïllustreerd met een tekening van Jan Giezen, die ook de vormgeving van deze poëziebundel verzorgde. 

Van de bundel - die deze maand werd gepubliceerd - zijn 500 exemplaren gedrukt.

Dit is de tweede gedichtenbundel van Berthe Zwama. Haar eerste bundel verscheen in 2009 (met een herdruk in 2015), met als titel: 'intimiteit in de ruimte'.

In tijd en ruimte

In deze gedichten van Berthe A. Zwama (geboren in 1942) zijn seizoenen, levensloop en levenskracht belangrijke thema’s. De schrijfster verbindt de binnen- en buitenwereld in toegankelijke, sobere taal; ritmisch gesteld en in heldere beelden verwoord. Het zijn haar persoonlijke observaties van gevoelens, van het leven van alledag, in tijd & ruimte.

Berthe Zwama verstaat de kunst om mooie gedichten te schrijven. Als lezer maak je kennis met een weldoordachte woordkeus; zo treffend en daardoor herkenbaar geschreven. Als lezer voel je iets van de levenservaringen van de doorleefde jaren van deze dichteres. Deze verzen kunnen niet door een jongvrouw zijn geschreven. De lezer voelt in Zwama's gedichten ervaringen van eigen en andermans samenzijn en/of verlies, en deelt op die wijze met de lezer haar gevoel van liefde en/of verdriet. 

Niet voor niets begint het eerste gedicht in deze bundel met de volgende woorden:

'er gaat een groot verlangen uit

naar woorden van kracht en liefde ...'

Daarmee is de toon voor de rest van de bundel gezet.

Dodoma

De opbrengst van deze dichtbundel gaat naar de Renovatie van de kleuterschool en het sanitair van de Iringa Road Mennonite Church van Dodoma, een project van DoopsgezindWereldWerk in Tanzania. Met de opbrengst kan de renovatie van het oude pand van een jonge Doopsgezinde kerkgemeenschap worden gerealiseerd, waarmee de dreigende sluiting van deze kleuterschool van de arme kinderen van Dodoma in Tanzania kan worden voorkomen.

  

Van taal naar betekenis

Ik lees Zwama’s welgeformuleerde bewoordingen en (in) mooie zinnen, met hier en daar opvallende stijlfiguren zoals alliteratie (letterrijm)

Hieronder enkele van die taalparels en -parelsnoeren, door mij uit verschillende van haar gedichten geselecteerd:

• - richt nu je hart op de kracht van je liefde ...
• - ... jouw openheid is een geschenk ...
• - ... in smalle golfjes blauw huppelt het water vrolijk en warm naar me toe ...
• - ... het waaien van de wind wordt wel wat woest ... (ziedaar de alliteratie)
• - ooit zo zonnig bewingerd en beroosd ...
• - ... zingzegt ze zachtjes (een mooiwoord-letterrijm).

Betekenis vanuit de taal

Al bij haar eerste dichtbundel voelde ik dat hier een taalminnend schrijfster aan het werk is, die haar woorden weegt en dan kiest, om zo in een proces van schrijven, schrappen en herschrijven te komen tot poëzie, dat in deze gedichtenbundel vanuit de diepte van de tijd het licht ziet, en dan voor herkenning zorgt en harten raakt.

Het is niet alleen die mooie taal; het zijn niet alleen die mooie woorden, maar het is ook de betekenis die door taal hier aan ervaringen en gevoelens wordt (door)gegeven. 

Wie leest en herleest, vindt bijvoorbeeld: 

- de voorbije levensjaren - in formuleringen als: 'het eens zo rimpelloos bestaan'.

- kenteringen in het leven - in woorden als: 'onschuld .... voorgoed verloren ... voorbij'.

- verzen, gedicht alsof het ware Psalmen zijn - in: 'het woord dat koud en kil de ochtend binnenvalt, is niet in staat zich te hervormen'.

- schijnbare onomkeerbaarheden - terugkijkend met: 'samen waren we, ook als we niet samen waren'.

De rijkdom van het geleefde leven doorgeven

Maar zeker niet alleen getreurd na al die levensjaren, integendeel, want er is ook zoveel moois om op terug te kijken, en om zo van te genieten. Want wat is er nog mooier dan dat je op hogere leeftijd zelf eerst mag weten en voelen, en dan kunt zeggen en schrijven:

'... ik zit niet in de lente van het leven

het bloeien is vanzelf voorbij gegaan

een goede oogst werd mij per slot gegeven

ik zie het koren op mijn akker staan ...'

Dan kun je aan je kinderen en/of kleinkinderen en aan je leerlingen en/of studenten je doorleefde passie tonen in een wijze levensles; dus zeg het hen hartstochtelijk en met klem:

... niks onder de korenmaat mijn kind,

laat schijnen dat licht.

Bestuursvergadering van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG)

Vrijdag 24 april 2015

Bijna 800 mensen waren bij de presentatie van de Mina-Bijbel in Togo

Werken in en met het NBG
Vandaag komen we als bestuur van het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) weer bijeen in het NBG-kantoor te Haarlem.
Tot onze vreugde kunnen we in onze bijeenkomst vandaag als bestuursleden ook wederzijds kennismaken met de kandidaat die we eind mei 2015 in de Ledenraad zullen gaan voordragen als te verkiezen nieuw bestuurder van het NBG. We zijn blij dat deze kandidaat zich op ons verzoek van harte beschikbaar heeft gesteld als mogelijk nieuwe NBG-bestuurder.
Na de behandeling en vaststelling van het verslag van de vorige bestuursvergadering, passeren diverse mededelingen, en bespreken we de diverse contacten met andere organisaties waarmee het NBG samenwerkt en in gesprek is. Zo passeert bijvoorbeeld ook de voortgang op onze samenwerking met het Vlaams Bijbelgenootschap, waarmee het NBG al vele jaren nauw samenwerkt in het Nederlands-Vlaamstalige werkgebied.

Jaarverslaglegging over 2014
Daarna volgen de twee hoofdbestanddelen van deze bestuursvergadering, te beginnen met de Jaarverslaglegging over het kalenderjaar 2014. Meerdere stukken liggen daartoe ter tafel, ter bespreking en ter vaststelling. Zo bespreken we bijvoorbeeld de concepten van het Jaarverslag 2014 (inclusief de Jaarrekening), het Pré-advies dat de bestuursadviescommissie Financieel-Economische Zaken (FEZ) daarnaast heeft gelegd, het Accountantsverslag 2014 en de Verantwoordingsverklaring over 2014.

Bestuurszaken
Tenslotte volgen enkele bestuurszaken. Eerst stellen we de agenda vast voor de Ledenraadsvergadering van eind mei 2015, waarbij we ook de voordrachten vaststellen voor de kandidaten die wij als bestuur ter benoeming aan die Ledenraadsvergadering zullen voorleggen ten behoeve van het bestuur en de landelijke Ledenraad.
Daarna volgt een bespreking van de samenstelling van, de vacatures in en de tweejaarlijkse ontmoeting met de bestuursadviescommissie FEZ.

Dankbare terugblik op bijbelpresentatie in Togo
De vergadering wordt afgesloten met een mooie presentatie van medebestuurder Job Leene, die foto's toont van en vertelt over zijn indrukwekkende decemberreis naar Togo, waar hij als NBG-bestuurslid samen met NBG-medewerker Joyce van de Veen (Hoofd Buitenlandwerk) aanwezig was bij de landelijke publicatie en presentatie van de Mina-Bijbel, die kon worden vertaald, gedrukt en gepubliceerd in Togo dankzij alle giften van leden en donateurs voor het waardevolle internationale bijbel(vertaal)werk van het NBG.
Als na vier uren vergaderen de hele bestuursagenda volledig is afgehandeld, begint het weekend en rest voor mij nog een mooie avondlijke rit door de kop van Noord-Holland, die momenteel prachtige gedecoreerd is met al die langgerekte, kleurrijke bloembollenvelden.

HBO@Work - De arbeidsmarkt van de toekomst

Donderdag 23 april 2015 

Hans de Boer is keynnote speaker - Jaarcongres 2015 - Vereniging Hogescholen

40 jaar HBO@work
Ruim 550 deelnemers staan op de deelnemerslijst van het Jaarcongres 2015 van de Vereniging Hogescholen, de koepelorganisatie waarin de bekostigde Nederlandse hogescholen zich hebben verenigd. Het jaarcongres vindt vandaag plaats in de Nieuwe Buitensociëteit te Zwolle. Vandaag vieren we ook het 40-jarig bestaan van de Vereniging Hogescholen, voorheen ook wel de 'HBO-raad' genoemd.
Het jaarcongres begint en eindigt met een plenair programma, en daar tussenin kan decentraal worden deelgenomen aan een groot aantal Hoorcolleges en Workshops. Gedurende de hele dag is er ook een informatiemarkt, waarin diverse dienstenverlenende organisaties zich aan de deelnemers presenteren.
Het thema van dit Jaarcongres 2015 luidt: 'HBO@WORK - De arbeidsmarkt van de toekomst'.

Openingsprogramma
Om 10.15 uur start het openingsprogramma, onder leiding van de dagvoorzitter Jet de Ranitz, voorzitter van het College van Bestuur van Hogeschool Inholland.
Zij geeft het woord aan de voorzitter van onze Vereniging van Hogescholen: Thom de Graaf.

Presentatie van voorzitter Thom de Graaf  

Thom de Graaf:

• Het loont om een HBO-opleiding te volgen; afgestudeerde HBO-ers vinden snel een baan.
• HBO-studenten zijn steeds meer tevreden over hun opleiding en over hun hogeschool.
• Het bedrijfsleven is positief over de verbreding van de opleidingen in het hoger technisch onderwijs. Het aantal studenten neemt toe in de techniekopleidingen, hetgeen cruciaal is voor de innovatie van het bedrijfsleven.
• De 21e eeuw vraagt om 'reflective professionals', met een onderzoekende houding, omdat de wereld om ons heen steeds sneller verandert. Er bestaan geen zekerheden meer. Dat vraagt om weerbaarheid, wendbaarheid en 'Bildung' in het onderwijs.
• Het Rendementsdenken in het hoger onderwijs is doorgeschoten. We moeten weer terug naar waar het echt om gaat, terug naar bijvoorbeeld 'onderwijsheid'.
• Hogescholen moeten een vrijplaats van kwaliteit worden. Vertikale landelijke sturing vanuit 'Den Haag' (bijvoorbeeld met Prestatieafspraken) past niet bij eigentijdse hogescholen. Hogescholen moeten samen met hun studenten en met het werkveld hun ambities formuleren, en Den Haag moet dat durven los te laten. Politiek, Onderwijs en Bedrijfsleven moeten samen wel de hoofdlijnen scheppen.

Hans de Boer als hoofdspreker
Keynote speaker is vandaag Hans de Boer, voorzitter van de werkgeversorganisatie VNO-NCW.
Hans de Boer:

• Het is ongelofelijk wat ik allemaal te danken heb aan onderwijs.
• Hoe gaan wij - als intercultureel integratievraagstuk - eigenlijk met elkaar om in de hoger onderwijs-instellingen?
• Nederland wordt momenteel omringd door veel internationale ellende, waar we niet echt invloed op hebben, maar die op ons wel invloed heeft. Dat mag ons als open, tolerante, moderne en welvarende samenleving niet verlammen. 
• We creëren onszelf als te klein land, en daarmee doen we onszelf tekort.
• Nederland zou zich ten doel moeten stellen om het meest welvarende land te worden; dan komt er groei en dan komen er banen, en dan komt er een betere samenleving. Ga je land als onderneming beschouwen.
• Wij moeten ons welkom en uitgedaagd voelen.
• Nederland moet mondiaal gekend, erkend en herkend worden; en qua positionering moeten we ons onderscheiden van het uniforme Europa.
• Dat Rendementsdenken is zo slecht nog niet.
• Nederland moet een distributieland worden, en we moeten Nederland als data- en ICT-hub stimuleren.
• We moeten veel meer met projecten werken (ook met Public-Private Partnerships); dat werkt wervend, en biedt voorwaartse energie.  

De toekomst van mens en werk

Het eerste Hoorcollege dat ik vandaag bijwoon, wordt verzorgd door Marjolein ten Hoonte, directeur arbeidsmarktontwikkelingen bij Randstad Groep Nederland.

Marjolein ten Hoonte:

• Deze vier trends veranderen de wereld van werk: Demografie, Technologie, Globalisering en Duurzaamheid.
• Het aantal opleidingen dat we momenteel aanbieden, staat niet in verhouding tot wat er wordt gevraagd.
• Traditionele opleidingen met traditionele 'skills' sluiten niet meer aan bij de skills die werkgevers in de arbeidsmarkt vragen.
• We moeten oog krijgen en houden voor een verloren generatie, die op grote afstand van de arbeidsmarkt komt te staan.
• In Europa lopen we momenteel achter op de gestelde doelen met betrekking tot arbeidsparticipatie.
• We zijn doorgeslagen naar een ‘overbezorgdheidsstaat’.
• Ontwikkeling, Aanpassingsvermogen en Inclusiviteit zijn van essentieel belang voor onze maatschappij. De bedrijven die daaraan voldoen, hebben in de komende jaren bestaansrecht.
• Grote bedrijven die momenteel starten, zijn netwerken van mensen. Bij die bedrijven zelf werken geen mensen meer. Professionals vinden elkaar in die netwerken en gaan met elkaar aan het werk.
• Werk bestaat straks niet meer in een vacuüm: zaken als werken, wonen, leren en leven zullen steeds meer samenvallen.
• Innovatie vraagt nieuwe samenwerkingsverbanden.
• De overheid bouwt nog op oude uitgangspunten.
• Digitalisering moeten we onder de mensen brengen; het onderwijs heeft daar een belangrijke taak in.
• We proberen aan de verkeerde kant te organiseren. Jonge mensen moeten beter worden voorbereid op de uitdagingen die vóór hen liggen.
• Een hele belangrijke groep die ook geen werk krijgt, is de groep van de 45-plussers. Zij kennen de nieuwe arbeidsmarkt niet, en die arbeidsmarkt herkent die groep 45-plussers niet. De uitdaging is hoe we hen weer een plek op de arbeidsmarkt bieden.
• Organisaties moeten rekening houden met alle ontwrichtende krachten, zoals: langer leven.
• We gaan over van de collectieve ‘vaste baan’ naar een individuele 'loopbaan door de arbeidsmarkt'.

Marjolein ten Hoonte noemt enkele cruciale vaardigheden voor de toekomstige arbeidsmarkt, zoals: kritisch denken, sociale intelligentie, innovatief denken, omgaan met cultuur, toepassen van informatietechnologie, multidisciplinair denken, denken als een ontwerper, metacognitie, tijd- en plaatsonafhankelijk samenwerken.

Onderwijsheid en arbeidsmarkt; een klassiek-frisse blik

De tweede workshop die ik bijwoon, wordt verzorgd door Kees Boele, voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool van Arnhem en Nijmegen.

Hij spreekt voor een volle zaal, krijgt alle aandacht. Muisstil luisteren de aanwezigen naar de bespiegelingen van Kees Boele.

Eerst resumeert hij een aantal inhouden van een actuele rapportage van de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid: Nederland is rijk en productief. Dat moet zo blijven, daarom moeten we het verdienvermogen vergroten. Daartoe moet je responsief worden, snel inspelen op nieuwe omstandigheden, Daartoe moet je kennis circuleren. Daartoe moeten onderwijs- en onderzoeksinstellingen differentiëren en herbezinnen op de inhoud,

En over wat we dan onderwijsinhoudelijk moeten doen? Het debat moet verzakelijken, en moet gaan over hoe de skills moeten worden ingevoerd in het curriculum. Maar hoe dat moet? Kees Boele: "Het WRR-rapport geeft geen antwoord op die gestelde vraag".

In de 17^e eeuw was de situatie in heel veel opzichten vergelijkbaar met die van de tegenwoordige tijd. Wat ze toen al deden met onderwijs: Leren leren, werken aan doorzettingsvermogen, met gildes met hun gezellen & leermeesters. De leermeesters hadden het voor het zeggen. Zoiets zou ook goed kunnen in het deeltijdonderwijs, waar die combinatie van vorming en praktijk heel goed samen zouden kunnen gaan.

Kees Boele citeert dan uit een rede van Barlaeus (Amsterdam, 1632), bij de oprichting van de 'Illustere School' in Amsterdam, zeg maar: het huidig hoger beroepsonderwijs: "Verderfelijk is het als je het eerlijke losmaakt van het nuttige".

Boele pleit voor een herwaardering van dingen die we uit het curriculum gekieperd hebben, bv. ethiek, gymnastiek, retorica, etc.

Kees Boele:

• We moeten (onder)wijsheid ontwikkelen.
• Verreweg het meeste leer je in het werk; onderwijs is alleen een toegangsweg naar dat werk.
• Wij moeten oefenen in traagheid. Wij moeten de trage vragen stellen. We moeten nadrukkelijker de verbinding met de praktijk opzoeken: werkend leren en lerend werken.
• Studenten vertelden mij: een klassieke docent inspireert vanuit zijn kennis, kijk uit met 'blended learning', sla er niet in door, werk met meer projecten en meer in de praktijk. Dan doe je recht aan de letters van HBO.
• Veel jongeren hebben last van een desoriëntatie in deze samenleving; ze willen duidelijkheid en structuur, en wij moeten dat in het onderwijs aanbieden.
• We hebben last van het economisch denken.

De arbeidsmarkt: individueel en samen

Het derde hoorcollege dat ik bijwoon, wordt verzorgd door Petra Oden, van de Vereniging van Lectoren, en werkzaam bij de Hanzehogeschool Groningen.

Ze benoemt enkele van de huidige verschijnselen in de arbeidsmarkt, zoals de individualisering versus de behoefte om met elkaar te gaan samenwerken.

Veel ZZP-ers die alleen en zelfstandig werken, laten zich ook wel langdurigere inhuren door opdrachtgevende bedrijven, waardoor je eigenlijk een soort Schijnzelfstandigheid creëert.

Ze doet onderzoek naar de wijzen waarop je banen kunt creëren. Daarbij gaat ze nader in op zaken als: Social Return on Investment, de Participatiewet, een Quotumregeling, Arbeidspools en een aantal elementen van de Wet Werk en Zekerheid.

Debat en verrassende afsluiting
Na alle hoorcolleges en workshops komen we weer met zijn allen bijeen in de grote zaal, waar een forumdebat volgt met de volgende forumleden (op bovenstaande foto van links naar rechts), over hun volgende stellingen:

1. 1. Jules van de Vijver (voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool voor de Kunsten): "Hogescholen die niet snel inzetten op veranderingsmanagement worden irrelevant".
2. 2. Rebekka Verwijs (studente van de Christelijke Hogeschool Windesheim): "Het is onwenselijk om HBO-ers op te leiden tot all round-professionals".
3. 3. Daan Andriessen (lector bij de Hogeschool van Utrecht): "Voor de HBO-studenten van de toekomst is onderzoekend vermogen hun voornaamste toegevoegde waarde".
4. 4. Ron Bormans (voorzitter van het College van Bestuur van de Hogeschool van Rotterdam): "Een betere aansluiting van MBO op HBO begint bij het ... MBO? ... of bij het ... HBO?"
5. 5. Anita Pfauth (docente van de Hogeschool van Leiden): "Huidige kaders en regels maken een goede aansluiting op de arbeidsmarkt onmogelijk".

Na dit debat geeft Jet de Ranitz nog eenmaal het woord aan Verenigingsvoorzitter Thom de Graaf, die met enkele resumerende opmerkingen het inhoudelijke programma afsluit.
Tot slot volgt dan nog een verrassende afsluiting van stand up musician Bart Kiers, die in een grappige stortvloed van gezongen dagcitaten en anekdotes de inhoud van dit jaarcongres relativerend de revue laat passeren.

Grey Owl

Woensdag 22 april 2015 

De DVD-hoes van de film Grey Owl

Een Schotse indiaan
De film 'Grey Owl' vertoont het avontuurlijke en waargebeurde verhaal van en over een Brit, die pelsjager is geworden in de bossen van Canada.
Archibal Belaney is een Schot die in Hastings werd opgevoed door zijn twee ongehuwde tantes. Hij is als kind zo geobsedeerd geraakt door indianenverhalen, dat hij als jongeman besluit naar Canada te vertrekken. Daar vindt hij een plaats om te wonen en te werken in de Canadese wildernis. Hij neemt daar de gewoontes van de indianen over, integreert in een indianenstam, en leeft als volwassen eenling van de jacht, het gidsen en van het schrijven over zijn leven in de natuur. Hij wordt internationaal bekend door de door hem zelf geschreven krantenartikelen over het ruige leven in de wouden van Canada.

Brosnan en Attenborough
Archie Grey Owl wordt in de film gespeeld door de acteur Pierce Brosnan, die velen ook kennen als de (vierde) man die in de jaren 1994-2002 ook de rol van James Bond heeft gespeeld.
Grey Owl is een film uit 1999 van Richard Attenborough, die ook bekend werd door zijn films als 'A Bridge Too Far' en 'Gandhi'.

Van pelsjager tot milieuactivist
De hoofdpersoon verzwijgt en blijkt op de vlucht te zijn voor zijn verleden. Vooral ook door de invloed van zijn nieuwe verhouding met een vrouw (Pony) wordt hij onbedoeld een internationale bekendheid, die zich opwerpt als een held die de toekomst van de bever in de Canadese natuur veilig wil stellen.
Langzaam verandert de Canadese pelsjager in een milieuactivist, die door zijn optreden tegelijk ook de publieke aandacht opeist voor de Noord-Amerikaanse indianenvolken.
Op weg naar grotere roem reist Grey Owl naar Groot-Brittannië om daar zijn autobiografie te promoten. Hij trekt daar volle zalen, maar die roem krijgt ook een keerzijde, want een onderzoeksjournalist doet nader onderzoek naar zijn jeugdjaren in Groot-Brittannië. Een aanstaande publicatie van deze journalist zou het roemrijke imago van de indiaanse pelsjager in één klap teniet kunnen doen.

Jubileumexpositie 'Noard-Fryslân' in het gemeentehuis in Stiens

Dinsdag 21 april 2015 

Drie van de 41 geëxposeerde foto's in het Stienser gemeentehuis

50-jarig jubileum
Dit jaar bestaat de Stienser 'Fotoclub 8-88' vijftig jaar.
Ter gelegenheid van dit halve eeuwfeest is er in het gemeentehuis van de gemeente Leeuwarderadeel in Stiens tot en met 30 juni 2015 een jubileum-expositie, met als thema 'Noard-Fryslan'.
Deze fotoclub telt momenteel ongeveer twintig enthousiaste leden, die elke tweede maandagavond van de maand in het cultureel centrum 'De Skalm' te Stiens bijeenkomen.
Dan worden er foto's van een bepaald thema getoond en besproken, en is er tijd om een onderdeel van de fotografie nader te belichten.

41 foto's van 8-88
Op dit moment hangen er 41 foto's van de clubleden in het Stienser gemeentehuis, deels beneden in de ontvangsthal, en de rest hangt op de bovenverdieping.
Behalve de foto's die onderdeel uit maken van het tentoonstellingsthema over het landschap van Noord-Fryslân, hangt er ook enig vrij fotowerk.
Al met al een mooi en gevarieerd aanbod van geëxposeerde foto's.
Drie van de 41 tentoongestelde foto's zijn op bovenstaande foto van links naar rechts:

• Flamingo's bij Zwarte Haan - van Sjoerd Hogerhuis;
• Reddingsboot Ameland - van André Metz;
• Paaltjes op het Wad - van Boyen de Boer.

Common Ground between NHL & Stenden Universities of Professional Education

Maandag 20 april 2015 

De wandschildering op de Common Ground van het Programma Regie Team

Programma Regie Team
Op het uitgestrekte Kennisplein tussen de NHL Hogeschool en Stenden Hogeschool aan de Rengerslaan te Leeuwarden is enige tijd geleden een houten unit gebouwd. Dit tijdelijke gebouw is hier geplaatst om het Programma Regie Team te huisvesten, dat gedurende dit collegejaar druk in de weer is om de mogelijkheden te onderzoek voor de beoogde fusie tussen de genoemde twee Leeuwarder hogescholen. 

Tot 1 september 2016 wordt vanuit deze gemeenschappelijke ruimte de regie gevoerd op de geplande fusie. Het is een werkplek waar medewerkers en studenten allerhande vragen en opmerkingen met het Programma Regie Team kunnen delen.

Maar hoe moet je zo'n tijdelijke unit nu noemen? Het witte huisje?, of strandtent?, of chalet?, of keet? Omdat er rondom de plaatsing van dit gebouwtje nog geen officiële naam was gelanceerd, kreeg deze werkruimte van het Programma Regie Team in de wandelgangen al verschillende namen toebedeeld. 

Common Ground

Op 8 april 2015 was de officiële opening van deze werkruimte. De onthulling van de naam van dit gebouw werd verricht door de bedenker van de naam, die met deze naam de daartoe uitgeschreven prijsvraag won. 

Tijdens de officiële opening vertelde Ingrid Janssen - lid van het Programma Regie Team - over het doel van deze werkruimte, en daarna gaf ze het woord aan Anna Zentar, assistent-coördinator van de duale HBO-Bachelor-opleiding Small Business en Retail Management van Stenden, Anna Zentar is de bedenker van de nieuwe naam voor deze werkplek. Anna gaf deze gezamenlijke werkplek van beide hogescholen de naam 'Common Ground'. "Een passende naam", volgens Anna, "omdat er op 'Common Ground' een gezamenlijke visie wordt gecreëerd; een visie die onze medewerkers en studenten gelukkig maakt. Op deze plek wordt gezocht naar wat we samen al hebben, en naar wat we nieuw neer kunnen zetten."

LJ van T

In de afgelopen weken is een kunstenaar bezig geweest bij de werkruimte. Hij heeft daarop een wandschildering gemaakt. Dit kunstwerk op de noordmuur is gemaakt door de Leeuwarder kunstenaar 'LJ van T'', artiestennaam voor L.J. van Tuinen.
De compositie van deze wandschildering is gebaseerd op de oorspronkelijke vlakverdeling van de noordwand. Deze buitenmuur wordt gedomineerd door de verticale balken, die de wand in tien gelijke vlakken verdelen. 
Tussen deze balken zijn horizontale en diagonale verbindingen gemaakt, waardoor er een unieke constructie is ontstaan, waarin de letters 'NHLSTENDEN' zijn te lezen. Deze constructie geldt tevens als het fundament voor de schildering, en die is zo geschilderd dat het lijkt alsof het roest. 
Roest is een mooie metafoor voor vergankelijkheid, hetgeen slaat op het naderende einde van de twee verschillende identiteiten, hier van de twee samenwerkende hogescholen. 

Wijsheid en twee-eenheid
Boven deze constructie brandt een gloeilamp, die het idee van samenkomen symboliseert. Deze lamp staat door het onderliggende wortelstelsel in verbinding met de constructie. De twee kerkuilen die aan weerszijden van deze gloeilamp staan, symboliseren enerzijds wijsheid vanwege het onderwijs, en anderzijds de twee-eenheid. Beide worden ze beschenen door het licht van ‘het idee’. 
Licht - als symbool voor inspiratie - speelt een belangrijke rol in het beeld, namelijk in de constructie, waar helder licht vanuit twee hanglampen de twee gouden eieren intens beschijnen, en die zo uit lijken te broeden. 

Samen staan we sterker
De gouden eieren symboliseren de twee unieke identiteiten en de groei. De groene achtergrondkleur roept allerlei positieve associaties op, zoals bijvoorbeeld groei. Zo komen verschillende elementen die groei symboliseren samen vanuit en rondom het eindige… “iuncti fortiores sumus”, ofwel: 'samen staan we sterker'.
Als je goed kijkt, dan zie je dat de geschilderde objecten wel op vlakke ondergronden zijn geschilderd, zulks in tegenstelling tot de zichtbare naden tussen de planken van de achtergrond. De kunstenaar heeft de naden voor al deze figuren passend opgevuld. Hierdoor komen de objecten als het ware los te staan van de achtergrond, waardoor de schildering realistischer wordt.

Koningspad 4 - Door uitgestrekte bossen en hooilanden

Zondag 19 april 2015 

Bij de Freulevijver in 't Oude Bosch tussen Wijnjewoude en Bakkeveen

Koningspad
De wandelgids 'Koningspad' die ik in 2013 al kreeg op Vaderdag, gaan Durkje en ik vandaag voor de vierde maal gebruiken, namelijk voor de vierde van de zes wandelingen van deze reisgids. We gaan verder met de volgende etappe door de benedenloop van beekdal de 'Boorne', ofwel het beekdal van het Koningsdiep, in het Fries ook wel Alddjip (Ouddiep) of Boarne genoemd. Deze rivier ontspringt bij Allardsoog nabij Bakkeveen, meandert in noordwestelijke richting door Fryslân, om vroeger uiteindelijk uit te monden in de voormalige Middelzee.

Etappe 4 = Door uitgestrekte bossen en hooilanden naar It Foarwurk
De wandelgids waar we vandaag mee op pad gaan, is geschreven door mijn ex-collega, de landschapsjournalist Fokko Bosker, die ook de vierdelige wandelserie 'Friesland voor Lanterfanters'schreef. De wandelgids 'Koningspad' heeft als subtitel 'Lanterfanten door het beekdal Koningsdiep'.
Vandaag wandelen Durkje en ik de vierde etappe, over een afstand van 20 kilometer, van Olterterp naar Siegerswoude. De wandelaar-auteur gaf deze route als titel mee: 'Door uitgestrekte bossen en hooilanden naar It Foarwurk'.

Olterterp
Om 10.30 uur beginnen we op de Achterwei nabij Het Witte Huis en de Sint-Hippolytuskerk in Olterterp. Langs het kantoorgebouw van It Fryske Gea lopen we over het Landgoed Olterterp naar de Van Harinxmaweg tussen Drachten en Beetsterzwaag. Aan de overzijde van deze doorgaande weg gaan we de Slotlaan op, wandelend tussen de nieuwe bomenaanplant, die de oude laanbomen - die hier vele jaren hebben gestaan - vervangen. 

Heidehuizen

Door dit bosgebied tussen de Van Harinxmaweg en de Poostweg wandelen we over brede bospaden, waarlangs een regelmatig bereden mountainbikepad loopt. Fietsers en wandelaars hinderen elkaar zo niet. Alleen waar de paden elkaar kruisen, moet je even goed rekening met elkaar houden. 

In het buurtschap Heidehuizen komen we het bosperceel uit, om dan naar de brug van de Poostweg/Poasen te lopen, op de plaats waar deze vaste brug ons de gelegenheid biedt om de door het veld meanderend Alddjip over te steken.  

Wijnjeterperschar

Voorbij het voormalige tolhuis lopen we over de Nije Heawei naar het Wijnjeterperschar, dat deel uitmaakt van De Scharren. Een houten klaphek geeft ons toegang tot de vier kilometer lange rondwandeling en poëzieroute over dit bijzondere Friese oerlandschap. Het wandelpad voert ons over de heide en door het bos weer terug naar de Nije Heawei, die we later volgen naar de N381, de weg tussen Drachten en Oosterwolde.

Omlopen bij Opperhaudmare

De routekaart geeft aan dat we bij Opperhaudmare de N381 moeten oversteken, maar de routebeschrijving vermeldt al dat de N381 wordt vernieuwd. Daardoor blijkt de voetgangers- en fietsersoversteek over de N381 inmiddels definitief vervallen, waardoor we verder door moeten lopen in de richting van Drachten, naar de eerstvolgende nog wel open zijnde oversteekplaats. We hebben ongeveer een extra kilometer omgelopen, als we bij De Mersken de N381 zijn overgestoken en als we via de alternatieve route van het Mûzebiterspaad aan de overzijde van de N381 ter hoogte van 't Skjer de reguliere route weer oppakken.

De Freulevijver in 't Oude Bosch

Via de Finne lopen we 't Oude Bosch in, gelegen tussen Wijnjewoude en Bakkeveen. Is het bos komen we uit bij de Freulevijver, een pingoruïne uit de IJstijd, die vroeger door de adellijke jonkvrouw Lycklama à Nijeholt werd heringericht als vijverpartij met theekoepel, waar de freule met haar gasten bij mooi weer aangenaam kon verpozen. 

Door de Boswachterij Bakkeveen lopen we naar de Beakendyk, waar we het bos verlaten op de plaats waar we het Koningsdiep weer oversteken. 

It Foarwurk

Tenslotte lopen we over de Mersken door naar het Voorwerk, onder de rook van Siegerswoude, Hier eindigt onze 20 kilometer lange voettocht tegen 15.30 uur bij de Bakkeveensevaart.

Aanvankelijk begon de dag nog tamelijk bewolkt. Later op de dag kwamen de eerste zonnige perioden, onder andere tijdens onze lunchpauze op het Wijnjeterperschar. Op het moment dat we onze bestemming bereiken, is de lucht grotendeels wolkenloos geworden, en kunnen we op een picknickbank aan de Bakkeveensevaart nog even heerlijk van de zonneschijn genieten, alvorens we weer in onze hier geparkeerde auto stappen, om onze andere auto nog uit Olterterp te halen, waarna we weer terugrijden naar Stiens, terugziend op een mooie voorjaarswandeldag door het mooie beekdal van het Koingsdiep.

Chr. Mannenkoor 'Pro Rege' Dokkum e.o. zingt 50 jaar 'Voor de Koning'

Zaterdag 18 april 2015 

Concert 50-jarig mannenkoor Pro Rege met sopraan, piano, orgel en cornet

Jubileumconcert
Al 32 jaar zingt Durkje haar vader bij het Christelijk Mannenkoor 'Pro Rege' van Dokkum en omstreken. Als 87-jarige is mijn schoonvader Pieter de Jong momenteel het oudste - ook nog zingende - lid van Pro Rege. Tel je zegeningen als je op zo'n hoge leeftijd nog zo sterk mee kunt zingen in dit 93 leden tellende mannenkoor, dat een grote reputatie heeft in Fryslân en daarbuiten, ook in het buitenland.
Dit jaar bestaat Pro Rege al 50 jaar. Het koor viert dat onder andere met Jubileumconcerten. Vanavond in De Fontein te Dokkum, en volgende week vrijdagavond in De Oase te Drachten.
Durkje en ik nemen vanavond haar moeder mee naar De Fontein om samen dit bijzondere jubileumconcert daar bij te wonen. Ook andere familieleden zijn naar deze grote kerkzaal gekomen, om met honderden andere belangstellenden dit feestelijke concert bij te wonen.

Vol = vol
Om 19.00 uur zal de kerkzaal open gaan voor het publiek. Wij staan dan al vijf minuten in een lange rij wachtenden, die in De Fontein allen een plekje willen bemachtigen om dit bijzondere evenement mee te maken. Binnen een kwartier nadat de kerkdeur open is gegaan, is de kerkzaal nagenoeg vol. Hier en daar worden nog enkele stoelen toegewezen, en dan is de kerk tot de laatste zitplaats vol. Velen die zich nu nog bij De Fontein melden, worden helaas weggezonden, want al die laatkomers kunnen er echt niet meer bij, De kerk zit helemaal vol.

Zingen Voor de Koning
In 1965 begon Pro Rege met 25 koorleden. In 1977 werd het 100e koorlid verwelkomd, en het duurde daarna maar even tot ook het 125e koorlid tot dit populaire mannenkoor toetrad.
'Pro Rege' is de latijnse uitdrukking voor 'Voor de Koning'. Al 50 jaar zingt 'Pro Rege' al 'Voor de Koning'. Elke dinsdagavond repeteren, en af en toe concerten, en andere optredens, zoals bijvoorbeeld tijdens kerkdiensten, in radio- en televisieprogramma's, en ook in de gevangenis. Pro Rege had optredens met de Wiener Sängerknaben, met de JOSTI-band, met Madeline Bell, met Telling Voices, en in 1981 zong Pro Rege een bede voor koningin Beatrix.

Dirigent Dirk Norbruis en sopraan Fardau van der Woude
Al bij het eerste lied dat Pro Rege zingt - 'Nader mijn God bij U' maken we kennis met de indrukwekkend zingende sopraan Fardau van der Woude. Fardau is geboren en getogen in Dokkum. Later wordt tijdens het concert ook terecht afgevraagd waarom je een sopraan van ver zou halen, als je zo'n goede sopraan in je eigen Friese stad Dokkum hebt. Prachtig dat deze avond met Fardau zo'n schitterende Dokkumer muzikale avond wordt.
Imposant is ook het tweede lied - 'Klink no ús liet' - dat Pro Rege met uitbundige cornet-begeleiding ten gehore brengt. Het wordt gezongen in een arrangement van de al 18 jaar aan dit koor verbonden zijnde dirigent Dirk Norbruis, die het grote mannenkoor met vaak kleine, korte dirigeerbewegingen precies op de juiste momenten laat excelleren. Grote klasse, zo'n dirigent, die tussendoor ook echt nog wel voor een vrolijke noot zorgt, staande voor zijn gemotiveerde koorleden.
Zoals bij elk optreden, klinkt ook vanavond aan het begin van het concert de Pro Rege-tune, hier en nu als afsluiting van het eerste muzikale blokje.

Voorzitter Andries Postma en ladyspeaker Rennie Veenstra
Dan worden alle genodigden, familieleden en overige belangstellenden hartelijk welkom geheten door de koorvoorzitter Andries Postma.
Daarna wordt de leiding van dit jubileumconcert overgedragen aan Rennie Veenstra, die deze avond als ladyspeaker alle programma-onderdelen zal aankondigen. Het eerste lied dat ze aankondigt, is 'Grote God wij loven U'.
Daarop volgt een gezongen arrangement van Dirk Norbruis van Psalm 42, volgens de oude berijming met het bekende 'hijgend hert, der jacht ontkomen'. Dit lied wordt afgesloten met het vijfde vers, schallend doordringend in de hele kerkzaal: 'Maar de Heer zal uitkomst geven'. 
Dit muziekblokje wordt afgesloten met 'Sjong op', zo 'fleurig en mei faasje' gezongen.
Dan is het de beurt aan een sopraan solo van Fardau van der Woude, die met hoge uithalen het lied 'O mio babbino caro' van Giacomo Puccini zingt. Na het applaus blijft het nog waarderend lang onrustig in de concertzaal, vanwege het opgewonden geroezemoes van het publiek dat onder de indruk is van Fardaus zangkwaliteit.

Cornettist Pieter Reitsma en organiste Anja Heikamp-Kommerie
Ook de cornettist Pieter Reitsma en de organiste Anja Heikamp-Kommerie krijgen het podium om hun muzikale kwaliteiten te laten horen, Ze spelen samen onder andere het lied 'Danny Boy' in een muzikaal intermezzo.
Een bijzonder moment van de avond volgt als vier unieke jubilarissen naar voren worden geroepen. Het zijn de vier koorleden: de gebroeders Jan en Lieuwe Hoekstra, koorvoorzitter Andries Postma en koorlid Ritske van der Zwaag, die - let wel - al 50 jaar lid zijn van dit 50 jaar oude koor. Dit zijn dus de vier oudgedienden die ook de beginjaren van dit mannenkoor nog hebben meegemaakt. Hen valt veel lof en veel kado's ten deel, en hun huldiging wordt afgesloten als hen ten overstaan van hun eigen koor het lied 'I'll wish I had given Him more' door Pro Rege wordt toegezongen. Dankbaar nemen zij dit mooie kadolied in ontvangst.
Daarop volgt het lied 'De hemelen roemen', van Haydn (1797), waarna ook sopraan Fardau van der Woude weer op het podium verschijnt om samen met het koor het lied 'Praise the Lord' te zingen.

Pianist Ronald Postema
Na de pauze heropent Pro Rege het concert met het binnenwandelend en juichend gezongen 'The land of Zion', van G.F. Händel, in een arrangement van Tom Parker, uit het wereldberoemde 'The Young Messiah'.
Daarop volgt 'Va Pensiero', het 'Slavenkoor' uit de opera Nabucco, van G. Verdi, gevolgd door een instrumentaal intermezzo met een Afrikaans Vrijheidslied en 'Nella Fantasia' uit de film 'The Mission', gecomponeerd door Ennio Morricone.
Het volgende muzikale blokje van Pro Rege bevat het 'Veni Jesu', Psalm 23 ('De Heer is mijn Herder'), 'Walk in the light' en afgesloten met het formidabele muziekstuk 'March on', een negro-spiritual.
Een glansrol is vanavond ook weggelegd voor de tweede organist/pianist van het koor, Ronald Postema, die als pianist voor op het podium de sterren van de hemel speelt in alle stukken waar hij de toetsen bij beroert. En dat zijn er vele.
Wederom mag de sopraan een solozang ten gehore brengen, Dat wordt het 'Vilja Lied' uit de operette 'Die Lustige Witwe' van Franz Lehár. Fardau zingt prachtig en haar performance is subliem, dus na haar laatste klanken ontvangt ze een welverdiende staande ovatie.

Uitbundig en indrukwekkende zang en muziek
Dan werkt Pro Rege naar een afsluiting van deze concertavond. Eerst luisteren we naar 'Thanks be to God' met begeleiding van de hoge sopraanstem van Fardau van der Woude.
Het koorlied 'Dankt, dankt nu allen God' is bedoeld als lied voor samenzang van koor en publiek. Het wordt op hoge en luide toon ingezet door Pro Rege, en als daarna de honderden concertgangers mee gaan zingen, resulteert dat in een extreem hoog volume, dat we alleen nog kennen van in kerken al lang vervlogen tijden. Het koor zweept met haar voorzang de concertbezoekers zo op dat op buitengewoon uitbundige wijze dit danklied tot God wordt geheven. Door de druk van dit volume moet het kerkdak toch bijna een centimeter zijn opgetild, en als onze lieve Heer zou lijden aan fikse gehoorklachten, dan zal toch zeker dit lied vanuit Dokkum met volle aandacht en goed in het gehoor hebben gelegen. Zo indrukwekkend uitbundig wordt hier vanavond samen gezongen.

Bij een verjaardag horen kado's
Bij een jubilemfeest hoort ook een kado. De voorzitter van de Jubileumcommissie vertelt ons dat het jarige mannenkoor ons vanavond verwent met deze muzikale traktatie. En bij een verjaardag hoort ook een kado. Daarom bieden de koorleden aan het koorbestuur vanavond een prachtige nieuwe banier aan van Pro Rege. En ook de concertgangers worden middels een collecte in de gelegenheid gesteld om aan Pro Rege een kado-gift te geven.
Er was vooraf nog niet nagedacht over een muzikaal intermezzo tijdens de jubileumcollecte, maar die stilte wordt op passende wijze gered door de pianist Ronald Postema, die vrolijke pianoklanken de zaal in zendt tijdens de collecte. Als hij in zijn geïmproviseerde medley het 'lang zullen ze leven' inzet, gaan velen staan, zingen mee en laten daarop luid hun driemaal hoera horen. Als Ronald Postema de zaal in roept dat nog een verzoeknummer welkom is, stapt een koorlid naar voren en noemt een nummer. Direct zet de pianist het Friese volklied in. Onmiddellijk schieten alle Friezen overeind en in de houding en zingen met volle borst het 'Frysk bloed tsjoch op' mee. Dat moeten voorbijgangers buiten de kerk op straat toch ook hebben gehoord, zo luid, met trots en kracht gezongen.

Pro Rege zingt Voor de Koning: God and God alone
De slotliederen zijn aan het mannenkoor. Pro Rege zingt eerst op ingetogen wijze het lied 'Tebe Poem'.
En dan tot slot volgt de klapper van het concert met het slotlied 'God and God alone'. We kennen dit lied van hun laatste CD. Het is een toplied, dat zo prachtig door Pro Rege wordt gezongen. En dan nu ook weer in de combinatie met de sopraan Fardau van der Woude, die met haar indrukwekkend krachtige tegenstem een formidabel vocaal tegenwicht biedt ten overstaan van het 93 mannen tellende koor. Als het 'Amen' van dit slotlied klinkt, heeft iedereen geweldig genoten van deze schitterend gebrachte slotzang, als waardige afsluiting van een uniek mooi concert van het jarige koor.
Pro Rege heeft 50 jaar geoefend om dit jubileumconcert ten gehore te brengen, en dat die jaren niet tevergeefs zijn geweest, blijkt uit het indrukwekkend mooie concert dat wij vanavond met zijn honderden hebben mogen bijwonen.

Pro Rege,

van harte gefeliciteerd met deze 50e verjaardag

en grote dank voor dit prachtige jubileumconcert!

En blijf vooral de lofzang zingen,

Voor de Koning!

Meesters en juffen laten iets van zichzelf zien

Vrijdag 17 april 2015 

Tentoonstelling in woorden & beelden over waarden en ambities van studenten

Foto's in Stenden Art Gallery
In de Stenden Art Gallery van Stenden Hogeschool te Leeuwarden is momenteel een omvangrijke fototentoonstelling te bezichtigen van een groot aantal meesters en juffen in opleiding.
Deze studenten van de Stenden-Opleiding tot leraar Basisonderwijs hebben zichzelf laten portretteren op een fotobeeld, in een setting waarin ze gefotografeerd zijn met één of meerdere leerlingen van een basisschool, de plek waar ze hun praktijkervaring in het lesgeven opdoen, en wat voor velen van hen over enkele jaren de setting zal zijn voor het begin van hun loopbaan in het onderwijs.

Veilig, vreugde en streng
Bij de geëxposeerde foto's hangen teksten, waarin de gefotografeerde studenten aangeven wat hen bijvoorbeeld inspireert en boeit, wat voor hen belangrijke waarden zijn, en met welke ambitie zij aan het begin van hun onderwijsloopbaan staan.
Zo vindt bijvoorbeeld meester Thomas dat een veilige school ook een rijke school is, en wil juf Berber graag dat haar leerlingen nieuwsgierig zijn en dat ze de leerstof ook leuk vinden. Op haar foto wil ze vreugde uitstralen en laten zien dat ieder kind niet alleen geaccepteerd, maar ook geliefd is.
Meester Auke profileert zich als een sportieve en speelse meester, die ook wel streng is op de momenten waarop kinderen structuur nodig hebben om optimaal te presteren.

Juffen en meesters van morgen
Mooi om te zien met welke waarden en ambities onze basisschoolleerkrachten in wording van Stenden Hogeschool in het leven, studeren en werken staan. We vertrouwen erop dat de medewerkers en de studenten van Stenden Hogeschool elkaar inspireren en enthousiasmeren, en samen goede wegen vinden om ruimte te geven aan de nieuwsgierigheid en ambitie van iedere student. Dan worden deze gemotiveerde studenten van vandaag de inspirerende meesters en juffen van morgen.

Mim 79 jaar in Groepsrestaurant De Hûskeamer

Donderdag 17 april 2015

Feestelijke wanddecoratie in De Hûskeamer van Oudega

Smûk
Plaats van samenkomst is groepsrestaurant De Hûskeamer, aan de rand van het Friese dorp Oudega nabij Drachten. Dit restaurant is gevestigd in een karakteristieke boerderij, die voorheen jarenlang dienst heeft gedaan als melkveebedrijf. Dit groeprestaurant kan voor groepen van 10 tot 50 gasten worden opgesplitst in verschillende zalen, waarin je in huiskamersfeer in een informele sfeer kunt dineren.

Feest + maal = feestmaal
Hier vieren we vanavond in familiekring mim haar 79e verjaardag. Mim heeft ons allen uitgenodigd om hier met haar de avond door te brengen in een feestelijke sfeer, onderwijl genietend van een heerlijke avondmaaltijd in de vorm van een koud en warm buffet.
Bep, ouders & (klein)kinderen, ooms & tantes, neven & nichten, jong & oud; ze zijn allen gekomen om vanavond deze gezegende leeftijd en verjaardag te vieren. Een waardevolle avond van elkaar ontmoeten, samen eten en met elkaar praten, en dat alles in een feestelijke stemming, waarin we ons realiseren dat we dankbaar mogen zijn voor wie we voor elkaar kunnen zijn en wat we voor elkaar kunnen betekenen.

Frisian Flag 2015

Woensdag 15 april 2015 

Honderden vliegtuigspotters voor Frisian Flag bij de Leeuwarder vliegbasis

Frisian Flag
Tot en met 24 april 2015 is de nabij onze woonplaats Stiens gelegen Vliegbasis Leeuwarden gastheer van een grote internationale militaire oefening; in onze regio bekend staand als 'Frisian Flag'. Meer dan 60 jachtvliegtuigen uit Duitsland, Finland, Nederland, Polen, Spanje en uit de Verenigde Staten trainen vanaf de Leeuwarder militaire basis in grote en tevens complexe missies. Frisian Flag strekt zich uit tot het Europese luchtruim van Nederland, Duitsland en Denemarken.

Samen werken
Het is belangrijk dat jachtvliegers uit verschillende landen periodiek samen oefenen. Zo raken ze optimaal op elkaar ingespeeld. Dat is nodig, want bij een echte gevechtsmissie werken ze ook bijna altijd samen met één of meer coalitiepartner(s). Gezamenlijke gevechtsoperaties vragen dan ook om samen te oefenen. Echte wapens worden bij deze oefening niet gebruikt.
Als jachtvliegers gronddoelen moeten uitschakelen, werken ze samen met andere eenheden, zoals bijvoorbeeld van de landmacht of van de marine, Ook dergelijke missies gebeuren met de grootst mogelijke precisie.

Lasten
Tijdens trainingsoperaties zoals Frisian Flag leren gevechtsvliegers in grote verbanden een missie te bedenken, te ontwikkelen en ook uit te voeren. Een opdracht zou bijvoorbeeld kunnen zijn dat ze er gezamenlijk voor moeten zorgen dat vijandelijke toestellen een bepaald gebied niet binnenkomen.
Randvoorwaarde voor de militairen is dat ze ervoor moeten zorgen dat de zogenoemde 'nevenschade' zo klein mogelijk is. Zo'n massale militaire operatie zorgt vanzelfsprekend ook voor extra geluid en geluidsoverlast. In de aanloop naar Frisian Flag zijn wij als inwoners van Stiens uitgenodigd voor één van de informatieavonden, waarin tekst en uitleg werd gegeven over de te verwachten overlast voor omwonenden.

Air Refueling
Aan Frisian Flag doen dus meer dan zestig vliegtuigen mee. Elke oefendag gaan er in deze trainingsweken vanaf de Vliegbasis Leeuwarden tweemaal veertig toestellen de lucht in. Een vlucht van een gevechtsvlieger duurt tijdens deze oefening ongeveer anderhalf uur.
Niet alleen in Leeuwarden draait deze oefening. Vanaf Vliegbasis Eindhoven draait er namelijk gelijktijdig ook nog een internationale tankeroefening. De toestellen die meedoen aan deze zogenoemde 'European Air Refueling Training' tanken de Frisian Flag-vliegtuigen in de lucht bij.

Veel militairen en belangstellenden
Door de oefening met diverse straaljagers vanuit de genoemde landen is het niet alleen topdruk op de Leeuwarder vliegbasis. Ook rond de vliegbasis is het deze dagen een drukte van belang. Veel fotograferende en filmende vliegtuigspotters uit binnen- en buitenland zijn van de vroege ochtend tot aan het eind van de middag langs de doorgaande weg te vinden nabij Jelsum, aan de oostzijde van de start- en landingsbaan en ook bij de vliegtuigspottersbult bij Marssum, aan de westzijde van het vliegveld.
Ook vanmiddag stonden er weer tientallen auto's en honderden ware spotters en andere belangstellenden langs de kant van de weg.
De horeca en de detailhandel profiteren van deze grote bezoekersaantallen. Zo hebben de hotels in en rond Leeuwarden door deze militaire oefening extra drukte en inkomsten door de honderden vliegtuigspotters en door de ongeveer duizend extra militairen die deze weken aan het werk zijn op onze Leeuwarder luchtmachtbasis.