 |
| Cover van de 2e dichtbundel van Berthe A. Zwama |
Een dichter blijft dichten
Een schrijver wil schrijven, en een dichter wil dichten. Als de eerste publicatie het licht heeft gezien, smaakt dat voor schrijver en lezer veelal naar meer, dus verschijnt er dan ook nog wel eens een volgende publicatie. Zo ook hier.
Toen de tijd en de woorden en de tijdwoorden aan de dichteres waren geschonken; toen pas kon jaren later een nieuwe verzameling gedichten uit de diepte van de tijd geput.
Uit de diepte van de tijd
Twee weken geleden kreeg Durkje van haar naaste collega de dichtbundel 'uit de diepte van de tijd'. De daarin gepubliceerde gedichten zijn van haar collega’s moeder. De gedichten in deze bundel zijn geschreven door Berthe A. Zwama.
Zeven van de 35 gedichten zijn geïllustreerd met een tekening van Jan Giezen, die ook de vormgeving van deze poëziebundel verzorgde.
Van de bundel - die deze maand werd gepubliceerd - zijn 500 exemplaren gedrukt.
Dit is de tweede gedichtenbundel van Berthe Zwama. Haar eerste bundel verscheen in 2009 (met een herdruk in 2015), met als titel: 'intimiteit in de ruimte'.
In tijd en ruimte
In tijd en ruimte
In deze gedichten van Berthe A. Zwama (geboren in 1942) zijn seizoenen, levensloop en levenskracht belangrijke thema’s. De schrijfster verbindt de binnen- en buitenwereld in toegankelijke, sobere taal; ritmisch gesteld en in heldere beelden verwoord. Het zijn haar persoonlijke observaties van gevoelens, van het leven van alledag, in tijd & ruimte.
Berthe Zwama verstaat de kunst om mooie gedichten te schrijven. Als lezer maak je kennis met een weldoordachte woordkeus; zo treffend en daardoor herkenbaar geschreven. Als lezer voel je iets van de levenservaringen van de doorleefde jaren van deze dichteres. Deze verzen kunnen niet door een jongvrouw zijn geschreven. De lezer voelt in Zwama's gedichten ervaringen van eigen en andermans samenzijn en/of verlies, en deelt op die wijze met de lezer haar gevoel van liefde en/of verdriet.
Niet voor niets begint het eerste gedicht in deze bundel met de volgende woorden:
'er gaat een groot verlangen uit
naar woorden van kracht en liefde ...'
Daarmee is de toon voor de rest van de bundel gezet.
Dodoma
De opbrengst van deze dichtbundel gaat naar de Renovatie van de kleuterschool en het sanitair van de Iringa Road Mennonite Church van Dodoma, een project van DoopsgezindWereldWerk in Tanzania. Met de opbrengst kan de renovatie van het oude pand van een jonge Doopsgezinde kerkgemeenschap worden gerealiseerd, waarmee de dreigende sluiting van deze kleuterschool van de arme kinderen van Dodoma in Tanzania kan worden voorkomen.
Van taal naar betekenis
Ik lees Zwama’s welgeformuleerde bewoordingen en (in) mooie zinnen, met hier en daar opvallende stijlfiguren zoals alliteratie (letterrijm)
Hieronder enkele van die taalparels en -parelsnoeren, door mij uit verschillende van haar gedichten geselecteerd:
- - richt nu je hart op de kracht van je liefde ...
- - ... jouw openheid is een geschenk ...
- - ... in smalle golfjes blauw huppelt het water vrolijk en warm naar me toe ...
- - ... het waaien van de wind wordt wel wat woest ... (ziedaar de alliteratie)
- - ooit zo zonnig bewingerd en beroosd ...
- - ... zingzegt ze zachtjes (een mooiwoord-letterrijm).
Betekenis vanuit de taal
Al bij haar eerste dichtbundel voelde ik dat hier een taalminnend schrijfster aan het werk is, die haar woorden weegt en dan kiest, om zo in een proces van schrijven, schrappen en herschrijven te komen tot poëzie, dat in deze gedichtenbundel vanuit de diepte van de tijd het licht ziet, en dan voor herkenning zorgt en harten raakt.
Het is niet alleen die mooie taal; het zijn niet alleen die mooie woorden, maar het is ook de betekenis die door taal hier aan ervaringen en gevoelens wordt (door)gegeven.
Wie leest en herleest, vindt bijvoorbeeld:
- de voorbije levensjaren - in formuleringen als: 'het eens zo rimpelloos bestaan'.
- kenteringen in het leven - in woorden als: 'onschuld .... voorgoed verloren ... voorbij'.
- verzen, gedicht alsof het ware Psalmen zijn - in: 'het woord dat koud en kil de ochtend binnenvalt, is niet in staat zich te hervormen'.
- schijnbare onomkeerbaarheden - terugkijkend met: 'samen waren we, ook als we niet samen waren'.
De rijkdom van het geleefde leven doorgeven
Maar zeker niet alleen getreurd na al die levensjaren, integendeel, want er is ook zoveel moois om op terug te kijken, en om zo van te genieten. Want wat is er nog mooier dan dat je op hogere leeftijd zelf eerst mag weten en voelen, en dan kunt zeggen en schrijven:
'... ik zit niet in de lente van het leven
het bloeien is vanzelf voorbij gegaan
een goede oogst werd mij per slot gegeven
ik zie het koren op mijn akker staan ...'
Dan kun je aan je kinderen en/of kleinkinderen en aan je leerlingen en/of studenten je doorleefde passie tonen in een wijze levensles; dus zeg het hen hartstochtelijk en met klem:
... niks onder de korenmaat mijn kind,
laat schijnen dat licht.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten