De ijskraag van het Eeltsjemar

Zondag 24 maart 2013 

Een winterse ijskraag op de oevers van het Eeltsjemar in de lente

Een kievit op het ijs brengt eens de zomer
De lente is afgelopen week begonnen, maar het is nog ijskoud buiten. Dat in de afgelopen week in Gelderland pas het eerste kievitsei van Nederland is gevonden - en daarna gisteren ook het eerste kievitsei in Fryslân - is ook al een teken dat we tot op heden nog te maken hebben gehad met winterse temperaturen.
Vandaag is dat niet anders, want de temperatuur is vanmorgen met één graad Celsius nog maar net boven het vriespunt. Veel hoger wordt de temperatuur vandaag ook niet meer. De snijdende oostenwind laat de gevoelstemperatuur zeker tot zo'n min twaalf graden Celsius dalen. Er wordt vandaag nota bene nog geschaatst op de Ryptsjerkerpolder, ten oosten van Leeuwarden. Kortom, een koude dag voor de kievit en haar eerste ei.

Palmpasen in de Sint-Vituskerk
Als Durkje en ik vanmorgen voor de ochtendkerkdienst bij de eeuwenoude Sint-Vituskerk in Stiens arriveren, waait de ijskoude wind langs de kerkmuur over het kerkhof. De kerkdeur naast de toren staat uitnodigend open, maar de hulpkoster blijft in de ontvangsthal bij de toegangsdeur van de kerkzaal staan om die te openen voor de kerkgangers, en die deur direct weer te sluiten zodra de gemeenteleden in de kerkzaal zijn. De oude kerkzaal is gelukkig goed verwarmd, dus we kunnen binnen lekker warm deze zondagochtendkerkdienst op Palmpasen bijwonen.

Warme bewoordingen
Hoe later het wordt, hoe kouder het in de kerkzaal wordt. Waarschijnlijk is de verwarming bij aanvang van de kerkdienst al uit gedaan, waardoor het warmtegordijn langs de dikke kerkmuren niet meer werkt. Daardoor dringt een koude tocht door de niet geïsoleerde beglazing de kerkzaal in. De tochtige kou maakt het er bepaald niet aangenamer op om een uur in de kerkbanken te zitten.
Maar gelukkig worden we in de preek van dominee Jaap Overeem hartverwarmd met hoopgevende bewoordingen over de profetie van de zwaarden (geweren) die ooit eens zullen worden omgesmeed tot ploegscharen. Zal er dan ooit een tijd komen, waarin er een eind komt aan al oorlogen en onlusten? Vast en zeker! We warmen ons nu alvast aan de gedachte dat het aanstaande Paasfeest van volgende week alvast een doorkijkje geeft naar andere, betere tijden.

IJskraag in het voorjaar
Na de kerkdienst rijden we vanuit Stiens direct naar Durkje haar ouders in Broeksterwâld, om daar samen koffie te drinken. In de weilanden tussen Marrum en Wanswerd zien we hier en daar een kievit. Tussen Burdaard en Broeksterwâld rijden we langs het Eeltsjemar; het tot recreatieplas vergrote meer ten zuiden van Rinsumageest. Bij de zandopslag ten westen van het Eeltsjemar rijden we eerst nog door een enorme zandverstuiving, alsof we ons in een woestijn of op een breed zandstrand bevinden. De wind tilt grote wolken zand op en voert ze af over de weilanden ten zuidwesten van de omvangrijke zandopslag.
Door de aanhoudende harde en striemend koude wind zijn de westelijke oevers van het Eeltsjemar bedekt met een witte ijskraag van bevroren water, dat door de stormachtige gure wind tegen de oevers van het meer is geslagen.