Oog in oog met Pieter Jelles Troelstra in Stiens

Vrijdag 7 november 2008

Vanuit Stiens rijd je Leeuwarden binnen over de Meester P.J. Troelstraweg. Als je in Stiens een rondje om de Sint Vituskerk wandelt, ga je aan de zuidoostzijde van de Stienser terp over de Pieter Jellessingel, de straat waarin Pieter Jelles Troelstra vroeger woonde. En als je dan doorloopt over de Stienser Langebuorren, kom je ter hoogte van de Pieter Jelles Eatcorner in de hoek met It Achterbosk en de Uniawei oog in oog te staan met “Pieter Jelles himself”, in steen. Sinds 1933 staat dit door Tjipke Visser ontworpen Piter Jelles-monument in ons dorp.

Maar wie was Pieter Jelles Troelstra?

Troelstra werd in 1860 geboren in Leeuwarden. De naam Troelstra stamt af van het Friese gehucht Teroele. Troelstra kwam uit een liberaal milieu. Zijn vader was belastingambtenaar, ook in Stiens. Troelstra woonde van 1868 tot 1875 in Stiens, waar hij naar de openbare lagere school ging.

Troelstra was actief als dichter in de Friese taal. Hij schreef zijn eerste Friese gedicht toen hij zeventien was. Hij studeerde rechten in Groningen en promoveerde in 1888. Daarna vestigde hij zich als advocaat in Leeuwarden. Hij was actief in de journalistiek en werd lid van de Friese Volkspartij. Zijn eerste huwelijk was (van 1888 tot 1907) met de Friese kinderboekenschrijfster Nienke van Hichtum (pseudoniem van Sjoukje Maria Diederika Bokma de Boer; auteur van “Afkes Tiental”). Ze woonden van 1888 tot 1893 in Leeuwarden. Troelstra was in die tijd advocaat en procureur.

Troelstra verzette zich tegen het anarchisme van Domela Nieuwenhuis. In 1894 was Troelstra één van de twaalf oprichters (de 'Twaalf Apostelen') van de SDAP. Als advocaat verdedigde hij de gebroeders Hogerhuis (1895-1899). Met zijn welsprekende verdediging maakte hij naam in het hele land. Dit verschafte hem ook binnen de SDAP veel prestige, dat hij later uitbreidde door zijn debatten met dr. Abraham Kuyper. In 1897 werd hij in de Tweede Kamer gekozen. Hij werd daarin de leider van de SDAP en was dat gedurende nota bene bijna 30 jaar.

In 1930 overleed Pieter Jelles Troelstra op 70-jarige leeftijd in Den Haag. Op het Troelstramomument (Anno 1933) in mijn woonplaats staat geschreven: “Oan de neitins fen Pieter Jelles, Frysk dichter en skriuwer fen de Friezen, 20-4-1933”.