Camino, weg van je leven

Zaterdag 15 maart 2025 

 

Een 'Buen Camino!' voor ons van genootschapsvoorzitter Piet van Adrichem 

Voorjaarsbijeenkomst voor pelgrims 

Vandaag wordt de landelijke voorjaarsbijeenkomst van ons Nederlands Genootschap van Sint Jacob gehouden in de Jacobikerk te Utrecht en in enkele nabijgelegen locaties in de Domstad. 

Deze ledendag is georganiseerd door de werkgroep Ledenbijeenkomsten. 

Het thema van de voorjaarsbijeenkomst is “Camino, weg van je leven”. 

Op basis van de inbreng van de werkgroepen van het genootschap heeft de werkgroep Ledenbijeenkomsten een gevarieerd programma opgesteld met lezingen, workshops, en een informatiemarkt. Daarnaast is er veel gelegenheid voor ontmoeting en het uitwisselen van ervaringen. Durkje en ik wonen vandaag deze jaarlijkse ledenbijeenkomst bij, waar overigens zo'n 550 pelgrims/leden aanwezig zijn.

Vast onderdeel van de landelijke ledenbijeenkomst is de Informatiemarkt, waar je de hele dag door in een aantal stands terecht kunt voor informatie over allerlei pelgrimszaken, zoals routes, herbergen en werkgroepen van het genootschap. Op de markt vind je ook een aantal statafels waaraan ervaringsdeskundigen je in een één-op-één-gesprek graag iets vertellen over hun favoriete fiets- of wandelroute.

Vandaag woon ik uit een breed aanbod de volgende vier workshops bij, waarvan twee vóór en twee na de lunch.

Schrijven wat is je doel? – Francine van den Bergh

Wil je je pelgrimsherinneringen vastleggen door erover te schrijven? Dan is deze workshop iets voor jou. We hoeven trouwens geen complete schrijfcursus te verwachten, want dat lukt natuurlijk niet in een uurtje. 

Wat we tijdens deze workshop wèl krijgen, zijn veel praktische tips, met als belangrijkste doel dat je met nóg meer zelfvertrouwen en plezier je herinneringen herbeleeft en vastlegt. 

Workshopleidster Francine van den Bergh, voorheen redacteur/tekstschrijver en nu hoofdredacteur van de Jacobsstaf van ons pelgrimsgenootschap, geeft ons in deze workshop praktische schrijftips, zoals:

• Als schrijver begin je door zelf antwoord te geven op je vraag met welk doel en voor welke doelgroep je een tekst gaat schrijven.
• Vraag je dan af of je tekst bijvoorbeeld informatief en/of enthousiasmerend moet worden.
• Redeneer en schrijf met je lezer voor ogen, want een tekst moet passen bij je lezer. Beantwoord je met je tekst bijvoorbeeld de vragen die de lezer heeft?
• Maak als pelgrim notities onderweg, en/of maak foto’s onderweg, waaraan je later je te schrijven tekst kunt ontlenen. 
• Laat je in je schrijven door niets weerhouden; begin dus maar gewoon te schrijven met een eerste concept, want het redigeren komt later nog wel. 
• Zorg voor structuur in je tekst, met onder andere: titel, introductie, body-tekst, tussenkoppen, alinea’s.
• De titel zegt iets over je verhaal, èn/of zet aan tot nadenken.
• Het intro is bedoeld om jouw gedachten, en die van de lezer te ordenen, en is eventueel ook een korte samenvatting. Daarin past bijvoorbeeld ook een citaat, of een belangrijke hoofdgebeurtenis. 
• Laat je niet belemmeren door andermans ideeën qua lengte of tekstinhoud; begin op je eigen manier. Een volgorde opstellen en inkorten van tekstdelen kan in tweede instantie altijd nog.
• Over tussenkoppen: die maken je tekst toegankelijker, en/of wekken de nieuwsgierigheid op. Verder geven ze structuur aan de tekst.
• Maak paragrafen van de hoofdlijnen van je tekst. 
• Met structuurelementen kun je de lezer ook de tekst intrekken, zoals met kopjes, paragrafen, alinea’s.
• Gooi je de lezer direct in het diepe? Of begin je met een inleidend aanloopje?
• Je kunt het hoofdonderwerp van opeenvolgende alinea's ook op verschillende plaatsen in een alinea/paragraaf zetten. Zo houd je het speels. 
• In het slot rond je je tekst af, met bijvoorbeeld een conclusie, een advies, of een gewijzigde gedachte. Of je laat de conclusie aan de lezer, met bijvoorbeeld een vraagstelling.
• Schrijftaal bestaat niet (meer), maar schrijfstijl bestaat (nog) wel. Dat hangt bijvoorbeeld af van woordkeus en stijlregels. 
• Maak je tekst gemakkelijk leesbaar, niet te lang, niet teveel informatie in één zin. Vermijd tussenzinnen, ingeklemd in een hoofdzin. 
• Lees je zinnen goed door, lopen ze lekker? Zijn ze voor één uitleg vatbaar?
• Schrap alle overbodige woorden. Schrijf eenvoudig en bondig.
• Wees zuinig met grote woorden, zoals: fantastisch, geweldig.
• Wissel lange en korte zinnen af; zorg daarmee voor variatie en rust in je tekst.
• Gebruik synoniemen om de tekst te verlevendigen. 
• Lees Lees Lees, want dat helpt je ook bij het schrijven.
• Door je woorden zorgvuldig te kiezen, kun je emoties goed onder woorden brengen.
• Schrijf vanuit het verleden eens in de tegenwoordige tijd, dan doet dat wat met je tekst, alsof je er als lezer zelf bij staat.
• Tussengeworpen zinnetjes of af en toe een vragende zin of soms een stukje dialoog verlevendigen de tekst.
• Lees wat je geschreven hebt, hardop, dan haal je gemakkelijk zaken (fouten) uit de tekst.

De Camino roept, verslag van een antipelgrim – Patrick Chatelion Counet 

In 2023 liep Margreet Sanders haar camino over 800 kilometer van Vézelay naar Lourdes. Ze werd daarbij gevolgd door haar man Patrick in zijn oude Ford Transit-camper, die als zelfbenoemd 'antipelgrim' in zijn nieuwste boek verslag doet van zijn èn haar reis. 

Patrick Chatelion Counet, theoloog en emeritus-hoogleraar Bijbel in de Nederlandse Cultuur, leest tijdens deze boekpresentatie van vandaag voor uit zijn zojuist verschenen boek ‘De Camino roept’. Patrick reflecteert daarin op wat het betekent om ‘pelgrim’ te zijn, en hij vraagt zich af of ‘pelgrimeren zonder God’ mogelijk is.

Margreet haar Camino (pelgrimstocht) door Frankrijk brengt haar dichter bij zichzelf. Het boek eindigt verrassend in Lourdes, één van de belangrijkste bedevaartsoorden die er is. 

Het is een fijnzinnig boek, waarmee Patrick reflecteert op het pelgrimeren en op de zin van het leven. Een boek met grappige anekdotes, diepzinnige gedachten en een echte (en kritische) kijk in het leven van de pelgrim.

• Antipelgrim wil zeggen dat Patrick zich 'tegenover' de ware pelgrim ziet.
• Ons leven is één lange pelgrimage, even er tussenuit, op zoek naar God.
• Voor hem is een seculiere pelgrim op weg naar Santiago de Compostela géén ware pelgrim.
• Herman Vuijsje liep tegen de stroom pelgrims in. Vanuit Santiago lopen alle pelgrims dood, aldus Vuijsje. Patrick verzet zich tegen die uitspraak van Herman, als het gaat om een pelgrim die uit religieuze motieven pelgrimeert, waar het gaat om de pelgrim die zijn relatie tot God onderzoekt.
• Counets boek maakt onderscheid tussen het boeiende leven van de pelgrim op het pelgrimspad, en het saaie leven van de anti-pelgrim in de kampeerbus.
• Pelgrimeren is niet zozeer het wandelen, maar is het stuiten op zaken die je vergeefs hebt proberen te verdringen; die nog altijd pijnlijk zijn, die je nog moet inschuiven in een rij van onverwerkt gedoe. 
• Een voorwaarde voor een pelgrimage is - volgens Patrick - een bedevaartsoord, zoals Jeruzalem, Rome en Santiago de Compostela. 
• Een pelgrimage is alleen een pelgrimage met een religieus doel, in verbinding met een religieuze traditie. Het alleen maar onderweg zijn, is niet genoeg om het een pelgrimage te noemen. 
• Pelgrimsroutes lopen van kerk naar kerk. De stiltes onderweg brengen je daardoor steeds weer naar een kerk. Misschien maakt dit je wel tot pelgrim.
• Alle ontmoetingen lopen uit op afscheid nemen. Je spreekt dan echter wel de hoop uit dat je elkaar weer ziet. 
• Pelgrimeren is vastgelegd in de mystiek van het christendom.
• Het christendom is de religie van de hoop.

Bevroren tranen – Gerard Zuyderhoff & gitaarduo Anido

In het gitaartheater ‘Bevroren tranen’ is Schuberts ‘Winterreise’ getransformeerd. 

Zoals vaak een camino wordt gedaan om iets te verwerken of te overdenken, gaat de hoofdpersoon - een man - in 'Winterreise' en in 'Bevroren tranen' een lange voettocht in de barre winter aan om een verlies te verwerken. Gerard Zuyderhoff heeft zijn eigen ervaring op een Camino verweven met die man uit Schuberts ‘Winterreise’, als hij die barre voettocht in de winter maakt. 

Deze kleine, intieme voorstelling wordt vanmiddag voor ons uitgevoerd in het Werftheater door professionele artiesten, namelijk door het gitaarduo Anido & Gerard Zuyderhoff.

• Het gaat over een man die verstoten is, omdat hij van arme afkomst was.
• Het gaat ook over standsverschil.
• We luisteren naar 24 gedichten, waarvan 20 gesproken en 4 instrumentaal. 

Gerard Zuijderhoff over zijn eigen camino: "De ontvangst her en der was nog meer loutering dan de voettocht zelf".

Camino, duurzame weg – Werkgroep Young Camino – Edo van Baars

Deze workshop van Edo van Baars gaat over waarom duurzamer leven wél leuk is, en dan vandaag specifiek op en over de camino.

Een duurzamer leven betekent dat we onze gehaktbal moeten inleveren en niks meer mogen. Het leven wordt er zo niet gezelliger op. Dát is wel eens de teneur als het over duurzaamheid gaat.

Maar aan Edo heeft zijn duurzamer leven juist een hoop gebracht, namelijk: meer rust aan het hoofd, nieuwe sociale contacten, een baan in de energietransitie, verbeterde fysieke gezondheid en meer kunnen genieten van de kleine dingen. Dit zijn overigens waarden die ook heel goed bij de Camino passen. Maar, in hoeverre gaan de Camino en duurzaamheid hand in hand? 

Je hoort over de vele vliegreizen naar Spanje en over afval langs de camino (de weg). Kan het ook anders?  

Graag gaat Edo - namens de werkgroep Young Camino - hierover met ons in gesprek. 

Hij deelt tips & tricks en vertelt wat een duurzamer Camino je nóg meer kan opleveren.

We zullen moeten consuminderen, maar wel prettig blijven leven.

Verborgen impact

• Slechts 20% van de hele impact op het klimaat is het zichtbare deel; de rest is voor ons onzichtbaar. Veel impact op het klimaat hebben: elektronica, auto, wonen, vlees en vliegen, dus op die items kunnen we heel veel bereiken met duurzamer werken en leven. 
• Alle kleine beetjes helpen, maar - let wel - wel een beetje, dus het verdient aanbeveling om er eens studie van te maken, over wat aanmerkelijk bijdraagt aan duurzamer leven.

Waarom duurzamer leven wél leuk is

• In de natuur ervaar je hoe mooi de natuur is, maar ook hoe kwetsbaar de natuur is.
• Duurzaam leven geeft een hoop zingeving, zorgt voor passie. 
• Verduurzamen doen je voor je medemens. 
• Een klein beetje bijdragen aan de natuur en aan duurzaamheid geeft je al een goed gevoel. Groen doen voelt goed. 
• Maatschappelijk bezig zijn, geeft energie. Wees daarbij een koppige optimist. 
• Duurzaam doen doe je samen, is een sociaal gebeuren. Delen staat centraal. 
• Je hebt vaak maar laagdrempelige acties nodig. Met een gemeenschappelijk doel creëer je snel een groepsgevoel.
• Duurzaamheid geeft een relaxter leven; je hoeft jezelf niet te vergelijken met anderen. Je geniet veel meer van kleine dingen, en je bent minder tijd nodig voor schoonmaken en onderhoud.
• Duurzaamheid zorgt ook voor mentale (rust in je hoofd, groene omgeving) en fysieke gezondheid (duurzaam eten en meer bewegen).

Praktische tips

• Veel is tweedehands wel verkrijgbaar.
• Investeer trouwens absoluut wel in stevige, nieuwe, leren wandelschoenen.
• Zelf repareren is leuker.
• Leen en leen uit.
• Je oudere smartphone is trager, maar die doet het nog wel.
• Afval ruim je op.
• Overnachten in een albergue (pelgrimsherberg) is veel duurzamer dan in een hotel te overnachten. Ook een stevig tentje is duurzamer dan een hotelovernachting.
• Ga niet altijd uit van THT-labels, maar gebruik je zintuigen (kijk, ruik, proef).
• Noten, pindakaas en banaan zijn calorierijk en toch wel duurzaam.
• Duurzaam eten is vaak gezond, ook omdat het vaak niet is bewerkt is.
• Liever plantaardig dan dierlijk eten, koop porties op maat, koop teeltproducten van het seizoen, koop lokaal en biologisch, koop geen overbodige verpakkingen.

Uitzwaaien van de dit jaar vertrekkende pelgrims

Dan aan het eind van de middag komen we in grote getalen weer bijeen in de Jacobikerk voor de plenaire afsluiting van deze boeiende en gezellige pelgrimsdag in Utrecht. 

Genootschap-voorzitter Piet van Adrichem sluit deze dag af met woorden van waardering en dank, en geeft dan het podium aan het koor achter zich.

Onder begeleiding van het pelgrimskoor 'El Orfeón Jacobeo' worden aan het eind van de middag de pelgrims uitgezwaaid die dit jaar op pad gaan. De voorzitter van het genootschap staat klaar om een stempel in onze pelgrimspassen te zetten. Tijdens de ceremonie van het plaatsen van het eerste stempel in de pelgrimspaspoorten van Durkje en mij maakt Janneke Schievink de foto die boven in deze blog staat afgebeeld. Met de hartelijke Spaanse pelgrimsgroet 'Buen Camino' van voorzitter Piet van Adrichem worden Durkje en ik uitgezonden als pelgrims. 

In de lange stoet voor het stempelen staan heel veel pelgrims die in het komende jaar op uiteenlopende startmomenten vanuit verschillende startplaatsen naar verschillende bestemmingen zullen lopen, in de richting van en/of tot in Santiago de Compostela.

Een vast onderdeel ter afsluiting van deze dag is het zogenoemde Café Saint-Jacques, waarin we onze ervaringen delen over de pelgrimstocht(en) die we gemaakt hebben, of waarin we vertellen over de plannen die we hebben voor nieuwe pelgrimsavonturen op weg naar Santiago de Compostela.