Donderdag 24 oktober 2024
 |
| Via de Römerbrücke over de rivier de Hunte |
Stichting Hannekemaaierspad
De Stichting Hannekemaaierspad is opgericht om cultuurhistorisch waardevolle wandelpaden te behouden. Om haar doel te bereiken, houdt deze stichting zich sinds 1999 bezig met het ontwikkelen van een wandelpadennetwerk van meerdaagse trektochten, die zijn gebaseerd op de historische reisroutes van de zogenoemde Hannekemaaiers, de trekkende seizoen-arbeiders die al vanaf circa 1600-1650 vanuit Duitsland in Nederland kwamen werken.
Deze stichting vindt het belangrijk dat de bovengenoemde cultuurhistorische paden blijven bestaan, want anders zouden die meestal onverharde paden in rap tempo dreigen te verdwijnen. De stichting beijvert zich er derhalve voor om deze oude wandelpaden op te sporen, teneinde die cultuurhistorische wandelpaden op te nemen in wandelroutegidsen. Zo neemt de bekendheid ervan toe, en worden deze oude paden weer en meer belopen.
Hannekemaaierspaden tussen Duitsland en Noord-Nederland
De stichting Hannekemaaierspad wil meerdere routes van Hannekemaaierspaden uitwerken. Daarbij wordt aangesloten op een oorspronkelijk trekroute van Bourtange via Bakkeveen naar Lemmer, en daar omheen komen uitbreidingen door het noorden van Nederland, vice versa tussen Duitsland en Nederland.
Een deel van de voormalige hannekemaaiers (1600-1900) ging vanuit Duitsland richting westen eerst aan de slag als veenarbeider in Nederlandse turfwinningsprojecten, voordat men verder trok naar de meer seizoensgebonden maaigebieden op de weidegronden in Fryslân.
Na de Nederlandse landbouwcrisis rond 1880 kwam er ook een omgekeerde stroom van trekarbeiders op gang.
De routes van het Hannekemaaierspad zijn beschreven in enkele handzame wandelgidsen, die zijn voorzien van wandelkaarten met bijbehorende routebeschrijvingen. Verder zijn de gidsen voorzien van achtergrondinformatie over met name de geschiedenis, cultuur en natuur.
Deze routes zijn overigens niet bewegwijzerd, en ze maken ook geen gebruik van het wandelknooppuntennetwerk.
Hannekemaaierspad Rahden - Fürstenau
Eén van de wandelgidsen van het Hannekemaaierspad beschrijft de 100,3 kilometer lange trektocht van het Duitse Rahden naar het Duitse Fürstenau, beginnend bij de Museumhof in Rahden en eindigend bij het Slot in Fürstenau.
Hannekemaaiers liepen over oude wegen, waarvan sommige delen nog uit de Romeinse of Keltische tijd. De Romeinse hoofdwegen werden ook wel Hellwegen genoemd. Veel van die oude wegen verbonden de Hanzesteden.
Deze wandelgids is de oostelijke voorloper van de wandelgids van het Hannekemaaierspad van het Duitse Fürstenau via het Duitse Lingen naar het Nederlandse Hardenberg, ook wel de oude Hollanderweg genoemd.
Durkje en ik hebben gebruik gemaakt van de eerste druk van deze wandelgids, die is uitgegeven in het jaar 2018.
Westfalen over Hunte en Hase
Deze wandelgids beschrijft in 16 etappes een route die begint in Noordrijn-Westfalen, en in de westelijke richting gaat van de Duits-Nederlandse grens, via Wehdem, Dielingen, (knooppunt) Hunteburg, (knooppunt) Bramsche, (knooppunt) Merzen en Schwagstorf naar de voormalige Hanzestad Fürstenau.
Uit deze regio van Westfalen kwam aanvankelijk het grootste deel van de Duitse trekarbeiders naar Nederland. Veiligheidshalve vertrokken de hannekemaaiers in groepen. Rahden was één van de grotere vertrekplaatsen.
Dergelijke routes werden tussen de 16e en de 20e eeuw als jaarlijks terugkerende tocht van Duitsland naar Nederland gelopen door marskramers, turfstekers, blekers, steenbakkers of grasmaaiers, ook wel de Hollandgangers genoemd.
Zulke Duitse mannelijke maar ook wel vrouwelijke trek-handelaren (in textiel en klompen), werkten soms zelfstandig, maar soms ook wel voor de Tödden (Duitse kooplui). Deze zogenoemde lapkepoepen (kiepkerels of marskramers) gingen in eerste instantie - doeken en lakens verkopend - van deur tot deur.
Daarnaast richt deze wandelgids zich ook op de Duitsers die vroeger (circa 1650-1920) als grasmaaiers (hannekemaaiers) seizoensarbeid verrichtten voor bijvoorbeeld Friese (greid)boeren.
Deze wandelgids volgt zoveel mogelijk de oorspronkelijke route, die voor een groot deel uit zeer oude verbindingen bestaat, die ook nu nog gedeeltelijk in gebruik zijn als lokale verbindingswegen. Elementen als onverharde paden en wandelen door oude landschappen staan bij deze route centraal, waarbij je door soms uitgestrekte en rustige gebieden wandelt.
Aanvankelijk liepen deze trekarbeiders, maar later werd ook wel gereisd in trekschuiten op turfvaartroutes of over de Zuiderzee.
Traject 2 van Dielingen naar Bramsche
Vandaag bewandelen Durkje en ik de tweede van onze vijf trajecten van dit Hannekemaaierspad tussen Rahden en Fürstenau, namelijk van Dielingen naar Bramsche, over een afstand van 21,1 kilometer.
Eergisteren zijn we al afgereisd naar Bramsche, waar we een accommodatie voor zes overnachtingen hebben geboekt, ten behoeve van onze tiendaagse wandeltocht van het Duitse Rahden naar het Nederlandse Hardenberg.
Om het traject vandaag te lopen, vertrekken we vanmorgen rond 7:40 uur met de auto vanuit het Duitse Bramsche, waar we vannacht hebben overnacht, om naar het museum Varusschlacht nabij Bramsche te rijden, waar we de auto parkeren op de parkeerplaats van het historisch museum.
Bij vertrek vanmorgen is het nog maar 2 graden Celsius, met een helderblauwe lucht, en daarentegen wel laaghangende mist. De mist trekt langzaam op, en het blijft vandaag een bijzonder zonnige dag.
De temperatuur loopt tijdens deze etappe op tot 15 graden Celsius. Het is vandaag heerlijk herfstwandelweer.
Hieronder staat een beschrijving van de wijze waarop we vandaag dit traject hebben gelopen.
Dielingen uit
Vanaf het museum Varusschlacht nabij Bramsche rijden we door naar Dielingen, waar we de auto parkeren bij een bejaardencentrum. Hier begint onze etappe vanmorgen om 8:30 uur.
Vanaf de Reiniger Strasse gaan we de Gräfter Weg op. Bij een woning staat een holle wilg in de berm, waarvan de kruin nog goed is.
Aan de andere kant van de weg zijn enkele bomen gerooid, en zijn van de resterende boomstammen houtpoppetjes gemaakt.
Verderop zien we dan de locatie waar in boerderij-verkoop een enorm assortiment pompoenen wordt aangeboden.
De pompoenen zijn er in allerlei soorten en maten.
Enkele van die pompoenen zijn beschilderd.
Je kunt een roze kruiwagen pakken, om daarmee tussen die honderden pompoenen te gaan shoppen, om daarna je kruiwagenlading af te rekenen.
Romeinse stenen boogbrug over de Hunte
Iets verderop – we lopen dan op de Zur Römerbrücke - wandelen we langs een maïsstoppelakker.
De prille ochtendzon schijnt schitterend over de stoppels, die in lange rijen nog op de akker staan.
Aan de overzijde zien we in de verte enkele windturbines staan, met de masten geheel verborgen in de lage grondmist, en de wieken die boven de deken van mist ronddraaien.
Voorbij de maïsstoppelakker staat een oude boerderij in vakwerkstijl.
Dan zien we een gedenksteen rechtop in de rechterberm staan. Het opschrift van de steen vertelt dat hier op deze plek in 1966 een nog jonge opperwachtmeester van politie door een moord om het leven is gebracht.
Aan de gevel van een schuur hangt een half tafeltje en twee helften van een stoel met twee grote Duitse bierpullen ter decoratie.
Dan komen we bij het riviertje de Hunte.
Die wordt overspannen door een eeuwenoude Romeinse stenen boogbrug. Die steken we over, om daarna langs de Hunte verder te gaan.
Hunteburg
Op An der Lammert wandelen we de bebouwde kom van Hunteburg binnen.
Vrij snel daarna komen we langs de rooms-katholieke kerk van Hunteburg.
Rondom deze 17e eeuwse kerk is een kruiswegstatie (1896) van steen geplaatst, en voordat we de kerk binnen gaan, lopen we deze kruiswegstatie van 14 stations.
Naast de ingang van de kerk zien we in de kerkgevel een raam, waarin de figuur van een Jacobsschelp is afgebeeld.
Dat spreekt ons als pelgrims vanzelfsprekend bijzonder aan.
Gelukkig is de kerkdeur open, dus we gaan naar binnen, en bezichtigen dan eerst de kapel.
Binnen ontmoeten we een vrouw die allerhande zaken opruimt en schoonmaakt. Ze vertelt dat de ochtendmis zojuist is afgelopen, en dat we nog prima de kerk door kunnen wandelen om die te bezichtigen.
Vanuit de kapel gaan we de kerkzaal in.
We maken een rondje door de grote kerkzaal.
Aan enkele pilaren in de kerk hangen de namen van de discipelen/apostelen van Jezus, waaronder ook die van de heilige Jacobus, de beschermheer van de pelgrims.
De route gaat verder over het kerkhof naar de hoofdstraat. We raken in een kort gesprek met een man en een vrouw die op het kerkhof bezig zijn bij een familiegraf.
Aan de overzijde van de weg staat een seniorenwooncomplex, met op de gevel de naam tussen twee gestileerde Jacobsschelpen.
In een tuin aan de Hauptstrasse staat een informatiepaal, waarmee duidelijk wordt gemaakt dat Joden, Islamieten en Christenen allen afstammen van aartsvader Abraham, en dat vader Abraham van zijn zonen en nageslacht verwacht dat zij samen bijeen zijn.
Langs de hoofdstraat vinden we een bankje dat heerlijk in de zon staat, en daar nemen we plaats voor onze koffiepauze.
Door het Venner Moor
Na deze pauze wandelen we Hunteburg uit. Over An der Furth en de Vinkenburger Weg lopen we naar de wegkapel die op de hoek met de Vennerstrasse staat.
Bij de Bramscher Weg aangekomen, volgen we die door de berm langs deze drukke verkeersweg, die verderop overgaat in de Lutterdamm. Daar wandelen we ook de bebouwde kom van het buurtschap Venne binnen.
Bij de Vörder Strasse aangekomen, volgen we die tot aan de Pfahlreihenweg.
Dan wandelen we de Venner Moor binnen. Over het Venner Moorpfad gaan we het natte broekbos in, over een bospad in noordelijke richting.
Waar het bosperceel ophoudt, gaan we bij de wegwijzer van het Venner Moorpfad verder door het open veengebied.
We kunnen hier prima over het graspad lopen door dit natte veengebied.
Hier en daar zien we aan weerszijden van het pad de welbekende petgaten.
Op de hoek van het veenpad en de Venner Moorgraben is een picknickplek, waar we gaan zitten voor onze lunchpauze.
Daarna gaan we over de hoger gelegen Venner Moorgraben verder door dit oude veengebied.
Rechts van het hooggelegen pad zien we veenpluis in het moerasachtig gebied.
Verderop staan grote groepen berken in het natte veengebied.
Daarna nemen we het pad langs het grotendeels overwoekerde smalspoor.
Dit smalspoor werd vroeger gebruikt om het turf uit dit veengebied af te voeren.
Langs het spoor ligt een omvergegooide turfwagon van dit smalspoor.
Nog steeds wordt hier gewerkt om de vruchtbare grond af te graven en af te voeren om te gebruiken in bijvoorbeeld tuinderijen en kwekerijen.
Wasserburg Barenaue
Via de landweg Campermoorweg laten we dit veengebied achter ons. Ineens zien we een Jacobsschelp aan een boom in de berm hangen. Dan blijkt dat we hier op een pelgrimsroute – een Duitse Pilgerweg - lopen.
We blijven deze asfaltweg volgen, tot aan de Wasserburg Barenaue.
Het hek en de poort van slot Barenaue zijn gesloten, dus je kunt het slot niet bezoeken.
Daarom passeren we deze oude waterburcht.
Voorbij slot Barenaue gaan we een halfverhard pad op. Ook hier weer genieten we van de prachtige herfstkleuren van de bomen rondom ons.
Achter het slot gaan we het bospad op van een bosperceel.
Aan het eind van het bospad liggen twee kleine bosmeertjes.
Op een uítstekende plank zie ik twee ganzen staan bij het water. De ene vliegt op, en de andere blijft staan.
In het bos bij dit meertje staan veel paddenstoelen her en der.
Het Mittellandkanal over
Voorbij het bos steken we de Alte Heerstrasse over, en dan lopen we over Zum Langholz naar het Mittellandkanal, dat we oversteken.
Aan de overzijde gaat het Hannekemaaierspad verder over de Brookstrasse. Wij gaan die landweg niet in, maar lopen de Cheruskerstrasse rechtdoor in, omdat we vanmorgen vroeg onze auto daar hebben geparkeerd bij het museum Varusschlacht.
Daar stappen we om 14:20 uur in onze auto, en dan rijden we terug naar Dielingen, waar we onze andere auto afhalen, om dan naar onze overnachtingsaccommodatie nabij Bramsche terug te rijden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten