Dinsdag 29 oktober 2024
 |
| Monumentaal pand in de Burgstrasse van Lingen |
Stichting Hannekemaaierspad
De Stichting Hannekemaaierspad is opgericht om cultuurhistorisch waardevolle wandelpaden te behouden. Om haar doel te bereiken, houdt deze stichting zich sinds 1999 bezig met het ontwikkelen van een wandelpadennetwerk van meerdaagse trektochten, die zijn gebaseerd op de historische reisroutes van de zogenoemde Hannekemaaiers, de trekkende seizoen-arbeiders die al vanaf circa 1600-1650 vanuit Duitsland in Nederland kwamen werken.
Deze stichting vindt het belangrijk dat de bovengenoemde cultuurhistorische paden blijven bestaan, want anders zouden die meestal onverharde paden in rap tempo dreigen te verdwijnen. De stichting beijvert zich er derhalve voor om deze oude wandelpaden op te sporen, teneinde die cultuurhistorische wandelpaden op te nemen in wandelroutegidsen. Zo neemt de bekendheid ervan toe, en worden deze oude paden weer en meer belopen.
Hannekemaaierspaden tussen Duitsland en Noord-Nederland
De stichting Hannekemaaierspad wil meerdere routes van Hannekemaaierspaden uitwerken. Daarbij wordt aangesloten op een oorspronkelijk trekroute van Bourtange via Bakkeveen naar Lemmer, en daar omheen komen uitbreidingen door het noorden van Nederland, vice versa tussen Duitsland en Nederland.
Een deel van de voormalige hannekemaaiers (1600-1900) ging vanuit Duitsland richting westen eerst aan de slag als veenarbeider in Nederlandse turfwinningsprojecten, voordat men verder trok naar de meer seizoensgebonden maaigebieden op de weidegronden in Fryslân.
Na de Nederlandse landbouwcrisis rond 1880 kwam er ook een omgekeerde stroom van trekarbeiders op gang.
De routes van het Hannekemaaierspad zijn beschreven in enkele handzame wandelgidsen, die zijn voorzien van wandelkaarten met bijbehorende routebeschrijvingen. Verder zijn de gidsen voorzien van achtergrondinformatie over met name de geschiedenis, cultuur en natuur.
Deze routes zijn overigens niet bewegwijzerd, en ze maken ook geen gebruik van het wandelknooppuntennetwerk.
Hannekemaaierspad Fürstenau - Hardenberg
Eén van de wandelgidsen van het Hannekemaaierspad beschrijft de 106,2 kilometer lange trektocht van het Duitse Fürstenau naar het Nederlandse Hardenberg, beginnend bij de het Slot in Fürstenau en eindigend bij het museum Stadhuus in Hardenberg..
Hannekemaaiers liepen over oude wegen, waarvan sommige delen nog uit de Romeinse of Keltische tijd. De Romeinse hoofdwegen werden ook wel Hellwegen genoemd. Veel van die oude wegen verbonden de Hanzesteden.
Deze wandelgids is de westelijke opvolger van de wandelgids van het Hannekemaaierspad van Rahden naar Fürstenau, dat Durkje en ik bewandelden van 23 tot en met 27 oktober 2024.
Durkje en ik hebben gebruik gemaakt van de eerste druk van deze wandelgids, die is uitgegeven in het jaar 2018.
Westfalen over Hunte en Hase
Deze wandelgids beschrijft in 19 etappes een route die begint in de voormalige Duitse Hanzestad Fürstenau, en in de westelijke richting gaat van de Duits-Nederlandse grens, via Thuine, (wegenknooppunt van de Vlaamse en de Friesestraat; en pleisterplaats) Lingen, over de Ems, via Nordhorn, Neuenhaus en Uelsen, om dan de landsgrens over te steken en te eindigen in het Nederlandse Hardenberg.
Het eerste deel (tot Lingen) volgt een morene (gletscher uit de IJstijd), en vanaf Nordhorn volg je de stuwwal van de Vecht, en vanaf de landsgrens daal je dan af naar Hardenberg (aan de Vecht).
Uit de regio van Westfalen kwam aanvankelijk het grootste deel van de Duitse trekarbeiders naar Nederland. Veiligheidshalve vertrokken de hannekemaaiers in groepen. Rahden was één van de grotere vertrekplaatsen.
Dergelijke routes werden tussen de 16e en de 20e eeuw als jaarlijks terugkerende tocht van Duitsland naar Nederland gelopen door marskramers, turfstekers, blekers, steenbakkers of grasmaaiers, ook wel de Hollandgangers genoemd.
Zulke Duitse mannelijke maar ook wel vrouwelijke trek-handelaren (in textiel en klompen), werkten soms zelfstandig, maar soms ook wel voor de Tödden (Duitse kooplui). Deze zogenoemde lapkepoepen (kiepkerels of marskramers) gingen in eerste instantie - doeken en lakens verkopend - van deur tot deur.
Daarnaast richt deze wandelgids zich ook op de Duitsers die vroeger (circa 1650-1920) als grasmaaiers (hannekemaaiers) seizoensarbeid verrichtten voor bijvoorbeeld Friese (greid)boeren.
Deze wandelgids volgt zoveel mogelijk de oorspronkelijke route, die voor een groot deel uit zeer oude verbindingen bestaat, die ook nu nog gedeeltelijk in gebruik zijn als lokale verbindingswegen. Elementen als onverharde paden en wandelen door oude landschappen staan bij deze route centraal, waarbij je door soms uitgestrekte en rustige gebieden wandelt.
Aanvankelijk liepen deze trekarbeiders, maar later werd ook wel gereisd in trekschuiten op turfvaartroutes of over de Zuiderzee.
Traject 2 van Baccumer Mühle naar Lohne
Vandaag bewandelen Durkje en ik de tweede van onze vijf trajecten van dit Hannekemaaierspad tussen Fürstenau en Hardenberg, namelijk van Baccumer Mühle naar Lohne, over een afstand van 21,1 kilometer.
Gisteren zijn we van een vakantiewoning (Ferienwohnung) verhuisd naar een vakantiewoning in Nordhorn, waar we een accommodatie voor vier overnachtingen hebben geboekt, ten behoeve van onze tiendaagse wandeltocht van het Duitse Rahden naar het Nederlandse Hardenberg.
Om het traject vandaag te lopen, vertrekken we vanmorgen om 8:00 uur met de auto vanuit Nordhorn, waar we vannacht hebben overnacht.
Dan rijden we naar Lohne, waar we de auto in de berm van een woonstraat parkeren.
Bij vertrek vanmorgen is het 14 graden Celsius, met een zwaarbewolkte lucht. De zon breekt vandaag niet door, maar we worden vandaag regelmatig getrakteerd op buien van motregen. De hele dag komt en gaat de motregen, maar met een paraplu is dat prima te doen.
De temperatuur loopt tijdens deze etappe op tot 15 graden Celsius.
Hieronder staat een beschrijving van de wijze waarop we vandaag dit traject hebben gelopen.
Verboden toegang wegens Helicoper Kalken
Vanuit Lohne rijden we naar Baccumer Mühle, waar we de auto parkeren. Hier begint onze etappe vanmorgen om 8:55 uur.
Als we op Zur Kalmer lopen, zien we op de bosrand een grote heksenkring van paddenstoelen.
Als we nog niet zover het bos in zijn gegaan voor een traject van enkele kilometers door het bos, komen we bij een waarschuwingssignaal, waaruit blijkt dat de toegang verder op de bosroute verboden is. Als reden wordt genoemd: Helicopter Kalken. Dat betekent dat men met de helicopter boven dit bosgebied gaat vliegen om van bovenaf grote partijen kalk uit te strooien, zulks ter verbetering en/of stabilisering van het bos-ecosysteem.
Verder mag niet, dus we buigen niet in zuidwestelijke richting af om het bos in te gaan, maar gaan in noordoostelijke richting naar de Thuiner Strasse, en komen zo aan in het dorpje Ramsel aan die drukke verkeersweg.
In de berm staan twee hele grote inktzwammen, zoals we die in de voorgaande wandeldagen in deze streek ook hebben gezien van deze omvang.
Vanaf het fietspad langs de Thuiner Strasse zien we op een boomstronk een aantal witte zwammen.
Waar de Thuiner Strasse is overgegaan in de Frerener Strasse verlaten we het parallelle fietspad, om ter hoogte van een kuurpark een diagonale doorsteek te maken richting Lingen, om ook weer terug te komen op de reguliere route van het Hannekemaaierspad.
Op de kruising van Zur Dille en de Messinger Weg hangt ook een spandoek, met de melding dat de toegang tot het bos is verboden, maar nu vanaf deze kant.
Dan hebben we in elk geval een voldoende grote omweg gemaakt, om van dat toegangsverbod geen last meer te krijgen.
Via de Auguststrasse steken we de Bundesstrasse 70 over, en daarmee wandelen we de bebouwde kom van de stad Lingen binnen.
Lingen
Weer terug op de reguliere route lopen we de binnenstad van Lingen binnen. Al in het begin van het stadscentrum zien we de Sint-Bonifatiuskerk staan.
We gaan er naar binnen, en zien in elk geval twee afbeeldingen van de heilige Bonifatius in de kerk.
Ook vallen ons de mooie kerkramen op, van onder andere de discipelen/apostelen van Jezus.
Behalve een kerkraam van Jacobus de Mindere, zien we ook het kerkraam van de heilige Jacobus de Meerdere, de patroonheilige van de pelgrims van Santiago de Compostela.
We maken een rondgang door de grote kerkzaal, om een en ander goed te bekijken.
Bij het verlaten van het kerkgebouw, gaan we nog even langs de stiltekapel, die haar ingang heeft in de hal van deze kerk.
In de Burgstrasse komen we vervolgens langs het prachtige oude pand van de Juwelier Hellmann. Dit is een heel bijzonder pand qua exterieur, en het is dan ook niet verwonderlijk dat ook hier – net zoals in de kerk zojuist – een groep toeristen staat de kijken, onderwijl uitleg krijgend van een stadsgids.
Op de Bauerntanzstrasse ter hoogte van de Markt is men bezig met werkwerkzaamheden.
Op de Markt maken we een foto van het oude marktplein, met op de achtergrond het oude raadhuis van Lingen, met haar Nederlandse trapgevel.
Dan gaan we bij een bakkerswinkel naar binnen, die ook een koffie-café heeft, waar je behalve koffie ook allerlei lekkere (banket)bakkerswaren kunt kopen. Wij doen daar graag aan mee.
Na deze koffiepauze passeren we op de Lindenstrasse de binnenhaven van Lingen.
Even later gaan we met de kanaalbrug het Dortmund-Ems Kanal over.
Mooi rood in de Sint-Alexanderkerk van Schepsdorf
Vijfhonderd meter verderop steken we de rivier de Ems over, via de brug van de Nordhorner Strasse, waarmee we dan Schepsdorf binnen wandelen.
In Schepsdorf bezoeken we de Sint-Alexanderkerk, te herkennen aan de vele rode kerkramen, waaronder de hoog opgaande kerkramen in het koor van de kerk.
Maar ook de andere rode kerkramen zijn schitterend decoratief.
Ook het kerkraam met in de nis het beeldje van de heilige Antonius Abbas is prachtig.
Het is inmiddels al weer begonnen te motregenen, dus onder de paraplu vervolgen we onze weg op Zum Gut Herzfold, tegenover de Sint-Alexanderkerk. Deze straat loopt eerst naar de Ems, en volgt daarna de rivier op enige afstand. We lopen hier zichtbaar op een rivierdijk. Aan het eind van deze asfaltweg komen we bij het standbeeld van de heilige Alexander, de martelaar en patroonheilige van de Sint-Alexanderkerk van Schepsdorf van zojuist, maar de grote brug over de Ems op deze locatie is ook genoemd naar deze heilige martelaar, die leefde in de tweede eeuw.
Daarna gaan we onder de Alexanderbrug door, om dan parallel aan de Ems verder te gaan.
Aan de Ems komen we bij de Schepsdorfer Wanderhütte, een houten hut met uitzicht over de Ems.
We gaan deze blokhut binnen om hier onze lunchpauze te hebben, met uitzicht op de koeien en hun kalveren, die in het weiland - grenzend aan de Ems - lopen en grazen.
In het Arenberger Wald
We lopen vervolgens het Arenberger Wald binnen, en ook hier zien we weer veel paddenstoelen.
Iets verderop komen we bij een locatie in het bos met allerhande houtsnijwerk.
Vooraan zien we een huilende wolf bij een naaldboom.
Verderop staan twee eekhoorns achter een houtblok.
Aan de voorkant van dat blok hout staat een uil.
We doorkruisen het bos van oost naar west.
Aan de bosrand aan de andere zijde zien we twee kleine citroenkleurige paddenstoelen staan op iele steeltjes, mooi, maar ons onbekend qua soort.
Aan een grote open plek in het Arenberger Wald komen we langs een gedenksteen, waarop staat dat we hier staan op de locatie van het voormalige Lager Herzford, een Duits krijgsgevangenenkamp, waarin zo’n 80 Fransen krijgsgevangen werden gehouden, die moesten werken in boerenbedrijven en in een chemiefabriek in de buurt.
Iets verderop was nog zo’n kamp in de Tweede Wereldoorlog, waar 80 Nederlanders gevangen werden gehouden, die ook als dwangarbeider te werk werden gesteld.
Deze plek mag dan sereen lijken op dit moment, en met de vele soorten paddenstoelen en zwammen die we hier nabij in de berm zien staan, maar dit is natuurlijk een plek met een nare oorlogsgeschiedenis.
Bos met paddenstoelen en akkers met zwerfstenen
Ook langs de Hammweg verderop zijn de bermen rijk aan prachtige clusters van paddenstoelen.
We verlaten de Hammweg en gaan dan in zuidelijke richting over karrensporen en door de motregen langs boszomen en tussen akkers door. Op de hoek van één van die akkers ligt een forse bult zwerfstenen, die hier allicht uit de akkers tevoorschijn zijn gekomen tijdens het bewerken van de akkers. Het zijn grote en kleine zwerfstenen, als resultaat van de gletsjers uit de IJstijd, die hier de stenen in de morene hebben achtergelaten, verspreid door dit gebied.
Het laatste stuk gaat over asfalt, en dan verlaten we vanmiddag – om hier morgen verder te gaan – de doorgaande route, om over de Heideweg naar onze auto te lopen, die we daar vanmorgen in een buurtschap van Lohne hebben geparkeerd.
Met die auto rijden we om 14:30 uur terug naar Baccumer Mühle, om daar de andere auto af te halen, waarna we naar onze overnachtingslocatie in Nordhorn rijden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten