Ester in de Bijbel

Donderdagavond 14 maart 2024

 

Koningin Ester

Goede boodschap niet altijd goed ontvangen

De Commissie Vorming & Toerusting van de Protestantse Gemeente te Stiens organiseert vanavond een lezing over het bijbelboek Ester.

Deze lezingavond vindt plaats in De Hege Stins te Stiens, waar dominee Jak Verwaal de aanwezigen eerst kennis laat maken met het bijbelverhaal van Ester en het Joodse volk.

Hoewel de Bijbel een goede boodschap brengt over de liefde van God, roept die boodschap bij tijd en wijle ook wel eens vijandschap op, die soms zelfs tot vervolging leidt. 

We vragen ons met elkaar vanavond af hoe dat dan zover kon komen.

Esther, en wat daarop volgde

De aanleiding voor deze avond was de vraag hoe het toch eigenlijk zover is gekomen dat er al zo lang en zo heftig Jodenvervolging bestaat.

• In Esther 3:8 wordt direct al een reden genoemd van Jodenvervolging. Ahasveros werd over 128 landen/volken binnen heel korte termijn koning, maar dat leidde per definitie niet direct tot het daarbij benodigde gezag. Kroonprinses Vasthi had al koninklijke waardigheid, waaraan Ahasveros graag zijn gezag wilde ontlenen door met haar te trouwen. Maar dat ging niet zoals Ahasveros dat wenste.
• De Jood Mordechai deed alles net even anders dan de andere onderdanen. Hij ‘boog’ bijvoorbeeld niet voor Haman, zoals anderen dat wel deden. 
• 
  Haman kreeg daardoor een hekel aan die weigerachtige Mordechai. Haman zijn vrouw adviseerde Haman om die lastige Mordechai dan maar om het leven te brengen. Maar ja, het verhaal liep anders, want Ahasveros wilde Mordechai juist eren vanwege een eerdere verdienste.
• De wetten en de religie van het Joodse volk waren anders dan te doen gebruikelijk in die tijd. Juist dat anders zijn, en dan ook nog dat opvallend anders zijn dan de rest van het publiek, is wat kwaad bloed zette bij Haman. Hier - en vaak ook elders- ligt de irritatie jegens het Joodse volk. 
• Maar daarbij kun je je de vraag stellen of het wel klopt. Is het zo dat de religie van de Joden inderdaad (zo) anders is dan de andere godsdiensten ter wereld?
• Wat in elk geval klip en klaar is, is de opdracht van de Bijbel, die stelt dat je dient te kiezen voor het leven. Dat is de hoogste waarde, zo leren we in de Bijbel. 
• Daar zie je dan met andere religies en met anderen het verschil. Vaak wordt door mensen gedacht dat als die ander er niet meer is, ik het beter zal hebben. Je ziet de ander dan als belemmering voor je eigen succes. Bijvoorbeeld: ik heb te weinig geld omdat de ander teveel heeft, of ik heb te weinig ruimte omdat de ander teveel ruimte heeft. 
• Aanvang vorige eeuw werden de Joden gezien als de bron van het ongeluk voor de Duitsers, wijzend op de ervaring van de Eerste Wereldoorlog. Dat vijanddenken bood in de aanloop naar de Tweede Wereldoorlog een goede voedingsbodem om de Joden te gaan vervolgen. Daar vond men derhalve een dekmantel om te legitimeren dat de Joden vervolgd en uitgeroeid moesten worden.
• Een andere reden tot Jodenvervolging zou kunnen liggen in de stelling dat Christus liefde is. Maar, zo werd gesteld, de Joden erkennen Jezus niet. Ook die combinatie werd als grond gezien om de Joden te vervolgen.
• Waar ook wel op werd gewezen, is de zinsnede in de Bijbel dat Zijn (Jezus’) bloed over ons kome. Ook hier is als verantwoording van Jodenvervolging dan sprake van een verkeerde uitleg. Die zinsnede in het bijbelverhaal verwijst namelijk naar een klein groepje van slechts enkele Joden, die bij de veroordeling van Jezus verklaarde de schuld voor de veroordeling en voor de kruisiging op zich te nemen. Dat is heel wat anders dan dat later werd beweerd dat door het veroordelen en kruisigen van Jezus het héle Joodse volk schuldig zou zijn en is.
• Bijzonder van dit kleine bijbelboek Ester is dat de naam van God in dit bijbelboek niet wordt genoemd. Je kunt je daarbij afvragen waarom dat zo is. Of zou je ook anders tegen dat vraagstuk aan kunnen kijken? Wellicht zou je lezend in dit bijbelboek jezelf de leesopdracht kunnen geven om tussen de regels door antwoord te zoeken (en te vinden) op de vraag waar je wellicht God (zonder dat hij wordt genoemd) wel tegenkomt in het verhaal. Zo beschouwd, kun je al lezend wel stellen dat God weliswaar niet wordt genoemd in dit bijbelboek, maar dat God wel degelijk aanwezig is en Zijn werk doet.
• Soms zie je het niet, maar God werkt wel (door). Dat zie je vaak pas achteraf. Een geruststellende gedachte.