Avond over de Situatie Israël–Gaza, in De Hege Stins te Stiens

Vrijdag 2 februari 2024

 

Dominee Jak Verwaal vertelt over de situatie Israël-Gaza

Protesten rondom uitzichtloze strijd

Op 7 oktober 2023 escaleerde het geweld in Israël en de naburige Gazastrook, toen Hamas raketten op Israël afvuurde en een ongekende operatie begon in het zuiden van Israël, waarbij doelbewust burgers werden gedood, verwond en ontvoerd. 

Israël beantwoordde dat geweld met bombardementen op Gaza, waarbij ook veel burgers werden gedood.

Het werd het begin van een vandaag de dag nog steeds uitzichtloze strijd. 

Daarnaast kennen we al langer de bloedige strijd tussen Rusland en Oekraïne. De aangerichte verschrikkingen van beide oorlogen zijn vergelijkbaar.

Je kunt je daarbij afvragen hoe het komt dat vanuit de hele wereld inmiddels een fel protest klinkt aan het adres van Israël.

Informeren om te begrijpen

De 45plus-groep van onze Protestantse Gemeente te Stiens organiseert vanavond een informatieve avond over de actuele oorlogssituatie in het mensonterende conflict tussen Israël en Gaza. 

Met ruim twintig deelnemers komen we vanavond bijeen in De Hege Stins te Stiens, om over dit conflict met elkaar in gesprek te gaan.

Onze gemeentepredikant dominee Jak Verwaal licht in deze bijeenkomst de situatie rond Israël en Gaza toe vanuit historisch perspectief.

Dat betekent geen lichte kost, maar het is wel wijs om hier met zijn allen eens nadrukkelijk aandacht aan te besteden. Wellicht leidt dat tot een beter begrijpen van dit conflict tussen de strijdende partijen.

Het historisch perspectief centraal

Eén van de vragen die direct vanuit de zaal al wordt opgeworpen, is de kwestie waarom er wel gedemonstreerd wordt tegen Israël, en waarom niet (in die mate) tegen Rusland/Poetin. Maar eigenlijk wordt de veronderstelling in die vraag direct al ontkracht, met het tegengeluid dat de laatstgenoemde oorlog al van eerder datum is, en dat in de beginperiode van dat landenconflict wel degelijk wereldwijd is gedemonstreerd tegen de agressor.

Daarna verhaalt dominee Verwaal over de historische context van het Israël/Gaza-conflict, waarin onder andere de hieronder genoemde zaken aan de orde komen:

• Er is tot op de dag van vandaag nog steeds een Nederlands Palestina Komitee, zoals er voorheen veel meer landen-comité’s waren, die als actiegroepen demonstreerden tegen misstanden in hun land van aandacht. Daarbij kun je dan de vraag stellen hoe het kan dat het Palestina Komitee tot op heden nog wel actief is, naast overigens enkele andere belangenorganisaties, zoals bijvoorbeeld het CIDI (Centrum Informatie en Documentatie Israël).
• Er gaat wereldwijd overigens voortdurend wel heel veel aandacht naar de problematiek van Israël en Palestina. Bijvoorbeeld vanuit de UNHCR (United Nations High Commissioner for Refugees), het Bureau van de Hoge Commissaris van de Verenigde Naties voor de Vluchtelingen, zijnde de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties.
• Een andere organisatie die in de afgelopen dagen flink werd bekritiseerd, is de Organisatie van de Verenigde Naties voor hulpverlening aan Palestijnse vluchtelingen in het Nabije Oosten (het United Nations Relief and Works Agency for Palestine Refugees in the Near East), indertijd speciaal opgericht voor gevluchte, verjaagde Arabieren. Deze vluchtelingenorganisatie UNRWA van de Verenigde Naties richt zich met name op hulp en ontwikkeling van de Palestijnse vluchtelingen in het Midden-Oosten. Deze UNRWA  draagt zorg voor nu al zo’n vijf miljoen vluchtelingen, die in vluchtelingenkampen worden opgevangen, en daar opgevangen blijven, totdat de door deze vluchtelingen gewenste oplossing wordt gevonden, aldus de oorspronkelijke opdrachtverlening van de Verenigde Naties. Het bleef in dit geval zo dat deze Palestijnse vluchtelingen hun vluchtelingenstatus behielden en blijven behouden, totdat deze vluchtelingen terugkeren naar hun oorspronkelijke leefgebied. Als dat niet mogelijk blijkt te zijn, blijven deze vluchtelingen conform het beleid van de UNRWA vluchtelingen. En dat gaat nu al zo’n vijf generaties onafgebroken door. Het is dus de UNWRA, die al zolang deze vluchtelingenkampen-situatie in stand houdt, en daarmee is de vraag gerechtvaardigd of zo'n organisatie als de UNWRA eigenlijk nog wel behulpzaam is bij de weg naar vrede. Haar werk doet de UNWRA overigens niet alleen in het Midden-Oosten, maar ook op veel andere plaatsen op de wereld. Dat deden ze halverwege de vorige eeuw overigens ook al, zelfs voor 15 miljoen vluchtelingen na afloop van de Tweede Wereldoorlog.
• De Britse legeroverste Thomas Edward Lawrence ('of Arabia') en het Arabische stamhoofd Faisal ibn Husayn en andere stamhoofden, wilden wel met elkaar samenwerken om de Turken (Ottomanen) het land uit te zetten, om daarna samen met de Britten het veroverde land te verdelen. De Britten beloofden aan Israël een klein thuisland (Zion), en de meestrijdende stamhoofden werd door de Britten de rest van alle op de Turken veroverd land beloofd, dat dan een groot Rijk voor de Arabieren zou worden. Maar van die belofte van de Britten aan de Arabieren kwam niets terecht, want het machtige Frankrijk en Engeland verdeelden onderling alle land. Van de beloofde verdeling kwam dus niets terecht. Dat zette kwaad bloed, en werd tot op de dag van vandaag niet vergeten.
• Mohammad Amin al-Hoesseini, de moefti van Jeruzalem, ging daarom later de strijd aan met de Britten, want hij wilde het hele land hebben en besturen. Hij wilde een groot koninkrijk voor alle Arabieren. Dit alles werd ingegeven door de Islamitisch-Arabische droom om één groot Arabisch rijk te stichten, en de Britten het land uit te zetten. Die actie tegen de Britten kun je beschouwen als een essentiële aanleiding voor het conflict in het Midden-Oosten.
• Er zijn in al die decennia wel verschillende pogingen geweest tot het sluiten van een contract om te gaan samenwerken en om het land te verdelen. Maar die gesprekken mislukten keer op keer, met als onvermijdelijk gevolg: rellen en moordpartijen. Dat kun je beschouwen als de kern van het conflictverhaal.
• De majeure uitdaging is eigenlijk hoe je alle tegenover elkaar staande partijen kunt bewegen tot samenwerking in het Midden-Oosten.  
• Al eeuwenlang trokken en trekken Joden naar Israël, om zich daar te vestigen. Dat zag je bijvoorbeeld ook al gebeuren rond 1492 als gevolg van de Reconquista in Spanje, toen enkele christelijke koninkrijken in Spanje en Portugal erin slaagden om de islamitische Moren uit hun land te verdrijven, hetgeen ook leidde tot het vertrek van Joden naar Israël.  
• Uit oude reisverslagen blijkt dat allerhande volksstammen vroeger met elkaar samenleefden in het huidige Israël, zoals de Druzen, Bedoeïenen, Joden, Christenen en Arabieren. Daar was nu eens sprake van rustig met elkaar samenleven, maar dan waren er later wel degelijk uit de hand lopende onderlinge conflicten. Kortom, een wankel evenwicht zolang het goed leek te gaan.
• Naar aanleiding van de Dreyfuss-affaire (de ten onrechte veroordeelde Joods-Franse legerofficier) schreef de Joods-nationalistische Theodor Herzl een boekwerkje over het ideaalbeeld van een land waarin al die verschillende gelovigen goed met elkaar zouden kunnen samenleven. Zo zou er volgens Herzl een soort Joods thuisland kunnen worden gecreëerd. Daartoe werd onder andere de Conferentie van San Remo (1920) georganiseerd, zijnde een vergadering van de geallieerden van de Eerste Wereldoorlog, waarin onderzocht zou worden of verschillende volken elk een eigen land(je) zou kunnen krijgen, maar waarin daarentegen de mandaten voor het Midden-Oosten onderling tussen Frankrijk en Groot-Brittannië werden verdeeld. 
• Als je droomt van een eigen land, leg je niet zomaar je wapens neer, om je aan te sluiten bij een ander land. Dat zien we hedentendage maar al te goed bij bijvoorbeeld de Koerden en de Gazanen. Het ligt dus allemaal niet zo eenvoudig, ook niet in het Midden-Oosten in het algemeen, en in Gaza in het bijzonder.
• De oplossing zou wellicht gevonden kunnen worden in het her-creëren van het oorspronkelijke, grote Palestina, het Brits Mandaat Palestina ten tijde 1920-1948, volgens de toenmalige insteek van de in 1919 opgerichte Volkenbond.
• Mensen (partijen) zouden elkaar het bestaansrecht moeten gunnen, alvorens je wellicht tot een oplossing zou kunnen komen. We realiseren ons echter dat dit wel een moeilijk te begane weg zal zijn, die vast en zeker ook lang gaat duren.

Dan zal geen mens meer weten wat oorlog is

Het visioen van Abraham & Sara blijft de moeite waard, waarmee we vanuit bijbels perspectief de complexe problematiek van het Midden-Oosten in het algemeen en van Israël en Gaza in het bijzonder vanavond afsluiten, middels de tekst die op de gevel staat van het gebouw van de Verenigde Naties in New York (naar Jesaja 2:2-4):

‘Eens zal de dag komen’, zegt Jesaja, 

dat de volken zullen zeggen:

‘Laten we optrekken naar de berg van de HEER, naar de tempel van Jakobs God’! 

En deze keer niet om het te verwoesten, 

nee ze komen met goede bedoelingen. 

Ze gaan naar de tempel om zich daar te laten onderrichten! 

Om zich daar de weg te laten wijzen. 

Ze willen van Israëls God leren hoe ze moeten leven. 

Hoe ze moeten onderscheiden 

tussen recht en onrecht, 

tussen goed en kwaad, 

tussen oorlog en vrede. 

De Thora van Israël wordt universeel lesmateriaal voor de hele mensheid! 

En als de volken dit onderricht met goed gevolg hebben afgerond, 

‘DAN zullen ze hun zwaarden omsmeden tot ploegijzers 

en hun speren tot snoeimessen! 

DAN zal geen volk nog het zwaard trekken tegen een ander volk 

en geen mens meer weten wat oorlog is’.