 |
| Langs de Broekster Feart naar Broeksterwâld |
Streekpad 'Noardlike Fryske Wâlden'
In 2018 publiceerde Stichting Wandelnet de wandelroutegids van een nieuw streekpad, namelijk van de 'Noardlike Fryske Wâlden', met als subtitel 'Wandelen door het Nationaal Landschap'.
In 2018 publiceerde Stichting Wandelnet de wandelroutegids van een nieuw streekpad, namelijk van de 'Noardlike Fryske Wâlden', met als subtitel 'Wandelen door het Nationaal Landschap'.
Je wandelt over dit Streekpad nummer 20 door het Nationale Landschap Noardlike Fryske Wâlden. Dat is een fantastisch gebied in het noordoosten van de provincie Fryslân, waar je als wandelaar nog aanmerkelijk authentiek kunt wandelen. Je wandelt hier namelijk door een kleinschalig coulisse-landschap, met veel zandpaden en veldwegen door een gebied met veelal kleine landbouwpercelen, die zijn omzoomd door boomwallen, braamstruiken en elzensingels. Dit landschap met agrarisch gebied, natuur en cultuurhistorie is tamelijk intact gebleven, onder andere omdat hier voorheen geen grote ruilverkavelingen waren.
Wandelroute
De wandelroute gaat globaal gesproken vanuit Burgum via Oentsjerk en Damwâld naar Kollum, om dan via Buitenpost, Surhuisterveen en Earnewâld weer terug te gaan naar Burgum.
De totale afstand van alle etappes is zo’n 165 kilometer lang, door de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Kollumerland, Smallingerland en Tytsjerksteradiel. De route loopt ook door natte natuurgebieden en langs oude statige buitenverblijven van Friese adellijke families.
Durkje en ik wandelen dit streekpad in totaal acht dagen, van gemiddeld ruim 20 kilometer per etappe.
Wandelgids 'Noardlike Fryske Wâlden'
De wandelgids geeft een korte routebeschrijving met voldoende gedetailleerd kaartmateriaal. De route is in beide richtingen beschreven, en als Streekpad ook in die beide richtingen geel-rood gemarkeerd.
Verder vermeldt de routegids ook informatie over bezienswaardigheden langs de route, informatie over voorzieningen zoals openbaar vervoer-haltes, horeca- en logiesverblijven en een legenda bij het kaartmateriaal.
De negen thema's van de 27 wandeletappes zijn achtereenvolgens: Noardlike Fryske Wâlden, Singelier folk, Flora en fauna, Halepaden, Boeren en natuur, Veenklooster, De arme Friesche heide, De Leien, en Nationaal Park De Alde Feanen.
Thema's 'Halepaden' en 'Boeren en natuur'
Onze derde etappe van De Houtwiel naar Kollum loopt over een afstand van 23,3 kilometer door de volgende twee thema-gebieden: 'Halepaden' en 'Boeren en natuur'.
- Met 'Halepaden' worden de voormalige verbindingsroutes bedoeld, die vroeger als wandelpaden werden bewandeld om van je woning - mede over andermans erven - op een zo kort mogelijke wijze te lopen naar bijvoorbeeld de school, de kerk, de winkel of naar je buren/familie iets verderop. Deze oude voetpaden waren in de loop der jaren nagenoeg verdwenen, maar de restanten ervan zijn nu met elkaar verbonden tot de zogenoemde 'Halerûte' in en vanuit Damwâld.
- Met 'Boeren en natuur' wordt verwezen naar het regionale beheer van de landschapselementen in deze Noardlike Fryske Wâlden. De huidige samenwerking van boeren en natuurorganisaties is er op gericht om een gezonde bedrijfsontwikkeling van boeren samen te laten gaan met een verantwoord behoud en beheer van het coulisse-landschap. De gebiedsgerichte vitale landbouw in deze streek wordt zo vervlochten met het cultuur-historisch landschap, en met de daarin besloten natuurwaarden. Begrippen als kringlooplandbouw en natuur-inclusieve bedrijfsvoering horen bij het (door)ontwikkelen van de duurzame boerenbedrijven in deze streek.
Van het Goddeloas Tolhûs naar De Draei
Het is vanmorgen 8:30 uur als we vertrekken vanuit Feinsum. Het is dan al licht, en het vriest één graad. De temperatuur blijft gedurende deze etappe rond het vriespunt schommelen. Het is droog, en het waait nauwelijks. We worden vandaag verwend met veel zonneschijn, maar aan het einde van de etappe verdwijnt dit aanvankelijk zonovergoten gebied in de mist.
Eerst rijden we naar het Friese Kollum, waar we de ene auto parkeren nabij het dorpscentrum. Dan rijden we met de andere auto terug naar Broeksterwâld, waar we de auto parkeren bij het Goddeloas Tolhûs van De Houtwiel, aan de Schwartzenbergloane.
Op de Schwartzenbergloane begint om 9:45 uur onze derde etappe van dit Noardlike Fryske Wâlden-pad. We wandelen vandaag van De Houtwiel naar Kollum.
Rondom ons ligt ijs op de sloten, en overal zien we vandaag nog de laatste sneeuwresten van de sneeuwval van de afgelopen dagen.
Even verlaten we de Schwartzenbergloane, om dan over een smal asfaltpad, en verderop over een graspad langs de Broeksterfeart in noordelijke richting te lopen.
We arriveren dan in Broeksterwâld - waar Durkje is geboren en getogen - bij De Draei aan de Pieter Durksstrjitte.
Van Broeksterwâld naar Damwâld
Buiten de bebouwde kom van Broeksterwâld gaan we over de Boargemaster Nautawei weer terug naar de Schwartzenbergloane, die we in noordelijke richting vervolgen, tot we de Patrimoniumwei op gaan.
Die verlaten we al vrij snel weer om langs de Teatertún van Broeksterwâld in de richting van de Broekpôlen te lopen.
In de bocht van de Frijstêd stappen we op het tracé van de Halepaden. Daar en over de Lytse Loane lopen we nog over verharde wegen, maar waar we vanaf de Lytse Loane naar de tennisvelden moeten lopen, is de ondergrond dermate drassig, dat we goed moeten uitkijken om met droge voeten over dit natte graspad bij de tennisbanen aan te komen. Daar wordt de Halerûte weer verhard. Hier wandelen we Damwâld binnen.
Na de Halewei lopen we achter het Jakob Botkepark langs, dat ook wel het Eineparkje Damwâld wordt genoemd.
Bij dit hertenkamp verlaten we even de route om in Nij Tjaerda koffie te gaan drinken bij Durkje haar moeder.
Over Halepaden
Daarna steken we de Haadwei over, om vervolgens de route over de Halepaden weer op te pakken, langs de Christelijke Gereformeerde kerk, door een grasland en daarna door het Fermanjebosk.
We vervolgen onze etappe over het Halepaad in oostelijke richting.
Vanaf de Dammeloane moeten we over een schouwpad langs een sloot de doorsteek naar de Johannes Durksloane maken, waarop we in zuidelijke richting moeten lopen over een veldpad langs de Centrale As (N356) totdat we bij de Dwarsloane onder de Centrale As door kunnen lopen.
Aan de overzijde van de N356 pakken we na het Broekhústerpaad het Halepaad weer op, om onze route te vervolgen over het Spykhernsterpaad.
Vanaf de Gouweloane moeten we nogmaals een doorsteek maken, maar nu naar De Sânharst, want die voert ons naar het Brakkenspaad.
Door de natte Zwagermieden
We hebben daarmee inmiddels de overgang gemaakt van het coulissenlandschap naar het open veld.
We lopen over het Brakkenspaad langs de Petsleat rechts van ons, en links van ons de natte graslanden tussen de Petsleat en het dorp Driezum. Tusnen deze waterloop en dit Friese dorp fourageren honderden ganzen in het plas-dras weidegebied.
Ter hoogte van de Rinsma Pôle steken we de Petsleat over.
Dan gaat het over het asfalt van het Petsleatspaad en van de Petsleatswei door een weidegebied dat voor een groot deel onder water staat. Dit gebied is alleen buiten het broedseizoen opgesteld voor publiek.
Datzelfde geldt voor de grasdijk van It Langwaer.
Ook hier zien we brede waterpartijen in de graslanden.
Sloten zijn buiten hun oevers getreden, en hier en daar liggen grote waterplassen op het grasland, met mooie contrasten van het groene gras, het donkerblauwe ijs en de witte sneeuw.
Langs het Hamsterpaad door de Zwagermieden staat een vogelkijkhut, van waaruit je een mooi zicht hebt op de watervogels in de waterplas aan de noordzijde van het Hamsterpaad.
Westergeast tussen Stroobossertrekvaart en Nije Swemmer
Aan de overzijde van de Trekwei (N910) steken we via de Kalkhúsbrêge de Stroobossertrekvaart over.
Over de Kalhúswei wandelen we dan de bebouwde kom van Westergeast binnen.
Ook hier in dit dorp zien we links en rechts van de weg de hier zo welbekende kleine wâldhúskes, die veelal zijn verbouwd en heringericht ten behoeven van woongenot Anno 2023.
Hoog op de dorpsterp rijst vóór ons de kerktoren van Westergeast.
Het is nu 13:15 uur en daarmee voor ons de hoogste tijd voor onze lunchpauze. Bij het baarhuisje aan de rand van het kerkhof van de Westergeaster kerk vinden we een houten bankje heerlijk in de zon, waar we genieten van onze lunch, met het mooie uitzicht op de 13e eeuwse dorpskerk van Westergeast.
Na deze middagpauze gaat het verder door het dorp, over de Eelke Meinertswei.
Vlak vóór de Keuningsbrug draaien we de Prellewei op, om dan langs de brede Nije Swemmer verder te lopen.
Enkele mannen zijn bezig om hier de walbeschoeiing van de Nije Swemmer te vervangen. Nieuwe damprofielen worden met een duwbootje aangevoerd over de Nije Swemmer.
Van Aldwâld naar Kollum
De Prellewei buigt bij It Langlân door de weilanden af naar Aldwâld, dat we via de Swartewei binnenwandelen.
We komen langs het huis waar mijn vroegere studiegenoot Jaap heeft gewoond. Van zijn schoondochter die hier nu woont, horen we dat hij inmiddels is verhuisd naar Mûnein, waar we twee weken geleden doorheen wandelden op dit streekpad.
Ten westen van Aldwâld gaan we de Boskreed op.
Een ree steekt snel dit bospad over, om een eind vóór ons in het bosperceel ten zuiden van de Boskreed te vluchten.
Via de Feartsichtwei en de Allemawei komen we bij de Lauwersmeerweg (N358).
Aan de overzijde van de N358 volgen we het Sânwielsterpaad, langs de drie Zandwielen links van ons in het veld.
We lopen ten noorden het Tochmaland door Kollum naar Meckemastate, waar we het pad langs de Trekvaart nemen.
Als we de Westerdiepswal bereiken, zien we verderop het Oude Rechthuis van Kollum staan.
In het dorpscentrum van Kollum halen we eerst nog enkele boodschappen, alvorens we over de Voorstraat langs de Kollumer Maartenskerk lopen.
Vrij snel daarna verlaten we de Voorstraat, om dan naar onze auto te wandelen, die verderop staat geparkeerd.
Daarmee rijden we om 15:15 uur terug naar Broeksterwâld, om dan vanaf De Houtwiel met beide auto's terug te rijden naar huis.
Bij Westergeast verdween de zon al, en vanaf dat moment - ook tijdens onze terugreis - lopen we eerst en rijden we daarna door een mistig noorden van Fryslân terug naar Feinsum.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten