 |
| Koffiepauze bij de rijksmonumentale ophaalbrug over de Moark in Aldtsjerk |
Streekpad 'Noardlike Fryske Wâlden'
In 2018 publiceerde Stichting Wandelnet de wandelroutegids van een nieuw streekpad, namelijk van de 'Noardlike Fryske Wâlden', met als subtitel 'Wandelen door het Nationaal Landschap'.
In 2018 publiceerde Stichting Wandelnet de wandelroutegids van een nieuw streekpad, namelijk van de 'Noardlike Fryske Wâlden', met als subtitel 'Wandelen door het Nationaal Landschap'.
Je wandelt over dit Streekpad nummer 20 door het Nationale Landschap Noardlike Fryske Wâlden. Dat is een fantastisch gebied in het noordoosten van de provincie Fryslân, waar je als wandelaar nog aanmerkelijk authentiek kunt wandelen. Je wandelt hier namelijk door een kleinschalig coulisse-landschap, met veel zandpaden en veldwegen door een gebied met veelal kleine landbouwpercelen, die zijn omzoomd door boomwallen, braamstruiken en elzensingels. Dit landschap met agrarisch gebied, natuur en cultuurhistorie is tamelijk intact gebleven, onder andere omdat hier voorheen geen grote ruilverkavelingen waren.
Wandelroute
De wandelroute gaat globaal gesproken vanuit Burgum via Oentsjerk en Damwâld naar Kollum, om dan via Buitenpost, Surhuisterveen en Earnewâld weer terug te gaan naar Burgum.
De totale afstand van alle etappes is zo’n 165 kilometer lang, door de gemeenten Achtkarspelen, Dantumadiel, Kollumerland, Smallingerland en Tytsjerksteradiel. De route loopt ook door natte natuurgebieden en langs oude statige buitenverblijven van Friese adellijke families.
Durkje en ik wandelen dit streekpad in totaal acht dagen, van gemiddeld ruim 20 kilometer per etappe.
Wandelgids 'Noardlike Fryske Wâlden'
De wandelgids geeft een korte routebeschrijving met voldoende gedetailleerd kaartmateriaal. De route is in beide richtingen beschreven, en als Streekpad ook in die beide richtingen geel-rood gemarkeerd.
Verder vermeldt de routegids ook informatie over bezienswaardigheden langs de route, informatie over voorzieningen zoals openbaar vervoer-haltes, horeca- en logiesverblijven en een legenda bij het kaartmateriaal.
De negen thema's van de 27 wandeletappes zijn achtereenvolgens: Noardlike Fryske Wâlden, Singelier folk, Flora en fauna, Halepaden, Boeren en natuur, Veenklooster, De arme Friesche heide, De Leien, en Nationaal Park De Alde Feanen.
Thema's 'Singelier folk' en 'Flora en fauna'
Onze tweede etappe van Gytsjerk naar De Houtwiel loopt over een afstand van 19,7 kilometer door de volgende twee thema-gebieden: 'Singelier folk' en 'Flora en fauna'.
- Met 'Singelier folk' worden doorgaans de dorpsfiguren bedoeld, die om één of andere reden in dorp en regio opvielen, bijvoorbeeld door hun uiterlijk, afkomst qua woonplek of familie, wegens hun bijzondere gaven, of door hun gedrag. Aan dergelijke bijzondere figuren worden ook ettelijke Friese volksverhalen ontleend.
- Met 'Flora en Fauna' wordt verwezen naar de grote variatie aan landschappen waar dit streekpad doorheen loopt. Waardevol onderdeel van dit besloten en kleinschalige landschap is de rijke variatie aan planten en dieren, die we ook hier vandaag tijdens onze etappe aantreffen in het coulisselandschap van de Trynwâlden en in het open veld van het uitgestrekte natuurgebied Bûtefjild.
Gytsjerk uit
Het is vanmorgen 7:40 uur als we vertrekken vanuit Feinsum. Het is dan nog donker, en het vriest één graad. De temperatuur loopt gedurende deze etappe op tot 3 graden Celsius. Het is aanvankelijk nog droog, en het waait nauwelijks.
Eerst rijden we naar De Houtwiel nabij Broeksterwâld, waar we de ene auto parkeren bij de Goddeloaze Singel. Dan rijden we met de andere auto terug naar Gytsjerk, waar we de auto parkeren bij café De Canterlanden.
Op de Canterlandseweg begint vlak vóór half negen onze tweede etappe van dit Noardlike Fryske Wâlden-pad. We wandelen vandaag van Gytsjerk naar De Houtwiel.
We volgen de Canterlandseweg tot aan de 12e eeuwse Martinuskerk van Gytsjerk.
De laatste naar huis terugkerende ouders hebben hun kinderen naar de basisschool gebracht, en de jeugd van het voortgezet onderwijs fietst ons voorbij, op weg naar hun school in Leeuwarden.
Op de doorsteek naar de Sanjesreed lopen we over een graspad, dat op het eerste deel nog een smal betonpaadje is langs de Giekerkervaart. De prachtige kleuren van het ochtendlicht schijnen mooi op het wateroppervlak van de sloot naast het betonpad.
Oentsjerk met haar Unia State en Stania State
Waar we vanaf het polder-graspad op de Sanjesreed komen, staat een schaap in de berm naast een weiland waarin een kleine kudde schapen graast.
Langs de Praktijkschool voor Veehouderij maken we de doorsteek van de Sanjesreed naar de Wynzerdyk. Die volgen we naar de 13e eeuwse Mariakerk van Oentsjerk.
De toren van deze kerk staat in de steigers, en rondom de toren zijn alle graven afgedekt met houten schotten, om beschadiging van de grafstenen te voorkomen tijdens de torenwerkzaamheden.
Een vrouw die op de Wynzerdyk haar hond uitlaat, vraagt ons of wij wellicht pelgrims zijn.
In het centrum van Oentsjerk steken we de N361 over, om dan langs de Rengersweg naar Unia State te lopen.
Voorbij deze witte villa gaan we het landgoed van Stania State (1813) op, om daar door de landschapstuin - naar een ontwerp van de tuinarchitect Lucas Roodbaard - te wandelen.
Door Grikelân en Turkije naar de Moark in Aldtsjerk
Aan de noordoostzijde van het landgoed lopen we over de Rode Singel naar het bosgebied van Grikelân en Turkije. We doorkruisen Grikelân en Turkije over hier en daar nogal drassige bospaden door het Oudkerkster Oudland. Ondertussen begint het heel licht te sneeuwen, en even later breekt de zon door, en wandelen we in een met prachtig winterzonlicht doorschenen bos.
Aan de westkant verlaten we dit bosperceel, om dan de Van Sminiaweg op te gaan.
Ter hoogte van de lange oprijlaan naar landgoed De Klinze wandelen we het Friese Aldtsjerk binnen.
De weg door het dorp voert ons naar de monumentale ophaalbrug over de Moark (Murk). Bij dit mooie rijksmonument - dat dateert van de twintiger jaren van de vorige eeuw - houden we op een bankje aan het water onze koffiepauze.
De kleurenrijke herfstbladeren van de bomen rondom contrasteren mooi ten opzichte van de goed in de verf zittende ijzeren delen van de ophaalbrug, en bovendien afstekend tegen een prachtige winterse lucht. Het zonnetje schijnt zowaar.
En dit prachtige plaatje weerspiegelt schilderachtig in het kalme wateroppervlak van de Moark.
Na deze koffiepauze wandelen we over de Zwarte Singel naar het landgoed van De Klinze. Dan lopen we door de parktuin naar de 17e eeuwse Klinze, en weer terug. Hier in de Klinze is momenteel een opvanglocatie voor enkele tientallen Oekraïeners, die door de Russische inval hun land uit zijn gevlucht.
Readtsjerk
Daarna blijven we de Zwarte Singel volgen, die aan de overzijde van de Klaas Douwesweg wordt voortgezet als veldpad langs een smal en lang bosperceel aan de noordzijde.
Dan maken we door een ander bosperceel door het Oudkerkster Oudland de doorsteek naar het buurtschap Zevenhuizen.
Via de Boskwei, de Koaiwei en de Tsjerkwei wandelen we door naar het 12e eeuwse Readtsjerkje van Readtsjerk.
Na een rondje om de kerk wandelen we Readtsjerk uit.
It Bûtefjild van Zwarte Broek naar Looden Hel
Buiten het dorp gaan we de Ottemawei op, om al vrij snel daarna het natuurgebied van It Bûtefjild in te gaan. Bij de overstap naar het graspad staat een informatiepaneel van het Streekpad 'Noardlike Fryske Wâlden'.
Als we het natuurreservaat inlopen, komen we eerst nog langs een aantal lisdoddevelden, die hier - ook bij wijze van proef - zijn aangelegd in dit natte weidegebied.
De lisdodden steken prachtig af tegen de lucht.
Met een grote omtrekkende beweging lopen we eerst om de Zwarte Broek, en daarna rond de langwerpige Leienspet.
Gelukkig liggen de veldpaden hier bovenop de lage polderdijkjes rondom de plas-dras-graslanden rondom ons. Zo kunnen we prima - droog - voort langs de Zwarte Broek en verderop langs de Koarte Suwei.
Omdat het buiten het broedseizoen is, mogen we nu ook langs De Mear door dit laaggelegen, natte natuurreservaat wandelen.
In de grote waterplas ten westen van Landgoed Mariahoeve zie ik een aalschover stokstijf boven op een uit het water uitstekende houten paal zitten, en verderop in de rietkraag zie ik een blauwe reiger staan.
Aan de noordkant van De Wiel gaan het dan verder.
Op een bankje tussen de waterpartijen houden we onze lunchpauze. Het is fris weer, maar wel weer droog, en de zon schijnt licht, dus prima weer om zo even langs de brede waterplas een broodje te eten.
Voorbij de Looden Hel steken we de asfaltweg van het Bûtefjild over.
Naar De Houtwiel bij de Goddeloaze Singel
Aan de overzijde van de asfaltweg gaat in de richting van het Krúswetter verder, niet zozeer dwars door het Bûtefjild, maar overwegend aan de noordzijde van De Wiel, de Feanwâldster Feart en de Falomster Feart langs het Bûtefjild. Daarbij komen we langs het keien-monument van de 'Skosse', dat is geplaatst tegenover een aantal smalle eilandjes en landtongen (skossen) in de waterplas ten noorden van De Wiel.
We blijven het geasfalteerde fiets- en wandelpad in oostelijke richting volgen, tot we het laatste eind nog ten noorden van de Falomster Feart lopen.
Deze etappe eindigt voor ons waar dit pad kruist met de Schwarzenbergloane, de Mûnewei en de Goddeloaze Singel, bij de brug over de Falomster Feart, tegenover het Goddeloas Tolhûs.
Vanaf hier rijden we om 13:15 uur met de auto terug naar Gytsjerk, waar we onze andere auto afhalen, om tot slot naar huis terug te rijden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten