zondag 3 april 2022

Drenthepad van Nieuw-Balinge naar Orvelte

Zaterdag 2 april 2022
Bij een oude, grillige den op het Mantingerzand

















Wandelen door Nationale Parken
In 1996 publiceerde Nivon Natuurvrienden Nederland haar wandelgids van het Drenthepad, dat deel uitmaakt van het landelijk netwerk van doorgaande, meerdaagse wandelroutes in Nederland. In 2021 kreeg ik voor mijn verjaardag van onze kinderen onder andere de routegids van dit pad, in de 6e druk van 2019. Dit Drenthepad is een zogenoemd Streekpad, nummer 6, waarmee je het oer-Drenthe ontdekt, al wandelend door Drenthes Nationale Parken en door het Geopark, op het oudste naoorlogse langeafstandswandelpad van Nederland. Het is een pad om te genieten van Drenthe, over paden en wegen, langs akkers en weiden, door bossen en over heide, over het zand en door het veen. In Geopark De Hondsrug maak je kennis met de prehistorie van de provincie Drenthe. Onderweg ervaar je de rust en ruimte van deze mooie provincie.
  • Nadat je bent vertrokken uit Beilen, kom je al snel in één van de mooiste natuurgebieden, om daar de uitgestrektheid van het Nationaal Park Dwingelderveld te ervaren. 
  • Via Havelte, door het Holtingerzand en door Diever kom je in het Nationaal Park Drents-Friese Wold. Uitgestrekte bossen, heide en stuifduinen laten je genieten van Drenthe op zijn mooist. 
  • Tussen Leek en Eelde (in de Drents-Groningse Wolden) beleef je de Onlanden en voert het Drenthepad je langs schitterende landgoederen. 
  • Je betreedt het Nationaal Park Drentsche Aa; een gebied dat als stroomdal is opgebouwd uit tientallen diepjes, stroompjes en romantisch kronkelende beken, in een landschap van heide, kleurrijke hooilanden en esdorpen.  
  • Al snel kom je daarna in het UNESCO-Geopark. Op de Hondsrug wandel je door de Strubben en het Kniphorstbosch op het oostelijk deel van het Drenthepad. De route voert hier door het ‘Pompeï van Drenthe’: het enige archeologische reservaat van Nederland. met grafheuvels, hunebedden en middeleeuwse karrensporen. De route leidt je over de Hondsrug langs grafheuvels, hunebedden en middeleeuwse karrensporen naar het grootste hunebed van Nederland in Borger en je komt langs het Hunebed-centrum. 
Onderweg op het Drenthepad maak je ook kennis met Pingo-ruïnes, ontstaan in de laatste ijstijd. 
Kortom, dit is een langeafstandswandeling door het ontstaan van het gebied, van de provincie Drenthe.

Drenthepad in 58 etappes
Het Drenthepad bestaat uit 58 afzonderlijke etappes, welke allemaal omschreven zijn de wandelgids, met daarin veel informatie over de route en over wetenswaardigheden onderweg. De kortste etappe is 2,5 kilometer en de langste etappe is 7,5 km. Tussen Beilen (start) en Beilen (finish) kun je zelf de lengte van elke dag-etappe bepalen.
Achtereenvolgens loop je:
  • 32,5 kilometer door het Dwingelderveld;
  • 19 km over de Havelterberg;
  • 20,5 km door het Drents-Friese Wold;
  • 20,5 km door het Fochteloërveen en Veenhuizen;
  • 31 kilometer door Noord-Drentse esdorpen;
  • 17,5 km door de Drents-Groningse Wolden;
  • 33,5 km door de Drentse Aa;
  • 57 km over de Hondsrug;
  • 35,5 km door Zuid-Drentse esdorpen;
  • 62 km door het Hart van Drenthe.
Zuid-Drentse esdorpen
Vorige week wandelden Durkje en ik de tocht van Emmen naar Nieuw-Balinge
Het tweede deel van de 48e etappe tot en met de 51e etappe van vandaag lopen we eerst nog enkele kilometers door het gebied van de Zuid-Drentse esdorpen, en daarna de rest van de dag door het Hart van Drenthe.
De totale afstand van de vier etappes die we vandaag wandelen, is 22,5 kilometer. 
We beginnen bij de Nederlandse Hervormde kerk van Nieuw-Balinge en eindigen aan de dorpsrand van Orvelte.
Bij vertrek vanuit Feinsum vriest het één graad. De sneeuw die gisteren viel, ligt in Fryslân nog op velden en akkers en in slootswallen, maar in Drenthe is geen sneeuw meer te bekennen. Bij aankomst is het twee graden boven nul in Nieuw-Balinge.  Gedurende deze wandeldag loopt de temperatuur op naar 7 graden Celsius. Een stevige noordoostenwind maakt dat het vandaag een koude dag is, maar we zijn er degelijk op gekleed, dus dat is voor ons geen probleem onderweg.

Nieuw-Balinge en het Mantingerveld
Met beide auto's rijden Durkje en ik om 7:40 uur van Feinsum naar Orvelte. Daar laten we de ene auto achter, om vervolgens met de andere auto samen door te rijden naar Nieuw-Balinge, waar om 9:20 uur onze etappe vandaag begint bij de Nederlandse Hervormde kerk. 
Op de Mantingerweg passeren we geiten, die in een weiland langs de weg grazen.
Voorbij de ijsbaan gaan we het Mantingerveld in; een waardevol stuifzand- en heidegebied.
Halverwege het Mantingerzand passeren we een kudde Drentse heideschapen. 
Ze grazen en liggen op de verhoging van een stuifduin. 
Op een gegeven moment zien we verderop de eerste jeneverbessen al staan. Nadat we de eerste solitaire jeneverbessen passeerden, komen we in een klein bosgebied vol jeneverbessen. Het pad slingert mooi tussen de jeneverbesstruiken door.
Aan de noordzijde van het Mantingerzand, waar het bosachtiger is, gaan we slingeren, stijgend en dalend door een stuifzandgebied, waar een groot aantal oude, en vaak ook grillige dennen al jaren deze stuifduinen begroeien.
Over de Achterste Esch gaat het dan door het open veld verder naar Mantinge.

Geitenboerderij Hansketien in Mantinge
Deze wandeldag brengt ons - zoals zo vaak tijdens onze wandelingen - weer iets bijzonders. We werden deze week benaderd door Liesbeth, die reageerde op onze Marktplaats-advertentie, waarin we de zangbundel 'Nederlands Volkslied' ten verkoop aanboden. Ze wilde dit muziekboek graag hebben om het aan haar zoon Auke te geven, die van plan is om in een dagopvang voor ouderen met zijn viool bekende historische volksliedjes te spelen, om die dan samen te zingen. 
Toen bleek ons ook dat zij nagenoeg langs de etappe van vandaag wonen en werken, dus we spraken af dat we een ruil tot stand zouden brengen met gesloten beurs. Zij krijgen onze liedbundel en wij krijgen geitenkaas van hun eigen biologisch-dynamische geitenboerderij. 
In Mantinge aangekomen, wandelen we naar hun geitenboerderij. 
Daar aangekomen, worden we hartelijk ontvangen door Monique, en even later door Liesbeth. Eerst krijgen we een rondleiding door het boerenbedrijf aangeboden. We beginnen bij de pasgeboren geitjes.
Daarna gaan we de geitenschuur in.
Ook daar lopen nog enkele hele kleine geitenlammeren tussen de geiten die al bevallen zijn, of die nog moeten lammeren.
De volwassen geiten kunnen een dezer dagen naar buiten, maar omdat het gedurende deze nachten nog vriest, blijven ze nog even binnen. Aan weerszijden verblijven ze binnen in de loopstal. In één van de vakken lopen een aantal geiten in het vak bij twee bokken.

Biodiverse fauna-rand met lunch
Na deze rondleiding lopen Durkje achter de boerderij door het veld naar de biodiverse fauna-rand van het boerenbedrijf. Achter de fauna-rand zien we enkele stelletjes kieviten onrustig over de akkers heen en weer vliegen.
Dan lopen we weer terug naar de boerderij.
We passeren de mestvaalt op het erf.
Enkele kippen scharrelen op de mestvaalt, op zoek naar voedsel.
Langs de boerenschuur lopen we naar de voorkant.
Dan ontmoeten we elkaar in de boerderijwinkel. We worden warm onthaald met koffie en krijgen zelfs een heerlijke lunch aangeboden, met soep, geitenvlees en broodjes geitenkaas van eigen productie. Heerlijk en buitengewoon gastvrij. 
In de boerderijwinkel ontmoeten we dan ook de twaalfjarige zoon Auke, die klaarstaat voor een middagconcert van zijn orkest in Assen. We bieden hem het kadopakketje aan met daarin het volksliedboek, waar hij zichtbaar blij mee is.
Liesbeth & Auke gaan naar Assen, Monique gaat nu kaas maken, en wij lunchen in de boerderijwinkel. Als we klaar zijn met onze lunch krijgen we nog een plak geitenkaas mee, en dan nemen we - met dank voor het hartelijk onthaal - afscheid, na een bijzonder aangename ontmoeting.

Mantingerbosch en -weiden
Vanuit de geitenboerderij lopen we weer terug naar de doorgaande route op de Veentiesakkers. Even later doorkruisen we Mantinge, om voorbij dit dorp over de Schiphorsten en het Binnenveld te gaan. Hier doorkruisen we het natuurreservaat van het Mantingerbosch en -weiden. 
Dat het nog echt winter is, merken we wel degelijk op het Binnenveld. Met de ijzig koude wind erbij krijgen we ook nog te maken met een hagelbui. De hagel zorgt in een ommezien voor een wit laagje winterse neerslag of het asfalt en in de bermen langs de weg.
In de luwte van een boomwal kunnen we een eindje verderop langs het Bruntingerbos naar het dorpje Bruntinge lopen. 

Bruntinge en Scharreveld
Daar steken we de Hoogeveenseweg (N374) over, om vervolgens over de Holtherstraat verder te gaan naar het Scharreveld.
Dan volgt een mooi stuk door het natte natuurgebied de Scharrebroek van het Scharreveld.
Her en der in het Scharreveld zien we enkele veenplassen liggen.
Bij de Frederikshoeve gaan we een klein bosperceel in, om door dit bosje het Scharreveld weer op te gaan. Daar wandelen we met een grote boog om de Boekweitplas heen.
Verderop horen en zien we dan al het autoverkeer op de N387 tussen Beilen en Westerbork. 

Landgoed Börkerheide van Westerbork
Door een tunneltje gaan we onder die N387 door, om aan de overzijde via de Oude Beilerweg naar het Landgoed Börkerheide te lopen. In het bosgebied aan de zuidkant zien we ook nog steeds de tekenen van de recente stormschade in het bos. Een dikke den ligt bijvoorbeeld nog als obstakel over het pad. 
We moeten met een ruime bocht door het bos om deze boom heen.
Voorbij het bosgebied komen we door een klein open heideveld, met links van ons een hoger liggende zandrug.
In een rechte lijn lopen we over de Pieterbergweg en daarna op het Westeinde Westerbork binnen. Op de Hoofdstraat passeren we de Stefanuskerk.
Daarna kunnen we over de Hoofdstraat het hele dorpscentrum door, tot aan het Oosteinde. Daar gaat de route namelijk verder over de Wilhelminastraat, om verderop Westerbork te verlaten.
Nu wijken Durkje en ik echter even af van de doorgaande route, omdat we iets noordelijker in het dorp onze lunchpauze willen houden in de tuin van het gezin van onze dochter Baukje. Daar kunnen we heerlijk uit de wind en in de zon buiten aan de grote terrastafel genieten van onze tweede lunch vandaag.
Om 14:45 uur gaan we weer verder; eerst weer terug naar de Wilhelminastraat.

Oosterveld met IJzertijdboerderij en schaapskudde
Over het zandpad van de Oude Groningerweg wandelen we Westerbork uit, in de richting van het Oosterveld, gelegen tussen Westerbork en Orvelte.
Op het open heideveld zien we verderop de replica van een boerderij uit de IJstijd staan.
Deze IJzertijdboerderij is geopend, dus we kunnen hem ook van binnen bezichtigen.
Bij de IJzertijdboerderij raken we in gesprek met de schaapherderin, die hier de schapen van Orvelte weidt, daarbij bijgestaan door drie Bordercollies, hardwerkende schaapherdershonden.  
De schaapherderin is dik ingepakt in haar kleding, teneinde de vele uren buiten in het veld toch betrekkelijk warm te doorstaan. De meeste heideschapen liggen al te herkauwen, dus zo langzamerhand kan de schaapskudde terug naar het schapenkamp, verderop op het Oosterveld.
Bij de oostelijke bosrand van het Oosterveld zien we dat de kleinere bomen van het bosperceel al het mooie frisse groen van een nieuw bladerdek laten zien. De grote bomen hebben nog geen zichtbare tekenen van bladgroei.

Over Het houten pad van Theodoor naar Orvelte
Wij lopen door in de richting van Orvelte. Daarbij komen we op 'Het houten pad van Theodoor', een beleefpad, met houten attributen, zoals twee helften van een boomhut, aan beide zijden van een boom. 
Daarna volgt ''t Muzikale Woud', houten palen met muzieknoten erop.
Verderop staat een immens insectenhotel tegen de bosrand.
Even later wandelen we de bebouwde kom van Orvelte binnen, wat tegenwoordig vooral het karakter heeft van een verstild openluchtmuseum. 
Hier en daar wandelt rondom de brink een enkele bezoeker, op deze nogal koude voorjaarsdag in het voorseizoen.
Tegen vier uur arriveren we vanmiddag bij onze auto. Dan rijden we van Orvelte terug naar Nieuw-Balinge, om daar onze andere auto af te halen. Op de terugweg naar huis gaan we nog even langs de Vrijbuiter in Roden om onze wandeluitrusting aan te vullen met enkele nieuwe attributen. Van vier tot vijf uur hebben we daar nog voldoende tijd om te winkelen in deze outdoorwinkel. Daarna rijden we terug naar huis.

Geen opmerkingen: