Bonifatius Kloosterpad - Etappe 11 - Terband naar Kapel Dodo en Heerenveen

Zondag 6 december 2020

Bij het klooster(moppen)monument in het Dodo-park bij Haskerdijken

Een ontdekkingsreis en pelgrimage
Wandeljournalist Fokko Bosker publiceerde samen met co-auteur Lammert de Hoop in het jaar 2019 de wandelgids 'Bonifatius Kloosterpad'. Het titelblad van dit boek vermeldt dat het hier gaat om 'Een ontdekkingsreis en pelgrimage door het 'wilde' oosten van Fryslân'. Het gaat om een wandelgids die de kleurrijke geschiedenis van de kloosters in Fryslân beschrijft in routekaarten, foto's en begeleidende teksten.
Durkje en ik waren aanwezig bij de presentatie van het Bonifatius Kloosterpad, die plaatsvond op 15 november 2019 in de Bonifatiuskapel te Dokkum.
Deze wandelgids bevat twaalf aaneengesloten etappen en dertien lokale rondwandelingen. In totaal beslaat het wandelnetwerk zo'n 450 kilometers in oostelijk Fryslân, het gebied tussen het Friese Waddeneiland Schiermonnikoog en Wolvega.

In het voetspoor van heiligen en pelgrims
Met zijn wandelgids neemt auteur Fokko Bosker je als wandelaar mee in een schitterend gebied met veel cultuur en natuur. Hij laat je wandelen naar oude kloosterlocaties en uithoven. Het is een tocht door Wad en Woud, in een rijke afwisseling van streeklandschappen en prachtige natuurgebieden.
Tegelijk met deze wandelgids verscheen ook het bijbehorende boek 'Bonifatius Kloosterpad - In het voetspoor van heiligen en pelgrims'. Dit begeleidend schrijven in boekvorm biedt per wandelroute inspirerende verhalen over het gebied dat deze wandelgids bestrijkt.
De wandelgids is gebaseerd op het Wandelknooppunten-netwerk. De routebeschrijving in de wandelgids is uiterst beknopt, maar het volgen van de als routebeschrijving achtereenvolgens genoemde wandelknooppunten zou moeten volstaan om de beschreven routes goed te lopen.
Wie de vele Friese klooster- en kerkenpaden, schouwpaden, lijk- en dijkwegen van deze wandelroute loopt, maakt kennis met de vele sprekende getuigen uit vervlogen tijden van middeleeuwse kloosterorden in Fryslân. Dit Bonifatius Kloosterpad belicht de rijke Friese geschiedenis van kloosters en landschappen, en toont je al wandelend ook de relatie tussen beide zaken.
Met het bewandelen van alle 25 routes van deze wandelgids gaan Durkje en ik op voetreis tussen uitersten, die de verbeeldingskracht van de pelgrim voedt en inspireert.

Wandelen langs voormalige kloosterlocaties
Voor vandaag hebben we de elfde etappe van deze gids op het wandelprogramma staan, met een afstand van 15,48 kilometer.
Om te voorkomen dat we vandaag voor dit traject twee auto's moeten gebruiken, lopen we vanmiddag na aankomst bij het NS-station van Heerenveen via de kortste route terug naar onze auto in Terband. Daardoor wordt onze wandelafstand met ongeveer 4,5 kilometer verlengd, zodat we vandaag zo'n 20 kilometer lopen.
Deze Etappe 11 kreeg als titel: 'Terband naar Kapel Dodo en Heerenveen' met als subtitel: 'Een wonderbaarlijke kloostergeschiedenis van volharding en flexibiliteit'. De subtitel verwijst naar het doorzettingsvermogen van kloosterlingen, om telkens als ergens een kloostervestiging geen bestaansrecht meer had, dan toch maar weer op een andere plek in de regio een nieuw klooster te stichten.
Om 8:20 uur rijden we vanmorgen met de auto naar Terband, waar we de auto parkeren bij de Terbantster Tsjerke, want hier begint de elfde etappe van het Bonifatius Kloosterpad.
Elke zondagochtend beluisteren we het verzoekplatenprogramma 'Prelude' op Omrop Fryslân Radio. Op de autoradio luisteren we vanmorgen onderweg naar het danklied dat vanaf het begin van deze winterse zondag ons gaat begeleiden:
"Groot is uw trouw, o Heer,
Iedere morgen aan mij weer betoond.
Al wat ik nodig had, hebt Gij gegeven."
De temperatuur is vanmorgen bij vertrek 0 graden Celsius. Het is vandaag bewolkt, en de temperatuur stijgt gedurende onze wandeling maar tot 5 graden Celsius. We zien halverwege de wandeling wel even de zon, maar dat is maar van korte duur. De wind is mild, dus met deze temperatuur van net boven het vriespunt is het een zacht-winterse wandeldag.

Van Terband naar de Hooivaart
Om ongeveer 9:00 uur vertrekken we bij de neoclassicistische Terbantster Tsjerke van Terband. De velden zijn wit van de rijp, en er ligt een dun vliesje ijs op het water van de sloten.
Langs de bijzonder ingerichte bushalte lopen we Terband uit, om direct Luinjeberd binnen te wandelen.
Luinjeberd verlaten we in noordelijke richting over de Bornego, vlakbij de plek waar vroeger een klooster heeft gestaan. In een rechte lijn volgen we de asfaltweg van Luinjeberd naar het buurtschap Spitsendijk, waar tot 1491 vroeger het klooster van Mariënbosch (ook wel Steenkerke genoemd) heeft gestaan. Hier zouden we rechtdoor kunnen lopen naar de Hooivaart, maar het Bonifatius Kloosterpad voert ons naar enkele langgerekte bospercelen van Aengwirden, waar we steeds op smalle veldpaadjes lopen op de grens van ruilverkavelingsbos en veld. In de wit-berijpte polder zien en horen we grote groepen ganzen.

In het buurtschap Terband gaan we verder over het asfaltweggetje naar de Hooivaart, langs de grote zandwinput.
We hebben geluk als we bij de Hooivaart aankomen, want de zelfbedieningspont ligt aan onze oever, dus we hoeven de pont eerst niet over de vaart naar ons toe te draaien. Als we beiden op de kleine pont staan, draai ik ons met het draaiwiel de Hooivaart over.

Langs De Deelen naar de Kapelle van Dodo
Op de noordoever van de Hooivaart zijn we gearriveerd bij De Deelen, een schitterend natuurgebied, een veenmoeras, dat door mensenhanden is gecreëerd in de tijd van de turfgraverij. 
We volgen de Hooivaartsweg, met links de Hooivaart en rechts De Deelen. Nog voordat we ter hoogte van de Skarsleat zijn, verlaten we heel even de doorgaande route, om De Deelen een eindje in te wandelen, naar het restant van de voormalige baggelmachine, die tot in het eind van de zestiger jaren van de vorige eeuw hier in De Deelen nog is gebruikt bij het turfsteken.
 

Daarna lopen we verder over de Hooivaartsweg in de richting van de Rijksstraatweg.
Net voorbij de Hooivaartsbrug van de Rijksstraatweg gaan we onder de A32 door, om dan via de Kapellewei naar de Kapelle van Haskerdijken te lopen. Daar arriveren we op de locatie van het voormalige klooster Maria's Rozendal (sinds 1231; ook wel het Haskerconvent genoemd) uit de tijd van de heilige Dodo, de heremiet (kluizenaar). 
Bij de ingang naast het baarhuisje is een klein labyrinth gemetseld, en er ligt een van beton gemaakte wulk naast. Na een rondgang rond de Dodo-kapel gaan we het baarhuisje binnen, waar we beschut tegen wind en kou een korte rustpauze nemen.

Door het Dodopark naar Haskerdijken
Nadat we wat gegeten en gedronken hebben, lopen we langs de oude boerderijen weer terug naar de Rijksstraatweg. Aan beide zijden van de Nije Pompsleat gaan we onder de A32 door, en dan gaat het vanaf hier over de pelgrimsroute van het Jabikspaad richting Dodo-park. In dat langgerekte bosperceel wandelen we over smalle bospaadjes van het Dodo-paad naar het monument van Dodo, dat in het bos is gebouwd van middeleeuwse kloostermoppen, in het Fries ook wel 'âlde Friezen' genoemd.
 

In de muur van het kloostermonument is een beeltenis van de heilige Dodo verwerkt, met aan weerszijden een reliëf van een witte koe, die verwijst naar het kado dat Dodo van een boer kreeg vanwege diens wonderbaarlijke genezing.
Nadat we dit Dodo-park hebben verlaten, wandelen we Haskerdijken binnen. 

Eindstation Heerenveen
Op de plek waar we even later Haskerdijken uit lopen, wandelen we het tweelingdorp Nieuwebrug binnen. 
En daarna volgt een kilometers lang traject over het fietspad langs de Leeuwarder Straatweg richting Heerenveen, de vroegere heirweg naar het zuiden.
Als we onder de A7 door zijn gegaan, wandelen we Heerenveen binnen. De route gaat dan voortdurend verder langs de Hearresleat, eerst langs de oostoever, en later langs de westoever.
In het centrum van Heerenveen verlaten we de Herenwal, om dan via de Stationsstraat en de Trambaan naar het treinstation van Heerenveen te lopen.
We hadden gehoopt dat we op het eindpunt van deze etappe op het station een kop koffie 'to go' zouden kunnen kopen, maar dat lukt niet, want de stationswinkel is gesloten.

Terug naar de Terbantster Tsjerke
Nu we de etappe erop hebben zitten, is het moment aangebroken om weer terug te lopen naar onze auto in Terband. Via de Trambaan en de K.R. Poststraat lopen we naar de A32. Daar lukt het ons wel om bij McDonald's een kop koffie to go te kopen. 
Na deze koffie- en etenspauze in de frisse buitenlucht lopen we over het terrein van de Discgolfbaan Heerenveen naar de fietsers- en voetgangerstunnel onder de A32.
Daarna lopen we tussen de A32 en het Internationaal Bedrijventerrein Friesland naar de A7 bij Knooppunt Heerenveen. 
Aan de overzijde van de A7 gaat het dan tenslotte verder over het fietspad richting Terband, waar we over de Aengwirderweg en de Pastorielaan terug wandelen naar de Terbantster Tsjerke, waar we vanmorgen onze auto parkeerden bij de voormalige pastorie van deze bijzondere kerk, ontworpen door de Leeuwarder stadsarchitect Thomas Romein.
Om 13:45 uur arriveren we bij onze auto, waarmee we tot slot terug rijden naar huis.