 |
| Iben Damen en Bjarn Brunenberg spreken over het studentenperspectief |
Opleidingscommissie in hoger onderwijs
Opleidingscommissies in het hoger beroepsonderwijs werken sinds januari 2017 binnen de kaders van de Wet Versterking Bestuurskracht van hoger onderwijsinstellingen. Deze wet biedt hen veel ruimte om onderwijskwaliteitsthema’s te kiezen waar zij gevraagd en ongevraagd advies over kunnen geven.
Ook geeft de wet ruimte om zelf het ambitieniveau van samenwerking met het management in te vullen. Dat kan gaan van reageren en instemmen, tot intensief samenwerken en co-creëren. Instemmingsrecht heeft de Opleidingscommissie - bestaande uit studenten en docenten - onder andere op het OnderwijsExamenReglement (OER) en op de evaluaties van de betreffende opleiding.
- Maar over welke onderwerpen praten Opleidingscommissies nog meer mee?
- Wat is hun rol bij beleidsontwikkeling?
- In hoeverre worden ze uitgenodigd mee te denken op strategisch niveau?
- Welke rol ambieert de Opleidingscommissie in de dialoog met de eigen achterban over de kwaliteit van de opleiding?
- En hoe ervaart de Opleidingscommissie haar rol bij het opstellen van het studentenhoofdstuk in de zelfevaluatie ten behoeve van de opleidingsvisitatie?
- Draagt dit bij aan de ontwikkeling naar strategisch partnerschap op het gebied van onderwijskwaliteit?
Visies en ervaringen vanuit verschillende perspectieven
Over onder andere deze vraagstukken komt het Platform HBO van het Nederlands Netwerk voor Kwaliteitsmanagement (NNK) vanmiddag bijeen in het Cursus- en Vergadercentrum Domstad te Utrecht.
De ongeveer 50 aanwezigen worden aan het begin van deze netwerkbijeenkomst verwelkomd door dagvoorzitter Paul van Deursen, die een introductie op het programma verzorgt.
Vóór de pauze vernemen we visies en ervaringen vanuit de perspectieven van de Opleiding, van de Studenten en van de Onderwijsinspectie.
 |
| Caroline Leeuwenkamp spreekt over het opleidingsperspectief |
Eerste spreekster is Caroline Leeuwenkamp, opleidingsmanager HRM van de Hogeschool Utrecht.
Zij spreekt over de visie op de Opleidingscommissie als strategische kwaliteitspartner; over hoe ver de Opleidingscommissie (OC) hier nog vanaf zit, en wat zij doet om haar Opleidingscommissie te stimuleren om er een volwaardige, co-creërende, strategische kwaliteitspartner van te maken.
Wat maakt het dat studenten hun uren aan de OC willen geven?
Welnu, bijvoorbeeld: om de vertaalslag te maken van wat onder de studenten speelt naar hoe deze zaken kunnen veranderen, of omdat ze met een kritische blik hun studie aantrekkelijker willen maken; om die te optimaliseren. OC-studenten willen bijdragen aan de ontwikkeling van de opleiding, en ook de eigen persoonlijke ontwikkeling speelt voor deze studenten een rol, naast ook het nemen van je verantwoordelijkheid voor de opleiding en voor je medestudenten. En ook kwaliteitsverbetering vanuit studentenperspectief is een beweegreden die hier wordt genoemd. Studenten doen het OC-werk daarmee ook voor zichzelf, om onder andere nu op je opleiding alvast de regie te nemen op je eigen ontwikkeling en op je organisatie.
Maar, zo was het voorheen niet altijd.
Toen haar opleiding kelderde in de landelijke ranking, bleek dat de OC van Caroline haar opleiding met haar docenten en medewerkers ineens tevoorschijn kwam, om mee te gaan denken over de toen zo gewenste verbeteringen. Ook een directie die leiderschap toont en die laat merken dat de mening van studenten er echt toe doet, helpt om studenten te activeren, om bij te dragen aan de kwaliteit van de opleiding.
Inmiddels is de OC in de opleiding van Caroline weer strategische gesprekspartner voor onderwijskwaliteit. De OC denkt onder andere mee over beroepsprofilering, over onderwijsinnovatie en over internationaliseringsbeleid. In de praktijk blijkt het mogelijk te zijn dat studenten ook zinvol meedenken en input leveren op strategisch niveau.
Daarna benoemt Caroline een aantal succesbepalende factoren, zoals dat juist de studenten het studeerbaarheidsperspectief het beste kunnen verwoorden. Verder zorgt de OC zelf voor de aansluiting met de achterban. Daartoe moet de OC weten hoe de opleiding en de instelling er als kennisorganisatie uitziet. De OC moet zich ook voortdurend blijven professionaliseren. En het serieus verankeren van de OC op instellingsniveau is eveneens succesbepalend.
Belangrijk is in elk geval dat je de OC serieus neemt en serieus blijft nemen.
 |
| Martine Pol reflecteert met het inspectieperspectief |
Martine Pol komt als referent met een eerste reactie op deze presentatie. Martine Pol is inspecteur hoger onderwijs en auteur van het onderzoeksrapport ‘Recht van Spreken’ (over Opleidingscommissies in het hoger onderwijs).
Zij vertelt over haar onderzoekservaringen op dit gebied, en gaat in op hoe volgens de onderwijsinspectie gestimuleerd kan worden dat Opleidingscommissies de stap richting strategische kwaliteitspartner maken.
De Opleidingscommissie is verankerd in de wet. Als ze zelf hun eigen prioriteiten stellen, en hun eigen speerpunten formuleren, gaat zo’n OC ook echt werken.
Naast ingebed zijn in de organisatie, is ook het vroegtijdig inschakelen van de OC van belang. Te vroeg ingezet worden, heeft overigens ook zijn nadelen, want de vraag is of je als OC dan nog toekomt aan het onafhankelijk toezicht uitoefenen en beoordelen van wat er is ontwikkeld. Maar dat kun je oplossen door met een taakverdeling binnen OC’s te gaan werken, waarbij de één aan de voorkant participeert en een ander aan de achterkant te werk gaat, bij het beoordelen van de resultaten van de co-creatie.
Aanvankelijk wisten veel studenten niet van het bestaan van een OC. Het helpt dat op verschillende fronten vooral duidelijk wordt gemaakt wat de resultaten zijn van de inzet van de OC. Dat motiveert andere studenten om lid te worden van een OC. Behalve over de afgehandelde zaken te rapporteren, helpt het ook om alvast toekomstige thema’s te presenteren.
Studentenperspectief
Sprekers voor het tweede perspectief zijn Rik van Veghel, studentlid van de Opleidingscommissie Journalistiek van Fontys Hogescholen, en Bjarn Brunenberg met Iben Damen, beiden studentlid van de Opleidingscommissie Bedrijfskunde-MER van Fontys Hogescholen. Zij blikken vanuit hun studentenperspectief terug op de ervaringen met de opleidingsvisitatie in het najaar van 2017, en ze vertellen hoe dit een opstap kan zijn naar een meer strategische rol van de Opleidingscommissie.
Iben en Bjarn waren betrokken bij de opleidingsvisitatie. Bij Fontys schrijven de studenten van de OC het studentenhoofdstuk van de Zelfstudie. Op grond van hun onderzoek werden de sterke en zwakke punten van de opleiding en een reflectie op de kernvakgebieden opgenomen in dit studentenhoofdstuk.
Daarbij hebben ze ook afwijkende meningen opgenomen in de studenteninbreng, ook als die afweek van de inhoud van het studentenhoofdstuk. Dat hebben ze gedaan met een video, waarvan we vanmiddag enkele minuten krijgen te zien.
Bij vier van de zeven panelgesprekken tijdens de visitatie waren studenten betrokken, en daarnaast verzorgden ze de rondleiding.
Als succesfactoren voor een Opleidingscommissie noemen de studenten:
- Contact onderhouden met een onafhankelijk professioneel adviseur van de opleiding.
- Zorgen voor diversiteit aan bij de OC betrokken studenten.
- Werken vanuit het verwachtingspatroon van de toekomstige beroepsbeoefenaar.
- Toelichting vragen vanuit het studentencollectief, maar ook van individuele studenten.
Waaraan moet je denken bij de strategische rol van de OC:
De OC heeft een sterke professionalisering doorgemaakt; hetgeen als een belangrijk punt wordt gezien. Professionalisering was gericht op Representativiteit, op Notulering en op de Actiepuntenlijst.
De strategische rol bij het verbeteren, ging werken in een continue dialoog met:
- ontwikkelingsgesprekken van en met verschillende commissies,
- korte communicatielijnen,
- de evaluatie van de resultaten, die gaat naar een auditbureau voor een inhoudelijke beoordeling en advisering.
De passie van deze studenten ligt voornamelijk bij de wens tot verbetering van de kwaliteit van je eigen opleiding. En als je als student Bedrijfskunde in een OC gaat zitten, past het OC-werk ook heel goed bij je opleiding, waarin het bijvoorbeeld gaat om de verbetering van je organisatie (en dat kan in dit verband heel goed ook je eigen opleiding en instelling zijn).
 |
| Rik van Veghel spreekt over het studentenperspectief |
Hij vertelt over de studentenparticipatie vanuit een heel ander perspectief. Zijn opleiding is een kleine, dus iedereen kent elkaar en ziet elkaar veel, en heeft volop de gelegenheid om het elke dag met elkaar over de kwaliteit van de opleiding te hebben.
Als OC-leden spreken ze veel met andere studenten over hun ervaringen met de studie.
Deze studenten - als journalisten in opleiding - hebben doorgaans al een heel sterke eigen mening, en ook als die afwijkt van wat docenten vinden, benoem je het toch, en vertel je toch wat je er als student van vindt.
Referent Martine Pol van de onderwijsinspectie vraagt zich af – en dat is ook haar vraag aan de studenten - of deze verschillende aanpak van verschillende OC’s per definitie ook tot verschillende bevindingen leidt, of zou dit toch tot dezelfde (soort) resultaten kunnen leiden?
Daar blijkt moeilijk een antwoord op te geven, omdat je als OC-lid in jouw opleiding alleen vanuit jouw eigen positie en context kunt spreken.
 |
| Subgroepen |
Na de pauze gaan we eerst in subgroepen met elkaar in gesprek over de aangedragen vragen en casuïstiek; over bijvoorbeeld de samenwerking van OC's met verschillende stakeholders; waar worden die voorbeelden gevonden, en welke vorm werkt goed?
Zo inventariseren we in subgroepen voorbeelden van strategische samenwerking van OC met bijvoorbeeld de Curriculumcommissie, met de Toetscommissie, met de Opleidingsexamencommissie, met de werkveldadviesraad en met de stafmedewerkers Kwaliteit. Ook zijn we op zoek naar tips om die strategische rol van OC's steeds beter in te vullen.
De resultaten zetten we op stickers, die naar thema op verschillende wandposters worden geplakt, waarna in wisselende samenstelling in postersetting met elkaar tot verdieping wordt gekomen. Wat zijn bijvoorbeeld de kritische succesfactoren, en welke lessen leren we hier vanmiddag uit?
 |
| Postersetting |
Geen opmerkingen:
Een reactie posten