dinsdag 31 januari 2017

I love Stenden game @ SSW

Maandag 30 januari 2017
De 'I love Stenden game' wordt voorbereid



















SSW februari-instroom
Wie vorige week door ons hogeschoolgebouw van Stenden Hogeschool liep, viel wel op dat het Toetsweek was.
Wie deze week door het onderwijsgebouw gaat, kan het niet ontgaan dat er weer iets bijzonders valt te beleven. Deze week is het namelijk de StudieStartWeek (SSW) voor de nieuw ingekomen studenten die met ingang van dit tweede semester hun studie aanvangen bij Stenden Hogeschool.

Warme dranken in de skihut-bar
Welcome at Stenden
Enkele honderden studenten uit binnen- en buitenland worden in de centrale ontvangsthal warm onthaald. Ze melden hun aankomst, krijgen een mooie Stenden-trui in een eigen kleur waarmee ze gedurende de StudieStartWeek qua opleiding herkenbaar voor elkaar zijn, en ze kunnen alvast genieten van een warme drank bij de skihut-bar.
In een hoek van de Canteen wordt een opleidingsgroep opgevangen, en daarnaast is een evenementenbureau bezig om de Canteen in te richten voor één van de activiteiten die hier straks zal plaatsvinden.
Een ouderejaars student die deel uitmaakt van het organisatieteam vertelt me desgevraagd dat hier straks de 'I love Stenden game' zal worden gespeeld.

zondag 29 januari 2017

Pelgrimeren van Venlo naar Roermond

Zondag 29 januari 2017
Paddenstoel langs het Nederlands-Duitse grenspad tussen Venlo en Roermond

















De eerste 31 pelgrimsdagen
De eerste pelgrimstocht van Durkje en mij - van het Friese Sint-Jacobiparochie naar het Spaanse Santiago de Compostela - duurde 152 dagen, in de periode van 16 mei 2005 tot en met 21 oktober 2012. Daarna liepen we aansluitend nog vier dagen door naar het ultieme eindpunt van deze pelgrimage op Cabo Fisterra, op de West-Spaanse rotskust van de Atlantische Oceaan.
Van alle 156 pelgrimsdagen schreven we een verslag, dat in combinatie met de onderweg gemaakte foto's een bijzonder document is geworden van een al evenzo bijzondere pelgrimage. Vanaf dag 32 zijn alle dagverslagen in de loop van de jaren gepubliceerd op mijn (deze) weblog. De eerste 31 dagverslagen zijn hier nog niet gepubliceerd, omdat ik in die periode nog geen weblog bijhield.
Om toch het verslag van die hele pelgrimstocht op deze blog te kunnen lezen, ga ik met terugwerkende kracht nog de ontbrekende eerste 31 wandelverslagen op deze weblog plaatsen. Af en toe zal ik zo'n dagverslag hier publiceren. Vandaag ga ik daarmee verder, met het verslag van pelgrimsdag nummer 18, over het traject van Venlo naar Roermond.

Van Sint-Jacobiparochie naar Santiago de Compostela
Pieterpad van Venlo naar Roermond
Dinsdag 22 augustus 2006 – 31 km.
Dag 18: 390,5 - 421,5 km

Venlo
Bij aanvang van het Radiojournaal van 9.00 uur rijden we naar Venlo.
Bij de Q-Park bij het NS-station van Venlo vertrekken we rond 9.30 uur.
Het wordt de laatste in deze serie van drie wandeldagen.
Het weer is aangenaam: droog met af en toe zonnige perioden en alleen halverwege de dag een beetje motregen.
Aan beide zijden van het spoor lopen we in zuidelijke richting naar de Jammerdaalsche Heide, een geologisch reservaat.
Na Camping Onderste Molen passeren we een grote zandafgraving.
Langs het pad vinden we grote bramenstruiken met een overdaad aan lekkere, rijpe bramen.

Langs stenen en dakpannen in Tegelen
Op een gegeven moment komen we op een smal bospad in de richting van Tegelen.
Hier en daar liggen omgevallen bomen over het pad.
We kunnen er omheen of onderdoor lopen.
Maar een eindje verder wordt het oorspronkelijke pad nagenoeg onbegaanbaar, omdat men heeft verzuimd alle omgevallen bomen die hoog en laag over het pad liggen, te verwijderen.
Er ontstaan zo langzamerhand alternatieve, natuurlijke wandelpaadjes, die met een ruime bocht om en langs deze omgevallen bomen lopen.
Als we uiteindelijk het bosperceel verlaten, wandelen we langs een grote steen- en dakpannenfabriek om aan het eind van dit grote fabrieksterrein Tegelen binnen te wandelen.
We doorkruisen Tegelen, passeren het kipkar-monumentje ter herinnering aan de mijnbouw van vroeger in deze streek en verlaten uiteindelijk Tegelen om het bosperceel 'Op de Heide' binnen te wandelen.
Op dat punt eindigt het eerste 5 kilometer lange deel van de 9e Pieterpad-etappe van Venlo naar Roermond.

Nederlands-Duitse grensstreek
Een kilometer verder genieten we van onze eerste korte pauze om even wat te eten en drinken.
Daar passeert ons de oudere dame die twee dagen geleden samen met ons de Maas overstak bij Grubbenvorst.
Later op de dag ontmoeten en spreken we haar nog tweemaal, te weten bij een grenspunt in het Duitse Brachterwald waar zij pauzeert, en bij de grenspost De Witte Steen waar wij daarna weer pauzeren.
Bij deze picknickplaats staat ook een betonnen paaltje dat verwijst naar de persleiding die hier in de bodem ligt.
Men wordt dringend verzocht voorafgaand aan alle grondwerkzaamheden in de nabijheid vooraf contact op te nemen met de exploitant van deze persleiding.
Weldra staan we voor de Nederlands-Duitse grens met aan de Nederlandse zijde een zuidwaarts gaande grensweg, dat wij volgen.
In de komende kilometers passeren we regelmatig in het bos opvallende betonnen grenspalen, stuk voor stuk genummerd.
In het bos vinden we de eerste grote najaarspaddestoelen.

Holtmühle en Maalbeekerhöhe
Vanaf Tegelen zijn we in het gebied Holtmühle regelmatig stukjes gestegen, totdat we op het hoogstgelegen grindrijke hoogterras van deze omgeving arriveren.
Het Pieterpad blijft hier tussen het voormalige grenscafé Maalbeekerhöhe en het grenspunt De Witte Steen aan de Duitse zijde langs de steile zijde van dit hoogste terras.
Aan onze rechterzijde zien we af en toe over de boomtoppen heen het hier veel lager gelegen Nederlandse Limburg in het laagterras, ontstaan door de voormalige uitsnijdingen door de rivier de Maas.

Meerlebroek
Op de plaats waar we de bovengenoemde alleenwandelende dame nogmaals ontmoeten, zijn we weer op een Duits-Nederlands grenspunt aangekomen, waar we aan de bosrand over de grenslijn heen weer ruim zicht hebben over het vlakke Limburgse land, hier Meerlebroek geheten.
Hier zijn we aangekomen op het eindpunt van het 6 kilometer lange 2e deel van onze Pieterpad-étappe.
We hebben vandaag nu de eerste 11 kilometer gelopen.

Grens open en dicht
Hierna volgt een kilometers lang monotoon traject van lange, rechte bos- en grenspaden met weinig afleiding en vooral veel bos.
Na enkele kilometers komen we aan bij de Duits-Nederlandse grensovergang De Witte Steen.
Op dat moment arriveert een vrachtwagen aan de Duitse zijde.
De chauffeur stapt uit de cabine, opent met een sleutel het slot van de slagboom die hier de grensovergang vorm, rijdt over de grens en sluit vervolgens de grens weer af voordat hij verder rijdt.
Waar op de wereld is het nog meer mogelijk dat een vrachtwagenchauffeur zelf de grens opent en sluit?
Even voorbij de plaatselijke grenspaal zoeken we een zonnig plekje op het terras van het grenscafé De Grens, waar we vervolgens genieten van een lekkere lunch.

Berg und Wald
Gevoed en gelaafd gaan we na een half uur pauze verder aan de Nederlandse zijde, over het vervolg van deze kilometers lange grensroute.
Verderop passeren we weer eens de Nederlands-Duitse grens.
Voorbij de Ruhrsteins-Berg en de Dassen-Berg beëindigen we het 3e deel van deze etappe van 4,5 kilometer, waarmee de tussenstand vandaag op 15,5 kilometer komt.
Daarna komt een traject door het Duitse Diergarder Wald met enkele stevig stijgende paden.
Na het hoogste punt daalt het geleidelijk totdat we in het bos bij een slagboom arriveren, die hier de Duits-Nederlandse grensovergang vormt.
Na enkele dalende zandpaden over – hier weer - Nederlands grondgebied komen we na 5 kilometer aan het eind van het vierde deel van deze dagmars.
We hebben dan 20,5 kilometer gewandeld.

Swalmen en Boukoul
Dan gaan we verder in de richting van Swalmen.
Als we het bos uit komen, zijn we vlakbij Swalmen.
Bij de bosrand pauzeren we.
Hier hadden we aanvankelijk ons traject vandaag zullen beëindigen, om vanaf hier Swalmen in te wandelen naar het NS-station om vanaf daar terug te treinen naar Venlo.
Het wandelen bevalt ons vandaag echter buitengewoon goed, het is nog niet zo laat en we hebben vandaag de vaart er ook aardig in.
We besluiten hier niet te stoppen, maar nog even door te wandelen naar Roermond.
Het pad voert vanaf hier verder langs Swalmen; we komen niet in of door deze plaats.
Zuidelijker naderen we het dorpje Boukoul.
Vlak voor het dorp draait het pad om Boukoul heen, totdat we bij een woning met een groot dierenkamp met daarin ook een grote vijver komen.
Hier zijn we bij de entree van de bebouwde kom van Boukoul.

Asenray
Voorbij het sportpark van Boukoul lopen we langs een bosperceel en komen voorbij een stukje open veld in en door het bosperceel Boeshei en langs het daarin gelegen Haambroek.
Daar begint het vandaag voor het eerst licht te regenen.
Het zijn slechts enkele lichte buien die ons nauwelijks overlast bezorgen, aangezien we enkele malen droog blijven onder de grote bomen van dit bos.
Vlak voor Asenray verlaten we het bos bij de N68 - een drukke verkeersweg – om een eindje verder in een café-cafetaria een kopje koffie te drinken en om even te rusten voordat we het laatste stuk wandelen naar Roermond.
We hebben hier weer 6,5 kilometer afgelegd; in totaal vandaag nu 27 kilometer.
Vlak voor Maalbroek gaan we in zuidelijke richting over de Spikkerweg door Asenray in de richting van Roermond.
In de berm bij een woning zit een versufte boerenzwaluw ons aan te staren.
Zelfs als we het vogeltje naderen en naast hem plaatsnemen in het gras, blijft de zwaluw zitten, zonder ook maar een teken van enig vluchtgedrag te vertonen.

Roermond
Enkele honderden meters verder komen we vlak voor Roermond op de plaats waar de nieuwe Rondweg N280 rond Roermond momenteel wordt aangelegd.
Het meeste grondwerk is hier al gereed; waarschijnlijk zal hier spoedig geasfalteerd kunnen worden.
Maar hier en nu ligt alles er nog verstild bij.
Direct daarna komen we bij de bebouwde kom van Roermond, nog voordat we de N271 kruisen die de huidige bebouwde kom van Roermond omsluit.
Vanaf Roermond-Oost doorsnijden we langs een drukke doorgaande toegangsweg Roermond totdat we door een spoortunnel vlak voor 16.30 uur bij het NS-station van Roermond arriveren.
Hier eindigt deze Pieterpad-étappe van vandaag na nog eens 4 kilometer.
Vandaag hebben we uiteindelijk 31 kilometer gewandeld.

Alleenkampeerders
We hoeven niet lang te wachten, want al 5 minuten later zitten we in te trein naar Venlo.
Om ongeveer 17.45 uur zijn we al weer op de camping, waar het prachtig zonnig weer is.
Twee dagen geleden zijn de andere drie kampeerplaatsen door de toen nog resterende toeristen verlaten, dus we staan hier al twee dagen en twee nachten helemaal alleen op dit kampeerterrein, dat uit twee door een dikke bomenrij gescheiden percelen bestaat.
We hebben hier op camping ‘t Karrewiel dus het gehele recreatieve kampeerterrein - inclusief een riant nieuw sanitairgebouw – voor ons beiden ter beschikking.

Geslaagde driedaagse
Na een verkwikkende douche rijden we naar Landal GreenPark Het Roekenbosch in Blitterswijck, waar we met een heerlijk diner onze geslaagde wandeldriedaagse op aangename wijze afsluiten.
Na een goede nachtrust en een zonoverdekt ontbijt op de camping, vertrekken we de volgende ochtend vanaf de camping om onze oudste zoon Jan Wijbe en zijn kameraad Richard af te halen van het nabijgelegen Duitse vliegveld Weeze, waar ze landen na hun vakantievlucht vanuit Rome.
Gevieren rijden we daarna weer naar Stiens.
De weersvooruitzichten voor de afgelopen drie wandeldagen gaven aanvankelijk reden tot enige zorg vanwege de voorspelde grote kans op veel regen.
De praktijk was echter heel anders: weliswaar bewolkt, slechts af en toe een bui en toch ook regelmatig enkele korte zonnige perioden.
Al met al toch nog heel mooi wandel- en kampeerweer.
In de afgelopen drie dagen hebben we op genoeglijke wijze totaal 79 kilometer gewandeld.

donderdag 26 januari 2017

Natuur en landschap als inspiratiebron voor de pelgrim

Woensdag 25 januari 2017 
Beeld van Wildernis in de lezing van professor Matthijs Schouten


















Pelgrimeren, natuur en landschap, toen en nu
Op pelgrimstocht gaan, betekent je vertrouwde omgeving verlaten, Je huis en familie, je werk en vrienden, de straat en de buurt waarin je woont. Je laat het los, laat het achter je.
Je komt dan in een nieuwe omgeving – niet in één, maar in meerdere entourages. Daar ontmoet je dan andere mensen, je maakt kennis met andere gewoontes, je komt in een ander taalgebied en je ziet andere bouwstijlen en wandelt door onbekende landschappen. Daar ervaar je de natuur (weer opnieuw).
Hierover nadenken, roept enkele vragen op, zoals:

  • Dat wandelen door natuur en landschap, wat doet dat met je als pelgrim?
  • Ervaar je het landschap dan ook? Maak je er deel van uit, of is het voor jou slechts een decor?
  • Is de natuur meer dan een stoffig pad, meer dan zon, weer en wind?

In een vijftal lezingen gaan gerenommeerde sprekers in op de betekenis van natuur en landschap voor de pelgrim, vroeger en nu. In dit voorjaar van 2017 organiseert de Werkgroep Geschiedenis en Cultuur van ons Nederlands Genootschap van Sint Jacob opnieuw een cyclus van vijf lezingen, dit jaar met het thema: 'Pelgrimeren, natuur en landschap, toen en nu'.
Met deze lezingenserie - in het Institutio Cervantes te Utrecht - willen de werkgroepleden je bewust laten worden van wat natuur en landschap met je (kan) doen.

Lezing 1 - Natuur en landschap als inspiratiebron voor de pelgrim
Vanavond verzorgt Matthijs Schouten - buitengewoon hoogleraar ecologie en filosofie aan de universiteit Wageningen - de eerste lezing met als thema 'Natuur en landschap als inspiratiebron
voor de pelgrim'. 
Professor Schouten heeft zich sinds zijn studietijd verdiept in de rol die natuur speelt in het menselijk denken. In deze avondlezing besteedt hij aandacht aan de betekenis die natuur en landschap hebben op het levenspad van mensen.
Medeorganisator Herman Holtmaat heet de tientallen belangstellende hartelijk welkom, geeft een korte toelichting op de komende lezingenserie, en introduceert dan de spreker van vanavond.

Wildernis of Arcadië
Professor Schouten maakt onderscheid tussen Wildernis en Arcadië.

  • Arcadië verwijst dan naar bijvoorbeeld het lieflijke platteland, als een droombeeld, een ideaalbeeld vanuit de stad gezien. Je zou het kunnen karakteriseren met termen als sereen, harmonieus, schoon, parkachtig.
  • Bij Wildernis daarentegen denk je veel meer in termen als barbaars, chaotisch, wanordelijk, plaats van monsters. In de wildernis kun je je niet oriënteren, niet in tijd en niet in plaats. Wildernis is tijdloos en je kunt er zomaar in verdwalen. Wildernis gaat voorbij de menselijke maat; je bent en voelt je er niet thuis. In de wildernis gebeuren de andere dingen, daar worden andere gevoelens opgeroepen.

In een landschap zie je veelal ook altijd iets van tijd, omdat landschappen vaak iets tonen van vroeger en van nu. Denk maar aan ruïnes van vroeger en aan fabriekscomplexen van nu. Aan de hand van dergelijke zichtbare landschapselementen kun je als het ware de landschapsgeschiedenis van het landschap 'lezen'.

De wildeman als symbool voor wildernis
Wildernis
In de Middeleeuwen werd de wildernis gezien als een goddeloos gebied. In die wilde vijandige natuur, waar de duisternis heerst, werd God als afwezig beschouwd. Wildernis is in dat opzicht het tegenovergestelde van het paradijs. De wildernis is het domein van de Wildeman, groot en harig, die slechts brabbelt en goddeloos en onverstandig is.
Maar, met voldoende talent voor Heiligheid kon je de wildeman in jezelf verdrijven, en heilig worden. De wildernis wordt dan de plek bij uitstek om God te vinden en Hem daarin te ontmoeten. Wildernis dus als toegang tot de ervaring van God.
Ten tijde van de Renaissance begon men de wildernis als iets spannends te ervaren, waar je aantrekkelijk aangenaam kunt huiveren.
In de 17e eeuw vond men wildernis lelijk en afschuwelijk, want het stond ver af van ordening, van het parkachtige, veraf van een paradijselijk Arcadië. Bos werd bijvoorbeeld geassocieerd met begrippen als vreeswekkend, woest, verlaten, naargeestig en duister.
Ten tijde van de Romantiek in de 18e eeuw krijgt de wildernis weer een goede pers. Wildernis wordt bijna als iets heiligs gezien. Het is dan ook niet zo verwonderlijk dat in deze periode de wandellust in opkomst was. Men trok wandelend vanuit de stad de wildernis in. Wildernis kreeg associaties van betoverend, boeiend, heerlijk, zaligheid, verrukking. heilzaam en was genezend. Wildernis werd beschouwd als de kathedralen van de nieuwe wereld.

Non-lieu
Anno 2017 verlangen we weer terug naar wildernis. Om ons heen zien we immers weer zogenoemde 'nieuwe wildernis' ontstaan, denk bijvoorbeeld aan de Oostvaardersplassen.
Het oorspronkelijke Arcadië is in ons tegenwoordige cultuurlandschap zo goed als verdwenen.
We kennen in Nederland eigenlijk geen wildernis meer, en geen Arcadië meer. Toch zal de moderne pelgrim onderweg in de aaneenschakeling van diverse landschappen wel iets ervaren van wildernis en van Arcadië. De meeste landschappen waar de pelgrim tussen Nederland en Spanje doorheen loopt, karakteriseert professor Schouten als een soort 'niet-landschap' (naar het Franse 'non-lieu', niet-plaats), een landschap bestaande uit geplaveide wegen, over moderne bruggen, langs uitgestrekte bedrijventerreinen,

Orgastisch verbinden met de oergrond van je leven
Na de pauze gaat professor Schouten dieper in op de betekenis van landschappen in onze beleving. Landschappen roepen verschillende zaken op, ze bieden een reflectie op wat je ziet en ervaart. We komen onszelf tegen in het landschap, en daar ontdekken we wie wij zelf zijn.
In dat opzicht is pelgrimeren ook veel meer dan onderweg zijn naar een het einddoel van de heilige plek. De pelgrim trekt er niet alleen op uit, maar hij reist ook naar binnen, treedt onderweg ook in zichzelf en geeft daar betekenis aan. Het landschap waar je doorheen loopt, speelt daarbij een belangrijke rol.
Waar wildernis door ervaren angsten adrenalineverhogend werkt. brengt een arcadisch landschap je veel meer in vervoering door het schone, de harmonie en de rust.
Je kunt op verschillende manieren naar iets kijken en iets ervaren. Zo word je bijvoorbeeld door wat je onderweg ziet, gebracht naar wat diep in je ligt, waar je anders niet zo gemakkelijk bij kunt komen. Als pelgrim wandelend door het landschap kom je dichter bij je diepere zijn. Nietsche noemde dat ook wel 'het orgastisch verbinden met de oergrond van je leven'.


Heroriëntatie
Daarentegen kun je ook wel heel afstandelijk door de natuur gaan. Mensen zijn in die beleving nogal verschillend. Maar ieder mens is in dat opzicht ook wel meerpolig te noemen, want de mens is wel in staat om op beide polen van wildernis en Arcadië nieuwe horizonnen te verkennen.
De pelgrim die de wildernis in gaat, zal er heel anders weer uit komen. Als je te lang in de wildernis blijft, kun je er gek van worden. Als mens hebben we namelijk ordening nodig. We moeten ons in het landschap kunnen oriënteren. Zo moet een pad een begin en een eind hebben. Ten behoeve van de gewenste rust en sereniteit hebben we een zogenoemde 'sense of time' en een 'sense of place' nodig.
Beide soorten landschappen - wildernis en arcadië - versterken elkaar. Het is dan ook jammer dat we die pure landschapsvormen niet of nauwelijks meer hebben, en ze ook niet meer scheppen en bieden. Als we eerlijk zijn, maken we eigenlijk alleen nog maar 'niet-landschappen'. die ons uiteindelijk een diep gevoel van onmacht geven. Onze niet-landschappen roepen eigenlijk een reactie op van 'terug naar de natuur'. De inrichting van onze huidige niet-landschappen geven ons een gevoel van ontworteling; die non-lieus kapen als het ware ons gevoel in negatief opzicht.

Wanneer je goed kijkt
Aan de hand van een Japanse haiku maakt professor Schouten ons duidelijk dat we - waar we ook zijn - zo moeten kijken dat de wereld zich aan ons ook kan laten zien en onthullen. Zalig zij die goed kunnen kijken. Wie zo goed kan kijken, wordt namelijk overal getroffen door het wonder van het leven. En dat kan de natuur voor en met je doen, als je tenminste zo open kúnt kijken.

Religieuze ervaring
Je gaat dan een domein binnen en wordt daar in iets geraakt dat verder gaat dan je eigen zijn. Dat houdt jezelf de spiegel voor. Je gaat daar een relatie aan met iets dat groter is dan jijzelf. En die verbinding noemen we ook wel 'religie'. Dat mensen religieuze wezens zijn, blijkt wel uit het feit dat zelfs in onze tijd van voortschrijdende secularisatie de natuur ook voor de moderne geseculariseerde mens de plaats is voor zingeving. Onderzoek toont aan dat dat tenminste voor 72% van de mensen geldt.
Natuur roept spiritualiteit op, ontzag, verwondering, inspiratie, troost, je ervaart je in het moment, voelt samenhang en eenheid. Het is dan ook wel heel goed te verklaren waarom er in onze tijd momenteel zoveel belangstelling is voor meditatieve stiltewandelingen in de natuur.
En voor de pelgrim geldt dat als hij/zij de natuur in gaat, en zó goed kan kijken, dat je dan waarlijk op pelgrimstocht bent. En eigenlijk is elke wandeling voor de wandelaar dan als het ware al een pelgrimstocht, naar buiten en naar binnen.
Matthijs Schouten roept ons op om altijd respect te hebben voor oude plekken.
Wie zo goed kan kijken, ziet niet alleen meer wat hij ziet, maar is ook in diepere verbinding met wat hij/zij ziet en treedt in diepere verbinding met wie hij/zij onderweg ontmoet.

donderdag 19 januari 2017

Winterwarm wit welkom bij Stenden in Emmen

Donderdag 19 januari 2017 
Winters beeld van de campus van Stenden Hogeschool in Emmen



















Van zwart naar wit

Een witte kerst kregen we afgelopen december 2016 niet, maar nu in januari 2017 is het dan toch zichtbaar dat we momenteel in de winter leven en werken.
Tweemaal deze week werk ik een dag in Emmen, op de hogeschoolcampus van Stenden Hogeschool te Emmen.
Afgelopen maandag en ook vandaag rijd ik in de vroege ochtend vanuit Stiens door de duisternis door een licht winters Fries landschap naar en door een nadrukkelijker winters Drents landschap.

Drenthe in wit
Op maandag is de lucht in Fryslân tamelijk helder, maar in Drenthe aangekomen, duik ik op de weg tussen Beilen en Emmen in een nogal dicht wit mistige lucht, die als een egaal witte deken boven het witte winterlandschap van de Drentse landerijen liggen.

Winterwarm welkom
Vandaag is dat enigszins anders. Nog steeds is het zo dat het landschap onder een dikker laagje sneeuw ligt dan in het noorden van Fryslân, maar het verschil zit hem in het weer en in de lucht. Het is half bewolkt als ik de provincie Drenthe binnen rijd, en de zon breekt daar regelmatig even door, waardoor het Drentse land zich transformeert in een schilderachtig winters landschap, zachtwarm gekleurd door de prille ochtendzon.
Even na 9.00 uur, aangekomen op de hogeschoolcampus van Stenden in Emmen, baden ook het hogeschoolgebouw en de oude bomen in het vroege zonneschijnsel. Het zachte zonlicht zorgt ook voor een mooi decor van warme kleuren op de berijpte bomen die hier en daar op de hogeschoolcampus staan. Een waar winterwarm welkom bij Stenden Emmen.

woensdag 18 januari 2017

Melissa Sijtsma exposeert in Stiens

Woensdag 18 januari 2017 
Kunstwerk van Melissa Sijtsma in het gemeentehuis te Stiens






















Passie voor vorm en kleur
Tot en met eind maart 2017 exposeert Melissa Sijtsma een aantal van haar kunstwerken in het gemeentehuis van de gemeente Leeuwarderadeel te Stiens.
Melissa is nu 22 jaar en woont in Stiens. Haar passie voor tekenen openbaarde zich al op jonge leeftijd. Ze was altijd aan het knutselen en aan het tekenen. Als kind wilde Melissa later iets met tekenen doen. En daar heeft ze nu dan ook werk van gemaakt.

Inspiratie en belofte
Inmiddels heeft Melissa Sijtsma de MBO-opleiding Mediavormgeving aan het ROC Friesland College afgerond. Momenteel studeert ze Communication & Multimedia Design aan de NHL Hogeschool te Leeuwarden.
Melissa's inspiratiebronnen zijn vooral de kunstenaars M.C.Escher en Salvador Dali.
In haar werk probeert ze altijd gekke dingen te verwerken.
Haar werk is bijzonder kleurrijk. Ze probeert namelijk een explosie van kleurgebruik toe te passen, teneinde mensen te inspireren. In de toekomst hoopt Melissa nog veel meer mensen te kunnen inspireren. Haar HBO-opleiding zal daar vast en zeker ook een goede bijdrage aan leveren, dus we zullen de komende tijd wellicht veel meer werk van Melissa onder ogen krijgen.
Totdat het zover is, kunnen we nu alvast een kijkje nemen in de ontvangsthal van het Stienser gemeentehuis, om het gevarieerde werk van Melissa dat al klaar is te bewonderen.

dinsdag 17 januari 2017

Stenden College Tour met Arjen Lubach

Dinsdag 17 januari 2017
Veel belangstelling voor de Stenden College Tour met Arjen Lubach



















Populaire College Tour
Honderden studenten hebben zich vanmiddag verzameld in het grote Atrium van het Studielandschap van Stenden Hogeschool te Leeuwarden.
Niet alleen de hoog opgaande studiezaal zit helemaal vol; ook op de balkons rondom de studiezaal staan en zitten veel studenten die niets willen missen van het populaire evenement in Stenden Hogeschool.
Vanuit Emmen is zelfs een VIP-bus ingezet om een selectie aan belangstellende studenten vanuit andere Stenden-locaties mee te nemen naar dit aantrekkelijk middagprogramma in Stenden Leeuwarden. Veel is er aan gedaan om onze studenten - en ook de Stenden-medewerkers - te laten genieten van dit mooie programma.
Wat beweegt zoveel studenten en medewerkers van Stenden Hogeschool om hier vanmiddag bij te zijn?

Lubach op Stenden
Via de Facebook-pagina van Stenden Hogeschool is de vraag gesteld van welke gastdocent onze studenten graag eens een gastcollege zouden willen volgen in de vorm van een College Tour.
Arjen Lubach was één van de prominent genomineerden, dus Stenden Hogeschool heeft Arjan Lubach uitgenodigd om naar Leeuwarden te komen. En hij is ook gekomen, om vanmiddag oog in oog te staan met honderden nieuwsgierige Stenden-studenten, die hem graag eens willen zien, horen en persoonlijk ontmoeten.
Arjen Lubach is met name bekend van zijn televisieprogramma 'Lubach op Zondag', maar wie hem beter kent, weet dat hij veel meer dan dat doet.

Arjen Lubach beantwoordt vragen uit de zaal

Veelzijdig populair
In het voorprogramma staan de rappende trainer Niek Riemersma en de Stenden-studenten Takudzwa Matondi en Jeffrey Sergio Maduro.
Daarna volgt Arjen Lubach, die vanmiddag te gast is in de Stenden College Tour.
Tijdens het interview vertelt Lubach over welke zijn diepte- en hoogtepunten waren in de afgelopen jaren. Hij vertelt onder andere over zijn overleden moeder, die vroeger als docente Recht verbonden was aan onze hogeschool. Nieuwsgierig naar meer informatie over zijn moeder reageert hij verrast als één van onze collega's zich meldt als één van de collega's die vroeger heeft samengewerkt met Arjen zijn moeder.
Maar ook het succesverhaal van zijn bijzondere single 'Jelle', waarmee hij in 2001 in één klap nationaal beroemd werd, passeert uiteraard de revue. Op de projectschermen wordt dan even een fragment van zijn succesvolle single Jelle vertoond.
Na afloop van zijn College Tour blijft Arjen Lubach nog voor een signeersessie tijdens de boekverkoop van deze populaire en veelzijdige schrijver, cabaretier, televisiepresentator en muziekproducent. En voor wie graag met hem op de foto wil; ook dat kan vanmiddag in Stenden.

maandag 16 januari 2017

Nieuwjaarsbijeenkomst 2017 van Nijkleaster

Zondag 15 januari 2017
Het dubbelkwartet van Hindrik van der Meer zingt voor de Nijkleastelingen



















Vrijwilligersbijeenkomst
Als stichtingsbestuur van Nijkleaster hebben we voor vanmiddag alle vrijwillige medewerkers van Nijkleaster uitgenodigd voor de nieuwjaarsbijeenkomst in de Sint-Radboudkerk van Nijkleaster in Jorwert.
Zo'n zestig belangstellenden hebben zich opgegeven, dus als om 15.30 uur het middagprogramma aanvangt onder leiding van medebestuurslid Sietske Visser is de kerkzaal behoorlijk gevuld.
Sietske heet alle aanwezigen hartelijk welkom en zorgt ervoor dat alle aanwezigen zich in de afzonderlijke medewerkersgroepen aan elkaar voorstellen.
We prijzen ons allen gelukkig met de grote schare vrijwilligers, die zich dag in dag uit met passie inzetten om van Nijkleaster een zingevende plek van 'Stilte, Bezinning en Verbinding' te maken.
Voordat we verder gaan met het programma trakteert onze kleasterpianist Hindrik van der Meer ons allen met het prachtige lied 'Lit ús in hûs van stilte bouwe', zo mooi gezongen door het dubbelkwartet onder leiding van Hindrik van der Meer,

Terugblik op 2016
Daarna volgt een presentatie van de Nijkleaster-pionierspredikant Hinne Wagenaar, over een groot aantal activiteiten die in het afgelopen jaar binnen Nijkleaster zijn ontplooid, waar zoveel kleasterlingen en 1280 gasten zoveel goeds met elkaar hebben beleefd.
Hinne Wagenaar vertelt onder andere over:

  • De Kleasterkuiers die elke woensdag worden gehouden;
  • De Kleastersneonen en Kleastersneinen die elke maand in één weekend plaatsvinden;
  • De programma's op maat, 22 maal georganiseerd, voor 385 gasten.
  • De tien groepen eindexamenkandidaten van HAVO-5 en VWO-6 van Christelijke Scholengemeenschap Comenius;
  • Het ROC Friese Poort, die zich kwam oriënteren voor toekomstige activiteiten in Nijkleaster; 
  • De groep internationale studenten van de Rijkuniversiteit Groningen die elk jaar op werkbezoek komt rond het thema meertaligheid;
  • Het programma 'Vasten & Vieren' dat in samenwerking met de protestantse gemeenten Westerwert en Mantgum wordt georganiseerd;
  • De presentaties van CD en boeken in Nijkleaster;
  • Het toneelstuk 'Skûlje yn Jorwert' dat in de Sint-Radboudkerk - ook voor alle Nijkleasterlingen - werd uitgevoerd;
  • Het kloosterweekend van het bestuur en de Kleasterried dat we samen hadden in De Spil;
  • De veelbezochte en succesvolle tentoonstelling van het werk van Jentsje Popma;
  • Alle persmomenten van radio, televisie en van de schrijvende pers;
  • De eerste stappen die zijn gezet om te komen tot een kloostergemeenschap van vaste bewoners.

Kortom, er viel ook in het afgelopen jaar weer veel te beleven, 'folle gjin genôch', ofwel, nog veel meer dan dit.

Vooruitzien naar 2017
Volgende spreker is bestuursvoorzitter Henk Kroes, die met ons de plannen voor het komende jaar en daarna doorloopt.
We zijn op zoek naar een lokale permanente kloosterlocatie, waarin we voor de toekomst vorm en inhoud kunnen geven aan onze drieslag van 'Kerk, Kroeg, Klooster', een plek waar een groep van zogenoemde 'kleasterlingen' vaste bewoners van Nijkleaster kunnen worden.
Momenteel lopen de gesprekken met onder andere provincie en gemeente om te onderzoeken en te bespreken op welke wijze we bijvoorbeeld een kloosterlocatie met aanvankelijk een agrarische bestemming zouden kunnen herbestemmen tot een bestemming met een zingevende maatschappelijke functie.
Daarbij vergeten we vooral niet de financiële component, want zodra er uitzicht is op een klooster in hout en steen op grond, komen er ook al vraagstukken naar boven met betrekking tot investeringen en exploitatie, en dan hoort daar ook onze zoektocht bij naar betrokken partijen - bijvoorbeeld omliggende kerkelijke gemeenten - die hun financiële participatie beloond willen zien met geestelijk rendement in plaats van (alleen maar) financieel gewin.
Financiële middelen zijn voor de realisatie wel van doorslaggevende betekenis, maar een zingevende betekenis maakt mensen gelukkiger.
Met deze punten, en ook hier weer veel meer dan dit, neemt Henk Kroes alle nauw betrokkenen mee op de weg die we komende maanden en jaren samen willen bewandelen om van Nijkleaster iets moois en vooral waarde(n)vol te maken.

Persona's maken ruimte voor God
Dan is er tijd voor een hapje, een drankje en voor een goed gesprek in informele setting. Na deze pauze volgt nog een heel mooi programmadeel, waarin Jelle Waringa samen met Annet Draaisma en Sietske Visser een verhaal vertellen, waarin zij als 'persona's' in Nijkleaster wonen, werken en op bezoek zijn, op indrukwekkende wijze geschreven door Jelle Waringa, en door dit drietal op fascinerende wijze gepresenteerd. Ademloos zitten de aanwezigen in de kerkzaal te luisteren naar de naar realiteit lonkende droombeelden van Nijkleaster, die hopelijk en toch zeker ooit werkelijkheid zullen worden?!
Jelle vertelt over zijn belevenissen als vaste bewoner van Nijkleaster: "De wezenlijke motivatie om hier te zijn: Ruimte maken voor God".
En Sietske - de 'kleastergast voor enkele dagen' - op reis naar Nijkleaster, mijmerend over: 'Nijkleaster, Fries, Magisch, Nieuw. Klooster'.
En dan die vrijwillige kleasterkracht Annet met: 'Ik wil me inzetten voor mensen die met elkaar begaan zijn; we maken hier ruimte voor mens-zijn'. 

"Ik geloof dat we hier een klus te klaren hebben,
samen, met God, 
Wij doen dit niet alleen.
Hier kunnen wij de randvoorwaarden scheppen voor een betekenisvol verblijf.
Dit zijn de momenten waarin de werkelijkheid wordt uitgetild boven het gewone."

woensdag 11 januari 2017

Bijbelleesrooster 2016 van het NBG

Woensdag 11 januari 2017 
Cover van het Bijbelleesrooster 2016 van het NBG













Jaarlijkse uitgave
Elk jaar geeft het Nederlands Bijbelgenootschap (NBG) een Bijbelleesrooster uit. Met ingang van het huidige, nieuwe kalenderjaar zijn we thuis al weer begonnen met het Bijbelleesrooster van 2017.
In het afgelopen jaar hebben we tot en met Oudejaarsdag aan tafel de Bijbel gelezen volgens het 'Bijbelleesrooster 2016'.
Dominee Klaas Touwen, Evangelisch-Luthers predikant in Arnhem, is de samensteller van dit leesrooster. Dit Bijbelleesrooster 2016 is een uitgave van het Nederlands Bijbelgenootschap.
Dit leesrooster wordt jaarlijks als klein Bijbel-inlegboekje uitgegeven, en het kan ook worden gevonden op en gratis gedownload via de website van het NBG. En je kunt het Bijbelleesrooster ook volgen als RRS-feed en via Twitter.

Oecumenisch Leesrooster 
Het Bijbelleesrooster bood in 2016 elke dag een korte bijbellezing. Voorheen was dat al dan niet met een dagelijks thema, en voor het jaar 2016 is dat weer ingevoegd. De bijbeltekstkeuze is gebaseerd op het kerkelijk jaar, zoals dat in verschillende kerken in Nederland wordt gevierd. Dit Bijbelleesrooster heeft voor de dagelijkse lezingen de zondagse bijbellezingen van het Oecumenisch Leesrooster van de Raad van Kerken als uitgangspunt gekozen. Zo sluiten de doordeweekse bijbellezingen optimaal aan bij de brede variëteit aan bijbellezingen die in verschillende kerkelijke tradities op zon- en feestdagen aan de orde komen.

C-jaar 
Het afgelopen (kerkelijk) jaar 2016 was een zogenoemd 'C-jaar'. Dat wil zeggen dat in het afgelopen jaar het Evangelie volgens Lucas centraal stond. Daarnaast besteedde dit Bijbelleesrooster 2016 extra aandacht aan het boek Jesaja en aan de brief van Jacobus. Verder besteedde dit leesrooster aandacht aan de eerste brief aan de Korintiërs en de Handelingen van de apostelen. Ook het boek Numeri en de Jacob- en Jozefverhalen in het boek Genesis kregen speciale aandacht.

Bijbelboeken en dagthema's
Behalve de bovengenoemde bijbelboeken, is in het afgelopen kalenderjaar volgens het Bijbelleesrooster 2016 ook gelezen uit de bijbelboeken: Psalmen, Exodus, Hebreeën, Johannes, Ezechiël, Ruth, Spreuken, I Timoteüs, Romeinen, Filippenzen en Jesaja.
Enkele uitnodigende dagthema's van het afgelopen jaar waren bijvoorbeeld: Weet wat je eet, Kikkerproef, Hoog opgeleid, Gezinshereniging, Paradijsbelofte, Alleen voor kinderen, Gastvrijheid, Prioriteiten stellen, Doelgericht werken, De Heer is altijd bij je, En toch komt het goed, en Geurig gebed.
Elke maand werden de gebruikers van het Bijbelleesrooster ook uitgenodigd om eens een uitstapje naar de NBG-website debijbel.nl te maken. Kijk bijvoorbeeld eens hoe een Romeinse kruisvaarder er uit zag, of deel een Psalm op debijbel.nl via social media.

Nederlands Bijbelgenootschap
Met het uitgeven van dit Bijbelleesrooster wil het NBG het bijbellezen toegankelijker maken. Het rooster kan worden gebruikt als handvat om de Bijbel te lezen, om geïnspireerd te worden, waarbij de bijbelteksten je helpen om Gods aanwezigheid in je leven te ervaren.
Achterin het boekje wordt informatie gegeven over het binnenlands en het buitenlands bijbelwerk van het NBG. Al meer dan 200 jaar vertaalt het NBG Bijbels, stelt ze beschikbaar, geeft uitleg en achtergronden over de Bijbel en laat mensen de relevantie van de Bijbel ervaren. 140.000 leden, vrijwilligers, donateurs, en medewerkers dragen allemaal hun steentje bij aan dit zo belangrijke bijbelwerk.
Over de wijze waarop het NBG dat doet, wordt in dit boekje kort uitleg gegeven, over bijvoorbeeld bijbelprojecten, zoals Luisterbijbels in Ethiopië. Daarna volgt het overzicht van een selectie van uitgaven van het NBG, zoals de Bijbel in Gewone Taal en de Samenleesbijbel.

debijbel.nl
Het Bijbelleesrooster verwijst ook naar de NBG-website debijbel,nl, waar veel informatie kan worden gevonden over allerlei onderwerpen die met de Bijbel te maken hebben. Op die site kun je onder andere De Nieuwe Bijbelvertaling lezen. En als je lid bent van het NBG heb je de beschikking over heel veel extra's op deze bijbelsite, zoals uitleg, foto's, veel verschillende bijbelvertalingen, filmpjes, kaarten, tijdlijnen, enzovoort. Alle leden zorgen er door hun ledenbijdrage voor dat deze website en alle andere bijbelwerk steeds verder wordt uitgebreid en verbeterd.
Kijk maar eens op: debijbel.nl

zondag 8 januari 2017

Verzoening, breng ons samen

Zondag 8 januari 2017 
In het koor van de Sint-Vituskerk

Taizé in Stiens
De Gemeentedienst in de Sint-Vituskerk van Stiens wordt vanavond als Taizé-viering uitgevoerd door de Stienser Taizé-werkgroep.
In een dubbele rij zitten de bezoekers van dit avondgebed rondom, tegenover het kruis en kleed van Taizé.
Evenals in het Franse Taizé beginnen en eindigen we deze gebedsdienst in stilte, en volgen we de liturgie van Taizé, zoals die op schrift is uitgereikt bij onze binnenkomst in deze eeuwenoude Stienser dorpskerk.
Alle te zingen liederen worden door het muzikale duo van dwarsfluitiste Trinette Sloot en pianist Han Giesing eerst voorgespeeld, waarna we de Taizé-liederen een aantal keren zingend herhalen.

Meertalig zingen, lezen, bidden
Het aanvangslied is 'Ubi Caritas", waar liefde heerst, en vrede, daar is God met ons.
Dat wordt gevolgd door het lied 'El Senyor', dat we ook in onze Friese taal zingen: Al myn hope, freugde, stipe en ljocht, Kristus, op Jo betrou ik net om 'e nocht.
Het Duits- en Nederlandstalig gelezen Psalmgebed 51 wisselen we af met het zingen van het 'Alleluja'.
Voordat een schriftlezing uit de Brief aan de Korintiërs volgt, zingen we nog het welbekende lied 'Kom tot ons, o Heil'ge Geest', ook wel bekend als 'Veni Sancte Spriritus'.
Na het zingen van 'Oh Lord. hear my prayer' volgt ten behoeve van persoonlijke inkeer, meditatie en gebed een lange wijle stilte ....................................

Van Verzoening naar Vrede
De stilte wordt verbroken met de gesproken voorbeden, die we afwisselen met een Kyrië eleison, en die we tenslotte afsluiten met het gezamenlijk bidden van 'Het Onze Vader'.
Tweetalig - Engels/Fries - bevestigen we ons gebed zingend met 'Nothing can ever come between us and the love of God', 'Gods leafde, dy't wy fine yn Kristus Jezus'.
Als we daarna 'Als alles duister is' zingen, gaan de grote lichten in de kerk uit, wordt vervolgens het licht van de paaskaars aan elkaars eigen kaars doorgegeven, en zingen we ondertussen: 'O Christus resurrexit, O Alleluia'.
Ook het slotgebed doen we samen zingend, met; 'Bleibet hier und wachet hier'.
De kerklampen gaan weer aan, alle kaarsen worden gedoofd, we vertrekken in stilte, en wie nog wil blijven om te bidden, wordt daartoe in de gelegenheid gesteld.
We kwamen binnen voor het thema: 'Verzoening, breng ons samen', en verlaten de kerk met de zegenbede 'De Bron van Leven, Liefde en Licht zij met en in ons en geve ons Vrede'.

woensdag 4 januari 2017

What are your plans?

Woensdag 4 januari 2017
De cover van de jaarkalender 2016-2017

Start nieuwe collegejaar
In september 2016 begon binnen Stenden Hogeschool het nieuwe hogeschooljaar 2016-2017. Na de zomervakantie kwamen studenten en medewerkers uit alle windstreken, vanuit alle werelddelen weer bijeen om samen een nieuw collegejaar op te starten.
Niet alleen de lesroosters dienen dan tijdig beschikbaar te zijn, maar ook de overall jaarkalender voor het nieuwe collegejaar. Een nauwgezet proces van plannen en afstemmen heeft er voorafgaand toe geleid dat de 'Academic Calender 2016-2017' voor het nu inmiddels vier maanden lopende collegejaar tijdig beschikbaar is.

Academic Calender 2016-2017
De Academic Calender van Stenden University of Applied Science verscheen weer in diverse uitvoeringen, waaronder deze kleine kalender op zakformaat. De kalenders liggen op veel plekken in de hogeschool, om ze mee te nemen voor gebruik in het actuele hogeschooljaar. En uiteraard is de meer gedetailleerde versie van deze jaarkalender tijds- en plaatsonafhankelijk ter inzage via ons intranet IStenden. Het is voor alle studenten en medewerkers een onmisbaar document om je studie en/of werkzaamheden zo goed en efficiënt mogelijk te plannen.

Content
In één oogopslag vind je voor alle vijf moduulperiodes onder andere welke de onderwijs-, studie- en toetsweken zijn, wanneer het hogeschoolgebouw gesloten is of gewijzigde openingstijden heeft, wanneer de moduulroosters gepubliceerd worden, wanneer de bijzondere feestdagen en schoolvakanties en de bijzondere hogeschoolactiviteiten zijn, en ook de uniforme lestijdentabellen van alle vijf Nederlandse hogeschoolvestigingen is overzichtelijk vermeld.

What are your plans?
Deze Academic Calender 2016-2017 van Stenden Hogeschool kreeg voor dit lopende collegejaar als passende titel mee: 'What are your plans?'

maandag 2 januari 2017

Nabranders op Broekster Brink

Zondag 1 januari 2017 - Nieuwjaarsdag
Hete resten van een koude nacht



















Traditie

In het Friese Broeksterwâld is het al jaren te doen gebruikelijk dat op het moment van de jaarwisseling op het centrale dorpsplein - de Brink - een groot nieuwjaarsvuur wordt ontstoken, om het feestelijke karakter van de jaarwisseling vurig kracht bij te zetten.
Als iedereen elkaar in huiselijk kring een gelukkig nieuw jaar heeft gewenst, en dat buiten op straat bij buren en kennissen nog een vrolijk vervolg krijgt bij het knal- en siervuurwerk, wordt het zo langzamerhand wel de hoogste tijd om naar de Broekster Brink te lopen, om daar de andere dorpsbewoners ook een voorspoedig nieuw jaar te wensen.

In vuur en vlam
Een groep jonge dorpelingen is op Oudejaarsdag al uren aan het werk geweest om alle voorbereidingen te treffen voor een zo veilig mogelijk groot pleinvuur.
Op de klinkerbestrating van het plein wordt een laag zand gestort, waarop twee grote ijzeren containers worden geplaatst, die volop worden gevuld met allerlei soorten brandhout, torenhoog.
Het resultaat van 24.00-00.00 uur op het moment van de jaarwisseling is dat een grote vuurhaard op de Broekster Brink aanwakkert, waar de dorpsbewoners met zijn allen gezellig rondom gaan staan.
Een uur later wordt de bar van het plaatselijke dorpshuis aan de Brink geopend, en dan zijn de door vuur en vlam gedroogde kelen klaar voor alle vormen van vreugdedronk.
Ondertussen schalt ook de muziek van de jongelui uit de luidsprekers op het dorpsplein, en wordt de jaarwisseling eendrachtig gevierd.

Over A en B zeggen
Als de nacht voorbij is, rest op het midden van het dorpsplein bij het ochtendgloren nog het licht brandende en nasmeulende restant van dit jaarlijkse Broekster vreugdevuur. Dat moet natuurlijk worden opgeruimd, en als je als dorpsjeugd op Oudejaarsdag A hebt gezegd, zou je de volgende dag op Nieuwjaarsdag toch eigenlijk ook B moeten zeggen, en de boel gaan opruimen.
Ook dat komt hier wel goed, want als Durkje en ik vanmiddag in Broeksterwâld arriveren om haar ouders en naaste familie een gezegend nieuw jaar te wensen, zijn enkele Broekster jongeren al druk in de weer om de restanten van het feestvuur op te ruimen.
Met een shovel worden de verbrande resten van het wegdek geschraapt en in de twee ijzeren container gedumpt, waarna de containers terzijde worden gezet om ook de smeulende en rokende rotzooi onder en tussen de containers nog op te ruimen.
Als de Brink weer leeg en schoon is, kan die weer veilig worden gebruikt voor het doorgaande verkeer.