dinsdag 6 december 2016

Nicolaos, pleit voor ons

Maandag 5 december 2016 - Sinterklaasfeest
Sinterklaas te kameel in Nairobi in Kenia

Geloofsgetuigen
Als voorloper op het Sinterklaasfeest van vandaag hebben we gisteren aan het eind van de kerkdienst in De Hege Stins te Stiens alvast een bijzonder Sinterklaaslied gezongen.
In het vernieuwde Liedboek (Zingen en bidden in huis en kerk, 2013) is een serie gezangen opgenomen, waarin diverse geloofsgetuigen centraal staan, zoals: Luther, Bach, Maria, Willibrord en Sint Maarten.

Gods erbarmen
En ook Sint Nicolaas kreeg een gezang in dit Liedboek, namelijk gezang 745 getiteld; 'Uit de schemer van de tijden'.
Al in het eerste versie komt Sinterklaas in beeld, genaamd Nicolaos, als een 'oergestalte', verwijzend naar Gods erbarmen.

Uit de schemer van de tijden
doemt een oergestalte op,
met legenden, staf en mijter,
beeld van het erbarmen Gods.
Nicolaos, 
zegevieren zal het recht voor heel het volk,
sta ons bij nu wij hier bidden,
wees van onze woorden tolk.

Kindervriend
Sint Nicolaas is de patroonheilige van onder andere kinderen, reizigers en schippers. Sinterklaas wordt dan ook niet voor niets wel de kindervriend genoemd.
Kinderen staan in het tweede vers van dit lied centraal. Dat tweede vers is best wel heftig, omdat het ziet op al het onrecht dat teveel kinderen ook vandaag de dag nog wordt aangedaan, dichtbij en ver weg.
Ik moest even denken aan de foto die wij van Peter & Yvon kregen toegezonden vanuit Nairobi. Deze foto toont de intocht van Sinterklaas afgelopen zaterdag in de Nederlandse gemeenschap, voor de basisschoolkinderen en hun ouders, die in en rond de hoofdstad van Kenia wonen. De intocht van de goedheiligman op een kameel, met de kinderen - afkomstig uit allerlei landen - vooraan staand, zoals dat geheel past bij dit kinderfeest.
Wie daar oog voor heeft, en/of ook de media goed volgt, die weet dat het nog prille leven van veel kinderen wereldwijd beslist geen pretje is, en al helemaal geen feest. Gezang 745 wijst ons daarop:

Voor het kind dat niet kan spelen
en geen veilig huis meer kent;
dat geen kans krijgt om te leren,
uitgebuit wordt en miskend;
dat geweld gewoon gaat vinden
en gepantserd verder leeft.....
God behoed al deze kinderen,
dat uw aarde toekomst heeft.

Kinderen verdienen het beste
In het derde vers wordt verwezen naar de legendes over Sint Nicolaas. Zo bevrijdde hij bijvoorbeeld drie dochters van een arme man door buidels met goud in hun huis te strooien. De meisjes, dochters worden in ere hersteld, hen wordt recht gedaan. Het goede valt hen ten deel, Daaraan wordt het strooien van pepernoten en suikergoed tijdens het Sinterklaasfeest ontleend. We zingen dan ook:

Sint Niklaas, die weet wat recht is
en wat slecht is ondervangt,
vrijgekocht heeft hij drie dochters
van een redeloze man.
Driemaal werpt hij gulden klompjes
door het venster aan de straat,
driemaal ziet een dochter toekomst,
wordt een vrouw, krijgt nieuwe staat.

De vreemdeling die in onze regio komt
Maar Sint Nicolaos zou Sinterklaas niet zijn, als de reizigers zouden worden vergeten. De term 'reizigers' verwijst naar wie vroeger in den vreemde reisde - ook pelgrims - met alle gevaren van dien.
De overstap van die eeuwenoude vreemdeling die door onbekende oorden reist, op zoek naar beter, is niet zo groot, als we even een kleine gedachtensprong maken naar de vreemdeling Anno 2016 die ook onze Europese, Nederlandse, Friese regio binnenkomt. In pers-uitingen worden ze asielzoekers genoemd, of gelukszoekers. Zing maar mee en denk ondertussen onder andere aan de bootvluchtelingen die de Middellandse Zee oversteken om in ons werelddeel, voor hen in den vreemde een nieuw, veilig thuis zoeken:

Voor wie reizen in den vreemde,
voor wie overvallen wordt
door de stormen, door de schemer,
door de honger, door tekort,
die geen eigen grond meer hebben,
die gevlucht zijn om het brood;
God, dat wij elkaar behoeden
én in weelde én in nood.

Roep om erbarmen
En dan tenslotte de vijfde strofe, waarin de varenden centraal staan. Sint Nicolaos als beschermheer van de schippers, en volgens dit slotvers zelfs ook voor de 'scheepslui op de wal'.
Dit vers sluit af met 'Nicolaos, pleit voor ons', dat wij allen in ''t scheepke onder Jezus' hoede' Gods erbarmen mogen aanroepen, om ons genadig aan te zien, om ons te behoeden voor was ons schaadt.
Uit dank daarvoor mag van ons dan ook één en ander worden verwacht in onze zorg voor mens en wereld.

Al wie varen op het water,
zelfs de scheepslui op de wal,
mogen om Sint Niklaas vragen,
want hij kent zijn makkers wel.
Op de zeeën, woedend, ziedend,
in de stilte voor de storm,
in gebed of in verstrooiing,
Nicolaos, pleit voor ons.

Heiligman
Waar zouden wij dan bijvoorbeeld vandaag al een voorbeeld kunnen nemen aan de veelbezongen vrijgevige, barmhartige en liefdevolle heiligman en Heiligman?

Geen opmerkingen: