 |
| Inval en huiszoeking door Duitsers in de pastorie van Jorwert |
Nijkleasterlingen, bedankt!
Enkele jaren geleden hebben we als stichtingsbestuur van de Stifting Nijkleaster ingesteld dat we al onze vrijwilligers en medewerkers eenmaal per jaar hartelijk willen bedanken met een activiteit voor al die hardwerkende Nijkleasterlingen. Het evenement waarin we dat doen, noemen we tegenwoordig het 'Nijkleasterlingen-treffen'.
De eerste 'dankjewel-dag' vond plaats in november 2013. Vandaag hebben we weer zo'n Nijkleasterlingen-treffen. We hebben alle vrijwilligers van Nijkleaster uitgenodigd, waaronder bijvoorbeeld de kleasterkrachten, de gastvoorgangers, de pianisten, leden van de kerkelijke gemeente Westerwert, bestuursleden en leden van de Kleasterried. Dat een dergelijk Nijkleasterlingen-treffen enthousiast wordt ontvangen, blijkt onder andere uit het feit dat ruim 80 Nijkleasterlingen vanavond naar Nijkleaster in Jorwert zijn gekomen, om samen te genieten van een uniek avondprogramma.
 |
| Cover van de eerste boekdruk |
Dit jaar hebben we er als bestuur voor gekozen om alle Nijkleasterlingen de Friestalige theatervoorstelling 'Skûlje yn Jorwert' aan te bieden. Dit toneelstuk is een productie van J&Mteaterwurk, van Jan Arendz en Marijke Geertsma, met Wybe Koldyk als medespeler. Deze theatervoorstelling is een eigen bewerking van het boek 'Nachtboek van een kerkuil', van dominee Bas van Gelder (1909-1993), die dit dagboek als jonge predikant schreef in de Tweede Wereldoorlog, toen hij zijn loopbaan als predikant begon in de kerkelijke gemeente van Jorwert.
 |
| Dominee op de preekstoel in Jorwert |
Bas van Gelder is dus dominee geweest in Jorwert, precies in de oorlogsjaren ’40-45’. Alhoewel het er in eerste instantie op lijkt dat Jorwert weinig zal merken van de Duitse bezetting, in vergelijking met Leiden waar hij vandaan komt, gaat ook in Jorwert de oorlog een rol spelen. De dominee, die moet onderduiken (in zijn eigen kerk), wordt verraden en opgepakt en naar de gevangenis in Leeuwarden gebracht.
Jorwert is een hechte gemeenschap, maar in dit dorp wonen behalve verzetsmensen, ook mensen die de filosofie van Hitler aanhangen. Het is een kleine gemeenschap, die prachtig wordt gadegeslagen en beschreven door een dominee, die van buiten Fryslân in Jorwert komt te wonen en werken in de oorlogsjaren. Het zijn juist deze spannende jaren, waarin menselijke eigenschappen zich veel scherper profileren.
Om 19.00 uur worden we allen met koffie en thee ontvangen in café ‘Het Wapen van Baarderadeel’ te Jorwert. Daarna wandelen we met een ouderwetse kinderwagen als moderne geluidswagen in vier groepen door Jorwert, zodat we op enkele dorpslocaties een beter inzicht en begrip krijgen van het dorp in die oorlogsjaren. Tijdens de wandeling bekijken we in dorpshuis Ons Huis ook een tentoonstelling van speciaal materiaal uit die oorlogstijd.
Als we na drie kwartier terug zijn in het café, komt dominee Boudewijn Gardenier (gespeeld door Jan Arendz) het café binnen om iedereen mee te nemen naar de Sint-Radboudkerk van Jorwert, waarin we de theatervoorstelling krijgen aangeboden.
 |
| Dominee met Nolke Hemminga |
Wat dan volgt, is een indrukwekkend mooie voorstelling, waarbij dominee Gardenier in zijn toespraak tot de aanwezigen ons allen in geuren en kleuren meeneemt door alle oorlogsbelevenissen van deze Jorwerter dorpspredikant in oorlogstijd. Marijke Geertsema en Wybe Koldyk lopen af en aan, en spelen een grote variëteit aan personages, die alle in het oorlogsdagboek van dominee Bas van Gelder de revue passeren. Zo komt bijvoorbeeld al heel snel dorpsbewoner en gemeentelid Nolke Hemminga bij de nieuwe dominee op bezoek om de jonge dominee er onder andere even op te wijzen dat de nieuwe dominee vooral niet al te hoogdravende taal moet gebruiken.
 |
| Alweer 2 dikke sigaretten van frou Allinga |
En natuurlijk komt ook Wopkje Allinga prominent in beeld, de boerin bij wie de jonge dominee wekelijks even op bezoek gaat om zijn twee dikke sigaretten te draaien, als brandstof en inspiratiestof om wekelijks weer een goede preek te maken.
Wat we krijgen voorgeschoteld, is een uitermate gevarieerd stuk, waarbij op bijzonder professionele wijze gebruik wordt gemaakt van alle middelen die het theater op locatie ter beschikking staan, zoals een mooie lichttechniek en bijpassende geluidsfragmenten.
 |
| Bij Grundmann in de Blokhuispoort |
Zo word je meegenomen naar de pastorie, ga je mee op huisbezoek, woon je een deel van een kerkdienst bij, zit je bij de dominee-onderduiker op de zolder van de dorpskerk, waan je je in de overvolle gevangeniscel en woon je de ondervragingen bij in de Leeuwarder strafgevangenis in oorlogstijd.
 |
| Het jonge predikantengezin Van Gelder |
We krijgen een bonte verzameling aan oorlogsfeiten te horen, met daarbij allerlei emoties, humor en angsten, onzekerheden en moed, verzet en stilzwijgen, egoïsme en saamhorigheid, leugens en zwijgen, Wie het dagboek al heeft gelezen, hoort en ziet de inhouden van het boek als filmfragmenten voorbijkomen, en minstens zo indrukwekkend als op schrift, af en toe als toneelkijker nog intenser beleefd dan als lezer.
Al deze benauwende ervaringen van een nog zo jong predikantengezin zijn door de predikant-auteur zo goed beschreven in zijn boek, en door de drie acteurs zo knap op de best passende toneellocatie in Jorwert ten tonele gebracht.
Na een indrukwekkend lang applaus worden alle Nijkleasterlingen uitgenodigd in het dorpscafé van Jorwert, en daar hoor je nadien vooral hoeveel indruk deze voorstelling heeft gemaakt bij alle betrokkenen van Nijkleaster.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten