zondag 22 maart 2015

Koningspad 2 - Het veenmoeras van Tijnje en Beets

Zondag 22 maart 2015
Het Koningsdiep meandert langs de Krûme Swynswei


















Koningspad
De wandelgids 'Koningspad' die ik in 2013 al kreeg op Vaderdag, is tot vandaag nog maar eenmaal gebruikt, namelijk voor de eerste van de zes wandelingen van deze reisgids. Maar daar komt vandaag een vervolg op, want we gaan nu in het voorjaar doorstarten met deze langeafstandswandeling van zes etappes door de benedenloop van beekdal de 'Boorne', ofwel het beekdal van het Koningsdiep, in het Fries ook wel Alddjip (Ouddiep) of Boarne genoemd. Deze rivier ontspringt bij Allardsoog nabij Bakkeveen, meandert in noordwestelijke richting door Fryslân, om vroeger uiteindelijk uit te monden in de voormalige Middelzee.

Etappe 2 = Hoe Tijnje uit het veenmoeras oprees en Beets gestaag er in verdween
De wandelgids waar we vandaag mee op pad gaan, is geschreven door mijn ex-collega, de landschapsjournalist Fokko Bosker, die ook de vierdelige wandelserie 'Friesland voor Lanterfanters' schreef. De wandelgids 'Koningspad' heeft als subtitel 'Lanterfanten door het beekdal Koningsdiep'.
Vandaag wandelen Durkje en ik de tweede etappe, over een afstand van 20 kilometer, van Tijnje, via Nij Beets, naar Beetsterzwaag. De wandelaar-auteur gaf deze route als titel mee: 'Hoe Tijnje uit het veenmoeras oprees en Beets gestaag er in verdween'.

Tijnje
We rijden vanmorgen via Beetsterzwaag - waar we de ene auto parkeren - naar Tijnje, waar we de andere auto parkeren, om hier vandaag onze tweede dagtocht aan te vangen. Aan de noordzijde van Tijnje lopen we door het ruilverkavelingsbos in de richting van de Nije Feart. Onderweg ontmoeten we een vader met een dochter. De peuter verlaat af en toe het smalle fietspad in het veld even om bij de oever van de sloot in het water te kijken. Ze vertelt ons dat ze op zoek is naar een krokodil. Een serieuze bezigheid dus voor deze jongedame.
Als we aan de voet van de Polderdyk bij de Nije Feart komen, zien we dat we ook op het 'Domelapaad' lopen, dat hier ook in de richting van de Rolbrêge gaat. Bij de Rolbrêge zien we dat de enorme partij Grote Waternavel die hier in november 2014 nog in de Nije Feart dreef, inmiddels is verwijderd, zodat je weer ongehinderd onder de Rolbrêge door kunt varen.

Sudergemaal en Polder Hoofdkanaal
Aan de andere zijde van de Nije Feart lopen we over de Legewei in de richting van het Museumgemaal 'Sudergemaal'. Daar kunnen we ook de nieuwe - pas geopende - sluis in het Polderhoofdkanaal aanschouwen. Verderop is ook nog een hoge brug over het Polder Hoofdkanaal gebouwd om de bewoners van een boerderij vanaf de kanaalweg toegang te verschaffen naar hun boerderijerf.

Gastvrij Nij Beets
We lopen langs het kanaal, tot we bij de brug van de Domela Nieuwenhuisweg arriveren bij het Damshûs Openlucht Laagveenderij Museum. Het openluchtmuseum is gesloten, maar bij het dorpscafé staat het verkeerslicht letterlijk op groen, dus daar gaan we naar binnen voor onze koffiepauze.
Een grote groep jonge mannen en een meisje zitten gezellig met elkaar rond de bar een pilsje te drinken. Twee andere mannen nemen met een biertje plaats bij de twee fruitautomaten in de hoek van het café. We bestellen en krijgen koffie. Rondom vinden we hier een grote verzameling oude radio's en blikken reclameborden. Als ik aan het eind van onze koffiepauze bij de barkeeper wil afrekenen, vertelt hij dat de cafégasten zich met elkaar hebben beraden op wat wij zouden moeten betalen voor deze twee koppen koffie. Resultaat van hun groepsberaad is, dat zij onze koffie voor hun rekening zullen nemen. Van betalen door ons is geen sprake, dus met dank aan deze gastvrije cafégasten nemen wij afscheid van hen.

Alddjip langs de Krûme Swynswei
De route voert weer terug langs het Polder Hoofdkanaal, maar vlak voordat we weer bij het Sudergemaal komen, moeten we linksaf de Krûme Swynswei op. Parallel aan deze Krûme Swynswei meandert het Koningsdiep (Alddjip), dus we zijn ons er hier weer even van bewust dat we de Koningdsdiep-route bewandelen.
Waar de Krûme Swynswei over gaat in de Swynswei staat een picknickbank bij een huisje, waar we onze lunchpauze nuttigen. Daarna lopen we via de Janssenstichting naar de Leppedyk, die we volgen rond de grote zandafgraving - de zandput - langs de A7.

Het fundament van de Adelskerk van Ald Beets
Ter hoogte van de voormalige pastorie gaan we de Beetsterweg op. We komen dan langs het kerkhof van de vroegere Adelskerk. Van deze kerk resteert op het hoog in het landschap liggende kerkhof alleen nog het fundament. Op de fundamenten is een grote klokkenstoel geplaatst, en er is een zadeldak gemaakt van twee hele grote grafstenen, die vroeger in de Adelskerk lagen. Eén van deze nu omhooggeplaatste grafstenen is van de adelijke familie Lycklama á Nijeholt. Tussen alle hele oude en nieuwere grafstenen is een groot en hooggeplaatst nieuw familiegraf van de adelijke familie Van Lynden. Het geheel van deze zaken - inclusief de stenen engel - vormt een bijzonder geheel, hier enigszins achteraf langs een overhard pad in de richting van een noordwestelijke uitloper van de bossen rond Beetsterzwaag.
De in 1890 gebouwde Adelskerk is in 1984 afgebroken, nadat in 1967 de toren door een bliksemslag was afgebrand. De kerk raakte na deze torenbrand ernstig in verval. Ik herinner me nog dat in mijn lagere schoolperiode deze kerktoren door brand werd verwoest. Als we in de jaren daarna de kerk passeerden over de toenmalige Rijksweg 43 gaf dit kerkgebouw met de geruïneerde toren een troosteloze aanblik. Nu resten dus nog slechts de zichtbare fundamenten van deze eens zo trotse Adelskerk.

Bossen van Beetsterzwaag
Voorbij dit bijzondere kerkhof volgt een prachtige route door een bosperceel, dat momenteel wordt doorsneden door de A7 tussen Drachten en Heerenveen. Op het bospad komen we langs een indrukwekkend grote oeroude beuk.
Aan het eind van het bospad gaan we rechtsaf, om dan door een smalle tunnel onder de A7 door te steken, waarna we aan de andere zijde door het bos lopen tussen de A7 en Beetsterzwaag. We pauzeren nog even op een warme plek in de zon op een zitbankje langs het Schuinpad.

De idylle van een oud kerkpad over oude hoven
Na deze zonnige pauze lopen we door naar het Kerkepad, een prachtig pad over de hoven van een aantal links en rechts van ons liggende monumentale boerderijen en woudhuisjes. Een schitterend pad door bos en door weiden, afgezet met valhekken, die ons de toegang en doorgang mogelijk maken door dit mooie deel van de Beetsterzwaagse bossen.
Nadat we dit Kerkepad hebben verlaten, wandelen we al vrij spoedig de bebouwde kom van Beetsterzwaag binnen, ter hoogte van café-restaurant Baboeshka.
Tussen 10.15 uur en 14.45 uur hebben we vandaag de 20 kilometer lange route van Tijnje via Nij Beets en Ald Beets naar Beetsterzwaag gelopen. Een mooie, gevarieerde route vanuit het vroeger zo armoedige arbeidersland in het veenmoerasgebied naar de puissante adel-rijkdom van de bossen van Beetsterzwaag. Een wereld van verschil, beide met een toch ook heel eigen charme. Twee heel verschillende gezichten van dat ene mooie Fryslân.

Geen opmerkingen: