 |
| Cover van 'De kunst van het reizen' |
De kunst van het reizen
Er gaan tegenwoordig meer mensen op reis dan ooit. Maar het is zeer de vraag of zij wel weten hoe ze moeten reizen.
- Wat gebeurt er als je uit je dagelijkse werkelijkheid in een totaal andere wereld wordt gezet?
- Wat als de verveling toeslaat?
- Als je liever in bed blijft, dan naar de door de reisgids aanbevolen monumenten te gaan kijken?
- Kun je leren genieten?
- Kun je leren beter naar een landschap te kijken?
Deze, en tientallen andere vragen, beantwoordt Alain de Botton, met hulp van gidsen als Flaubert, Ruskin, Humboldt en Van Gogh. Daartoe schreef Alain de Botton het boek 'The Art of Travel', dat voor de Nederlandstalige markt werd vertaald door Jelle Noorman. In Nederland verscheen dit boek in 2002, met als titel 'De kunst van het reizen'.
Alain de Botton probeert aan de hand van eigen reiservaringen en van reiservaringen van beroemde schrijvers te analyseren wat de zin en betekenis kan zijn van reizen.
Aan de hand van de vijf hoofdthema's (de boekdelen: Vertrek, Motieven, Landschap, Kunst en Terugkeer) komt hij tot de conclusies dat reizen je bewust kan maken van details en van essenties, en dat kunst daarbij behulpzaam kan zijn.
Daarnaast vindt hij dat reizen prikkelend moet zijn, wil het iets in je oproepen waarvan je je daarvoor niet zo bewust was. Maar ook vindt hij dat de natuur een aardig tegenwicht kan vormen voor het dagelijkse hectische bestaan.
Tenslotte geeft de schrijver aan dat je op reis toch ook altijd jezelf meeneemt, en dat het gras aan de andere kant van de heuvel voor ons waarschijnlijk wel altijd groener zal blijven.
Het boek is in zwart-wit geïllustreerd met beroemde schilderijen die iets met het thema te maken hebben èn met foto's van de schrijver zelf.
Het is een boek met enige filosofisch inslag, voor iedereen die geïnteresseerd is in de meer onderliggende motieven van het reizen.
Vertrek: Verwachtingen en Doorgangsplaatsen
- Onze reizen geven een idee van wat ons leven zou kunnen behelzen wanneer we niet waren gebonden aan de plichten van ons werk en aan de strijd om het bestaan.
- We zijn vertrouwd met de gedachte dat reizen in werkelijkheid nooit is wat we ervan verwachten.
- We zijn geneigd te vergeten hoeveel meer de wereld te bieden heeft dan de dingen waarop we ons voorbereiden.
- Mijn lichaam en geest bleken nukkige reisgezellen, waar het de waardering voor mijn bestemming betrof.
- Realiseer je je wel hoe weinig invloed de plaats waar je je nu bevindt kan uitoefenen op wat zich in je hoofd afspeelt?
- Om geluk te kunnen ontlenen aan esthetische of stoffelijke zaken lijkt de bevrediging van een aantal wezenlijker emotionele of psychologische behoeften een voorwaarde, zoals de behoefte aan begrip en liefde, en het uiten van gevoelens en respect.
- Bij de eigenlijke ervaring lost datgene wat we komen bekijken altijd op in hetgeen we overal zouden kunnen zien, worden we uit het heden weggezogen door een angstige toekomst, en is onze waardering voor esthetische zaken overgeleverd aan de genade van verwarrende fysieke en psychologische behoeften.
- Het brein heeft soms weinig zin naar behoren te denken wanneer het geacht wordt niets anders te doen dan denken. Denken gaat beter als delen van het brein iets anders te doen hebben.
- Onze huiselijke omgeving kluistert ons aan de persoon die we in het dagelijkse leven zijn, maar misschien niet aan de persoon die we in ons diepste wezen zijn.
- Wat we in het buitenland exotisch vinden, kan precies datgene zijn waarnaar we vergeefs hunkeren in ons eigen land.
- Als liefde inderdaad het najagen is van eigenschappen bij anderen die we zelf ontberen, dan kan onze liefde voor iemand uit een ander land de ambitie behelzen ons sterker te vereenzelvigen met de waarden die we in onze eigen cultuur missen.
- Feiten hebben nut. En nut genereert een (instemmend) publiek.
- Nieuwsgierigheid kan worden voorgesteld al ketens van bescheiden vragen, die zich naar buiten toe uitstrekken, soms over enorme afstanden, vanuit een middelpunt dat uit een paar boude, veelomvattende kwesties bestaat.
- Het is belangrijk 'de juiste vraag aan de wereld' paraat te hebben.
- Het gevaar van reizen is dat we dingen op het verkeerde moment zien, voordat we de kans hebben gehad de noodzakelijke ontvankelijkheid daartoe te ontwikkelen, en nieuwe informatie om die reden even waardeloos is en je snel door de vingers glipt.
- De dichter William Wordsworth (1770) stelde dat de natuur een onontbeerlijke corrigerende factor is voor de psychische schade die het leven in de stad aanricht.
- Onze identiteit is min of meer plooibaar, en we veranderen dankzij degene met wie - en soms met datgene waarmee - we samen zijn.
- Ongelukkig zijn wordt vaak veroorzaakt door het feit dat we maar één perspectief kennen om mee te spelen.
- Volgens Wordsworth kan de lieflijkheid van de natuur ons aansporen het goede in onszelf te vinden.
- Sublieme plaatsen trotseren onze wil.
- Wat onze wil tart, kan woede en wrevel opwekken, maar ook ontzag en respect.
- Sublieme landschappen brengen ons dikwijls in verband met religieuze gevoelens.
- Aanschouw verheven plaatsen, om je te laten doordringen van de onbeduidendheid en kwetsbaarheid van de mens.
- Als het zo is dat we reizen om schoonheid te vinden, dan kunnen kunstwerken tot op zekere hoogte invloed uitoefenen op onze keuze van een reisdoel.
- Slechte kunst kan worden gedefinieerd als een aaneenschakeling van verkeerde beslissingen bij het kiezen van wat afgebeeld en wat weggelaten wordt.
- Nietzsche betoogde dat de werkelijkheid zelf oneindig is, dat ze nooit volledig door de kunst kan worden weergegeven.
- Schoonheid is ongrijpbaar, en doet zich vaak voor op plekken waar we wellicht nooit meer naar terugkeren.
- Tekenen heeft zin, omdat we erdoor kunnen leren zien: waarnemen in plaats van kijken.
- Denken en zien, daar gaat het (bij reizen) werkelijk om, en niet om snelheid.
- John Ruskin (1819) bracht de behoefte snel en ver te reizen in verband met het onvermogen gepast plezier te beleven aan één specifieke plek.
- Ruskin adviseerde tijdens je reizen niet alleen te tekenen, maar ook te schrijven (woordschilderen), waardoor je indrukken van schoonheid kunnen/zullen worden versterkt. Door onderweg te tekenen en te schrijven, stel je jezelf voldoende vragen, en ga je nauwkeurig analyseren wat je hebt gezien en gevoeld.
- Het genoegen dat we aan reizen beleven, is misschien eerder afhankelijk van onze instelling, dan van onze uiteindelijke bestemming.
- Een ontvankelijke reiziger benadert nieuwe plaatsen met een zekere nederigheid. We lopen dan niet rond met vastomlijnde ideeën over wat wel of niet interessant is.
- Wat ons ergert aan anderen, zal anderen ergeren aan ons.
- Alvorens we naar verre streken vertrekken, zouden we eens tot ons moeten laten doordringen wat we al hebben gezien.
De kunst van het reizen begint en eindigt thuis.
(Jacob Noordmans, in ' Gast op zondag', Leeuwarder Courant 20 juli 2002)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten