Op weg naar een goede economie

Dinsdag 13 november 2012

Prof. dr. Roelf Haan, econoom van de goede weg



Oplossing die geen oplossing is

"De gangbare crisistalk houdt ons voornamelijk voor de gek.

‘Crisis’ klinkt bedrieglijk geruststellend, namelijk als iets voorbijgaands", stelt professor dr. Roelf Haan.

"We gaan ervan uit dat de monetaire autoriteiten de crisis wel even voor ons oplossen.

Het verleden leert ons echter dat oplossingen zoeken vanuit het systeem niet helpt."

Anders kijken naar de crisis

In deze tweede aflevering van de lezingen-drieluik van  'Lessen in de crisis' daagt Roelf Haan ons uit om de oplossingen vooral buiten het systeem te zoeken.

Onze spreker van vanavond - Roelf Haan - zet zijn vraagtekens bij de huidige benadering van de economische problematiek. Die actuele problemen zitten doorgaans gevangen in wat we ‘het systeem’ noemen, en ze gehoorzamen dus de logica van de in dat systeem dominante belangen.

- Zien wij kans deze economische mechanismen te doorzien? 

- En hebben we de moed oorspronkelijk te denken en te handelen?

We moeten het aandurven op een volstrekt andere manier naar de crisis te kijken en het dogmatische denken achter ons te laten, aldus Roelf Haan.

Tweede les in de crisis

De crisis heeft het economische en het maatschappelijke denken in Europa totaal op z’n kop gezet. Hoe heeft het zover kunnen komen? En nog veel belangrijker: hoe komen we uit deze crisis? 

Voor antwoorden op deze en op andere vragen organiseren we als Regiocomité Fryslân van de VU-Vereniging een VU-Connected-lezingen-drieluik in samenwerking met het Friesch Dagblad, met Tresoar en met VU-Connected. Drie vooraanstaande sprekers passeren de revue. Enkele weken geleden sprak professor Arnold Heertje. Vanavond spreekt professor Roelf Haan en in februari 2013 volgt de derde lezing, van dr. Willem Boonstra, chef-econoom van Rabobank Nederland.

Roelf Haan

Deze avond in Tresoar in Leeuwarden wordt geopend door Lútzen Kooistra, hoofdredacteur van het Friesch Dagblad. Hij introduceert in zijn inleidende woorden Siem Jansen, directeur van de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij, die vanavond als gespreksleider zal optreden. Hij introduceert onze spreker vanavond: dr. Roelf Haan , econoom en ondermeer emeritus-hoogleraar aan de Vrije Universiteit te Amsterdam.

Absurditeiten van onze economie

Roelf Haan vertelt dat de impact van de huidige crisis veel groter is dan in de wereldcrisis van de 30er jaren van de vorige eeuw. Zo gaven bijvoorbeeld de Verenigde Staten tot op heden al meer dan vier maal zoveel uit voor het redden van de banken, dan indertijd aan de kosten van de Tweede Wereldoorlog; en al dat geld verdwijnt in de financiële sector. 

En er is momenteel niet alleen sprake van een economische crisis, want er ook sprake van een wereldcrisis op het gebied van de soorten (planten en dieren), en er is ook nog sprake van een grondstoffencrisis en een milieucrisis.

Roelf Haan benoemt enkele absurditeiten in onze huidige economie, zoals:

• In onze schuldencrisis creëert het economische systeem werkeloosheid;
• Economische groei schept banen, maar belast ook de planeet;
• We werken volop met arbeidsbesparende technieken, maar er ontstaat geen afname van arbeid;
• Ons economisch systeem is de veroorzaker van de huidige economische hoofdproblemen.

Crisisles van Roelf Haan:

• Economen redeneren over oneindige groei in een eindige wereld;
• Economen stoppen met nadenken over economische taboes, die dilemma’s creëren; ze zouden echter vragen moeten stellen over het systeem van de economie;
• De toename van arbeidsbesparende systemen zouden haaks moeten staan op langer doorwerken na je 65^e jaar;
• De Staat en de Markt hebben elkaar nodig;
• We kunnen ook handelen ‘ondanks’ het systeem;
• We zouden de geldschepping moeten nationaliseren;
• Rente heeft een aantal desastreuze, ondermijnende effecten op de economie.

Helpen, Doen, Contact maken, Organiseren! Dat helpt!

Na zijn lezing wordt een korte pauze gehouden.

Na de pauze gaat professor Haan in gesprek met de bijna honderd aanwezigen in de zaal. 

Enkele uitspraken van Roelf Haan tijdens het beantwoorden van de aan hem gestelde vragen, zijn:

• Ik wil de nadruk leggen op ‘Bildung”, op levensbeschouwing, want dan heb je een ingang om anders naar ontwikkelingen te kijken, dan alleen maar vanuit het systeem;
• We moeten af van een overheid waarvan we alles verwachten;
• De jeugd heef nu al schulden; dat is een voorbeeld van overconsumptie en dat staat ook heel ver af van de notie van ‘het genoeg’;
• Oorlog en Rente, daar moeten wij allemaal voor werken!;
• Hoe kan ik als bewoner van mijn gemeente zelf iets bijdragen? We moeten ruimte veroveren!;
• Het economisch systeem functioneert voor zover het wordt gehoorzaamd;
• Geld moet worden gemaakt in de transactie;
• Kijk achter de verschijnselen, naar wat nodig is;
• Ik geloof niet in het aanpassen van het systeem; we mogen ons in ons denken en handelen in ons economisch bestel wèl laten inspireren door de Bijbel.

Ons Regiocomitélid Kobus Walsma sluit tegen 22.00 uur de boeiende discussie af en bedankt daarbij onze gesprekleider Siem Jansen en spreker Roelf Haan. Tijdens een aansluitend hapje & drankje wordt er in de foyer van Tresoar nog lang nagesproken over de inhouden van vanavond.