Pjotrs borsjt

Zaterdag 29 september 2012

Cover van het boek 'Pjotrs borsjt'

“En toen werd ik ziek”, vervolgde ze. “Het eerste wat ik merkte, was een klein knobbeltje, hier in mijn hals.”

Ze wees met haar wijs- en middelvinger naar een plek vlak onder haar kin.

“Ik dacht dat het niets bijzonders was en zag ook geen reden om naar een dokter te gaan. Maar toen ik van de ene op de andere dag hees werd en problemen met slikken en ademen kreeg, moest ik wel. Ik werd meteen doorgestuurd naar het ziekenhuis. Schildklierkanker, zeiden ze. Drie maanden lang werd ik bestraald terwijl mijn buik dikker en dikker werd. Ik was doodsbang, maar ze verzekerden me dat het radioactieve jodium - waarmee ze me behandelden voor de baby - geen kwaad kon. Toen ik zeven maanden zwanger was, stopten ze ermee. De tumor was verdwenen volgens hen en inderdaad voelde ik geen knobbeltje meer. Drie weken later kwam jíj eruit.”

Die laatste, bijna als een vloek uitgesproken woorden, vroren zich vast in mijn gedachten en ik voelde me ijskoud worden.

Tanya of Nastya

Pjotr woont samen met zijn moeder in een dorp in Belarus (Wit-Rusland). Hij leidt een eenzaam bestaan. Vanwege zijn horrelvoet en zijn kleine postuur is hij een gewild doelwit voor pesterijen, en zijn moeder verwijt hem dat ze door zijn mismaaktheid haar grote liefde is verloren.

Als Pjotrs moeder een nieuwe vriend krijgt - een oude kennis van vóór de Tsjernobyl-kernramp - wordt de situatie thuis onhoudbaar en vlucht Pjotr weg.

In Kalinovo probeert hij zijn hoofd boven water te houden. Daar ontmoet hij op een dag Tanya, een meisje dat met een aantal andere kinderen uit een weeshuis deelneemt aan een zelfstandig wonen-project. Tanya kan fantastisch koken. Ze is een karakterkookster: wat ze voor iemand voelt, is terug te vinden in haar gerechten. Pjotr ziet wel brood in haar kookkunst en bedenkt een listig plan. Alleen loopt alles anders dan hij gepland had. Wanneer op een avond ruzie ontstaat tussen hun restaurantgasten, wordt de politie gewaarschuwd. Dit betekent het einde van hun illegale restaurant.

Uit overlevingsdrang kiest Pjotr om te vluchten met het mooie meisje Nastya. Hij ziet een nieuwe toekomst met haar in Minsk, waar ze als model geld kan verdienen.

Toch blijft Tanya met haar fantastische kookkunst aan hem trekken

Geboren op een foute plek

Het aangrijpende boek ‘Pjotrs borsjt’ is geschreven door Jose Hennekam. Hij schreef het boek samen met Renata Oosterveen. Deze roman kocht ik van Jose Hennekam op 23 april 2011, de zaterdag waarop wij als Stichting Rusland Kinderhulp, het Landelijk Platform Hulp aan Tsjernobyl-kinderen, het Nederlands Bijbelgenootschap en VU-connected de Nationale Herdenking ‘vierden’ ter gelegenheid van het feit dat we toen 25 geleden werden overvallen door de kernreactorramp van Tsjernobyl.

Jose Hennekam schreef dit boek ter gelegenheid van het herdenkingsjaar van vorig kalenderjaar. De totale opbrengst van het boek gaat naar het zelfstandig wonen-project van de Stichting Weeshuizen Belarus.

Het boek werd direct ook vertaald in de Russische taal. De opdracht die Hennekam vóórin het boek schreef, luidt:

Voor hen die pech hadden,

geboren werden op een foute plek.

Voor hen die geen ouders kenden,

hen slechts dragen in hun hart.

Een onsympatieke hoofdpersoon

Jose Hennekam vertelt in zijn boek op boeiende en aangrijpende wijze over de lotgevallen van een aantal kinderen na de Tsjernobyl-ramp.

Onder de moeilijkste omstandigheden zie je mensen - in dit geval weeskinderen- toch initiatieven nemen. Dat optimisme lees je in het boek.

De hoofdpersoon Pjotr heeft onaangename trekjes. Komt dat door zijn moeilijke kinderjaren of zit het verankerd in zijn genen? Komt het goed met hem? Dat mag de lezer zelf beslissen.

Het is nogal moedig van Jeroen Hennekam om je hoofdpersoon Pjotr onsympathiek te maken.

Roman met aanvullende informatie

Het boek begint met een Inleiding en een Proloog, alvorens de drie boekdelen volgen.

Na de roman volgen nog een aantal toegiften, zoals:

• twaalf Witrussische recepten, bijvoorbeeld: Pjotrs borsjt (bietensoep);
• een verklarende woordenlijst;
• vijf interviews met Witrussische jongeren (‘Wat wil je later worden?’; “Ik? Niks. Ik ga toch dood”);
• het dankwoord van de auteur;
• informatie over de kernramp van Tsjernobyl.

Pjotr:

“Ik moest mezelf op de eerste plaats stellen om te overleven.

Iedereen in deze wereld deed dat,

dus het zou dom zijn als ik het niet deed”.