Bronzen plaquette van Dr. Abraham Kuyper

Vrijdag 30 december 2011

Bronzen plaquette van Dr. Abraham Kuyper (1837-1920)

Veelzijdig leider

Abraham Kuyper leefde van 1837 tot en met 1920. Kuyper was theoloog, predikant, journalist en staatsman. Hij was de oprichter van de eerste politieke partij in Nederland: de Anti-Revolutionaire Partij (ARP), die in de jaren 1973-1980 samen met de CHU en de KVP opging in het Christen-Democratisch Appèl (CDA). Abraham Kuyper was ook de stichter van de Vrije Universiteit (VU) te Amsterdam. En hij leverde een belangrijke bijdrage aan de vorming van de Gereformeerde Kerken in Nederland. Velen beschouwden Kuyper als hun voorman en woordvoerder van de orthodoxe vleugel van het Nederlands protestantisme. Gereformeerden kregen onder zijn leiding een steeds belangrijker rol binnen de Hervormde Kerk en in de politiek. Voor de zogenoemde ‘kleine luyden’ (de eenvoudige mensen) was Kuyper hun leider.

Hotzo Spanninga

Nadat Dr. Abraham Kuyper in november 1920 stierf, bracht de Friese goud- en zilverwarenfabriek Hotzo Spanninga te Joure een jaar later (1921) een bronzen plaquette in de handel, met daarin de voorstelling van Kuyper. Voor zijn bijzondere werk ontving Hotzo Spanninga indertijd van koningin Wilhelmina het predikaat 'Koninklijk" op persoonlijke titel. De bronzen plaquette bestaat uit het borstbeeld van Abraham Kuyper, met daaronder zijn geboortedatum (29 oktober 1837), zijn sterfdatum (8 november 1920) en zijn naam. De beeltenis en de tekst zijn gestanst. Aan de achterzijde zijn zowel een standaard als een ring bevestigd, zodat de plaquette zowel kan worden neergezet als opgehangen. De plaquette is bruin gepatineerd en heeft een afmeting van 24x18,5 cm.

Johannes Cornelis Wienecke

De plaquette is in de afsnede (in de kraag) van de beeltenis gesigneerd en gedateerd met ‘JWC 1921’. Dat is het monogram van ontwerper-medailleur Johannes Cornelis Wienecke. Wieneke werkte indertijd als ontwerper van ‘s Rijks Munt in Utrecht. Als ’s Rijks stempelsnijder ontwierp Wieneke ook de Nederlandse gulden van 1910, het gouden vijfje en de herinneringsmedaille van de Olympische Spelen van 1928 in Amsterdam. Dat Wienecke een meester-medailleur en stempelsnijder is, blijkt onder andere uit de uitstekende gelijkenis van de beeltenis.

Meesterstuk van penningkunst

Het ontwerp (Wienecke) en de productie (Spanninga) van deze plaquette was in 1921 een belangrijke gebeurtenis in de geschiedenis van de Nederlandse penningkunst, want met een diagonaal van 30 centimeter was deze plaquette aanmerkelijk groter dan de grootste penningen die indertijd werden geslagen; met een maximale diameter van 12 cm. De plaquette van Wienecke en Spanninga mag in alle opzichten dan ook worden beschouwd als een meesterstuk van die tijd.