Sint Maarten en Sint Nicolaas verbinden jou en mij

Maandag 22 november 2010

We komen altijd ergens vandaag en we gaan altijd ergens heen, Transitie, ook in de tijd. Zo leven we vandaag tussen twee zondagen. Gisteren was het Memoriazondag: de zondag waarop we de overledenen gedenken. Aanstaande zondag is het eerste Adventszondag, de dag waarop we alvast vooruitblikken op het Kerstfeest, op de geboorte van Jezus Christus. Veel van onze feesten die we vieren, kennen een religieuze achtergrond. Dat geldt ook voor Sint Maarten en Sint Nicolaas.

In het Stiltecentrum van het Ontmoetingscentrum van Stenden hogeschool te Leeuwarden staat een altaar. Op dat altaar zie ik enkele voorwerpen, die te maken hebben met Sint Maarten en met Sint Nicolaas. We leven op dit moment tussen de feesten van Sint Maarten en Sint Nicolaas. Links zie ik de symbolen van Sint Maarten van 11 november, waaronder de uitgeholde, verlichte suikerbiet met snoepgoed op het gele kleed. Rechts zie ik de symbolen van Sint Nicolaas van 5 & 6 december, waaronder de mijter, de pakjes, de pepernoten en chocolademunten op het jutekleed.

De viering van Sint Maarten heeft een christelijke achtergrond. De elfde november is namelijk de naamdag van de heilige Sint Martinus. Martinus werd in 316 geboren in Hongarije als zoon van een Romeins legerofficier. Met zijn zwaard sneed hij in het Franse Amiens zijn rode soldatenmantel in tweeën en gaf de helft aan een bedelaar. In het jaar 372 werd hij gekozen tot bisschop van Tours. Hij stichtte in Frankrijk kloosters en stierf in het jaar 397. Hij wordt nog steeds vereerd vanwege zijn naastenliefde, speciaal voor de minderbedeelden. Het Vaticaan verklaarde Martinus in het jaar 650 heilig. Op zijn naamdag kregen de kinderen vrij van school en was het gebruikelijk de kinderen te trakteren, bijvoorbeeld door met lekkernijen te strooien.

Sint Nicolaas leefde in de vierde eeuw en was bisschop in het Turkse stadje Myra. Zijn sterfdag was 6 december. Sint Nicolaas was een populaire heilige. In de 15e en 16e eeuw kende men op de avond van 5 december zogenoemde “kinderommegangen”. Daarbij gingen kinderen in optocht door de straten en vroegen dan 'bisschopsgeld' aan voorbijgangers. In de zeventiende eeuw is dit straatfeest verboden en verhuisde het naar de huiskamer. Nadat het Sinterklaasfeest ook uit de kerk verbannen was, bleef het gebruik bestaan dat de geestelijke en de staatkundige overheid aan arme kinderen geschenken gaven, zoals kleren, nieuwe schoenen met geld erin en lekkernijen.

Wij zijn nu weer op weg van Sint Maarten naar Sint Nicolaas. Beide zijn het feesten voor jong en oud. Beide zijn tot op de dag van vandaag feesten waarbij kinderen door volwassenen worden verblijd met lekkernijen en geschenken. Schenken en ontvangen staan in dezen centraal. Twee begrippen die ook in religieus opzicht, in allerlei geestelijke stromingen, nog steeds centraal staan in onze huidige samenleving. In onze internationale hogeschool, waar zoveel religieuze culturen samen leven, samen leren en samen werken, is deze uitbeelding op het altaar in het Stiltecentrum van Stenden hogeschool een hele mooie verwijzing naar wat ons allen als studenten & medewerkers bindt.