Vormende identiteit

Vrijdag 20 februari 2009

Identiteitsgerichte onderwijsorganisaties die in het huidige tijdsbestek ervoor kiezen om hun identiteit in rapport met de tijd te brengen en te houden, verdienen respect. Het is niet altijd gemakkelijk, maar het is zeker wel mogelijk om nieuwe woorden te vinden voor je identiteit, woorden voor wie je bent en woorden voor wie je wilt worden. Een actuele good practice case vinden we in de Bisschop Möller Stichting, een stichting die 30 basisscholen in Friesland en op Texel bestuurt en beheert: 28 op katholieke grondslag en twee op oecumenische basis, met bijna 6.000 leerlingen en ongeveer 600 medewerkers.

Bestuurders, directie, identiteitsbegeleider en medewerkers zijn met elkaar in gesprek gegaan om nieuwe woorden te geven aan de katholieke identiteit, om vervolgens te kijken hoe die identiteit wordt vormgegeven in activiteiten. Uit dat proces kwam een drietal pijlers, waarop de identiteit rust. Die identiteit wil men binnen de basisscholen verder vorm geven. Mede daarom heet dan ook de onlangs gepublicerde brochure over de visie op katholieke identiteit van de Bisschop Möller Stichting:: "Vormende identiteit".

"Geworteld in de katholieke traditie", noemt men de eerste pijler. Een belangrijke deugd voor katholieken is liefde: liefde tot de naaste als goedheid, maar ook als bijbelse opdracht. Waarden die hierbij horen, zijn: solidariteit, verantwoordelijkheid, barmhartigheid en rentmeesterschap. In de ontmoeting gaat het om gastvrijheid, dienstbaarheid, thuis voelen en geborgenheid. Het is nu voor de basisschoolleerkracht de uitdaging je levenshouding zichtbaar te maken en over te dragen op kinderen; een levenshouding die is gebaseerd op deze traditioneel katholieke grondhouding.

De tweede pijler is die van de drie kernwaarden voor het katholiek basisonderwijs:
a. Spiritualiteit, dat verwijst naar zingeving en aandacht voor waarden;

b. Subsidiariteit, dat betrekking heeft op verantwoordelijkheid dragen waar dat kan en daarover verantwoording afleggen;

c. Solidariteit, waarmee je Jezus zichtbaar kunt maken in de omgang met je naaste.

De derde pijler wordt gevormd door de vier deelgebieden waarmee de basisscholen zich in de onderwijspraktijk willen gaan profileren:
a. Gemeenschapsvorming, dat betrekking heeft op de omgang met elkaar;

b. Vieren, om de band met je naaste en met God te beleven en tot uitdrukking te brengen;

c. Leren: van kennis, maar ook "leren leven", je in dialoog persoonlijk ontwikkelen;
d. Dienen, waarmee de beleden katholieke identiteit zichtbaar gemaakt wordt.

Gelukkig is Anno 2009 religie weer opnieuw een geliefd onderwerp voor het publieke debat. Om je heen zie je bijvoorbeeld in de boekwinkel, in tijdschriften, op televisie, in alle lezingen die worden georganiseerd en ook in het christelijk onderwijs dat de zoektocht naar zingeving weer actueel is. De Bisschop Möller Stichting beweegt daarin mee en durft het aan om te laten zien dat zij voortkomt uit een lange katholieke traditie en dat ze ervoor kiest om niet speelbal van toevalligheden en trends te worden, maar poogt die traditie juist actueel te maken en te houden, vanuit een verlangen naar voortdurende vernieuwing.

Dat is "durven dromen", en als je wakker wordt hard aan het werk gaan, om er zelf mee voor te zorgen dat je "dromen werkelijkheid" worden.