 |
| Singel-onderhoud langs de Lange Geestlaan tussen It Heechsân en Harkema |
Wandelen & fietsen vanaf de Turfroute in Zuidoost-Friesland
De turfvaarten in Zuidoost-Fryslân zijn eeuwenoud en vaak met de hand gegraven.
De zogenoemde 'Turfroute' verbindt sinds 1974 al die vaarten met elkaar. De kanalen met haaks daarop sloten, bossen, elzensingels, heide, weiden en beekdalen geven het gebied een eigen charme.
In twintig pakkende verhalen en routes slaan de journaliste Janneke Donkerlo en de schrijver van routegidsen Fokko Bosker als het ware bruggen tussen de vaart en het omliggende landschap. Zij nemen het water als vertrekpunt voor hun rondwandelingen en fietstochten door dit rijk geschakeerde landschap van coulissen van elzen- en eikensingels, in een fijnmazig patroon van vaarten en wijken.
Resultaat van hun werk is de in 2024 uitgegeven routegids 'Wandelen & fietsen vanaf de Turfroute in Zuidoost-Friesland'.
23 tochten met een totale lengte van 746,9 kilometer
Deze routegids bestaat uit 11 fietstochten en 12 wandeltochten, die Durkje en ik van plan zijn om alle te gaan wandelen.
- Tien fietstochten hebben een totale lengte van 387,4 kilometer, waarvan de kortste 13,7 km en de langste 63,4 km lang is.
- De twaalf wandeltochten hebben een totale lengte van 134,5 kilometer, waarvan de kortste 4,6 km en de langste 15,9 km lang is.
- De veel langere 'Fiets-Turfroute' door Zuidoost-Fryslân heeft een totale lengte van 225 kilometer.
De 23 tochten hebben derhalve een totale lengte van 746,9 kilometer. We zijn van plan die afstand te bewandelen in 36 dagetappes, variërend tussen de 15 en 33 kilometer per dag, zo mogelijk in combinaties van (delen) van die wandeletappes en fietsetappes.
Waar armoede de keerzijde van rijkdom was
Vandaag zijn we van plan om de eerste (van 2) etappe van de ongeveer 39,5 kilometer lange fietstocht 'Waar armoede de keerzijde van rijkdom was' te bewandelen, van Opeinde via Eastermar en It Heechsân naar Rottevalle, met een lengte van circa 17,1 kilometer.
Maar omdat we vanuit Rottevalle daarna nog de rechtstreekse doorsteek naar Opeinde terug maken (dan hoeven we maar één auto mee te nemen), wandelen we vandaag 17,1 + 5,4 = 22,5 kilometer.
We vertrekken daartoe vanuit Feinsum om 8:15 uur, en rijden dan met de auto naar het centrum van Opeinde, waar we de auto langs de Kommisjewei parkeren bij de brug over het Opeinder Kanaal.
Bij vertrek vanmorgen in Feinsum was het 5 graden Celsius, en in Opeinde is de temperatuur bij aankomst om 14:05 uur inmiddels gedaald naar 3 graden Celsius.
Het is de hele dag zwaar bewolkt, met een koude oostenwind. Het blijft droog, en vooral in het open veld is het door de koude en schrale wind gevoelsmatig veel kouder - alsof het vriest - dan dat het feitelijk is. Op zich is het wel geschikt wandelweer, en zeker in het windstiller coulissenlandschap verderop op de route is het prima om buiten te zijn.
Langs het Opeinder Kanaal en De Leijen naar Eastermar
Om 8:50 uur staan we bij de brug over het Opeinder Kanaal klaar voor vertrek.
We gaan de Leijensloane op, die het Opeinder Kanaal volgt naar eerst de Wâldwei (N31). Daar gaan we onder het viaduct van de Wâldwei door.
We blijven de Leijensloane langs het kanaal volgen, totdat we aan het eind ervan in de bocht naar het noorden komen, waar het Opeinder Kanaal in De Leijen stroomt.
We volgen op de Leijensloane dan de oever van De Leijen, waarna we verderop over gaan op de Dokterswei, in noordelijke richting.
Bij de Mienskerwei gaan en blijven we die door het open weidegebied volgen tot op de Sumarderwei. Langs de Sumarderwei gaan we dan over het fietspad naar de brug over de Lits bij Eastermar.
Na de oversteek over de Lits wandelen we op de Teie Tolstraat de bebouwde kom van Eastermar binnen.
Ter hoogte van de huisartsenpost gaan we het dorpscentrum van Eastermar binnen, over de Elte Martens Beimastrjitte.
Op het centrumplein zijn het restaurant (wegens verbouwing) en het eetcafé helaas gesloten, dus we kunnen hier geen koffie drinken. Daarom nemen we plaats op een houten terrasbank, waar we in de buitenlucht onze koffiepauze houden.
Over de Achterweg naar It Heechsân
En dan om 10:25 uur gaat het weer verder vanaf het Waltsje, waar de grote dorpstafel staat aan het eind/begin van de dorpsgracht.
De etappe gaat verder over de Snakkerbuorren langs de passantenhaven en het ijsbaanterrein van Eastermar.
Waar we de zandweg van de Achterweg op gaan, verlaten we Eastermar in noordelijke richting.
Rechts van het pad staat een zwaar vervallen hok van hout en steen, rietgedekt.
We blijven het zandpad van de Achterweg voortdurend volgen, totdat we op het eind ervan de Torenlaan op gaan, waar we de bebouwde kom van It Heechsân binnenwandelen.
Rechts van de Torenlaan zien we verderop de in de dikke klimop gehulde markante Groene Toren op de plaatselijke begraafplaats.
In de woonwijk aan It Heechsân ontmoeten we een vrouw die op een oprit juist uit de auto stapt als we haar passeren. We raken daar met haar in gesprek. Deze 'frou B(r)oersma' vertelt onder andere hoe bewogen haar bezoek aan de Franse kloostergemeenschap Taizé en ook aan de Kleasterkuier van Nijkleaster in Jorwert is geweest. Mooi om te horen hoe groot de waarde is van zo'n bezoek aan dergelijke kloostergemeenschappen. Dat doet de mens goed, zo blijkt ook vandaag in dit gesprek.
Kilometerslange Mûntsegroppe naar Rottevalle
Ten oosten van It Heechsân gaan we dan het zandpad van de Lange Geestlaan op.
Deze zandweg loopt door zo'n karakteristieke singel van dit Friese coulissenlandschap. Hier en daar horen we in de verte de motorzagen, waarmee het onderhoud van de singels wordt gedaan. Rechts van de Lange Geestlaan heeft dat onderhoud al plaatsgevonden.
De bomen van de singels die moesten blijven staan, zijn tot op heden nog omwonden met roodwit lint.
Verderop volgen we eerst de rechte Bosweg en daarna het bochtige Skeanpaad.
Vlakbij de ingang van het Openluchtmuseum De Spitkeet gaan we de Mûntsegroppe op, die we dan een heel lang eind altijd maar rechtdoor moeten volgen, tot aan Rottevalle.
Maar eerst wandelen we rond 11:45 uur nog door het buurtschap It Wytfean.
Pas bijna een uur later wandelen we op de Mûntsegroppe het dorp Rottevalle binnen.
Hier eindigt eigenlijk onze eerste helft van de fietsroute 'Waar armoede de keerzijde van rijkdom was', maar omdat onze auto in Opeinde staat geparkeerd, moeten we straks deze fietsetappe tijdelijk verlaten, om een doorsteek naar Opeinde te gaan maken.
Doorsteek Rottevalle - Opeinde
Daarom gaan we de Brouwersgrêft op, in de richting van het Muldersplein. Ook hier is voor ons nu geen plaats in het café en in de herberg, dus daarom nemen we plaats op een houten bank bij de grote kerstboom van het dorp, waar we onze lunchpauze houden, alvorens we doorwandelen naar onze auto.
Op de Haven staat verderop een kerststal.
Bij de kerststal heeft men van hout een voorstelling opgebouwd van een herder in het veld bij zijn schapen, waarmee de kerststal passend wordt gecompleteerd.
Na deze lunchpauze gaan we de Efterwei op, en na een bocht ter hoogte van de sportvelden wandelen we over de Efterwei het dorp Rottevalle uit.
De Efterwei gaat over in de Rydwei, en de Rydwei verlaten we om de Bosk op te gaan.
De Bosk gaat over in het Swartfean, en als we die in zuidelijke richting uit hebben gelopen, komen we op de Leidyk, die we parallel aan de drukke Wâldwei (N31) volgen tot aan het Opeinder Kanaal.
De Leidyk gaat door het viaduct onder de N31 over in de Iendrachtsingel, in zuidelijke richting langs het Opeinder Kanaal. Vlak vóór de grasdrogerij lopen we om 13:45 uur de bebouwde kom van Opeinde binnen.
Ter hoogte van de plek waar vroeger de melkfabriek De Eendracht heeft gestaan, staat een dubbel monument in natuursteen (ontworpen door kunstenaar Anne Woudwijk), dat met haar voorstelling van melkbussen verwijst naar de melkfabriek.
Op dit natuurstenen kunstwerk staat ook de afbeelding van een skûtsje, dat als Fries zeilschip mooi verwijst naar de schepen die hier vroeger aanmeerden en langs voeren.
Als we bij dit kunstwerk staan, gaat bij de aanlegsteiger de deur open van een kruisertje. Een jongeman verschijnt in de deuropening, die vertelt dat hij hier de winter doorbrengt in zijn boot.
Na een gesprek met deze jongeman, lopen we het laatste stukje langs het Opeinder Kanaal naar de brug van de Kommisjewei, waar we onze auto vanmorgen hebben geparkeerd bij het chinees wokrestaurant.
Om 14:05 uur stappen we in onze auto, en dan rijden we terug naar huis.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten