Rondje wandelen in Friesland: Mirns en Makkum

Zondag 3 mei 2020

Aankomst in Allingawier

Mooiste routes
In het jaar 2019 heeft uitgeverij Lantaarn de wandelgids 'Rondje Wandelen in Friesland' uitgegeven. 
De subtitel van deze routegids luidt: '11 prachtige wandelingen door het Friese landschap'.
Dit boek bevat naast de genoemde elf wandelroutes ook zes picknickrecepten.
De ronde vorm van dit routeboekje past prima bij de titel van de gids.
De routes die in deze wandelgids staan beschreven, zijn eigendom van Mooisteroutes.nl, een website met meer dan duizend routes door heel Nederland, voor wandelaars, fietsers en kanoërs.
Van vrijwel alle routes is een gps-versie beschikbaar, ook voor smartphones.
De elf beschreven wandelroutes worden in zeven van de elf routes ook in een verkorte versie beschreven, en in één geval zelfs met twee verkorte varianten. De kortste verkorte route heeft een lengte van 6 kilometer, en de twee langste volledige routes zijn elk 18 kilometer lang.
Elke routebeschrijving begint met een topografische routekaart in kleur, gevolgd door een korte routebeschrijving, met hier en daar enige aanvullende praktische informatie of een korte toelichting bij wat je onderweg ziet. De tekst wordt verlevendigd met hier en daar een mooie foto van een representatieve plek op de betreffende route.

Mooi Fryslân te voet leren kennen
De door Durkje en mij gebruikte wandelgids voor de provincie Fryslân bevat elf gevarieerde wandelroutes door landschappelijk fraaie gebieden. Hiermee ontdek je mooie plekjes van onze prachtige provincie, want ook Fryslân heeft zo zijn eigen bezienswaardigheden en mooie landschappen.
Met deze wandelgids ontdek je bijvoorbeeld de terpen, de bossen, de meren, de paadjes en de duinen in Fryslân, en door de aanvullende informatie kom je ook meer te weten over de geschiedenis en de karakteristieke elementen van ons Friese landschap.
De twee routes die we vandaag lopen, kregen als thema:

• Tusken Mirnserklif en Morrawal; met als startplaats: Mirns (18 kilometer);
• Fan Iselmar en Aldfears Erf; met als startplaats: Makkum (9 kilometer).

't Murnser Klif
Durkje en ik vertrekken om 8:00 uur met de auto vanuit Feinsum. We rijden eerst naar 't Murnser Klif, want hier begint vandaag onze eerste wandeling van de twee routes die vandaag op het programma staan.
Vanmorgen wandelen we 18 kilometer nabij Mirns, en vanmiddag 9 kilometer rond Makkum; totaal voor vandaag dus een wandelafstand van 27 kilometers.
Onze auto parkeren we op het parkeerterrein van 't Murnser Klif, het startpunt van de eerste route door het Nationaal Landschap van Gaasterland. Om 9:00 uur is onze auto de eerste die hier geparkeerd staat. Veel drukte zal er dus waarschijnlijk niet zijn op het strand. Corona-stilte dus hier aan de IJsselmeerkust.

Muggenplaag

Bij het naderen van deze locatie valt ons al op hoeveel muggen hier rondvliegen. Als we de auto op de parkeerplaats verlaten en naar het strand van 't Murnser Klif lopen, worden we voortdurend omgeven door zwermen muggen; het zijn er honderdduizenden. Overal waar je kijkt, vliegen zwermen van dergelijke muggen. Gelukkig steken ze niet, maar het is wel ontzettend irritant om continu door zulke muggenwolken heen te lopen. Je kunt ze niet ontwijken, want ze zijn overal en het zijn er ontelbaar veel. We ontmoeten op het strand iemand die hier vlakbij woont, die ons vertelt dat dat hier heel gebruikelijk is in deze tijd van het jaar en op dit moment van de dag.
We worstelen ons door de muggen heen, en als we een eind verderop over een smal bospaadje lopen, wordt het iets dragelijker. Een wandelend stel dat ons tegemoet komt, vertellen we wat we verderop meemaakten, wat hen doet besluiten om rechtsomkeerd te maken, en hun route anders in te vullen.

Van Mirns via Bakhuizen naar Hemelum
Van het klif wandelen we over de asfaltweg naar Mirns. Daar passeren we eerst de witte klokkenstoel op de begraafplaats.
Aan het eind van de weg gaan we rechtsaf, om al vrij snel via een tegelpad richting Bakhuizen te lopen. Net voorbij het kombord gaan we een graspad op. Daar drinken we onze meegenomen koffie uit de thermosbeker, zodat we de koffie vanmorgen in elk geval niet hoeven te ontberen, nu alle horeca gesloten is vanwege de Corona-noodverordening.
Over mooie graspaden gaan we met een ruime boog om Bakhuizen heen.
Even later echter doorsnijden we Bakhuizen wel; bij de grote dorpskerk langs en verderop bij het café het dorp al weer uit, richting Hemelum.
Over een fietspad, een smal betonpaadje en een brede halfverharde weg komen we aan in het dorpje Hemelum. Daar passeren we onder andere de Russisch-orthodoxe kerk van Hemelum.
Bij een recreatiebungalowpark wandelen we over het Morrapaed Hemelum uit.

Galamadammen aan de Morra
Het is vandaag prachtig voorjaarsweer. De temperatuur was vanochtend vroeg al 10 graden Celsius, en die loopt vanmorgen verder op naar 12 graden Celsius. Omdat het zonnetje schijnt en het nauwelijks waait, hebben we bij Bakhuizen de jas al uit gedaan, en kunnen prima met de trui aan verder wandelen.
Buiten Hemelum komen we op het prachtig gelegen fiets-wandelpad van de Vangdijk, die tussen de Morra links en eerst de oprijzende keileembult van De Morrawal rechts en daarna de Fûgelhoeke rechts door loopt. Vroeger waren deze twee meren één meer, maar nu wandelen wij prachtig tussen beide meren door, in de richting van Galamadammen.
Je wordt hier gewaarschuwd om niet het struweel in te gaan, want aan weerszijden van dit fietspad groeit de giftigste uitheemse plant van Nederland: de gifsumak.
Omdat we bij Galamadammen ook nog regelmatig groepen muggen zien, nemen we hier nog geen rustpauze, maar lopen we parallel langs de Slaperdijk door naar Nijebuorren, waar we muggenloos een etenspauze nemen op een picknickbank. In het hoge gras vind ik hier een mooie blauwe kinderbril, die ik langs de weg over een verkeersbord hang, in de hoop dat de onfortuinlijke verliezers de bril bij een zoekactie direct zien hangen.

Over de hoogte van Bakhuizen
Vanuit Nijebuorren lopen we door naar de andere zijde van Hemelum, waarna we op een fietspad over de prachtige gaasten (glooiingen in het landschap) van Hemelum naar Bakhuizen lopen.
Bij Bakhuizen vervolgen we dit mooie fietspad, om daar over de hoogte van Bakhuizen verder te lopen.
Verderop gaat het fietspad voor ons over in een smal bospaadje tussen twee boomwallen door, hetgeen wel op een hol bospad lijkt, zoals we dat veelvuldig in Frankrijk hebben bewandeld.
Dit mooie pad brengt ons tot aan het 17e eeuwse Rysterbosk, dat we direct binnenwandelen.

Rysterbosk
Over brede en smalle bospaden wandelen we naar het dorp Rijs. Voorbij de bosrand lopen we door de voormalige Engelse tuin van Huize Rijs.
In Rijs aangekomen, gaat onze route verder over de brede boslaan van de Murnserleane, tot net voorbij het Vredestempeltje.
We slaan linksaf, om dan over een volgende brede boslaan helemaal naar de bosrand te lopen aan de zuidwestzijde van het Rysterbosk.
Vanaf hier volgen we voortdurend de bosrand, op de grens van bos en weiland, met linksvóór ons voordurend al de IJsselmeerdijk in zicht. Onderweg passeren we de locatie in het bos van de steenkist - een prehistorisch graf - van Rijs.
Ter hoogte van een boerderijcamping steken we de doorgaande weg over, om dan het parkeerterrein van het strandpaviljoen van 't Murnser Klif weer op te gaan.
Alhoewel aanmerkelijk minder, zijn hier nog steeds veel rondhangende muggenzwermen, dus we besluiten direct in de auto te stappen, om pas bij onze volgende doorstartplaats een broodje te gaan eten, in de hoop dat daar dan geen overlastgevende muggen zijn.

Makkumer vis voor mens en dier
We rijden met de auto daarna van Mirns naar het begin van de bebouwde kom, waar we de auto parkeren op de langparkeerplaats.
Op dat grote parkeerterrein staat nog één andere auto. Die blijkt van een wandelend stel te zijn, dat zojuist naar de auto loopt. Ze vertellen dat ze zojuist een route van 22 kilometer in de buurt van Makkum hebben gelopen, onder andere naar Allingawier, waar wij straks ook naar toe gaan.

We lopen over de havenkade in de richting van het Makkumer centrum. Bij een vistent halen we een portie gebakken vis, dat we verderop smakelijk nuttigen. Bij zo'n IJsselmeervissershavent hoort toch ook een vistraktatie, dus die laten we ons hier heerlijk smaken.
Daarna lopen we de sluisbrug over. Een blauwe reiger zit laag op een houten balk van de sluisdeur in de sluiskolk, in de hoop dat hij hier ook een vers visje kan vangen en verorberen.
Durkje en ik gaan de IJsselmeerdijk op, om een eindje langs het natuurreservaat Makkumer Noordwaard te lopen.
Dan verlaten we de IJsselmeerdijk, om een mooie wandeling door dit prachtige Makkum te maken, rondom het Makkumer Waag-gebouw.

Graspad langs de Grutte Sylroede
Over de Turfmarkt lopen we het centrum uit, onder andere langs Koninklijke Tichelaar, de fabrikant van Makkumer sier-aardewerk.
Over een grindweg voorbij Kalkovens lopen we Makkum uit, langs het water. Een man komt ons tegemoet, en waarschuwt ons dat dit pad langs het water doodloopt. We vertellen hem echter dat we dit pad al eens vanaf de andere zijde hebben gelopen, en dat we nu een andere route lopen in de richting van Allingawier. Volgens de man komen alle wandelaars altijd teruggelopen, maar we zouden het kunnen proberen.
Wij vervolgens onze route langs de Grutte Sylroede, en worden verderop middels een waarschuwingsbordje erop gewezen dat we via een overstapje door het grasland om een groep huizen moeten lopen. Dat doen we, en dan komen we weer terug bij de Grutte Sylroede. We vervolgen deze route langs het water, door het hoog opgeschoten gras, maar het gaat prima zo.
Een heel eind verderop moeten over een hoog hek klimmen, waarna we een eindje door een paardenweide met een kudde paarden lopen. Eén van die paarden komt snel even bij ons snuffelen als we het hek over klimmen.
Aan de overzijde van de paardenwei komen we ter hoogte van de brug bij een doorgaande weg. Via een houten overstapje boven het water van de Grutte Sylroede kunnen we bij de brug komen.

Allingawier en Idsegahuizum
We steken de doorgaande weg over, en gaan aan de overzijde verder langs het water, waarna we het gebouw van oud gemaal passeren. Tegenwoordig wordt dit gemaal-gebouw bewoond, zien we.
We vervolgen onze route door de weilanden langs de oever van het Van Panhuyskanaal. Daarbij volgen we verderop ook de oever van de opvaart richting Allingawier.
Zo komen we heel mooi vanuit de Friese graslanden het museumdorpje binnen, dat enkele weken geleden landelijke bekendheid kreeg door de start van het tv-programma Boer Zoekt Vrouw, hier in Allingawier.
We eten een broodje in Allingawier, en verlaten het kleine dorp met haar twee kerken.
De route gaan vervolgens richting Idsegahuizum. We lopen over een smal weggetje met een kleurrijke berm, gekleurd door allerlei prachtig bloeiende planten, waaronder fluitekruid en raapzaad.

IJsselmeerdijk langs de Makkumer Zuidwaard
Voorbij Idsegahuizum komt de IJsselmeerdijk al weer prominent in zicht. Aan de voet van de dijk steken we eerst de Dijkvaart over, om dan de dijk te beklimmen, vanwaar we een prachtig uitzicht krijgen over de Makkumer Zuidwaard, een mooi en vogelrijk natuurgebied als overgang van IJsselmeerdijk naar IJsselmeer. Een heel eind verderop zien we zeilboten op het IJsselmeer varen.
We lopen over het graspad van de IJsselmeerdijk richting Makkum, en komen dan al spoedig bij de dorpsrand aan bij het parkeerterrein waar we eerder vanmiddag onze auto hadden geparkeerd.
Daarna rijden we tegen 16:00 uur weer terug naar Feinsum, terugblikkend op twee hele mooie wandelroutes door ons prachtig gevarieerde Fryslân.