Informatiebijeenkomst NVAO-Accreditatiekader 2018 i.o.

Woensdag 14 november 2018

Presentatie van Thomas de Bruijn en Welmoed Roeten

Accreditatiekader 2018 in ontwikkeling
Vandaag organiseert de Nederlands-Vlaamse Accreditatieorganisatie (NVAO) in Stadscafé De Observant een informatiebijeenkomst voor o.a. medewerkers van hoger onderwijsinstellingen. Ruim 150 deelnemers hebben zich opgegeven om dit programma bij te wonen.
Tijdens deze themabijeenkomst worden de beoogde wijzigingen in het nieuwe accreditatiekader (mede als gevolg van de Wet accreditatie op maat) plenair toegelicht.
Daarnaast komen de volgende onderwerpen aan bod tijdens de workshopsessies: Panelsamenstelling, Associate degree (als opleiding), Toets nieuwe opleiding (TNO), Macrodoelmatigheid en Accreditatie. Na deze workshops zijn er ook informatietafels, waar je je resterende vragen nog kunt stellen over: Kwaliteitsafspraken, Internationaal/TransNational Education (TNE)/European Approach, Instellingstoets Kwaliteitszorg (ITK), Nieuwe Accreditatiekader 2018, Panelsamenstellingen, TNO/Accreditatie, en Macrodoelmatigheid.

Wetgeving en Stelselevaluatie
De bijeenkomst wordt geopend door René Hageman, NVAO-afdelingshoofd van de Afdeling Nederland. Hageman vertelt dat nieuwe wetgeving in het hoger onderwijs - waaronder de 'Wet accreditatie op maat' en ook het accreditatiestelsel-evaluatie-onderzoek van de Onderwijsinspectie invloed hebben op de revisie van het huidige Accreditatiekader 2016 naar het toekomstige Accreditatiekader 2018, waarvan de beoogde ingangsdatum 1 februari 2019 is. Dat is ook de beoogde ingangsdatum van de Wet accreditatie op maat.

Aanpassing van het Accreditatiekader
Daarna volgt een duo-presentatie van Thomas de Bruijn (beleidsmedewerker) en Welmoed Roeten (jurist), beiden van de NVAO afdeling Nederland. Zij vertellen over de aanpassingen waarmee vanuit het Accreditatiekader 2016 het Accreditatiekader 2018 tot stand komt, zoals bijvoorbeeld:

• Na de Algemene informatie in hoofdstuk 2 worden in de daarop volgende hoofdstukken voor alle accreditatieprocedures de afzonderlijke kaders separaat weergegeven in het nieuwe Accreditatiekader.
• De inmiddels welbekende NVAO-Standaarden blijven vrijwel gelijk, maar vanaf 2019 zullen opleidingen die onderwijs verzorgen in vreemde talen en opleidingen die anderstalige opleidingsnamen hanteren, hun keuze daartoe moeten motiveren in het visitatieproces.
• De huidige Beslisregels voor de verschillende procedures worden vrijwel niet gewijzigd, maar voor de ITK en voor de TNO moet NVAO-Standaard 1 voortaan worden beoordeeld met 'voldoet'.
• Gelijk blijft dat nieuwe opleidingen eerst een TNO moeten doorlopen om geaccrediteerd te kunnen worden, maar voor alle opleidingen geldt dat, wanneer ze eenmaal zijn geaccrediteerd, die accreditatie voor onbepaalde tijd geldt, waarbij aangetekend dat bestaande geaccrediteerde opleidingen wel eenmaal in de zes jaar de opleiding onafhankelijk moet laten beoordelen, om daarna het beoordelingsrapport voor een check voor te leggen aan de NVAO om voor behoud van de geldende accreditatie in aanmerking te komen. De NVAO kan wel accreditaties intrekken. Van het resultaat meldt de NVAO de bevinding aan de DUO.
• De NVAO kan wel een 'accreditatie onder voorwaarden' geven, waarbij een opleiding binnen twee jaar de volledige accreditatie alsnog kan verdienen.
• Alle opleidingen krijgen per visitatiegroep een uiterste inleverdatum voor het visitatierapport, teneinde de accreditatie te kunnen behouden.
• De regels voor onafhankelijkheid van visitatiepanelleden en panelsecretarissen worden aangescherpt, en het kader benoemt ook deskundigheidseisen voor de secretarissen.
• De panelsecretaris krijgt in het nieuwe kader meer richtlijnen voor de voorbereiding van het panel en voor de verantwoording (in het visitatierapport) van de werkwijze van het panel.
• Per opleiding worden van tenminste 15 afgestudeerden eindwerken beoordeeld; bij twijfel over de beoordeling wordt een tweede panellid en daarna ook het hele panel betrokken voorafgaande aan de visitatie.
• De NVAO-Standaarden worden voortaan beoordeeld met Voldoet, Voldoet ten dele of Voldoet niet, en het eindoordeel is Positief, Positief onder voorwaarden, of Negatief; en per Standaard worden sterke punten en verbeterpunten benoemd. Het Visitatierapport bevat ook een publiekssamenvatting.

Verder worden nog enkele veranderingen benoemd met betrekking tot bijvoorbeeld: basisspelregels, procedures, werkwijze, verantwoording, nadere uitwerking van peer review, meer duidelijkheid en vrijheid van inrichting van het locatiebezoek, en over het zelf organiseren van de visitatie(commissie).
Tot slot wordt uitgelegd welke Overgangsregeling er zal komen, om op ordentelijke wijze van Kader 2016 naar Kader 2018 over te stappen. Zo worden de aanvragen van vóór 15 december 2018 nog volgens Kader 2016 afgewikkeld, en vanaf 1 februari 2019 zal Kader 2019 gelden en worden geen oude gedifferentieerde oordelen in accreditatiebesluiten meer opgenomen.

Macrodoelmatigheidstoets bij de CDHO

Workshop van Veerle Sleegers (CDHO)

De eerste workshop die ik bijwoon, wordt verzorgd door Veerle Sleegers, bureau-coördinator van de Commissie Doelmatigheid Hoger Onderwijs (CDHO).
Ze behandelt de zogenoemde Macrodoelmatigheidstoets, waarmee de onderwijsminister bepaalt of nieuwe opleidingen voor overheidsbeskostiging in aanmerking komen. Aanvragen daartoe van hoger onderwijsinstellingen worden beoordeeld door de CDHO-medewerkers, waarna de CDHO-Commissie de onderwijsminister adviseert over de opleidingsdoelmatigheid van de aanvragende instelling. Dergelijke aanvragen gaan over nieuwe opleidingen, over start van nevenvestigingen en over verplaatsingen van opleidingen. Beoordeeld wordt of er behoefte is (qua arbeidsmarkt, maatschappelijk (conform o.a. Rijks- en Sectorbeleid), wetenschappelijk) aan de te beoordelen opleiding en of er nog voldoende ruimte voor is in het huidige hoger onderwijsbestel.
In deze presentatie komen de belangrijkste criteria (bijvoorbeeld v.w.b. instroom) en wijzigingen in de nieuwe Regeling Macrodoelmatigheid van 2018 (bv. vervallen van het criterium Kennisinfrastructuur) aan bod, waaronder ook de (sterkere) focus op de voertaal van het onderwijs.

Accreditatiekader 2018 van A tot Z
De tweede workshop die ik bijwoon, wordt verzorgd door Thomas de Bruijn, Otto Schrofer, Frank Warmelink en Irma Fransen, allen werkzaam bij de NVAO. In deze workshop wordt een korte presentatie gegeven over het accreditatieproces van A tot Z. Daarna gaan we in twee subgroepen uiteen, om met elkaar in gesprek te gaan over wat wij beschouwen als Uitdagingen, Frustraties, Vragen en Mogelijkheden voor wat betreft het nieuwe NVAO-Kader 2018.
Tijdens het laatste deel van deze workshop komen we weer bijeen, om in een plenaire setting de resultaten van beide groepen met elkaar te vergelijken. Een interessant groepsgesprek ontstaat, waarin enkele tientallen deelnemers elkaar bevragen, antwoorden en op grond van praktijkvoorbeelden (good practices) elkaar illustreren over hoe zo goed mogelijk binnen de geldende kaders en randvoorwaarden kan worden gewerkt in accreditatieprojecten.

Follow up wegens impact
Dat deze informatiebijeenkomst aan een behoefte in het hoger onderwijsveld voldoet, blijkt vandaag wel aan de grote opkomst van deze sessie. Doordat heel veel items (bijvoorbeeld de vier NVAO-standaarden) op hoofdlijnen niet wijzigen, zou de indruk kunnen ontstaan dat het met het aantal en met de impact van de wijzigingen in het stelsel/kader wel meevalt. Toch acht ik het verstandig dat iedereen die in en ten behoeve van opleidingen in het hoger onderwijs werkzaam is kennis neemt van de het nieuwe NVAO-Kader 2018 i.o., want al per medio december 2018 (dus al over enkele weken) treden een aantal zaken in werking, die toch wel essentiële wijzigingen in het huidige accreditatiestelsel teweeg zullen brengen, met ook de nodige consequenties voor opleidingen en instellingen in het hoger onderwijs.
Alhoewel instellingen in het hoger onderwijs daarin vanzelfsprekend hun eigen verantwoordelijkheid en taak hebben, is het geen overbodige luxe dat ook een organisatie als de NVAO in de komende maanden regelmatig informatiebijeenkomst belegt in bijvoorbeeld vier regio's in Nederland, om met name bestuurders, management, docenten en stafmedewerkers in de regio in de gelegenheid te stellen zich in interactieve bijeenkomsten nader te informeren over allerlei ins en outs die de wijzigingen in het NVAO-accreditatiekader teweeg zullen brengen bij o.a. de aanvraag, zelfevaluatie, visitatie en accreditatie van nieuwe en bestaande opleidingen in het hoger onderwijs.
De informatiebijeenkomst van vandaag in Amersfoort is daartoe een welkome voorloper.