Kloosters, broederschappen en gastvrijheid; hun betekenis voor de pelgrim

Dinsdag 22 maart 2016 

De kloosterkerk van de Abdij van Conques

Nederlands Genootschap van Sint Jacob
Het Nederlands Genootschap van Sint Jacob is de vereniging van mensen met belangstelling voor het Spaanse pelgrimsoord Santiago de Compostela in al zijn aspecten zoals; de apostel Jacobus de Meerdere, de kathedraal, de bedevaartsstad, de tocht naar dit bedevaartsoord, de kunst & cultuur en de religieuze dimensie.
Of je nu jong bent of oud, te voet pelgrimeert of op de fiets, in één keer de pelgrimstocht onderneemt of in etappes, of je vertrekt vanuit je eigen woonplaats of vanuit een plaats in bijvoorbeeld Frankrijk, en of je nu gaat om na te denken over het leven of misschien ook wel om een sportieve prestatie te leveren, het Nederlands Genootschap van Sint Jacob is er voor iedereen die zijn huis verlaat om op weg te gaan naar Santiago de Compostela, om daar wellicht ook ooit als pelgrim aan te komen.

Voor en door leden
Het Genootschap wil dit onder meer bereiken door:

• Het op weg helpen van wandelaars, fietsers en anderen die naar Santiago de Compostela willen gaan;
• Het uitwisselen van ervaringen tussen de leden onderling;
• Het onderhouden van contacten met vergelijkbare organisaties in binnen- en buitenland;
• Het bestuderen van historische, godsdienstige en culturele verschijnselen van de Jacobusverering;
• Het stimuleren van vrijwilligerswerk als bijvoorbeeld ‘hospitalero voluntario’ in een pelgrimsherberg.

Werkgroep Geschiedenis en Cultuur
Ons pelgrimsgenootschap heeft behalve een verenigingsbestuur ook een aantal werkgroepen. Eén van die groepen is de 'Werkgroep Geschiedenis en Cultuur'. Deze werkgroep stelt zich ten doel het brede terrein van Geschiedenis & Cultuur op systematische wijze in de komende jaren verder te ontwikkelen.
Daarbij hanteert de werkgroep drie activiteitenmotto's, te weten:

1. Ontsluiten en onthullen:  Zo heeft de werkgroep bijvoorbeeld een uitvoerige lijst aangelegd met daarop alle bekend zijnde 'Jacobalia', waaronder de sporen die de cultus van Sint Jacobus in de beeldende kunsten in Nederland heeft nagelaten.
2. Activeren en participeren: Zo houdt de werkgroep bijvoorbeeld een lijst bij van deskundige sprekers over cultuurhistorische onderwerpen rondom pelgrimeren. Alle genootschapsregio’s kunnen ten behoeven van hun regionale ledenactiviteiten bij de werkgroep te rade gaan met vragen over deze sprekers. 
3. Uitdragen en informeren; Zo organiseert de Werkgroep Geschiedenis en Cultuur bijvoorbeeld interessante activiteiten, zoals een lezingencyclus, een inleidende cursus en soms een losse lezing.

Kloosters, broederschappen en gastvrijheid in 5 lezingen
Zo organiseerde de 'Werkgroep Geschiedenis en Cultuur' van ons Nederlands (pelgrims)Genootschap van Sint Jacob in het eerste kwartaal van dit kalenderjaar een vijftal lezingen, waarin eminente sprekers hun licht lieten schijnen over de betekenis van kloosters, van broederschappen en over het thema gastvrijheid, zowel in vroegere als in huidige tijden.
Het thema van deze lezingenserie was 'Kloosters, broederschappen en gastvrijheid', met als subthema 'Hun betekenis voor de pelgrim'. Deze lezingen werden om de twee weken aangeboden bij Institutio Cervantes te Utrecht.

Van betekenis voor de pelgrim
Kloosters en broederschappen waren voor de pelgrim in vroegere tijden van grote betekenis: ze fungeerden onder andere als opvangvoorziening, als plek om op verhaal te komen, en als oord van zorg. Heden ten dage is hun aantal ver in de minderheid, vergeleken met de veel andere opvang- en overnachtingsmogelijkheden.
Zichtbaarheid en invloed van kloosterordes en broederschappen – in Spanje zijn ze er nog – zijn ontegenzeglijk minder geworden. Niettemin blijft hun aantrekkingskracht groot, vanwege hun historische betekenis, hun soms imposante gebouwen, en ook vanwege hun hedendaagse vormen van bezinning en spiritualiteit, in veel gevallen gebaseerd op een moderne interpretatie van de 'Regel van Benedictus'.

Vijf avondlezingen
In de afgelopen weken heb ik alle vijf avondlezingen bijgewoond, waarvaan hieronder een overzicht volgt, waarbij de titel van de lezing een weblink is naar mijn webimpressie van die avond.
Het ging om de volgende vijf avondlezingen:

• Op 20 januari 2016: Inleiding tot de geschiedenis van het kloosterleven, verzorgd door professor Peter Raedts.
• Op 3 februari 2016: Gastvrijheid en de Regel van Benedictus, verzorgd door abt Gerard Mathijsen.
• Op 17 februari 2016: Broederschappen en gasthuizen in de Middeleeuwen, verzorgd door professor Paul Trio.
• Op 2 maart 2016: De architectuur van het klooster, verzorgd door architectuurhistoricus Kees van der Ploeg.
• Op 16 maart 2016: De Abdij van Conques - een feest voor de pelgrim, verzorgd door pastoor Joost Jansen.