Eén zwaluw maakt zomer

Zondag 14 februari 2015 

De VistuStins Cantorij en combo met dirigent Olchert Clevering in De Hege Stins

Poëzie & Muziek van Eppie Dam & Hindrik van der Meer
Al in het jaar 1993 publiceerden de Friese dichter Eppie Dam en musicus Hindrik van der Meer weer zo'n prachtig muziekstuk, met als titel: 'Eén zwaluw maakt zomer'. Indertijd woonden we als gezin al eens een uitvoering van deze prachtige poëtisch-muzikale productie bij.
En vandaag - jaren later - gaan we graag op herhaling, want vanmorgen verzorgt onze Stienser VituStins Cantorij een uitvoering van dit muziekproject, in de ochtendkerkdienst in De Hege Stins van de Protestantse Gemeente van Stiens.
Voorganger van de dienst is vanmorgen dominee Jaap Overeem, tevens lid van het combo, spelend op fagot, Organist vandaag is Han Giesing, tevens pianist van het gelegenheidscombo. De verbindende teksten worden gelezen door Nelleke van Wessel en Chris Koopmans. Dirigent van de zang- en muziekgroep is Olchert Clevering.

In goede harmonie
We beginnen met de samenzang van het lied "Aan U behoort, o Heer der heren, de aarde met haar wel en wee ......, Laat dan mijn hart U toebehoren,  en laat mij door de wereld gaan met open ogen, open oren, om al Uw tekens te verstaan. Dan is het aardse leven goed, omdat de hemel mij begroet."
Maar ja, onze wereld verstaat nog niet alle tekens om het aardse leven goed te maken. Evenals elke zondag bidden we dan ook vandaag hier in de kerk om het lenigen van alle nood in deze wereld.
Voordat de jongste kinderen van de groepen 1 en 2 van de basisschool naar de Kindernevendienst gaan, laat dominee Jaap met hulp van alle musici hoge en lage tonen horen van de dwarsfluit, de klarinet, het eufonium en van zijn fagot. Ieder instrument - vertellen de muzikanten - voelt zich het beste thuis op een bepaalde plek in de toonladder, en toch horen ze er allemaal bij, en alhoewel ze alle hun eigen muziek kunnen maken, klinkt het allemaal veel mooier als ze samen muziek maken, ieder op eigen toon(hoogte) en met eigen klank; nu eens om de beurt, dan weer samen, in goede harmonie. Zou je deze instrumenten in zo'n opzicht wellicht ook kunnen zien als symbool voor alle mensen op aarde?

Liederen van de omgekeerde wereld
Eigenlijk zijn we er als mensen met zijn allen al duizenden jaren niet in geslaagd om in harmonie met elkaar te leven. Nog steeds geven we onze grenzen aan, en maken we onze medemens duidelijk dat hij/zij er niet bij hoort. Nog steeds leeft de een ten koste van de ander. Tot op de dag van vandaag zou God ons met recht kunnen meedelen dat hij zich (nog steeds) gekwetst voelt, ziende op wat wij doen en laten. Dat deze teleurstelling iets is van jaar en dag, horen we in de bijbellezing van lector Jelly Sloot, over de tijd van Noach, in Genesis 6: 5-10.
Laten we dus maar beginnen met het luisteren naar de muziekproductie van 'Eén zwaluw maakt zomer', op zich al een hoopgevende titel, want het is dus kennelijk toch mogelijk.
De muziek begint, en direct daarna achtereenvolgens ook Nelleke en Chris, keer op keer met hun goed getimede spreekstemmen, zowel tijdens als tussen de muziek.

Chris en Nelleke

Kunnen wij - mensen - dat dan niet?
De VituStins Cantorij zingt over deze Noach, over het feit dat het water de aarde en de mensen tot aan de lippen staat, over het onrecht dat de ene mens diens medemens aandoet, en tenslotte met de hoopvolle verwijzing naar de kleuren van de regenboog, Kijk eens naar die regenboog, naar al die kleuren van de regenboog, die alle worden gezien, en die samen - maar wel elk met een eigen kleur - naast elkaar staan, en alleen met elkaar erin slagen om de hemel op aarde mooi te kleuren. Als niet alleen hemel en aarde door God zijn geschapen, maar als ook de mensen op aarde schepselen zijn van God, kunnen mensen dat dan niet?

Reflectie
Na de laatste klanken van deze 'Liederen van de omgekeerde wereld' blijft het ingehouden kalm in de kerkzaal. Een welverdiend applaus komt later nog wel. Maar de muziek, de teksten en de performance zetten ons nu eerst aan tot reflectie. Pianist Han Giesing heeft al weer plaatsgenomen achter het orgel om deze prachtige uitvoering van 'Eén zwaluw maakt zomer' met een mooi ingetogen muzikaal intermezzo passend af te sluiten, om zo de overgang naar het vervolg van deze ochtendbijeenkomst 'smooth' te creëren.
Zoals de pianist organist wordt, wordt de fagottist weer voorganger, waarna dominee Overeem voorgaat in gebed, dat we afsluiten met de samenzang van 'Onze Vader', in de Friestalige versie 'God fan fier en hein ús Heit':

Bûch de folken nei Jo wet,

lit Jo ryk op ierde komme.

Byn Jo wil ús op it hert

en wy sykhelje ferromme.

Laat jij het al gebeuren?

En dan gaan we weer als gezegende mensen uiteen, de wereld in, ieder naar zijn of haar plaats, waar de kerk haar werk begint zodra de kerk uitgaat.

Buiten klinken in gedachten nog die laatste woorden, de muziek, die boodschap van de dichter, de musicus en de cantorij:

Maar kijk eens naar de regenboog.

Zie jij het soms gebeuren

dat van de zeven kleuren

bijvoorbeeld rood of groen

er één niet mee mag doen?

Nee, de één staat naast de ander

en ze zijn, zoals je ziet,

steeds verbonden met elkander.

Kunnen mensen dat dan niet?