 |
| Cover van Hart voor de aarde |
Onderdrukking en geweld
Door de eeuwen heen hebben Maya's te lijden gehad van onderdrukking en geweld; en werden ze slachtoffer van regelrechte volkerenmoord.
Maar na elke verwoestende aktie zijn ze weer opgestaan.
Het leven is niet klein te krijgen voor wie geworteld is in rijke tradities en in vruchtbare aarde.
Scheppingsverhaal
Het boek 'Hart voor de aarde' is een bloemlezing met teksten van en over de oorspronkelijke bewoners van Guatemala: de Maya's. Je leest over hun roemrijke verleden, maar ook over het onverwachte ontwaken van een cultuur, die zich eeuwenlang in het verborgene wist te handhaven.
Centraal in dit boek staat het scheppingsverhaal uit de zogenoemde 'Pop Wuj': het heilige boek van de Maya's. Daarin wordt verteld hoe God de eerste mensen kneedde uit deeg van gele en witte maïs.
Cultuur, spiritualiteit en mensenrechten
De ondertitel van dit boek luidt: 'Cultuur, spiritualiteit en mensenrechten van Maya's in Guatemala'. De cultuur en de spiritualiteit van de Maya's vindt zijn oorsprong in een kundige en eerbiedige omgang met de aarde.
Dit boek is een gezamenlijke uitgave van Solidaridad en de Bisschoppelijke Adviescommissie voor Latijns-Amerika.
Op de cover van dit boek zie je links don Julían tijdens een Maya-ceremonie; en de afbeeldingen aan de rechterzijde van boven naar beneden zijn tien van de twintig dag-tekens van de rituele maankalender van de Maya's.
Verzet tegen kolonisatie
De theoloog en auteur Mario Coolen heeft zelf van 1972-1980 als pastoraal werker met Maya's in Guatemala gewerkt en hen daarin leren kennen. Hij heeft toen ook de Nobelprijswinnares (1992) Rigoberta Menchu leren kennen; en dankzij haar de situatie van geweld, uitbuiting en onderdrukking, maar ook de culturele rijkdom en het verzet van de Maya's. In zijn boek besteedt Coolen veel aandacht aan de spirituele kracht van de Maya's, aan hun geloof en hun verzet tegen de voortdurende kolonisatie van hun land. Mario Coolen beschrijft de vijfhonderd jaren van kolonisatie, maar ook het verzet daartegen tot in het jaar 2002, toen in Spanje het proces werd aangespannen tegen de van volkerenmoord beschuldigde machthebbers van Guatemala.
De aarde die wij bewonen
Deel 1 van dit boek - getiteld 'De aarde die wij bewonen'- opent met het aangrijpende verhaal van de schepping van de Maya's uit gele en witte maïs.
- Het verbouwen van maïs vraagt niet alleen een grote vakkundigheid, maar ook eerbied voor de aarde en oog voor het belang van alle schepselen. Het is een gewijde handeling, die de mens keer op keer herinnert aan zijn goddelijke oorsprong. Alles gebeurt in een sfeer van gebed, waarbij telkens de aarde wordt aangeroepen.
- Gebrek aan landbouwgrond ondermijnt niet alleen de voedselzekerheid, maar ook de culturele en rituele rijkdom van de Maya's.
- Je bent wat je eet, je oogst wat je zaait.
- De eerbiedige en attente omgang met alles wat de mens omgeeft en voedt, vormen het hart van het Maya-geloof.
- In Guatemala komen bijna 600 verschillende maïssoorten voor.
- Voor de Maya's heeft hun spiritualiteit alles van doen met de relatie tussen de mens, de natuur en de goddelijke krachten. Als die relatie goed is, vloeien daar wijsheid, verdraagzaamheid en gemeenschapszin uit voort.
Deel 2 - getiteld 'Leven met de tijd' - leert ons dat de verschillende kalenders van de Maya's de regelmaat in het kosmische verband registreren. De rituele maankalender geeft de Maya's aanwijzingen om op elk ogenblik de juiste richting te kiezen.
- Wij zijn slechts een schakel in de tijd. We zijn slechts een deel van het geheel. Ieder mens is geroepen niet alleen zijn eigen stuk geschiedenis te dragen, maar moet ook zorg dragen voor continuïteit.
- Ieder mens wordt geboren met een eigen licht en bestemming.
- God is Hart van de Hemel, Hart van de Aarde; hart is essentie, hart is diepste wezen. God en de wereld zijn met elkaar verbonden. De aarde is het gelaat van God.
- Wie goed gelooft, leeft zorgvuldig.
- De zeven schaamten hebben een naam: trots, ambitie, afgunst, leugen, ondankbaarheid, misdaad en onwetendheid.
- Pijn komt nooit voor niets, pijn brengt je op het spoor van je bestemming volgens de dag waarop je bent geboren.
- Het zijn concrete individuen die de opdracht geven te folteren en te moorden.
- Geloof betekent dat er iets is waar je je aan vast kunt houden, waarbij je terecht kunt met je vreugde en verdriet.
- Geloof verbindt generaties met elkaar.
- De gestorvenen zijn er iedere dag bij.
- Wij danken u voor hen die ons hebben leren bidden.
- Als ongehoorzaamheid ons in haar macht krijgt, als wij ons afsluiten en niet willen luisteren, laat het dan pijn doen.
Deel 3 - 'Wegen naar God' - gaat over het geloof van de Maya's in het goddelijke mysterie, door de Maya's aangeduid als het 'Hart van de Hemel en de Aarde'.
- De Schepper weet wel hoe om te gaan met verschillende manieren van diep geloven en bidden.
- God is het begin van alles, maar zelf kent Hij begin noch einde.
- Duivels ken je onder verschillende namen; zij zijn ongekend verwaand, wreed, afgunstig en prikkelbaar.
- De uit Europa afkomstige kerk heeft bijgedragen aan volkerenmoord, door het geloof, de theologie, de litugie en de organisatievormen van Maya's te veroordelen.
- Maya-gemeenschappen blijken gemeenschappen met een anker te zijn; bij zwaar weer worden ze heftig heen en weer geslingerd, maar ze raken niet op drift.
- Alleen wanneer het verborgene aan het licht komt, kan er dialoog ontstaan.
- In de geloofsbeleving van de Maya's is ieder mens een vinger of teen aan de handen en voeten van God.
- De weg van de Maya's leidt tot God.
- Het christendom bevat bij ons veel Maya-elementen.
- Wat moet worden gezocht, is het fundament; wat dient te worden vermeden, is fundamentalisme.
- Interreligieuze dialoog is een creatief eerbetoon aan een God, die zich niet laat vangen.
- Geloof in je eigen gelijk, verblindt.
- Het evangelie drukt zich uit in een cultuur, maar valt met geen enkele cultuur samen.
- Het goede voorbeeld is van groot belang, omdat enkel wie zich in zijn leven goed gedraagt, recht van spreken heeft.
- De aarde is niet ons bezit. De bergen en de dalen behoren ons niet toe, maar wij behoren toe aan de aarde.
- Wie zorg draagt voor al wat bestaat, bevordert harmonie en vrede.
- Interne harmonie ontstaat wanneer verschillende visies elkaar ontmoeten.
- Het uiteindelijke doel van het leven is dienstbaarheid.
- Leid een geregeld leven en wees dankbaar.
- Ieder mens heeft een goddelijke opdracht; als we die vervullen, is ons leven geslaagd.
- Ons leven is zinvol en gelukkig wanneer er harmonie bestaat tussen de beweging van onze handen en ons hart.
- Wie dient, heeft gezag.
- Ik zorg voor jou en jij zorgt voor mij, zodat we samen groeien. Alleen samen zijn wij compleet.
- Wij verenigen in ons: verleden, heden en toekomst.
- Ook al sterven wij, wij leven voort in onze kinderen.
Deel 4 'Littekens van het geweld' overtuigen je als lezer dat de wonden van het geweld van de machthebbers tegen de Maya's pas kunnen genezen als en nadat de slachtoffers alsnog een waardige begrafenis hebben ontvangen.
- Vrede en verzoening zijn alleen mogelijk als slachtoffers en daders elkaar opnieuw in de ogen kunnen zien.
- Gezagsdragers dienen uit te blinken in hoogstaand moreel gedrag.
- De zoektocht naar goddelijke mysterie kan enkel worden ingezet vanuit de vragen die opkomen in ieder mensenhart. Dergelijke vragen plaveien de weg naar God.
- Van Maya's leer ik dat al wat bestaat, heilig is, en dat alles sporen draagt van God. Van Maya's heb ik geleerd dat heel het leven een gebed is, en dat het onze taak is om op deze aarde de herinnering aan de Schepper levend te houden en Zijn naam uit te spreken.
Laten wij onze echtgenoten liefhebben,
want God zelf heeft hen gemaakt.
(uit een Maya-gebed bij het aanbreken van een nieuwe dag)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten