The little book of Bathroom Philosophy

Zaterdag 20 juni 2009

Het is toch al weer ruim 30 jaar geleden dat ik tijdens mijn studie de denkbeelden van de belangrijkste filosofen van de wereld bestudeerde. Tijdens die studie lag de focus op onderwijs. Voldoende aanleiding om mijn kennis van de filosofie weer eens wat op te frissen èn die in een iets breder kader (dan onderwijs) te plaatsen. Het in 2004 gepubliceerde boek "The little book of Bathroom Philosophy" van de Amerikaan Gregory Bergman is daartoe een aanrader. Dit boek is vertaald door Chiel van Soelen en Pieter van der Veen en is in 2009 uitgegeven met als titel: "Filosofie voor in bed, op het toilet of in bad". In dit boek van Bergman passeren veel filosofen en hun denkbeelden.

Twee hoofstromingen van het denken komen hier aan de orde, te weten:

A. de Rationalisten, die geloven dat de rede onderscheiden is van zintuiglijke ervaringen en dat de rede de voornaamste bron is van menselijke kennis;

B. de Empiristen, die stellen dat menselijke kennis ontstaat vanuit zintuiglijke ervaring en die zeggen dat de rede alleen dient om informatie uit zintuiglijke waarneming over te brengen.
De filosofen die hier worden beschreven, richtten zich op onder andere ethiek, politiek, religie, kennisleer (epistemologie), metafysica en/of taal.
Van ruim 20 filosofen (die leefden tusssen 640 voor Christus en 2000 na Christus) las ik hun beknopte levensbeschrijving, hun belangrijkste ideeën en een serie citaten:

1. Thales: "Het oerbeginsel van alles is water; alles heeft zijn oorsprong in water en keert daarin terug";

2. Socrates: "Wees zoals je wilt zijn";

3. Plato: "De richting die de opvoeding geeft aan een mens, zal diens toekomstig leven bepalen";
4. Aristoteles: "Plezier bij het doen, zorgt voor perfectie in het werk";
5. Augustinus: "Leef in een christelijke gemeenschap";
6. Thomas van Aquino: "Liefde begint, waar weten eindigt";
7. René Descartes: "Om te weten wat mensen werkelijk denken, moet men eerder letten op wat ze doen, dan op wat ze zeggen";
8. Thomas Hobbes: "Onmatigheid wordt van nature gestraft met ziekten";
9. Benedictus de Spinoza: "Alles wat is, is in God, en zonder God kan niets zijn of ontstaan";
10. John Locke: "Lezen voorziet de geest alleen van kennismateriaal; het is door ons denken dat we ons eigen maken wat we lezen";
11. David Hume: "Het heeft het onderwijs bepaald geen goed gedaan dat het werd opgesloten in schoolgebouwen en monnikscellen, afgezonderd van de wereld en goed gezelschap";
12. Immanuel Kant: "Het slechte aan oorlog is, dat het meer slechte mensen oplevert dan afvoert";
13. G.W.F. Hegel: "In de wereld is nooit iets groots tot stand gekomen zonder hartstocht";
14. Karl Marx: "De mensheid stelt zich altijd alleen maar taken, die zij in staat is uit te voeren";
15. Jean-Jacques Rousseau: "De mens die niet gauw een belofte doet, houdt zich er het trouwst aan";
16. Arthur Schopenhauer: "Wat men goed leert in zijn jeugd, wordt nooit meer vergeten";
17. John Stuart Mil: "De leerling van wie nooit het onmogelijke geëist wordt, zal nooit doen wat hij kan";
18. Soeren Kierkegaard: "Bidden verandert niet God, maar wel degene die bidt";
19. Friedrich Nietzsche: "Alleen door te doen, leert men";
20. John Dewey: "We vinden het makkelijker om een nieuwe studie, cursus of nieuw type school toe te voegen, dan te kijken naar wat in de bestaande situatie nodig is";
21. Ludwig Wittgenstein: "De grenzen van mijn taal, zijn de grenzen van mijn wereld";
22. Jean-Paul Sartre: "Een verloren strijd, is een strijd die men denkt verloren te hebben";
23. Ayn Rand: "Een argument gebaseerd op intimidatie, is intellectuele onmacht bekennen";
24. W.V.O. Quine: "Leven is wat de minsten van ons, de meesten van ons het gevoel doet geven, dat de minsten van ons, er het meest van maken".