Voor onderweg

Donderdag 17 november 2011

Midden Onder U
De Stichting ‘Midden Onder U...’ verzorgt al sinds het Tweede Vaticaans Oecumenisch Concilie (van 1962-1965) eigentijdse liturgische teksten. In deze Katholieke Kerkvergadering van de zestiger jaren stond het moderniseren – het bij de tijd brengen – van de Rooms Katholieke Kerk centraal. Het materiaal dat de Stichting aanbiedt, is bedoeld voor het dagelijkse gebruik in de liturgie. Daarnaast biedt het materiaal ook bouwstenen voor vieringen en liturgische samenkomsten rond belangrijke levensmomenten, zoals dopen en overlijden. De stichting richt zich niet alleen op professionele voorgangers en pastores, maar ook op geschoolde vrijwilligers, die een steeds belangrijkere rol spelen in liturgie en pastoraat.

Zegen en gebed
De uitgaven van deze Stichting ‘Midden onder U…’ bestaan bijvoorbeeld uit Altaarteksten, Liturgiekaternen en Werkkaternen voor bijzondere gelegenheden òf voor bepaalde liturgische perioden.
Een andere serie die de stichting uitgeeft, is de serie ‘Zegen en gebed’, met kleine handzame boekjes, die als bron van inspiratie voor persoonlijk gebruik kunnen dienen of in kleine kring worden gebruikt. Eén van de uitgaven in die serie ‘Zegen en gebed’ is het boekje ‘Voor onderweg – Teksten voor pelgrims’, dat dit jaar inmiddels in de 18e druk verscheen.

Tocht en bestemming
Samensteller van dit boekje met pelgrimsteksten is Erik van den Borne, een emeritus pastor. In zijn inleiding van deze publicatie schrijft Van den Borne dat er talrijke redenen zijn om op pad, om op pelgrimstocht te gaan. Ondanks die grote verscheidenheid brengt de weg mensen samen en helpt het pelgrimspad hen om spontaner – minder verplichtend - dan thuis met elkaar op te gaan.
Van der Borne schrijft voorts:
- Een wandeltocht schept de ruimte om te mijmeren en na te denken over zaken die je bezig houden;
- Op pad zijn helpt om bepaalde vragen te verhelderen, dingen te laten bezinken en te laten rijpen;
- Voor sommigen kan een tocht ook een weg zijn tot meer persoonlijke verdieping en een dieper gesprek met zichzelf en met God;
- Bij al die trekkende mensen echter is er een soort innerlijke drijfveer die hen beweegt.
- Het bereiken van het einddoel geeft dan ook niet zozeer zin aan het pelgrimeren, maar het gaan van de weg zelf is het doel ervan.

Leven als pelgrimstocht
Een goed beeld voor het menselijke leven is de pelgrimstocht. Ook het geloof is op te vatten als het gaan van een weg, Jezus achterna, het op weg zijn naar een doel: het koninkrijk van God, naar God zelf. We zijn in deze wereld allemaal onderweg, als vreemdelingen en pelgrims, zonder vaste woonplaats, op doortocht naar een toekomst die ons wacht.

Gebeden, gedachten en zegenwensen
Veel mensen maken tegenwoordig ook letterlijk een pelgrimstocht, bijvoorbeeld te voet of op de fiets. Dit boekje bevat gebeden, gedachten, zegenwensen en teksten die mensen op pad kunnen inspireren. Ze worden aangereikt om te gebruiken op een pelgrimsroute of op de tocht door het leven zelf. Veel van dit materiaal is behulpzaam en inspirerend voor voorgangers en kerkelijke vrijwilligers, maar dat geldt ook voor geestelijke verzorgers van zorginstellingen en van andere maatschappelijke organisaties.

Citaten voor pelgrims
Dit pelgrimsboekje bevat teksten van anonieme schrijvers, zoals bijvoorbeeld:
- “en Gij laat U vinden door wie U zoeken”, uit een klassieke pelgrimszegen;
- "Dikwijls, ja dikwijls komt Christus tot ons in de gestalte van een vreemde”;
- “Wandelen kan ons van het gewicht van onze gedachten bevrijden”.

Maar ook bekende schrijvers worden geciteerd, zoals bijvoorbeeld:
- Bertus Aafjes: “Reizen is zijn hart losrukken van het beminde’;
- Martin Buber: “alles wat je doet kan een weg naar Mij zijn”;
- Thijs Hanrath: “Lopend sta ik stil bij wat ik wil.”

Vormende identiteit

Vrijdag 20 februari 2009

Identiteitsgerichte onderwijsorganisaties die in het huidige tijdsbestek ervoor kiezen om hun identiteit in rapport met de tijd te brengen en te houden, verdienen respect. Het is niet altijd gemakkelijk, maar het is zeker wel mogelijk om nieuwe woorden te vinden voor je identiteit, woorden voor wie je bent en woorden voor wie je wilt worden. Een actuele good practice case vinden we in de Bisschop Möller Stichting, een stichting die 30 basisscholen in Friesland en op Texel bestuurt en beheert: 28 op katholieke grondslag en twee op oecumenische basis, met bijna 6.000 leerlingen en ongeveer 600 medewerkers.

Bestuurders, directie, identiteitsbegeleider en medewerkers zijn met elkaar in gesprek gegaan om nieuwe woorden te geven aan de katholieke identiteit, om vervolgens te kijken hoe die identiteit wordt vormgegeven in activiteiten. Uit dat proces kwam een drietal pijlers, waarop de identiteit rust. Die identiteit wil men binnen de basisscholen verder vorm geven. Mede daarom heet dan ook de onlangs gepublicerde brochure over de visie op katholieke identiteit van de Bisschop Möller Stichting:: "Vormende identiteit".

"Geworteld in de katholieke traditie", noemt men de eerste pijler. Een belangrijke deugd voor katholieken is liefde: liefde tot de naaste als goedheid, maar ook als bijbelse opdracht. Waarden die hierbij horen, zijn: solidariteit, verantwoordelijkheid, barmhartigheid en rentmeesterschap. In de ontmoeting gaat het om gastvrijheid, dienstbaarheid, thuis voelen en geborgenheid. Het is nu voor de basisschoolleerkracht de uitdaging je levenshouding zichtbaar te maken en over te dragen op kinderen; een levenshouding die is gebaseerd op deze traditioneel katholieke grondhouding.

De tweede pijler is die van de drie kernwaarden voor het katholiek basisonderwijs:
a. Spiritualiteit, dat verwijst naar zingeving en aandacht voor waarden;

b. Subsidiariteit, dat betrekking heeft op verantwoordelijkheid dragen waar dat kan en daarover verantwoording afleggen;

c. Solidariteit, waarmee je Jezus zichtbaar kunt maken in de omgang met je naaste.

De derde pijler wordt gevormd door de vier deelgebieden waarmee de basisscholen zich in de onderwijspraktijk willen gaan profileren:
a. Gemeenschapsvorming, dat betrekking heeft op de omgang met elkaar;

b. Vieren, om de band met je naaste en met God te beleven en tot uitdrukking te brengen;

c. Leren: van kennis, maar ook "leren leven", je in dialoog persoonlijk ontwikkelen;
d. Dienen, waarmee de beleden katholieke identiteit zichtbaar gemaakt wordt.

Gelukkig is Anno 2009 religie weer opnieuw een geliefd onderwerp voor het publieke debat. Om je heen zie je bijvoorbeeld in de boekwinkel, in tijdschriften, op televisie, in alle lezingen die worden georganiseerd en ook in het christelijk onderwijs dat de zoektocht naar zingeving weer actueel is. De Bisschop Möller Stichting beweegt daarin mee en durft het aan om te laten zien dat zij voortkomt uit een lange katholieke traditie en dat ze ervoor kiest om niet speelbal van toevalligheden en trends te worden, maar poogt die traditie juist actueel te maken en te houden, vanuit een verlangen naar voortdurende vernieuwing.

Dat is "durven dromen", en als je wakker wordt hard aan het werk gaan, om er zelf mee voor te zorgen dat je "dromen werkelijkheid" worden.