Monsier Lazhar

Zaterdag 15 juni 2013 

DVD-hoes van de film Monsier Lazhar

Ontmoeting van twee werelden
Een lerares hangt zich op in een klaslokaal van een basisschool in het Canadese Montreal. 's Morgens vinden twee leerlingen hun overleden juf in de klas. 
De schoolleiding gaat op zoek naar een nieuwe leerkracht.
De Algerijnse immigrant Bachir Lazhar solliciteert op die vacature en krijgt deze baan. Zijn naam betekent: brenger van goed nieuws, geluk. Samen met een ingeschakelde psychologe moet hij zijn klas helpen bij de verwerking van de zelfmoord van hun juf, en ondertussen moet het onderwijs door gaan.

Vluchteling wordt meester
Niet alleen de klas moet leren omgaan met het verdriet wegens het tragisch overlijden van een geliefde naaste. Ook meester Lazhar (gespeeld door Mohamed Fellag) heeft een tragedie te verwerken. Zijn vrouw, die lerares en schrijfster was, kwam in Algerije samen met haar dochter en zoon om in hun in brand gestoken huis. Zij had een al te kritisch boek gepubliceerd en moest dat met de dood bekopen. Lazhar verlaat dan direct zijn thuisland Algerije en wordt als vluchteling toegelaten in Canada. Terwijl hij zijn leerlingen helpt om te gaan met hun verlies, moet hij zelf leren omgaan met zijn eigen verlies en verdriet.

Trauma in de klas
Lazhar leert zijn leerlingen geleidelijk kennen. Al vanaf het begin worden hem de culturele verschillen tussen zijn leerlingen en hem duidelijk. De strenge, maar rechtvaardige monsier Bachir Lazhar probeert de kinderen kennis te laten maken met grote mensen-literatuur, maar dat is tevergeefs, want de kinderen zijn daar nog lang niet aan toe. Bovendien hebben zij wel heel iets anders aan hun hoofd, want de zelfmoord van hun juf heeft bij de kinderen een gemene wond achtergelaten. Zware thema's zoals dood & verlies en schuld of onschuld houden de leerlingen bezig. De trauma's ontmoeten elkaar in en tussen de schoolbanken en op het schoolplein.

Verlies en verdriet
De model-immigrant (die zich beroept op een verleden als docent) handelt in de klas en daarbuiten nogal stijfjes en formeel, maar wel vriendelijk. De gezellig in een halve cirkel gerangschikte schoolbanken laat hij door de kinderen al direct in het begin opstellen in losse tafeltjes in rechte lijnen achter elkaar. Langzaam groeit zijn band met de kinderen. Hij belast hen niet met zijn eigen verlies en verdriet, maar schuwt het gesprek over het verlies en het verdriet van zijn leerlingen niet, integendeel.

Filmprijzen
Deze Canadese film uit het jaar 2011 is geregisseerd door Philippe Falardeau. Hij baseerde zijn film op een theater-monoloog van Evelyne de la Chenelière, en maakte daarvan een charmante, af en toe licht humoristisch, maar bovenal tedere film.
De film won in Locarno en in Rotterdam de publieksprijs tijdens een filmfestival en werd in het Canadese Toronto uitgeroepen tot beste Canadese film; en vorig jaar werd deze film genomineerd voor de Oscar voor de beste niet-Engelstalige film.

Metaforische literatuur
Voor wie tussen alle spektakelfilms eens een ingetogen film wil zien, is deze vertederende film een aanrader. Let als kijker vanaf het begin vooral op de metafoor van de gebruikte literatuur. De ontknoping van deze beeldspraak wordt je als filmkijker duidelijk, als je goed luistert naar en nadenkt over de inhoud van de fabel aan het eind van de film. Het is de fabel van de meester, die door zijn leerlingen wordt verbeterd. Pas jaren later zullen deze kinderen zich waarschijnlijk realiseren dat de fabel van hun meester ook hun fabel is; als ze de familietragedie van hun onderwijzer kennen, en die leggen naast het lot dat hen indertijd als schoolkind trof en ten deel viel.

Intouchables

Donderdag 3 januari 2012

De DVD-hoes van de film Intouchables

Onaantastbaren
Intouchables is een Franse film uit 2011, geschreven en geregisseerd door Eric Toledano en Olivier Nakache. Het is de verfilming van het op ware feiten gebaseerde verhaal van een verlamde miljonair in Parijs, die een vriendschap opbouwt met zijn nieuwe persoonlijke verzorger, die afkomstig is uit één van de Parijse buitenwijken (banlieue). 

Deze film is gebaseerd op het autobiografische boek ‘Le Second Souffle’ van Philippe Pozzo di Borgo.

De film was in Frankrijk in 2011 op enig moment de meest bekeken film, en zelfs de op één na best bezochte film ooit. Vanaf maart 2012 draait deze film ook in de Nederlandse bioscopen.

Philippe kiest Driss

Miljonair Philippe (gespeeld door Francois Cluzet) is aan een rolstoel gekluisterd. Philippe is door een ongeluk totaal verlamd geraakt. In hartje Parijs woont hij in een kast van een huis.

De Senegalees Driss (gespeeld door Omar Sy) woont in één van de grimmige voorsteden van Parijs. Omdat Driss een bijstandsuitkering krijg, moet hij solliciteren naar passende banen.

Voordat de energieke Driss het in de gaten heeft, zit hij - als resultaat van een verplicht sollicitatiebezoek - ineens met een echte baan opgescheept, en bepaald geen doorsnee job. Driss wordt de persoonlijke verzorger van Philippe, met alle gevolgen van dien, voor de hele huishouding van Philippe, maar ook met de nodige consequenties voor het (ineens geheel andere) leven van Driss.

Gewenningsproces voor twee

Tijdens de nadere kennismaking van de oudere miljonair en de jonge ex-delinquent ontstaat gedurende de proeftijd van Driss een bijzondere vriendschap met Philippe.
Nu Driss deze baan krijgt, moet hij enerzijds behoorlijk wennen aan het grote comfort van een eigen luxueuze kamer met badkamer in het huis van Philippe en anderzijds moet hij wennen aan de verzorgingstaken die hij in Philippes huis krijgt. 

Nieuwe werelden ontdekken
Driss leert geleidelijk aan om te gaan met de handicap van Philippe. Hij vergezelt Philippe overal, thuis en buitenshuis. Daardoor leert hij de moderne kunst en de opera kennen en begint hij zelfs verdienstelijk te schilderen, vooral als hij ziet hoeveel geld een schilderij kan opleveren.
Driss leert Philippe om meer van het leven te genieten en om strenger te zijn voor zijn geadopteerde verwende dochter Elisa
En Driss ontdekt dat Philippe een briefrelatie onderhoudt met een zekere Elenonore, een vrouw uit Duinkerken. Die twee hebben elkaar nog nooit gezien. Driss motiveert Philippe om Eleonore eens te ontmoeten, maar die poging mislukt.

Twee herkansingen
Op een gegeven moment komt er een eind aan de arbeidsovereenkomst en verlaat Driss het huis van Philippe. Driss gaat terug naar zijn banlieue. Philippe krijgt een andere verzorger, maar dat doet hem geen goed; hij gaat mede daardoor psychisch sterk achteruit. Philippes medewerkster Yvonne besluit Driss te bellen, die vervolgens een wilde autorit met Philippe maakt in de supersnelle Maserati van Philippe (daar begint de film mee). Deze hernieuwde ontmoeting blijkt goed te zijn voor Philippe.
Driss neemt Philippe op zeker moment mee naar een restaurant aan de zeekust van Duinkerken en laat hem daar aan tafel alleen achter. Tot grote verrassing van Philippe arriveert even later Eleonore. Zij gaat tegenover hem aan tafel gaat zitten. Philippe kijkt naar buiten en ziet dan door het raam Driss, die naar hem glimlacht.

Ziedaar, voor iedereen een tweede kans: voor Driss, voor Philippe èn voor Eleonore.

Sonny Boy

Vrijdag 18 februari 2011

De nieuwe Nederlandse film ‘Sonny Boy’ draait inmiddels al weer voor de derde week in de bioscopen; tijd dus voor een bioscoopbezoek aan deze Nederlandse filmproductie. ‘Sonny Boy is de verfilming van de gelijknamige bestseller, een boek (2004) van Annejet van der Zijl. De film is naar dit boek geregisseerd door Maria Peters.

Het verhaal gaat over veel toevallige en geplande ontmoetingen van mensen èn over de relaties die zij met elkaar aangaan, aanhouden en vooral ook verbreken. In de jaren twintig van de vorige eeuw komt Waldemar Nods als aanstaande student vanuit Suriname naar Nederland. Hier ontmoet deze jongeheer de veel oudere Rika van der Lans. Ze raken verliefd op elkaar in de periode dat Waldemar als kostganger bij Rika in huis woont.

De tegenstellingen tussen beiden zijn groot, volgens veel familie, kennissen en omstanders zelfs tè groot. Waldemar is neger en Rika een blanke. Er is een leeftijdsverschil van 17 jaar en waar Waldemar nog ongehuwd is, is Rika al moeder van vier kinderen en in een scheiding verwikkeld. Maar, ze houden van elkaar en het duurt niet lang of Rika is zwanger van Waldemar. Rika en Waldemar kiezen uitdrukkelijk voor elkaar, ondanks de hoge prijs van de grote sociale druk en van de afkeuring die ze daarvoor moeten betalen. Ze krijgen een zoon, die ze Waldy noemen, of ook wel liefkozend ‘Sonny Boy’, verwijzend naar het lied dat Al Jolson zong in de speelfilm ‘The Singing Fool’ (1928).

Dan begint de Tweede Wereldoorlog. Waldemar en Rika riskeren vanwege economische en medemenselijke motieven hun leven om onderduikers – waaronder Joden - te redden, door hen tegen betaling te huisvesten in hun huis. Dat gaat even goed, maar dan loopt het fataal af.

Het scheiden van levenswegen en daarmee van menselijke relaties zou je kunnen zien als één van de rode draden in dit verhaal. Riskante relaties worden aangegaan. Schrijnend zijn de filmbeelden van de mensen voor wie elkaars levenspaden uiteen gaan; gewenst of ongewenst, tot vreugde of verdriet, voor even of voor altijd, op eigen initiatief of gedwongen.

Elke keer, vele malen, gaat het om mensen wiens wegen pijnlijk scheiden, zoals bijvoorbeeld bij:
- de vader van Waldemar, die zijn gezin achterlaat en naar het buitenland vertrekt;
- Waldemar, die zijn familie in Suriname verlaat om in Nederland te gaan studeren;
- Rika, die haar man verlaat en daarmee ook (het contact met) haar kinderen verliest;
- de twee zonen die van Rika weglopen;
- het prille gezin van Waldemar en Rika, dat door de huisbaas op straat wordt gezet;
- de Surinaamse zus van Waldemar, die met haar man, maar zonder Waldemar, naar Nederlands Indië verhuist;
- de onderduikers die bij een razzia uit het zicht van Waldemar en Rika verdwijnen;
- Waldy, die op straat wordt gezet door de Duitsers, terwijl zijn ouders gevangen blijven en worden afgevoerd naar Kamp Vught;
- Waldemar en Rika, die elkaar kwijt raken als ze gescheiden worden doorgevoerd naar verschillende concentratiekampen;
- Waldy, alleen achtergebleven en voorgoed gescheiden van zijn ouders, die niet langer bij zijn grootouders mag blijven en wordt gehuisvest op het platteland, bij een boer die in de ogen van Waldy onmenselijke offers vraagt van lijdende Nederlanders, die op hun hongertochten deze boerderij bezoeken op zoek naar voedsel.

Kortom, romantiek, drama en spanning gaan hand in hand in deze aangrijpende verfilming, gebaseerd op een waar gebeurd verhaal. Het toont de tragiek van een onmogelijke liefde tussen twee door liefde verbonden mensen, verscheurd door het lot. Gescheiden van elkaar en altijd op zo grote afstand van hun geliefde naasten.

Moderne mythen in vreemde verhalen

Dinsdag 20 januari 2009

Emeritus predikant dr. Jan Ridderbos verzorgt vanavond in kerkelijk centrum de Schakel te Leeuwarden een lezing met als thema: "Hoe vreemd zijn moderne mythen?" Deze lezing wordt alle belangstellenden aangeboden in het kader van het Toerustingsprogramma van de PKN-kerk in Camminghaburen, met als seizoensthema: "Vreemde verhalen".

Met Jan Ridderbos heb ik in de afgelopen jaren regelmatig samengewerkt in de context van de Vereniging VU-Windesheim. Omdat Jan Ridderbos in het jaar 2002 landelijke bekendheid verwierf toen hij als predikant een kerkdienst wijdde aan de verhalen omtrent de door schrijfster Joanne Rowling in het verhaalleven geroepen Harry Potter èn omdat Jan Ridderbos zich in de afgelopen jaren heeft gespecialiseerd in de moderne mythen in oude en nieuwe verhalen, schatte ik in dat het een interessante avondlezing zou kunnen worden. Het blijkt inderdaad een boeiende avond te zijn.

Aan de hand van diverse filmbeelden uit "The Lord of the Ring" van Tolkien en uit Harry Potter-films kijken we gericht of we in die fragmenten christelijk beeldmateriaal herkennen. Kunstenaars zoals schrijvers, filmmakers en kunstschilders laten zich al dan niet bewust in meer of mindere mate inspireren en leiden door verinnerlijkte, christelijke beelden. We zien vanavond filmbeelden die onomstotelijk zijn afgeleid van bijbelse beelden, maar we constateren ook dat we door ons onderzoekend kijken samen in staat zijn om christelijke symboliek aan te wijzen die hoogstwaarschijnlijk niet uitdrukkelijk als zodanig in die filmbeelden zijn gecreëerd.

Bij het bekijken van de filmfragmenten letten we behalve op de personages, ook op de getoonde dieren en voorwerpen die er toe doen. In de personages zien we het goede en het kwade, we herkennen Maria en Epifanie, we zien een teken op het voorhoofd en een scène op een schedelplaats, in de beelden zien we overduidelijk de Doortocht door de Rietzee, we zien de feniks, een draak, zwarte & witte paarden en slangen, we zien tranen die helen en een zwaard als kruis; kortom zoveel christelijk beeldmateriaal dat je voortdurend aandachtig moet kijken om niets te missen, zo dat al mogelijk is.

Dat Joanne Rowlings Harry Potter-boeken als parallel met veel uitdrukkelijk christelijke literatuur toch óók zeker een moralistische inslag hebben, blijkt vanavond uit een passage uit een interview met Rowling waarin ze aangeeft dat ze met haar verhalen ook wil laten zien dat wij als mensen hier op aarde onze stoffelijkheid zouden moeten gedenken. Je kunt als kunstenaar of als hedendaagse wereldburger dan wel de kerk hebben verlaten, maar daarmee verlies je niet automatisch ook je geïnternaliseerde christelijk beeldmateriaal. De kunstenaar verwerkt ze al dan niet bewust in zijn/haar werk en de kunstkijker herkent in diens kunstwerk ook al dan niet bewust eigen-cultuurgebonden visualisaties, of je het wilt of niet.