Hemelbestormers

Zaterdag 20 februari 2010

Het thema van de VU-podium-poëzieprijs 2007 was “Hemelbestormers”. Het betrof een uitnodiging om een gedicht te schrijven over creativiteit. De VU-podium-poëzieprijs is de enige in het Nederlandse taalgebied met wetenschap als onderwerp. Uit circa 700 gedichten van ruim 350 dichters selecteerde de jury de gedichten voor deze bloemlezing getiteld: “Hemelbestormers”, al weer het achtste deel in de poëzieserie “Tegen beter weten” van het toenmalige VU-podium, gelieerd aan de Vrije Universiteit (VU), het VU-medisch centrum en Windesheim. De eerste prijs werd in 2007 (voor het eerst) gedeeld door Anne van Amstel en Rita van Hauwermeiren. De winnende gedichten zijn:
> 1e prijs: “Vluchtig” van Anne van Amstel;
> 1e prijs: “Postuum vaderschap” van Rita van Hauwermeiren;
> 3e prijs: “Saenredam” van Hans Dingemanse.

In de opdracht aan de gelegenheidsdichters ging de aandacht uit naar de bijzondere rol van kunst en creativiteit in het menselijk bestaan. Juist in de creativiteit schept de mens zich een wereld, die wedijvert of zelfs op gespannen voet staat met de goddelijke schepping. Immers, creatieve uitingen vormen regelmatig een doelbewuste poging tot correctie op die goddelijke schepping. Het zijn dan vooral de zogenoemde hemelbestormers die reiken naar het hogere en het volmaakte, aldus Gert Jan Peelen, samensteller van deze gedichtenbundel en coördinator van de VU-podium-poëzieprijs 2007.

Een bijzonder gedicht in deze bundel is het lange gedicht van Piet van den Boom, die zijn gedicht als titel gaf: “Creatieve Sessie 33 A.D.”, waarin hij het Laatste Avondmaal van Jezus met zijn discipelen in het licht stelt van een Corporate Strategy van Jezus’ beweging, met een knipoog naar de Zendingsboodschap van Pinksteren.

Dichter Kees Engelhart is iets minder uitbundig met zijn gedicht “Lach niet en maak werk van uw onderzoek”, waarin hij afsluit met de woorden:
“Denk na zeggen wij al deze wetenschappers toe
Maak berekeningen die te staven zijn en blijf
Sober en deemoedig voor Gods aangezicht”.

Zonder al die andere dichters en hun gedichten tekort te willen doen, ga ik hieronder graag speciale aandacht vragen voor een bijzonder gedicht van Tsafrira Levy, waarin Tsafrira zo mooi elementen als kennis en onderwijs & wetenschap in poëzie verwoordt, waar ze schrijft in haar gedicht:

“Zoete kennis

“En de vrouw zag, dat de boom goed was tot spijze,
en dat hij een lust was voor de ogen,
ja, een boom, die begeerlijk was om verstandig te maken;
en zij nam van zijn vrucht en at;
en zij gaf ook haar man met haar,
en hij at.”
Genesis 3, 6.

I
Ik deel deze vrucht met je, lieverd,
het genot en de macht om te scholen in verstand.
Kennis, lieverd, is van ons allen.
Proef haar zoete smaak, laat je leiden
door de feiten, hun bekoorlijke verschijning,
de begeerlijke bevalligheid van hun samenhang.
Aarzel niet om onderweg
een gedateerd verbod op kennisneming te breken.
De weg naar de waarheid verloopt slingerdeslang.
Samen scholen is geen samenscholen
tegen de Alwetende, lieverd.
Wij, Zijn evenbeeld, mogen genoegen scheppen
in het verstaanbaar maken van haar.

II
Dit schoolbord en schoolvoorbeeld
van de eerste klasse vruchtdragende leer
begeer ik innig op drie wijzen,
als moeder, muze en onderwijzer.
In zijn schaduwzijde berusten we.

III
Omarm de aarde die je baarde,
beken haar, ploeg, besprenkel, oogst,
maak ons onbemiddeld de jouwe,
Hier is thuiskomst.”

Daar sluit dichteres Lia Spitters in haar slotakkoord van haar in deze bundel gepubliceerd gedicht (zonder titel) ook heel aardig bij aan, als ze over kennisverwerving op bijvoorbeeld het snijvlak van onderwijs & wetenschap schrijft:
“sprakeloos
is het elke valkuil waard
om steeds iets minder
niet te weten”