Congres: Accreditatie, oud en nieuw

Dinsdag 19 januari 2010

Capgemini organiseert vandaag in haar Congresgebouw te Utrecht het congres "Accreditatie, oud en nieuw". Centraal staat enerzijds het oude, huidige accreditatiestelsel 2003 en anderszijds het nieuwe, toekomstige accreditatiestelsel 2010, waarvoor minister Plasterk inmiddels het wetsontwerp heeft ingediend bij de Tweede Kamer, waarover de Kamer op afzienbare termijn besluiten zal nemen. Het congres wordt geopend door Willy Egberink, onze gastheer van Capgemini.

De eerste spreker is Theo Douma, die zijn sporen heeft verdiend op het gebied van kwaliteitszorg in het hoger onderwijs, maar die zijn werk in het hoger onderwijs enkele maanden geleden verruilde voor de functie van Lid van het College van Bestuur van ROC Nijmegen. Theo publiceerde vorige jaar zijn nieuwste boek, getiteld "Accreditatie, oud en nieuw", waaraan het congres van vandaag haar naam ontleend. In zijn presentatie gaat Theo Douma in op de volgende aspecten:
- De beschrijving van wat we kunnen verstaan onder het begrip "kwaliteit", beschouwd vanuit diverse oriëntaties en dimensies;
- De karakteristieken van het oude - nog steeds geldende - accreditatiestelsel 2003, dat tekort schoot als oriëntatie op excellentie en verbetering;
- Dat we moeten opschuiven van kwaliteit door toezicht, naar kwaliteit als intrinsieke motivatie, gebaseerd op vertrouwen;
- Dat de toekomstige ontwikkelingen in het hoger onderwijs (bv. differentiatie, internationalisering, leven lang leren en afstandsleren) vragen om een eigen wijze van borging en toezicht en dat we derhalve een ander accreditatiestelsel nodig hebben;
- De eisen die hij stelt aan het nieuwe accreditatiestelsel gaan over kwaliteitsimpulsen, beoordelingen op verschillende aggregatienivo's, lagere kosten en het herwinnen van committment onder docenten;
- Wat de karakteristieken van het nieuwe stelsel zijn;
- Dat één van de risico's van het accreditatiestelsel is dat de politiek zich gaat bemoeien met de details van het beoordelen;
- De zorgen die hij heeft met betrekking tot het nieuwe acccreditatiestelsel;
- Dat het ook in het nieuwe stelsel een gemiste kans is dat niet zal worden gekomen tot gelijktijdige beoordeling van identieke, verwante opleidingen;
- Dat hij het nieuwe stelsel positief wil beoordelen, mits wordt voldaan aan een aantal operationele vereisten èn indien het stelsel zal leiden tot een paradigmashift;
- Dat hier geen sprake is van een stelselherziening, maar van het doorontwikkelen van het huidige stelsel.

Direct daarna volgt de reactie op bovenstaande door Karl Dittrich, de voorzitter van het bestuur van de Nederlands-Vlaamse Accreditatie Organisatie (NVAO). Dittrich relativeert de overwegend analytisch-rationeel ingestelde Theo Douma, door eerst maar eens te stellen dat het nieuwe stelsel toch ook op een aantal heel opportunistische gronden is aangepast. Daarna gaat Karl Dittrich in op de volgende zaken:
- In zijn terugblik op het oude stelsel noemt hij de positieve elementen ervan, maar plaatst er ook een aantal kanttekeningen bij. Deze relativerende reflectie wordt wel gewaardeerd door de aanwezigen in de zaal;
- De uitgangspunten van het nieuwe stelsel worden besproken;
- Bij de hoofdlijnen van de nieuwe systematiek waarschuwt Dittrich ervoor dat een met succes doorlopen Instellingsaudit niet zal betekenen dat de opleidingsbeoordeling lichter wordt; die zal dan hooguit geringer van omvang zijn, maar wordt wel zwaarder dan op dit moment;
- Van de Instellingsaudit komen de 5 Standaarden aan de orde;
- Van de Opleidingsbeoordeling worden de 3 Standaarden benoemd;
- Als aandachtspunten voor de nieuwe praktijk van accreditatie noemt Karl Dittrich de panelsamenstelling, het materiaal & de bewijsvoering, het informatiegehalte dat omhoog moet en dat voortaan sprake is van bijzondere kwaliteit als je op enig aspect excellent scoort.

Na de pauze volgt een Forumdiscussie onder leiding van Theo Douma, met als forumleden:
- Gerard Oosterwijk, voorzitter van de Landelijk Studenten Vakbond (LSVB);

- Eus Schalkwijk, directeur van de Netherlands Quality Agency (NQA);
- Ben van Schijndel, voorzitter van het Landelijk Netwerk Kwaliteitszorg HBO (LNKZ).
Er volgt een discussie over een aantal stellingen, waarbij ook de aanwezigen in de zaal worden betrokken.
Afsluitend krijgt Karl Dittrich nog het woord om te reageren op deze Forumdiscussie.

De middag wordt afgesloten door onze gastheer van Capgemini, Willy Egberink. Hij schenkt de bovengenoemde medewerkers van deze middag een beeldje, dat qua thematiek op perfecte wijze aansluit bij de transitie waarin wij ons in het hoger onderwijs Anno 2010 bevinden, tussen het oude en het nieuwe accreditatiestelsel.
Dat thema luidt:
"De geschiedenis leert ons de toekomst te waarderen".