Voedselcrisis onnodig: Een rol voor de Friese landbouw

Dinsdag 15 oktober 2013 

Lezing van professor dr. ir. Rudy Rabbinge in Tresoar

Drieluik over de voedselcrisis
Vanavond organiseren we als Fries Regiocomité van de VU-Vereniging samen met VU-Connected, met het Friesch Dagblad en met Tresoar de tweede bijeenkomst in een serie van drie debatten rond de voedselcrisis. De eerste avondlezing over Schaalvergroting & Biodiversiteit werd verzorgd door Albert Jan Maat, voorzitter van LTO-Nederland.
Vandaag spreekt professor dr. ir. Rudy Rabbinge over de globale problematiek rond dit onderwerp.
Rudy Rabbinge is emeritus universiteitshoogleraar 'Duurzame Ontwikkeling en Voedselzekerheid' aan Wageningen University & Research centre. Hij promoveerde op de landbouw- en milieukunde.

Productieve landbouw
Verspilling en honger bestaan helaas naast elkaar. Beide komen zowel in de Derde Wereld als in ons rijke Westen voor. In de 20e eeuw is het aantal menselijke bewoners van de planeet verzesvoudigd. Door de sterke groei van de landbouwkundige productie is toch meer voedsel per wereldburger beschikbaar, doch helaas is dat niet voor iedereen toegankelijk. Dat is niet alleen een probleem van verdeling en verspilling, maar ook een gevolg van de afwezigheid van voldoende landbouwkundige ontwikkeling in verschillende regio’s.
Rabbinge gaat vanavond in op wat de hoog-productieve Nederlandse landbouw - en daarmee ook de Friese landbouw in het bijzonder - daar aan kan doen.
Eerst wordt de voedselvoorziening in historisch perspectief geplaatst.

Megatrends
Daarna volgen een aantal actuele megatrends in de landbouw, zoals:

1. Productiviteitsverhoging; 
2. Van ambacht naar industrie; 
3. Ketenintegratie; 
4. Voedsel & gezondheid; 
5. Biobased economy;
6. Verbreding van doeleinden (bijvoorbeeld: milieuvriendelijk, diervriendelijk en landschap).

Mondiale uitdagingen
We onderkennen volgens professor Rabbinge momenteel onder andere de volgende mondiale uitdagingen:

1. Voedselzekerheid;
2. Klimaatverandering;
3. Voeding & gezondheid;
4. Planeet (bijvoorbeeld: duurzaamheid en natuurlijke hulpbronnen);
5. Biobased economy.

Ook een taak voor de landbouw in Fryslân
Daarna volgt een uitgebreide uiteenzetting over allerlei mogelijkheden en perspectieven om uitgaande van deze megatrends serieus werk te maken van de genoemde mondiale uitdagingen, waarvoor de landbouw zich gesteld ziet.
Rudy Rabbinge legt uit dat de landbouw zeker nog perspectiefvol is, mits daar ecologisch vernieuwend wordt gewerkt. Daarbij moeten wetenschap en landbouw vooral doorgaan met de verhoging van kennisintensiteit. Hoogproductieve landbouw - ook in Fryslân - zal moeten zijn gebaseerd op de zogenoemde 'best ecological means', zoals:

1. Het moet economisch efficiënt zijn;
2. En voor het milieu het minst belastend;
3. Het creëert veel ruimte voor biodiversiteit;
4. Schept mogelijkheden voor de biobased economy;
5. En zorgt voor de beste garantie voor voedselzekerheid.

Professor dr. Rudy Rabbinge:

• Onze dieetveranderingen vragen in verhouding veel meer productiviteitsverhogingen, dan de bevolkingsgroei;
• De biochemische route zal de petrochemische route steeds meer (moeten) verdrijven;
• Ecologische wijsheid is niet tegen kunstmest zijn, maar er verstandig gebruik van maken;
• Veel Europese voorschriften zijn zeer ongewenst: ze beperken de creativiteit van boeren.

Vraag/antwoord, discussie en debat
Na de pauze komen de aanwezigen in de zaal met een groot aantal vragen. Er ontstaat een levendige discussie over allerlei onderwerpen zoals: fosfaten, redeneren vanuit wetenschap en/of emotie, stikstof, ecologische geletterdheid, urine, Europese voorschriften, aminozuren, wetenschappers die wel gelijk hebben maar het (van de politiek) niet krijgen, mineralen, de macht van de consument en/of van de voedingsmiddelenindustrie, biodiesel, lastige gedragsveranderingen met betrekking tot eetgewoonten, organische zonnecellen, de megafactor van de politiek op het voedselvraagstuk, genetische modificatie en resistentie, en het doorbreken van soortgrenzen.
Gespreksleider vanavond is Siem Jansen, directeur van de Noordelijke Ontwikkelingsmaatschappij (NOM). Door zijn lenig optreden kunnen alle vragen aan de spreker worden gesteld, en krijgt Rabbinge het woord om zijn indrukwekkende expertise aan te wenden in de beantwoording van alle vragen.
Met recht spreekt ons Regiocomitélid Kobus Walsma aan het eind van de avond dan ook zijn dank en grote waardering uit voor de aangename wijze waarop spreker, avondvoorzitter en de aanwezigen in de zaal vanavond samenwerkten om vanuit allerlei invalshoeken te reflecteren op technologische kansen en op verstandige keuzes.